Category: Sự kiện

21/03/1871: Henry Stanley bắt đầu tìm kiếm Tiến sĩ Livingstone

Nguồn: Journalist begins search for Dr. Livingstone, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1871, nhà báo Henry Morton Stanley đã bắt đầu cuộc tìm kiếm nổi tiếng của mình – đi khắp châu Phi để tìm nhà thám hiểm người Anh được cho là mất tích, Tiến sĩ David Livingstone.

Hồi cuối thế kỷ 19, người châu Âu và châu Mỹ bị mê hoặc bởi lục địa châu Phi. Và người đã giúp quảng bá châu Phi nhiều nhất có lẽ là Livingstone, một trong những nhà thám hiểm nổi tiếng nhất của Vương quốc Anh. Tháng 8/1865, ông bắt đầu chuyến thám hiểm kéo dài hai năm để tìm thượng nguồn sông Nile. Livingstone cũng muốn giúp xóa bỏ nạn buôn bán nô lệ khi đó đang khiến dân số châu Phi kiệt quệ. Continue reading “21/03/1871: Henry Stanley bắt đầu tìm kiếm Tiến sĩ Livingstone”

19/03/1931: Nevada hợp pháp hóa cờ bạc

Nguồn: Nevada legalizes gambling, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1931, trong một nỗ lực nhằm thoát khỏi thời kỳ Đại Suy thoái đầy khó khăn, cơ quan lập pháp bang Nevada đã bỏ phiếu để hợp pháp hóa cờ bạc.

Nằm trong sa mạc Đại Bồn địa (Great Basin), có rất ít người định cư chọn sống ở Nevada sau khi nước Mỹ giành được lãnh thổ này vào cuối Chiến tranh Mexico năm 1848. Năm 1859, việc phát hiện ra “Mỏ Đá Comstock” (Comstock Lode) chứa vàng và bạc đã thúc đẩy làn sóng người định cư đáng kể đầu tiên đến Nevada, để khai thác các mỏ khoáng chất tại vùng đất này. Năm năm sau, trong Nội chiến Mỹ, Nevada đã vội vã trở thành bang thứ 36 để củng cố Liên minh. Continue reading “19/03/1931: Nevada hợp pháp hóa cờ bạc”

18/03/1925: ‘Lốc xoáy Ba Bang’ gây tàn phá tại Mỹ

Nguồn: The Tri-State Tornado, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1925, trận lốc xoáy tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ đã đi qua miền đông Missouri, miền nam Illinois, và miền nam Indiana, giết chết 695 người, làm bị thương khoảng 13.000 người, và gây thiệt hại tài sản lên đến 17 triệu USD. Được biết đến với cái tên “Lốc xoáy Ba Bang”, cơn lốc chết người này đã từ Ellington, Missouri di chuyển theo hướng đông bắc, nhưng miền nam Illinois mới là nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Hơn 500 trong tổng số 695 người thiệt mạng sống ở miền nam Illinois, bao gồm 234 người ở Murphysboro và 127 người ở Tây Frankfort. Continue reading “18/03/1925: ‘Lốc xoáy Ba Bang’ gây tàn phá tại Mỹ”

16/03/2003: Nhà hoạt động hòa bình Rachel Corrie bị máy ủi Israel cán chết

Nguồn: 23-year-old peace activist Rachel Corrie is crushed to death by Israeli bulldozer, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2003, một chiếc xe ủi thuộc sở hữu của nhà nước Israel đã giết chết Rachel Corrie, một cô gái người Mỹ 23 tuổi, trong lúc cô phản đối chiến dịch phá dỡ nhà cửa vốn đã phá hủy hơn một nghìn ngôi nhà ở Dải Gaza.

Sau cái chết của con gái, cha mẹ của Corrie đã đệ đơn kiện dân sự chống lại nhà nước Israel, khẳng định rằng cô gái đã bị sát hại một cách có chủ đích – nói cách khác, người lính lái chiếc xe ủi của Lực lượng Phòng vệ Israel đã phớt lờ nguy cơ xảy ra sự cố (criminal negligence). Continue reading “16/03/2003: Nhà hoạt động hòa bình Rachel Corrie bị máy ủi Israel cán chết”

14/03/1950: FBI lần đầu ra danh sách “10 kẻ đào tẩu bị truy nã gắt gao nhất”

