Vai trò và ảnh hưởng ngày càng lớn của Ấn Độ ở Đông Nam Á

Nguồn: Derek Grossman, “India Is Becoming a Power in Southeast Asia,” Foreign Policy, 07/07/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

New Delhi và các đối tác của họ đang xích lại gần nhau để ứng phó với sự hung hăng của Bắc Kinh.

Dù điều này đã diễn ra lâu nay, nhưng Ấn Độ đang trở thành một nhân tố chiến lược ở Đông Nam Á. Trong một loạt các hoạt động ngoại giao khu vực, Ấn Độ đã ký một thỏa thuận vũ khí với Việt Nam, đứng về phía Philippines trong cuộc đối đầu với Trung Quốc về chủ quyền ở Biển Đông, và tăng cường hợp tác quốc phòng với Indonesia. Đây là một trường hợp cân bằng quyền lực chính trị xứng đáng được đưa vào sách giáo khoa quan hệ quốc tế: Dù hầu hết các chính phủ Đông Nam Á từ lâu đã chủ trương không chọn phe địa chính trị, nhưng sự hung hăng của Trung Quốc trong và xung quanh Biển Đông đang khiến Ấn Độ và các đối tác của họ xích lại gần nhau. Continue reading “Vai trò và ảnh hưởng ngày càng lớn của Ấn Độ ở Đông Nam Á”

18/07/1863: Pháo đài Wagner bị tấn công, Đại tá Robert Gould Shaw tử trận

Nguồn: Assault of Fort Wagner and death of Robert Gould Shaw, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1863, Đại tá Liên minh miền Bắc Robert Gould Shaw và 272 binh sĩ dưới quyền ông đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công vào Pháo đài Wagner, gần Charleston, Nam Carolina. Shaw là chỉ huy của Trung đoàn Bộ binh Massachusetts 54, có lẽ là trung đoàn người Mỹ gốc Phi nổi tiếng nhất trong cuộc chiến. Continue reading “18/07/1863: Pháo đài Wagner bị tấn công, Đại tá Robert Gould Shaw tử trận”

Thế giới hôm nay: 18/07/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Vụ nổ ngày hôm qua trên cầu Kerch nối Crimea với Nga đã khiến hai người thiệt mạng. Video trên mạng xã hội cũng cho thấy thiệt hại đáng kể cho cấu trúc của cây cầu. Một nguồn tin Ukraine nói với AFP rằng lực lượng an ninh và hải quân Ukraine đã thực hiện vụ tấn công bằng tàu không người lái. Là đường nối trực tiếp duy nhất giữa Nga và bán đảo bị sáp nhập từ năm 2014, cầu Kerch đang bị tạm dừng lưu thông.

Nga cho biết sẽ rút khỏi thỏa thuận cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc qua các cảng ở Biển Đen. Thỏa thuận ban đầu, được trung gian bởi Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 7 năm 2022, đã giúp kiểm soát giá lương thực toàn cầu. Người phát ngôn của Điện Kremlin nói sẽ “quay trở lại” với thỏa thuận nếu các yêu cầu của Nga được đáp ứng. Nga nói quyết định này không liên quan đến vụ tấn công cầu Kerch. Continue reading “Thế giới hôm nay: 18/07/2023”

Đức công bố chiến lược Trung Quốc và hàm ý đối với Việt Nam

Tác giả: Hùng Nguyễn

Ngày 13/7/2023, chính phủ của Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã công bố bản chiến lược toàn diện đối với Trung Quốc. Bên cạnh những chủ đề lớn giữa hai nước thì chiến lược đã nêu đậm nét quan điểm của chính phủ Đức với vấn đề Biển Đông. Trong bản chiến lược có 15 lần nhắc đến cụm từ châu Á – Thái Bình Dương và 3 lần nhắc trực tiếp đến Biển Đông với những góc độ có thể giúp Việt Nam tăng cường hợp tác quốc phòng với cường quốc quân sự này. Continue reading “Đức công bố chiến lược Trung Quốc và hàm ý đối với Việt Nam”

Thế giới hôm nay: 17/07/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

EUTunisia hoàn tất một thỏa thuận trị giá 1 tỷ euro (1,1 tỷ USD), trong đó có 105 triệu euro dành cho hợp tác chống nạn buôn người. Hiện ngày càng có nhiều người di cư đến từ hoặc quá cảnh quốc gia Bắc Phi này để đến châu Âu. Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, người trực tiếp tham dự đàm phán ở Tunisia, đã ca ngợi thỏa thuận như một “mô hình” cho quan hệ EU-Bắc Phi. Thoả thuận cũng bao gồm các khoản vay cho nền kinh tế đang khủng hoảng của Tunisia.

