30/06/1981: Glen Godwin – một trong kẻ bị truy nã gắt gao nhất bởi FBI

Nguồn: A first-time offender ends up on the FBI’s Ten Most Wanted List, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1981, Glen Godwin, một doanh nhân trẻ tuổi, đã bị kết tội giết người ở Hạt Riverside, California và bị kết án tù 26 năm. Theo lời khai của người bạn cùng phòng, Godwin đã dẫm đạp, bóp cổ, và sau đó đâm Kim LeValley, một người quen đồng thời là tay buôn ma túy địa phương, tổng cộng 28 lần, trước khi dùng chất nổ tự chế để cho nổ tung xác anh ta trên sa mạc gần Palm Springs. Godwin, người không hề có tiền án trước đó, cuối cùng đã trở thành một cái tên trong Danh sách 10 Tội phạm bị truy nã gắt gao nhất của FBI. Continue reading “30/06/1981: Glen Godwin – một trong kẻ bị truy nã gắt gao nhất bởi FBI”

28/06/1992: Hai trận động đất lớn ở California

Nguồn: Two big quakes rock California, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1992, hai trong số những trận động đất mạnh nhất từng xảy ra ở California đã làm rung chuyển khu vực sa mạc phía đông Los Angeles. Dù tiểu bang này nằm trên Khe nứt San Andreas rộng lớn, nhưng trong thời hiện đại, có tương đối ít trận động đất lớn xảy ra ở California. Hai trong số những trận mạnh nhất, nhưng không phải nguy hiểm nhất, đã tấn công miền nam California vào một buổi sáng mùa hè năm 1992. Continue reading “28/06/1992: Hai trận động đất lớn ở California”

Emmanuel Macron đối mặt thách thức khi để mất đa số tại Quốc hội

Nguồn: Ben Hall, “Emmanuel Macron crashes to earth after losing his hold on parliament,” Financial Times, 20/06/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chặng đường 5 năm sắp tới sẽ rất khác với Tổng thống Pháp, người được xác định sẽ là nhà lãnh đạo quyền lực nhất của EU.

Thần Juptier[1] đã mất đi tia sét của mình. Hôm Chủ nhật 19/06, các cử tri Pháp đã đưa Emmanuel Macron về lại mặt đất, chỉ hai tháng sau khi ông giành chiến thắng vang dội và tiếp tục nhiệm kỳ thứ hai với tư cách là Tổng thống Pháp.

Liên minh Ensemble (Cùng nhau) của Macron không chỉ để mất đa số tuyệt đối trong vòng bầu cử thứ hai của cuộc bầu cử cơ quan lập pháp, mà nhiều khả năng sẽ phải chật vật để thông qua các đạo luật trong bối cảnh những người có khả năng ủng hộ họ cao nhất lại là phe trung hữu yếu ớt và chia rẽ. Continue reading “Emmanuel Macron đối mặt thách thức khi để mất đa số tại Quốc hội”

Tại sao Tập giáng chức thứ trưởng ngoại giao thứ nhất Lạc Ngọc Thành?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Russia hand’s demotion signals shift in Xi’s strategy,” Nikkei Asia, 23/06/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Lạc Ngọc Thành là ứng cử viên hàng đầu cho vị trí ngoại trưởng tiếp theo của Trung Quốc.

Việc Lạc Ngọc Thành (Le Yucheng), Thứ trưởng Ngoại giao thứ nhất của Trung Quốc, bị giáng chức đã gây ra làn sóng chấn động trong giới chính trị nước này.

Ngày 14/06 vừa qua, người ta thông báo rằng Lạc đã được bổ nhiệm làm cục phó Cục Quản lý Phát thanh và Truyền hình Quốc gia, đồng thời “không còn giữ chức vụ thứ trưởng ngoại giao.”

