30/04/1997: Đồng hồ Big Ben dừng suốt 54 phút

Nguồn: Big Ben clock stops at 12:11 pm for 54 minutes, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1997, đúng 12:11 trưa, đồng hồ Big Ben – một biểu tượng của London – bất ngờ ngừng hoạt động. Trong suốt 54 phút, tháp đồng hồ nổi tiếng nhất thế giới đã không thể báo giờ chính xác.

Kể từ khi được khánh thành vào năm 1859, Big Ben đã gặp phải nhiều sự cố kỹ thuật. Quả chuông đầu tiên được đúc cho tháp đồng hồ này đã bị nứt trước khi được lắp đặt, còn quả chuông thứ hai thì bị nứt ngay sau khi lắp đặt, khiến toà tháp “im lặng” cho đến năm 1862. Continue reading “30/04/1997: Đồng hồ Big Ben dừng suốt 54 phút”

30/04/1975: Sài Gòn thất thủ, Việt Nam Cộng hòa đầu hàng

Nguồn: Fall of Saigon: South Vietnam surrenders, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, Sài Gòn (nay là Thành phố Hồ Chí Minh), thành trì cuối cùng của Việt Nam Cộng hòa, đã rơi vào tay Quân đội Nhân dân Việt Nam và lực lượng Việt Cộng. Lực lượng miền Nam đã sụp đổ trước cuộc tiến công nhanh chóng của Bắc Việt. Đợt giao tranh gần nhất bắt đầu vào tháng 12/1974, khi quân Bắc Việt mở một cuộc tấn công lớn vào tỉnh Phước Long có hàng phòng thủ yếu, nằm ở phía bắc Sài Gòn dọc theo biên giới Campuchia, sau đó tràn qua tỉnh lỵ Phước Bình vào ngày 6/1/1975. Continue reading “30/04/1975: Sài Gòn thất thủ, Việt Nam Cộng hòa đầu hàng”

30/04/1917: Trận Boot giữa liên quân Anh-Ấn với lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ

Nguồn: Battle of the Boot takes place between Anglo-Indian and Turkish forces, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1917, Trận Boot đã đánh dấu sự kết thúc Chiến dịch Samarrah của quân đội Anh, vốn được liên quân Anh-Ấn triển khai một tháng trước đó theo lệnh của toàn quyền chỉ huy khu vực, Sir Frederick Stanley Maude, nhắm vào tuyến đường sắt quan trọng của Thổ Nhĩ Kỳ tại Samarra, cách Baghdad khoảng 130 km về phía bắc, thuộc vùng Lưỡng Hà (Iraq ngày nay).

Khi vừa chiếm được Baghdad, Maude quyết định sẽ không nghỉ ngơi, mà nhanh chóng củng cố các vị trí phe Hiệp ước ở phía bắc, nơi lực lượng của chỉ huy Thổ Nhĩ Kỳ Khalil Pasha đang đóng quân sau khi rút lui khỏi Baghdad, để chờ quân tiếp viện từ Ba Tư. Trong Chiến dịch Samarrah, bắt đầu vào ngày 13/03/1917, khoảng 45.000 lính tiền tuyến Anh-Ấn đã được lệnh di chuyển đến sông Tigris, về hướng đường sắt tại Samarra. Continue reading “30/04/1917: Trận Boot giữa liên quân Anh-Ấn với lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ”

30/04/1897: J.J. Thomson tuyên bố phát hiện ra electron

Nguồn: British physicist J.J. Thomson announces the discovery of electrons, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1897, nhà vật lý người Anh J.J. Thomson tuyên bố khám phá rằng nguyên tử được tạo nên từ các thành phần nhỏ hơn. Phát hiện này đã cách mạng hóa cách mà các nhà khoa học nghĩ về nguyên tử, đồng thời tạo ra sự phân nhánh lớn trong ngành vật lý. Mặc dù Thompson gọi chúng là “hạt” (corpuscle), những gì ông tìm thấy ngày nay thường được gọi là điện tử (electron).

Ở thời điểm đó, nhân loại đã phát hiện ra dòng điện và khai thác thành công hiệu quả của nó, nhưng các nhà khoa học vẫn chưa quan sát được cấu thành nguyên tử. Thomson, một giáo sư uy tín tại Cambridge, đã xác định sự tồn tại của electron thông qua nghiên cứu các tia âm cực. Ông kết luận rằng các hạt tạo thành các tia sáng nhẹ hơn 1.000 lần so với nguyên tử nhẹ nhất, điều đó chứng minh rằng có tồn tại thứ vật chất nhỏ hơn cả nguyên tử. Thomson đã ví thành phần của nguyên tử với món bánh pudding mận, với các “hạt” tích điện âm nằm rải rác trong một trường tích điện dương. Continue reading “30/04/1897: J.J. Thomson tuyên bố phát hiện ra electron”

30/04/1945: Adolf Hitler tự sát

article-0-00550F6A00000258-395_634x433

Nguồn:Adolf Hitler commits suicide,” History.com (truy cập ngày 29/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1945, trong lúc ẩn náu dưới một boong ke trong trụ sở của mình ở Berlin, Adolf Hitler đã tự tử bằng cách nuốt một viên nang xyanua và tự bắn vào đầu mình. Ít lâu sau đó, Đức đầu hàng vô điều kiện trước các lực lượng Đồng Minh, chấm dứt giấc mơ của Hitler về một Đế chế “1.000 năm.”

Ít nhất từ năm 1943, áp lực của quân đội Đồng Minh đè nặng lên Đức Quốc xã ngày một lớn. Tháng 2 năm đó, Tập đoàn quân số 6 của Đức Quốc xã, lấn sâu vào lãnh thổ Liên Xô, đã bị tiêu diệt trong trận đánh ở Stalingrad, và hi vọng của người Đức cho một cuộc tấn công kéo dài trên cả hai mặt trận đã tiêu tan. Sau đó, tháng 6 năm 1944, quân Đồng Minh phương Tây đã đổ bộ vào Normandy, Pháp, và bắt đầu đẩy quân Đức lùi về Berlin một cách có hệ thống. Đến tháng 7 năm 1944, nhiều sĩ quan chỉ huy của quân đội Đức đã nhận ra sự thất bại không thể tránh khỏi và âm mưu lật đổ Hitler để có thể đàm phán hòa bình thuận lợi hơn. Nhưng những nỗ lực ám sát Hitler đều thất bại, và để trả thù, Hitler đã cho hành quyết hơn 4.000 đồng bào của mình. Continue reading “30/04/1945: Adolf Hitler tự sát”