Sóng nhiệt bất thường tiếp tục được ghi nhận trên khắp thế giới. Có khoảng một phần ba dân số Mỹ đã được cảnh báo về nhiệt độ nguy hiểm. Các nhà khí tượng học dự đoán nhiệt độ vào tuần tới ở Ý có thể tăng lên 49°C, mức nóng nhất từng được ghi nhận ở châu Âu. Nhật Bản và Trung Quốc cũng đưa ra cảnh báo nắng nóng, trong khi Hàn Quốc nỗ lực giải cứu các nạn nhân bị mắc kẹt sau mưa lớn. Continue reading “Thế giới hôm nay: 17/07/2023”

Vì sao Trung Quốc trải thảm đỏ đón Thống đốc Okinawa?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Why China rolled out the red carpet for Okinawa governor,” Nikkei Asia, 13/07/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tập Cận Bình đang dùng các hòn đảo của Nhật Bản để dễ bề giải quyết vấn đề Đài Loan.

Ngày 5/7 vừa qua, tại Bắc Kinh, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã gặp một phái đoàn từ Nhật Bản do Yohei Kono, cựu Chủ tịch Hạ viện Nhật Bản, người cũng từng là Ngoại trưởng nước này, dẫn đầu.

Nhưng Thống đốc Okinawa Denny Tamaki mới là người được trao vị trí danh dự trong khi chụp ảnh. Tamaki được xếp đứng bên trái Lý Cường, trong khi Kono đứng bên phải. Cách sắp xếp này tiết lộ nhiều điều về ý định của Trung Quốc. Continue reading “Vì sao Trung Quốc trải thảm đỏ đón Thống đốc Okinawa?”

16/07/1990: Động đất tàn phá Philippines

Nguồn: Earthquake wreaks havoc in the Philippines, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1990, hơn 1.000 người đã thiệt mạng khi một trận động đất mạnh 7,7 độ richter tấn công đảo Luzon ở Philippines. Trận động đất kinh hoàng đã tàn phá một phần đáng kể Luzon, hòn đảo lớn nhất của Philippines, trong đó Thành phố Baguio là nơi bị tàn phá nặng nề nhất.

Tâm chấn của trận động đất, xảy ra lúc 4:26 chiều, nằm ở phía bắc Manila, thuộc tỉnh Nueva Ecija. Các báo cáo chỉ ra rằng rung lắc đã kéo dài gần một phút. Sụp đổ các tòa nhà là nguyên nhân chính gây thiệt hại và tử vong. Vào chiều hôm đó, việc thoát khỏi các tòa nhà cao tầng là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả, nhưng nhiều người đã bị thương, thậm chí thiệt mạng, trong vụ giẫm đạp khi mọi người cố gắng rời khỏi toà nhà. Continue reading “16/07/1990: Động đất tàn phá Philippines”

Đại Việt dưới thời vua Lê Thánh Tông (P4)

Tác giả: Hồ Bạch Thảo

Tháng Giêng năm Quang Thuận thứ 9 [25/1-23/2/1468], tức Minh Thành Hóa năm thứ 4, vua ra sắc chỉ cho những quan chức tại nơi nước độc xa xôi, nếu làm việc tốt, hết hạn 6 năm được thuyên chuyển về nơi đất lành; nếu bê trễ sẽ bị bổ đến miền biên cương xa xôi thêm 6 năm nữa, mới được cứu xét:

Mùa xuân, tháng Giêng, ra sắc chỉ rằng: Những quan viên nhậm chức nơi nước độc chốn biên cương xa xôi, người nào biết cách nuôi vỗ dân, đốc thúc không phiền nhiễu dân mà vẫn thu đủ thuế, đủ hạn 6 năm thì cho chuyển về nơi đất lành. Nếu ai kiếm cớ đau ốm né tránh, nộp thuế thiếu nhiều, thì phải bổ đi miền biên cương xa, đủ 6 năm nữa mới được quyết định lại. Toàn Thư, Bản Kỷ, quyển 12, trang 45a. Continue reading “Đại Việt dưới thời vua Lê Thánh Tông (P4)”

15/07/1978: Hành trình vì công lý của người Mỹ bản địa kết thúc ở Washington, D.C.