Điều đó có nghĩa là nhà ngoại giao thân Nga cũng không còn là người dẫn đầu trong cuộc đua trở thành ngoại trưởng tiếp theo của Trung Quốc. Continue reading “Tại sao Tập giáng chức thứ trưởng ngoại giao thứ nhất Lạc Ngọc Thành?”

26/06/1917: Những người lính Mỹ đầu tiên đến Pháp

Nguồn: First U.S. troops arrive in France, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1917, trong Thế chiến I, 14.000 lính bộ binh Mỹ đầu tiên đã đến Pháp tại cảng Saint-Nazaire. Địa điểm đổ bộ đã được giữ bí mật, vì mối đe dọa từ tàu ngầm Đức, nhưng vào thời điểm lính Mỹ xếp hàng để thực hiện nghi lễ đầu tiên trên đất Pháp, một đám đông nhiệt tình đã tập trung để chào đón họ. Tuy nhiên, Doughboys (Mấy cậu trai bột mì) – tên gọi mà người Anh dành cho lính Mỹ còn non trẻ – là một lực lượng không được đào tạo, trang bị kém, và chưa sẵn sàng cho những khó khăn của chiến trường dọc theo Mặt trận phía Tây. Continue reading “26/06/1917: Những người lính Mỹ đầu tiên đến Pháp”

25/06/1915: Đức thừa nhận sử dụng khí độc tại Ypres

Nguồn: Germans release statement on use of poison gas at Ypres, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1915, báo chí Đức đã đăng một tuyên bố chính thức từ bộ chỉ huy chiến tranh của đất nước, đề cập đến việc Đức sử dụng khí độc khi bắt đầu Trận Ypres II hai tháng trước đó.

Việc Đức xả hơn 150 tấn khí clo gây chết người nhắm vào hai sư đoàn thuộc địa của Pháp tại Ypres, Bỉ vào ngày 22/04/1915, đã gây sốc và kinh hoàng cho các đối thủ Đồng minh Hiệp ước của họ trong Thế chiến I, đồng thời gây ra làn sóng giận dữ phải đối những gì được coi là hành vi dã man không thể bào chữa, ngay cả trong bối cảnh chiến tranh. Continue reading “25/06/1915: Đức thừa nhận sử dụng khí độc tại Ypres”

Đài Loan chuẩn bị cho kịch bản bị Trung Quốc xâm lược

Nguồn: Kathrin Hille và Demetri Sevastopulo, “Taiwan: preparing for a potential Chinese invasion”, Financial Times, 07/06/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tham vọng của Tập Cận Bình và quá trình hiện đại hóa quân đội Trung Quốc đang làm gia tăng lo ngại về nỗ lực sáp nhập Đài Loan.

Tháng trước, khi Joe Biden cam kết sẽ can thiệp quân sự nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan, tuyên bố của ông đã bị Bắc Kinh phản ứng gay gắt.

Một người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói, “Nếu Mỹ tiếp tục đi vào con đường sai lầm, họ sẽ phải trả một cái giá đắt không thể ngờ.”

Câu nói này có thể được hiểu là lời cảnh báo về một cuộc chiến. Cùng ngày, máy bay ném bom hạt nhân của Trung Quốc và Nga đã có một cuộc tập trận chung gần Nhật Bản. Continue reading “Đài Loan chuẩn bị cho kịch bản bị Trung Quốc xâm lược”

23/06/1956: Gamal Abdel Nasser được bầu làm tổng thống Ai Cập

Nguồn: Gamal Abdel Nasser elected president of Egypt, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1956, 99,95% cử tri Ai Cập đã bầu Gamal Abdel Nasser làm Tổng thống đầu tiên của Cộng hòa Ai Cập. Nasser, người đã lật đổ chế độ quân chủ Ai Cập vào năm 1952, trong một cuộc đảo chính quân sự, là ứng viên tổng thống duy nhất có tên trên lá phiếu. Cũng trong lá phiếu đó, hiến pháp mới mà Nasser đề xuất, theo đó Ai Cập trở thành nhà nước xã hội chủ nghĩa độc đảng, với đạo Hồi là tôn giáo chính thức, đã được 99,8% cử tri tán thành.