Nguồn: The FBI debuts “10 Most Wanted Fugitives” list, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1950, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã lập danh sách “10 kẻ đào tẩu bị truy nã gắt gao nhất” nhằm công khai thông tin về những tên tội phạm đặc biệt nguy hiểm. Sự ra đời của danh sách này bắt nguồn từ một bản tin vào năm 1949, nói về “những tội phạm khó bắt giữ nhất” của FBI. Câu chuyện đã thu hút sự chú ý của công chúng đến nỗi danh sách “10 kẻ bị truy nã gắt gao nhất” đã được Giám đốc FBI J. Edgar Hoover chấp thuận ngay trong năm sau. Continue reading “14/03/1950: FBI lần đầu ra danh sách “10 kẻ đào tẩu bị truy nã gắt gao nhất””

12/03/1864: Chiến dịch Sông Red trong Nội chiến Mỹ bắt đầu

Nguồn: Red River Campaign begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1864, một trong những thất bại quân sự lớn nhất của Nội chiến Mỹ đã bắt đầu khi một lực lượng kết hợp của Liên minh miền Bắc, gồm bộ binh và thuyền, bắt đầu di chuyển trên Sông Red ở Louisiana. Chiến dịch kéo dài một tháng này đã không được tiến hành hiệu quả và không thể đạt được bất kỳ mục tiêu nào do các chỉ huy Liên minh đề ra. Continue reading “12/03/1864: Chiến dịch Sông Red trong Nội chiến Mỹ bắt đầu”

11/03/2011: Thảm họa hạt nhân Fukushima

Nguồn: Fukushima nuclear disaster, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2011, trận động đất lớn nhất từng được ghi nhận ở Nhật Bản đã gây ra tổn thất nghiêm trọng, và trận sóng thần tiếp theo sau đó đã hủy diệt vùng Tōhoku ở đông bắc Honshu. Bên cạnh sự tàn phá khủng khiếp về tài sản và nhân mạng, thảm họa thiên nhiên này còn dẫn đến thảm họa hạt nhân tại nhà máy hạt nhân Fukushima Daiichi. Thảm họa Fukushima được coi là thảm họa hạt nhân tồi tệ thứ hai trong lịch sử, buộc hơn 100.000 người phải di dời. Continue reading “11/03/2011: Thảm họa hạt nhân Fukushima”

09/03/1916: Đức tuyên chiến với Bồ Đào Nha

Nguồn: Germany declares war on Portugal, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1916, Đức chính thức tuyên chiến với Bồ Đào Nha, đất nước trước đó đã tái khẳng định liên minh của họ với Anh bằng cách chiếm giữ các tàu Đức đang neo đậu tại cảng Lisbon.

Bồ Đào Nha trở thành một nước cộng hòa vào năm 1910, sau khi cuộc cách mạng do quân đội lãnh đạo đã lật đổ Vua Manuel II (cha của ông, Vua Carlos, và anh trai đã bị ám sát hai năm trước đó). Một hiến pháp tự do được ban hành vào năm 1911, và Manuel José de Arriaga được bầu làm tổng thống đầu tiên của nhà nước cộng hòa. Continue reading “09/03/1916: Đức tuyên chiến với Bồ Đào Nha”

07/03/1965: Người biểu tình ủng hộ dân quyền bị đàn áp đẫm máu

Nguồn: Civil rights protesters beaten in “Bloody Sunday” attack, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, tại Selma, Alabama, một cuộc biểu tình đòi quyền công dân của 600 người đã kết thúc bằng bạo lực khi những người tham gia tuần hành bị tấn công và đánh đập bởi các sĩ quan và cảnh sát của bang có đa số là da trắng này. Sự kiện này sau được gọi là “Chủ nhật đẫm máu” (Bloody Sunday). Continue reading “07/03/1965: Người biểu tình ủng hộ dân quyền bị đàn áp đẫm máu”

05/03/1839: Charlotte Brontë từ chối kết hôn

Nguồn: Charlotte Brontë declines marriage, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1839, Charlotte Brontë đã viết thư cho Henry Nussey, từ chối cuộc hôn nhân với vị mục sư. Cô gái 23 tuổi nói rằng mình “lãng mạn và lập dị,” không đủ thực tế để trở thành vợ của một mục sư. Thay vì kết hôn, Brontë đã chật vật kiếm sống bằng công việc giáo viên và gia sư để hỗ trợ niềm đam mê văn học của cậu em trai Branwell. Cuối cùng, thói nghiện rượu của Branwell đã hủy hoại ông, trong khi các chị em gái của ông đều đã trở thành những cây bút nổi tiếng. Continue reading “05/03/1839: Charlotte Brontë từ chối kết hôn”