Nguồn: 2,800 mile-long walk for Native American justice concludes in Washington, D.C., History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1978, “Chuyến đi dài nhất” (The Longest Walk) — hành trình dài hơn 4500 km vì công lý của người Mỹ bản địa, bắt đầu với hàng trăm người tuần hành ở California — đã kết thúc ở Washington, D.C., với sự đồng hành của hàng nghìn người ủng hộ. Mục đích của hành trình này là nhằm kêu gọi sự chú ý đến các vấn đề có ảnh hưởng đến người Mỹ bản địa, chẳng hạn như thiếu việc làm và nhà ở, và một dự luật ở Quốc hội vốn có thể thay đổi đáng kể các quyền của họ. Continue reading “15/07/1978: Hành trình vì công lý của người Mỹ bản địa kết thúc ở Washington, D.C.”

Chuyển động Quốc Phòng (7/7 – 13/7/2023)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

‘Tự chủ chiến lược’ chỉ là giấc mơ viển vông của Pháp

Nguồn: Anchal Vohra, ‘Strategic Autonomy’ Is a French Pipe Dream, Foreign Policy, 03/07/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Emmanuel Macron đang thúc đẩy một chính sách châu Âu làm hài lòng nước Pháp nhưng làm phiền lòng những nước khác.

Hồi tháng 4, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã gây tranh cãi khi cảnh báo châu Âu không nên để bị lôi kéo vào xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc về vấn đề Đài Loan. Ông nói, là đồng minh của Mỹ không có nghĩa là trở thành “chư hầu” của Mỹ.

Bình luận đó đã khơi lại cuộc tranh luận về nỗ lực của Pháp nhằm tìm kiếm “quyền tự chủ chiến lược” cho châu Âu – nghĩa là độc lập khỏi Mỹ trong các vấn đề chiến lược. Ý tưởng đó đã gây lo sợ ở các quốc gia Trung và Đông Âu vốn tin tưởng Mỹ sẽ là người bảo đảm an ninh chính cho họ trong một cuộc xung đột với Nga. Họ nghi ngờ Pháp đang cố tình nói rằng ý tưởng giúp nâng cao tầm vóc của nước này, đồng thời làm phật ý Mỹ, là sản phẩm của tư duy tập thể châu Âu. Continue reading “‘Tự chủ chiến lược’ chỉ là giấc mơ viển vông của Pháp”

13/07/1960: John F. Kennedy được đề cử làm ứng viên tổng thống

Nguồn: John F. Kennedy nominated for presidency, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1960, tại Los Angeles, California, Thượng nghị sĩ John F. Kennedy của Massachusetts đã được Đại hội Đảng Dân chủ đề cử làm ứng viên tổng thống, đánh bại Thượng nghị sĩ Lyndon B. Johnson của Texas. Ngày hôm sau, đại hội đã nhất trí bầu Johnson vào liên danh tranh cử với Kennedy.

Bốn tháng sau, vào ngày 8/11, Kennedy đã giành được 49,7% số phiếu phổ thông trong một trong những cuộc bầu cử tổng thống sít sao nhất trong lịch sử nước Mỹ, thắng sát nút đương kim Phó Tổng thống Richard M. Nixon, một đảng viên Đảng Cộng hòa, người nhận được 49,6% số phiếu. Continue reading “13/07/1960: John F. Kennedy được đề cử làm ứng viên tổng thống”

Thế giới hôm nay: 13/07/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Nhóm các nước giàu G7 đã công bố thêm đảm bảo an ninh cho Ukraine tại cuộc họp thượng đỉnh ở Vilnius, Litva. Cam kết sẽ cung cấp vũ khí và huấn luyện cho các lực lượng vũ trang Ukraine trong những năm tới, đồng thời chia sẻ thông tin tình báo. Người phát ngôn Điện Kremlin lên án thỏa thuận này, nói rằng nó đe doạ an ninh của Nga. Hôm thứ Ba, các lãnh đạo NATO đã từ chối lời kêu gọi của tổng thống Volodymyr Zelensky về thời gian biểu cho Ukraine gia nhập liên minh, và nước ông sẽ không thể trở thành thành viên cho đến khi “các đồng minh đồng ý và có đủ các điều kiện.”