Gamal Abdel Nasser sinh ra ở Alexandria năm 1918. Khi còn trẻ, ông đã tham gia các cuộc biểu tình chống lại sự cai trị của người Anh ở Ai Cập. Sau khi tốt nghiệp trung học, ông theo học tại một trường cao đẳng luật trong vài tháng, rồi chuyển đến Học viện Quân sự Hoàng gia. Năm 1938, ông tốt nghiệp với hàm thiếu úy. Trong quãng thời gian phục vụ tại Sudan trong Thế chiến II, ông đã giúp thành lập một tổ chức cách mạng bí mật, Sĩ quan Tự do (Free Officer), với mục tiêu lật đổ hoàng gia Ai Cập và đánh đuổi người Anh. Năm 1948, Nasser trở thành thiếu tá trong cuộc chiến tranh Ả Rập-Israel đầu tiên, và bị thương khi chiến đấu. Continue reading “23/06/1956: Gamal Abdel Nasser được bầu làm tổng thống Ai Cập”

Khoảnh khắc đa cực của Ấn Độ đã đến

Nguồn: Derek Grossman, “Modi’s Multipolar Moment Has Arrived,” Foreign Policy, 06/06/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Hiện đang được cả hai phe săn đón, Ấn Độ rõ ràng là ngư ông đắc lợi trong cuộc chiến của Nga.

Trong mọi cuộc khủng hoảng, luôn có ai đó được hưởng lợi. Trong trường hợp cuộc xâm lược Ukraine của Nga, người đó là Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Bằng cách từ chối lên án Moscow và tham gia các lệnh trừng phạt do phương Tây dẫn đầu, Modi đã nâng cao tầm vóc toàn cầu của Ấn Độ. Các cường quốc khác – Mỹ, Nga, và Trung Quốc – đều đang ráo riết lấy lòng Ấn Độ, hy vọng sẽ loại bỏ lợi thế chiến lược của các đối thủ của họ. Một khi trở thành tâm điểm chú ý, Modi và chính phủ theo chủ nghĩa dân tộc Hindu của ông chắc chắn sẽ tìm cách duy trì động lực này. Nhiều khả năng, mục tiêu của họ sẽ là xây dựng vai trò siêu cường độc lập cho Ấn Độ, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang hệ thống quốc tế đa cực, và sau cùng là củng cố vị thế mới của nước này bằng chiếc ghế thường trực tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Continue reading “Khoảnh khắc đa cực của Ấn Độ đã đến”

Năm thuyết âm mưu mà Putin đã vũ khí hóa

Nguồn: Ilya Yablokov, “The Five Conspiracy Theories That Putin Has Weaponized”, New York Times, 25/04/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nước Nga của Vladimir Putin đang được thúc đẩy bởi các thuyết âm mưu.

Suốt 20 năm qua, nhiều nhà báo và quan chức đã phối hợp với Điện Kremlin, ‘vui vẻ’ phổ biến thông tin sai lệch. Dù chúng có phi lý đến đâu – chẳng hạn như CIA đang âm mưu lật đổ Putin – những câu chuyện tưởng tượng này đều phục vụ một mục đích rõ ràng: củng cố chế độ và đảm bảo sự ủng hộ của công chúng dành cho hành động của nó. Dù quan điểm cá nhân của từng thành viên trong chế độ là gì, dường như một điều rõ ràng là các thuyết âm mưu này không đóng vai trò nào trong các tính toán chính trị. Chúng là những câu chuyện được thiết kế để lý giải những gì mà chế độ đang làm, vì mục đích riêng của nó. Continue reading “Năm thuyết âm mưu mà Putin đã vũ khí hóa”