04/03/1944: Louis “Lepke” Buchalter bị xử tử

Nguồn: Louis “Lepke” Buchalter, the head of Murder, Inc., is executed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, Louis “Lepke” Buchalter, người đứng đầu Tập đoàn Sát nhân (Murder, Inc.), đã bị hành quyết tại nhà tù Sing Sing ở New York. Lepke là thủ lĩnh của tổ chức tội phạm lớn nhất nước Mỹ trong suốt những năm 1930, và đã kiếm được gần 50 triệu đô la mỗi năm từ các “doanh nghiệp” khác nhau của mình. Ngày tàn của Lepke đã đến khi một số thành viên trong đội sát thủ khét tiếng của hắn trở thành nhân chứng cho chính phủ. Continue reading “04/03/1944: Louis “Lepke” Buchalter bị xử tử”

02/03/1929: Quốc hội Mỹ thông qua Đạo luật Jones

Nguồn: Congress passes the Jones Act, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1929, Đạo luật Jones (Jones Act), nỗ lực kiểm soát ngành rượu cuối cùng trong Thời kỳ Cấm đoán (Prohibition Era), đã được Quốc hội Mỹ thông qua. Kể từ năm 1920, khi Tu chính án 18 có hiệu lực, Mỹ đã cấm sản xuất, nhập khẩu, và bán các loại đồ uống có cồn. Nhưng luật pháp không có hiệu quả trong việc thực sự ngăn chặn tiêu thụ rượu. Đạo luật Jones đã củng cố các hình phạt của liên bang đối với hành vi buôn lậu rượu. Tuy nhiên, chỉ trong vòng 5 năm, Thời kỳ Cấm đoán đã bị chấm dứt và Tu chính án 18 đã bị bãi bỏ. Continue reading “02/03/1929: Quốc hội Mỹ thông qua Đạo luật Jones”

28/02/1953: Tìm ra cấu trúc hóa học của DNA

Nguồn: Chemical structure of DNA discovered, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1953, hai nhà khoa học James D. Watson và Francis H.C. Crick thông báo rằng họ đã xác định được cấu trúc xoắn kép của DNA, phân tử chứa gen người. Hai nhà sinh học phân tử đã được hỗ trợ đáng kể nhờ công trình của một nhà nghiên cứu DNA khác, Rosalind Franklin, dù tên của bà không có trong thông báo, và sau đó bà cũng không được đồng nhận Giải Nobel cho phát hiện này.

Dù DNA – viết tắt của DeoxyriboNucleic Acid – đã được phát hiện từ năm 1869, nhưng phải đến năm 1943 vai trò quan trọng của nó trong việc quyết định di truyền gen mới được chứng minh. Vào đầu thập niên 1950, Watson và Crick chỉ là hai trong số nhiều nhà khoa học tham gia nghiên cứu để khám phá cấu trúc của DNA. Nhà hóa học California Linus Pauling đã đề xuất một mô hình không chính xác vào đầu năm 1953, khiến cho Watson và Crick cố gắng đánh bại Pauling. Continue reading “28/02/1953: Tìm ra cấu trúc hóa học của DNA”

26/02/1917: Tổng thống Wilson được thông báo về Bức điện Zimmermann

Nguồn: President Wilson learns of Zimmermann Telegram, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1917, trong một diễn biến quan trọng đã khiến nước Mỹ chính thức bước vào Thế chiến I, Tổng thống Woodrow Wilson được thông báo về cái gọi là Bức điện Zimmermann, một thông điệp từ Ngoại trưởng Đức Arthur Zimmermann gửi Đại sứ Đức tại Mexico, đề xuất một liên minh giữa Đức và Mexico trong trường hợp chiến tranh nổ ra giữa Mỹ và Đức. Continue reading “26/02/1917: Tổng thống Wilson được thông báo về Bức điện Zimmermann”

25/02/2004: “The Passion of the Christ” công chiếu tại Mỹ

Nguồn: “The Passion of the Christ” opens in the United States, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2004, The Passion of the Christ (Cuộc khổ nạn của Chúa Kitô), tác phẩm gây tranh cãi của Mel Gibson về 44 giờ cuối cùng trong cuộc đời của Đức Jesus thành Nazareth, đã chính thức được công chiếu tại các rạp phim trên toàn nước Mỹ. Không phải ngẫu nhiên, ngày mở màn này trùng với Thứ Tư Lễ Tro, ngày lễ bắt đầu Mùa Chay của Công giáo. Continue reading “25/02/2004: “The Passion of the Christ” công chiếu tại Mỹ”

23/02/2020: Ahmaud Arbery bị bắn chết khi đang chạy bộ

Nguồn: Ahmaud Arbery is shot dead while out jogging, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2020, Ahmaud Arbery, một thanh niên da đen 25 tuổi đã bị hai cha con người da trắng bắn chết khi đang chạy bộ ở ngoại ô Brunswick, Georgia.