Lạm phát ở Mỹ đã giảm xuống mức 3% theo năm trong tháng 6, giảm một điểm phần trăm so với một tháng trước đó; đánh bại dự đoán 3,1% của thị trường. Lạm phát cơ bản (không tính chi phí thực phẩm và nhiên liệu) giảm từ 5,3% trong tháng 6 xuống 4,8%. Cục Dự trữ Liên bang dự kiến ​​sẽ tiếp tục tăng lãi suất vào cuối tháng này, sau lần tạm ngưng của tháng trước. Continue reading “Thế giới hôm nay: 13/07/2023”

Yêu sách đường chín đoạn đang gây thiệt hại kinh tế cho Trung Quốc như thế nào?

Tác giả: Lê Hồng Hiệp

Yêu sách đường chín đoạn của Trung Quốc ở Biển Đông gần đây đã gây ra nhiều phản ứng mạnh ở Việt Nam. Đầu tuần trước, nhà chức trách Việt Nam đã cấm chiếu bộ phim “Barbie” do Warner Bros sản xuất vì có hình ảnh được cho là mô tả đường chín đoạn. Sau đó, người ta phát hiện ra rằng IME Entertainment, một công ty Trung Quốc đang chuẩn bị tổ chức sô diễn của nhóm Blackpink tại Hà Nội vào cuối tháng này, đã đưa vào trang web của mình một bản đồ thể hiện đường chín đoạn. Do đó, các nhà chức trách Việt Nam hiện đang điều tra vấn đề này, trong khi nhiều cư dân mạng Việt Nam kêu gọi tẩy chay buổi biểu diễn. Trước phản ứng dữ dội, IME Entertainment đã nhanh chóng đóng cửa trang web của mình và CEO của công ty đã đưa ra lời xin lỗi tới công chúng Việt Nam. Continue reading “Yêu sách đường chín đoạn đang gây thiệt hại kinh tế cho Trung Quốc như thế nào?”

Thế giới hôm nay: 12/07/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Các thành viên NATO ra một thông cáo chung tại hội nghị thượng đỉnh ở Vilnius, Litva, để miễn áp dụng “Kế hoạch Hành động Thành viên” (MAP) cho Ukraine, vốn là một bước chuẩn bị chính thức trước khi gia nhập liên minh. Tuyên bố công nhận “tiến bộ đáng kể” mà Ukraine đạt được trong việc ban hành các cải cách dân chủ và quân sự. Bỏ qua MAP có nghĩa là Ukraine có thể gia nhập NATO “khi các Đồng minh đồng ý và các điều kiện được đáp ứng.”

Thông cáo cũng nói “các chính sách mang tính cưỡng ép” của Trung Quốc thách thức an ninh của các nước NATO, đồng thời kêu gọi Trung Quốc không cung cấp vũ khí sát thương cho Nga. Khi các quốc gia cam kết tăng hỗ trợ cho Ukraine, tuyên bố cũng nhắc lại cam kết đầu tư 2% GDP hàng năm cho quốc phòng. Tổng thư ký Jens Stoltenberg ca ngợi các kế hoạch phòng thủ được thông qua tại hội nghị thượng đỉnh là kế hoạch “toàn diện” nhất kể từ sau chiến tranh lạnh. Continue reading “Thế giới hôm nay: 12/07/2023”

Mối quan hệ đặc biệt của Tập Cận Bình với Đài Loan

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “For 17 years, Xi closely watched Taiwan-governed islets,” Nikkei Asia, 06/07/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Gắn kết kinh tế có còn nằm trong chiến lược của nhà lãnh đạo?

Năm 1985, Tập Cận Bình, 32 tuổi, được cử đến thành phố Hạ Môn, tỉnh Phúc Kiến của Trung Quốc, để giữ chức phó thị trưởng.