21/06/1964: KKK giết ba nhà hoạt động dân quyền

Nguồn: The KKK kills three civil rights activists, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1964, Michael Schwerner, Andrew Goodman, và James Chaney đã bị giết bởi một đám đông theo Ku Klux Klan (KKK) gần Meridian, Mississippi. Ba nhà hoạt động dân quyền trẻ tuổi này đang giúp các cử tri người da đen Mississippi đăng ký bầu cử, và vì thế làm cho nhóm KKK địa phương nổi giận. Cái chết của Schwerner và Goodman, hai người da trắng miền Bắc và là thành viên của Đại hội Bình đẳng Chủng tộc (Congress of Racial Equality, CORE), đã gây ra sự phẫn nộ trên toàn quốc. Continue reading “21/06/1964: KKK giết ba nhà hoạt động dân quyền”

Trung Quốc có chút ngần ngại khi cùng Nga đe dọa Nhật Bản

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “China feels slight unease in intimidating Japan with Russia,” Nikkei Asia, 16/06/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tình cảnh chật vật của Nga ở Ukraine khiến Bắc Kinh phải suy nghĩ lại về việc hùa theo Moscow.

Kể từ năm ngoái, Trung Quốc và Nga đã tiến hành các hoạt động quân sự chung trên các vùng biển và vùng trời gần Nhật Bản. Hôm Chủ nhật, tại Singapore, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi đã trực tiếp bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về các hoạt động này với người đồng cấp Trung Quốc, Ngụy Phượng Hòa.

Tuy nhiên, trong lúc Bắc Kinh tiếp tục thị uy với Tokyo, bao gồm cả việc cùng Nga bay máy bay ném bom chiến lược đến gần Nhật Bản, thì tình cảnh khó khăn của Moscow ở Ukraine đang đẩy Trung Quốc vào thế tiến thoái lưỡng nan. Bắc Kinh không muốn cộng đồng quốc tế kết luận rằng họ đoàn kết về mặt quân sự với Nga. Continue reading “Trung Quốc có chút ngần ngại khi cùng Nga đe dọa Nhật Bản”

Điều gì sẽ xảy ra nếu Ukraine thắng?

Nguồn: Liana Fix và Michael Kimmage, “What If Ukraine Wins?”, Foreign Affairs, 06/06/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chiến thắng trong cuộc chiến này sẽ không thể giúp Ukraine chấm dứt xung đột với Nga.

Trong những ngày gần đây, nhiều nhà quan sát cuộc chiến Ukraine ở phương Tây bắt đầu lo lắng rằng thế trận đang có lợi cho Nga. Những đợt pháo kích dữ dội đã giúp Nga giành được thêm nhiều lãnh thổ ở khu vực Donbas, miền đông Ukraine, và các lực lượng mới đang trên đường đến nơi. Trong khi đó, quân đội Ukraine dần kiệt quệ. Nga đang cố gắng tạo ra một tình huống ‘chuyện đã rồi’ và hiện thực hóa tham vọng đế quốc của mình thông qua “hộ chiếu hóa” – nhanh chóng cấp hộ chiếu Nga cho công dân Ukraine ở các khu vực do Nga chiếm đóng – và cưỡng bức đưa các cơ cấu hành chính của Nga vào lãnh thổ Ukraine. Điện Kremlin có thể có ý định chiếm đóng vô thời hạn miền đông và miền nam Ukraine, rồi cuối cùng sẽ tiến tới Odessa, một thành phố cảng lớn ở miền nam Ukraine, đồng thời là trung tâm thương mại kết nối Ukraine với thế giới bên ngoài. Continue reading “Điều gì sẽ xảy ra nếu Ukraine thắng?”

19/06/1867: Hoàng đế Mexico bị hành quyết

Nguồn: Emperor of Mexico executed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1867, Hoàng tử người Áo, Ferdinand Maximilian, người được Hoàng đế Pháp Napoléon III phong làm Hoàng đế Mexico vào năm 1864, đã bị xử tử theo lệnh của Benito Juarez, Tổng thống Cộng hòa Mexico.