Sau khi đoạn phim ghi lại cảnh vụ giết người được công bố, thu hút sự chú ý của truyền thông quốc gia, các nhóm dân quyền, các nhà lập pháp, người nổi tiếng, và cuối cùng là Cục Điều tra Georgia. Vào ngày 7/5 cùng năm, Gregory và Travis McMichael đã bị bắt vì tội giết người (murder) và hành hung nghiêm trọng. William Bryan, người quay phim vụ nổ súng bằng điện thoại của mình, cũng bị bắt và bị buộc tội giết người khi đang phạm tội tiểu hình (felony murder) và bắt giữ người trái pháp luật. Cả ba gã đàn ông sau đó bị kết tội giết người và bị kết án tù chung thân. Continue reading “23/02/2020: Ahmaud Arbery bị bắn chết khi đang chạy bộ”

21/02/1862: Trận Valverde trong Nội chiến Mỹ

Nguồn: Battle of Valverde, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1862, trong Trận Valverde, quân Hợp bang miền Nam dưới quyền Tướng Henry Hopkins Sibley đã tấn công quân Liên minh miền Bắc do Đại tá Edward R. S. Canby chỉ huy gần Pháo đài Craig ở Lãnh thổ New Mexico. Là trận giao tranh lớn đầu tiên ở miền Viễn Tây trong Nội chiến Mỹ, trận Valverde tuy gây thương vong nặng nề nhưng không mang lại kết quả quyết định. Continue reading “21/02/1862: Trận Valverde trong Nội chiến Mỹ”

19/02/1847: Donner Party được giải cứu khỏi Dãy núi Sierra Nevada

Nguồn: Donner Party rescued from the Sierra Nevada Mountains, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1847, lính cứu hộ đã tiếp cận được các thành viên còn sống sót của Donner Party, một nhóm người di cư đến California đang bị mắc kẹt trong tuyết ở Dãy núi Sierra Nevada.

Mùa hè năm 1846, khi “cơn sốt hướng Tây” tràn khắp nước Mỹ, 89 người – bao gồm 31 thành viên của gia đình Donner và Reed – đã lên đường trên một chuyến xe lửa từ Springfield, Illinois. Sau khi đến Fort Bridger, Wyoming, những người di cư này quyết định không đi theo lối thông thường và thử một con đường mới được khai trương bởi Lansford Hastings, nhà quảng bá của bang California, gọi là “Đường tắt Hastings.” Sau khi bầu George Donner làm lãnh đạo, cả nhóm rời Fort Bridger vào khoảng giữa tháng Bảy. Continue reading “19/02/1847: Donner Party được giải cứu khỏi Dãy núi Sierra Nevada”

18/02/2011: “Sát nhân Sông Green” nhận bản án giết người thứ 49

Nguồn: Green River serial killer pleads guilty to 49th murder, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2011, tại một phòng xử án ở Kent, Washington, Gary Leon Ridgway đã nhận tội đối với cáo buộc giết người cấp độ một, xảy ra vào năm 1982, đối với nạn nhân thứ 49 của hắn, Rebecca Marrero, 20 tuổi. Thi thể của Marrero được tìm thấy vào tháng 12/2010, gần ba mươi năm sau khi bị sát hại, trong một khe núi gần Auburn, Washington. Sau khi nhận tội, Ridgway, 62 tuổi, đã nhận bản án chung thân thứ 49 mà không có khả năng được ân xá, và trở lại Nhà tù Bang Washington ở Walla Walla, nơi hắn đang thụ 48 bản án chung thân liên tiếp, tương ứng với số phụ nữ mà hắn đã giết. Continue reading “18/02/2011: “Sát nhân Sông Green” nhận bản án giết người thứ 49″

16/02/1968: Cuộc gọi 9-1-1 đầu tiên

Nguồn: First 9-1-1 call is placed in the United States, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1968, cuộc gọi 911 chính thức đầu tiên đã được thực hiện tại Mỹ. Ngày nay, gần như toàn bộ 327 triệu công dân Mỹ coi việc gọi 911 là hành động mặc nhiên khi cần hỗ trợ khẩn cấp. Nhưng 911 thực ra là một phát minh tương đối mới và thậm chí không được đưa lên làm tiêu chuẩn tại Mỹ suốt nhiều năm sau khi nó được Quốc hội thông qua. Continue reading “16/02/1968: Cuộc gọi 9-1-1 đầu tiên”