Trong vòng 17 năm tiếp theo, ông đã trở thành quan chức cấp cao ở Phúc Kiến, sau cùng leo lên chức tỉnh trưởng, trước khi chuyển đến tỉnh Chiết Giang để làm Bí thư Tỉnh uỷ vào năm 2002. Continue reading “Mối quan hệ đặc biệt của Tập Cận Bình với Đài Loan”

11/07/1804: Aaron Burr giết Alexander Hamilton trong trận đấu súng tay đôi

Nguồn: Aaron Burr slays Alexander Hamilton in duel, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1804, trong một trong những trận đấu súng tay đôi nổi tiếng nhất lịch sử nước Mỹ, Phó Tổng thống Aaron Burr đã bắn chết Alexander Hamilton, đối thủ chính trị lâu năm của mình. Hamilton, một thành viên hàng đầu của phe Liên bang, và là kiến trúc sư trưởng của nền kinh tế chính trị Mỹ, đã qua đời vào ngày hôm sau. Continue reading “11/07/1804: Aaron Burr giết Alexander Hamilton trong trận đấu súng tay đôi”

Thế giới hôm nay: 11/07/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan chấp nhận cho Thụy Điển gia nhập NATO. Được biết NATO vừa ra tuyên bố ghi nhận Thụy Điển đã “mở rộng đáng kể các nỗ lực chống khủng bố” đối với PKK, một nhóm ly khai người Kurd bị Thổ Nhĩ Kỳ coi là khủng bố. Thỏa thuận được công bố đúng một đêm trước hội nghị thượng đỉnh khai mạc vào thứ Ba tại Vilnius, Litva.

Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte tuyên bố rời khỏi chính trường. Lãnh đạo Hà Lan từ năm 2010, ông Rutte là người đứng đầu một chính phủ tại vị lâu thứ hai ở châu Âu và lâu nhất trong lịch sử Hà Lan. Chính phủ liên minh của ông Rutte sụp đổ vào tuần trước vì vấn đề nhập cư khi quốc hội đe doạ bỏ phiếu bất tín nhiệm. Continue reading “Thế giới hôm nay: 11/07/2023”

Cuộc chiến đất hiếm giữa Mỹ và Trung Quốc

Nguồn: Yifan Yu, “The US-China rare earths battle”, Nikkei Asia, 05/07/2023

Biên dịch: Gia Linh

Ở vùng sa mạc phía Nam California, một mỏ lộ thiên rộng lớn đã trở thành chiến trường trong cuộc đấu tranh toàn cầu để giành ưu thế vượt trội về công nghiệp.

Những chiếc xe tải khổng lồ màu vàng vận chuyển quặng từ mỏ đất hiếm Mountain Pass, mỏ đất hiếm từng có một thời gian đóng cửa. Sự hồi sinh đã diễn ra với cú hích là tinh thần yêu nước đang lên tại Mỹ.

Các bản can hình quốc kỳ Mỹ được trang trí trên đồng phục của công nhân khu mỏ. Những khối tinh thể quặng đất hiếm màu cam lưu niệm được tặng cho du khách có dòng chữ “Made in U.S.A” trên chứng nhận bảo hành. Một tuyên bố trên trang web của MP Materials, chủ sở hữu của mỏ, có nội dung: “Sứ mệnh của chúng tôi là khôi phục toàn bộ chuỗi cung ứng đất hiếm cho Hợp chủng quốc Hoa Kỳ”. Continue reading “Cuộc chiến đất hiếm giữa Mỹ và Trung Quốc”

Cuộc đối đầu giữa chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa dân tộc (P2)

Nguồn: Francis Fukuyama, “A Country of Their Own”, Foreign Affairs, 01/04/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Xem thêm: Phần 1

Một cuộc sống tốt đẹp

Sự phê phán của chủ nghĩa bảo thủ dành cho chủ nghĩa tự do, về cốt lõi, chứa đựng một hoài nghi hợp lý trước sự nhấn mạnh của chủ nghĩa tự do đối với quyền tự chủ cá nhân. Các xã hội tự do giả định sự bình đẳng về nhân phẩm, một loại phẩm giá bắt nguồn từ khả năng lựa chọn của một cá nhân. Vì lẽ đó, xã hội tự do tận tâm bảo vệ quyền tự chủ như một quyền cơ bản. Nhưng dù quyền tự chủ là một giá trị tự do cơ bản, nó không phải là điều duy nhất tự động vượt qua mọi tầm nhìn khác về cuộc sống tốt đẹp. Continue reading “Cuộc đối đầu giữa chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa dân tộc (P2)”