Năm 1861, Benito Juarez – nhà tự do người Mexico – trở thành tổng thống của một đất nước đang điêu đứng về tài chính, và ông buộc phải tuyên bố vỡ nợ trước các chính phủ châu Âu. Đáp lại, Pháp, Anh, và Tây Ban Nha đã cử lực lượng hải quân tới Veracruz để yêu cầu bồi thường. Anh và Tây Ban Nha thương lượng với Mexico và rút lui, nhưng Pháp, dưới sự cai trị của Napoléon III, quyết định sử dụng cơ hội này để tạo ra một đế chế phụ thuộc trên lãnh thổ Mexico. Cuối năm 1861, một hạm đội Pháp được trang bị tốt đã tấn công Veracruz, đổ bộ một lực lượng lớn, khiến Tổng thống Juarez và chính phủ của ông phải rút lui. Continue reading “19/06/1867: Hoàng đế Mexico bị hành quyết”

18/06/1778: Quân Anh rút khỏi Philadelphia

Nguồn: British abandon Philadelphia, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1778, sau gần chín tháng chiếm đóng, 15.000 lính Anh dưới quyền Tướng Henry Clinton đã di tản khỏi Philadelphia, thủ đô cũ của Mỹ.

Người Anh đã chiếm được Philadelphia vào ngày 26/09/1777, sau những thất bại của Tướng George Washington trong Trận Brandywine và Trận Clouds. Tướng Anh William Howe đã biến Philadelphia, nơi đặt trụ sở của Quốc hội Lục địa, trở thành trọng tâm trong chiến dịch của ông, nhưng chính phủ của phe Ái Quốc đã tước đi chiến thắng quyết định mà ông mong chờ, bằng cách chuyển trung tâm hoạt động của mình đến địa điểm an toàn hơn tại York, chỉ một tuần trước khi Philadelphia thất thủ. Continue reading “18/06/1778: Quân Anh rút khỏi Philadelphia”

16/06/1963: Người phụ nữ đầu tiên bay vào không gian

Nguồn: Soviet cosmonaut Valentina Tereshkova becomes the first woman in space, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1963, trên tàu Vostok 6, phi hành gia Liên Xô Valentina Tereshkova trở thành người phụ nữ đầu tiên du hành vào vũ trụ. Sau 48 vòng bay và 71 giờ, bà quay trở lại Trái Đất, dành nhiều thời gian trong không gian hơn tất cả các phi hành gia Mỹ cộng lại cho đến thời điểm đó.

Valentina Vladimirovna Tereshkova sinh ra trong một gia đình nông dân ở Maslennikovo, Nga, vào năm 1937. Bà bắt đầu làm việc tại một nhà máy dệt khi 18 tuổi, và ở tuổi 22, bà có lần nhảy dù đầu tiên dưới sự giúp đỡ của một câu lạc bộ hàng không địa phương. Đam mê của Tereshkova với môn nhảy dù đã khiến bà giành được sự chú ý của chương trình không gian Liên Xô, vốn đang tìm cách đưa một phụ nữ lên vũ trụ vào đầu những năm 1960 như một cách để đạt thêm một danh hiệu “đầu tiên trong không gian” trước người Mỹ. Continue reading “16/06/1963: Người phụ nữ đầu tiên bay vào không gian”

Tập bịt miệng các cán bộ lão thành trên đường tiến tới nhiệm kỳ thứ ba

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi shushes party elders as he marches toward 3rd term,” Nikkei Asia, 09/06/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Một danh hiệu mới – “lãnh tụ vĩnh cửu” – đã xuất hiện ngay trước mật nghị mùa hè ở Bắc Đới Hà.

Một tập tài liệu chính trị được phát hành ở một vùng nông thôn của Trung Quốc đã khiến nhiều người phải bất ngờ, vì nó sử dụng một cụm từ chưa từng được dùng trước đây để ca ngợi Chủ tịch Tập Cận Bình.

Đó là sự kết hợp của “vĩnh cửu” và “lãnh tụ” (lingxiu). Continue reading “Tập bịt miệng các cán bộ lão thành trên đường tiến tới nhiệm kỳ thứ ba”

14/06/1985: Chuyến bay TWA 847 bị khủng bố tấn công

Nguồn: TWA flight 847 is hijacked by terrorists, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1985, chuyến bay TWA 847 từ Athens đến Rome đã bị tấn công bởi nhóm khủng bố Hezbollah, những kẻ ngay lập tức yêu cầu được biết danh tính của “những hành khách có tên giống như tên người Do Thái.” Hai trong số những kẻ khủng bố gốc Lebanon này, được trang bị lựu đạn và một khẩu súng lục 9mm, sau đó đã buộc máy bay hạ cánh xuống Beirut, Lebanon.

Khi xuống mặt đất, bọn không tặc đã gọi những hành khách có hộ chiếu Israel, nhưng không có người nào như vậy. Cũng không có bất kỳ nhà ngoại giao nào trên chuyến bay. Sau đó, chúng chuyển sự chú ý sang một số hành khách là thợ lặn của Hải quân Mỹ. Ngay sau khi hạ cánh, những kẻ khủng bố đã giết chết thợ lặn Hải quân Robert Stethem, và vứt xác anh xuống đường băng. Continue reading “14/06/1985: Chuyến bay TWA 847 bị khủng bố tấn công”

Trung Quốc xâm nhập Nam Thái Bình Dương: Nên đối phó thế nào?

Nguồn: Charles Edel, “A Fault Line in the Pacific“, Foreign Affairs, 03/06/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mối nguy từ ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trên các đảo quốc Thái Bình Dương.

Lần cuối cùng mà hầu hết người Mỹ chú ý đến Quần đảo Solomon là vào giữa Thế chiến II, khi Mỹ và Nhật Bản có một trận hải chiến kéo dài trên vùng biển và vùng trời xung quanh Guadalcanal. Trận chiến cam go đó đã có tác động mang tính chiến lược rất lớn – chặn đứng bước tiến của Nhật vào Nam Thái Bình Dương, đảm bảo rằng các quốc gia đồng minh như Australia và New Zealand không bị các thế lực thù địch bao vây hoặc cắt đứt nguồn tiếp tế, đảo ngược thế trận ở Thái Bình Dương, cũng như cung cấp căn cứ để phát động cuộc phản công chống lại kẻ thù toàn trị. Nhắc đến hàng trăm hòn đảo nhỏ trải dài trên Thái Bình Dương, Tổng thống Mỹ Franklin Roosevelt giải thích với công chúng Mỹ rằng, dù chúng có thể “chỉ là những chấm nhỏ trên hầu hết các bản đồ … nhưng chúng bao phủ một khu vực chiến lược rộng lớn.” Continue reading “Trung Quốc xâm nhập Nam Thái Bình Dương: Nên đối phó thế nào?”

Vén màn bí mật đời tư Vladimir Putin (P2)

Nguồn: Jason Horowitz, “Vladimir Putin, Family Man,” New York Times, 13/05/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cô con gái ‘có kỷ luật’

Ngay từ đầu, câu chuyện cá nhân của Putin dường như luôn tràn ngập những điều tưởng tượng. Ông có một cuốn tiểu sử chính thức – được xuất bản vào năm 2001, khi ông lần đầu tiên nắm quyền với tư cách là nhà dân chủ thế hệ tiếp theo – để làm nổi bật hình ảnh người đàn ông gia đình cứng rắn nhưng anh hùng của mình. Trong đó, ông kể câu chuyện về việc đích thân cứu cả nhà, giữa lúc đang khỏa thân, khi một phòng tắm hơi bị hư hỏng đã thiêu rụi căn biệt thự bằng gỗ của họ. Continue reading “Vén màn bí mật đời tư Vladimir Putin (P2)”