Tư liệu học thuật chuyên ngành nghiên cứu quốc tế
Nguồn: Soccer legend Pelé scores 1,000th goal, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, huyền thoại bóng đá người Brazil Pelé đã ghi bàn thắng chuyên nghiệp thứ 1.000 của mình trong trận đấu với Vasco da Gama tại sân vận động Maracana của Rio de Janeiro. Đây là một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp lừng lẫy của ông, bao gồm ba chức vô địch World Cup. Continue reading “19/11/1969: Pelé ghi bàn thắng thứ 1.000”
Nguồn: “Chicago Eight” defendant Bobby Seale gagged during his trial, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, sau nhiều lần Bobby Seale bộc phát tại toà, thẩm phán phiên toà xét xử đã ra lệnh bịt miệng và xích bị cáo của vụ “Chicago Eight” vào ghế.
Seale và bảy đồng phạm (David Dellinger, Rennie Davis, Thomas Hayden, Abbie Hoffman, Jerry Rubin, Lee Weiner, và John Froines) đã bị cáo buộc âm mưu vượt qua biên giới tiểu bang với ý định gây bạo loạn trong giai đoạn biểu tình phản chiến bạo lực ở Chicago trong Đại hội Toàn quốc Đảng Dân chủ năm 1968. Continue reading “29/10/1969: Bobby Seale bị bịt miệng trong phiên tòa”
Nguồn: U.S. unit refuses commander’s order, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, Đại đội A thuộc Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn Bộ binh nhẹ 196 đã từ chối mệnh lệnh của chỉ huy, Trung úy Eugene Schurtz, Jr., yêu cầu họ tiếp tục di chuyển nhằm tiếp cận một chiếc trực thăng bị bắn rơi ở thung lũng Quế Sơn, cách Đà Nẵng gần 50km về phía nam. Continue reading “24/08/1969: Một đơn vị Mỹ chống đối lệnh chỉ huy trong Chiến tranh Việt Nam”
Nguồn: Sirhan Sirhan receives death penalty for assassination of Robert F. Kennedy, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, Sirhan Sirhan đã nhận bản án tử hình sau khi bị kết tội ám sát chính trị gia Robert F. Kennedy. Năm 1972, bản án của hắn được giảm xuống tù chung thân sau khi California bãi bỏ án tử hình.
Rạng sáng ngày 5/6/1968, Robert Kennedy, thượng nghị sĩ của New York, người vừa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ giành vị trí ứng viên tổng thống của Đảng Dân chủ ở California, đã có bài phát biểu chiến thắng trong phòng khiêu vũ của Khách sạn Ambassador ở Los Angeles. Continue reading “23/04/1969: Sirhan Sirhan nhận án tử hình vì ám sát Robert F. Kennedy”
Nguồn: Soviets declare nudity a sign of “western decadence”, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, Thư ký Hội nhà văn Moscow đã tuyên bố rằng những hình ảnh khỏa thân được thể hiện trong vở kịch nổi tiếng Oh! Calcutta! là dấu hiệu của sự suy đồi trong văn hóa phương Tây. Ông nói thêm, điều đáng lo ngại hơn là lối tư duy “tư sản” này đang tiêm nhiễm vào giới trẻ Nga.
Sergei Mikhailkov, nhà văn Nga nổi tiếng chuyên viết sách thiếu nhi, đã chỉ trích mạnh mẽ vở kịch của Sân khấu Broadway (trong đó các diễn viên trình diễn trong tình trạng khỏa thân) và các nội dung khiêu dâm nói chung. Ông nói rằng những vở kịch như vậy “đơn giản là một buổi diễn thoát y – là một trong những khẩu hiệu của nghệ thuật tư sản hiện đại.” Continue reading “11/12/1969: Nhà văn Liên Xô gọi khỏa thân là biểu hiện của “sự suy đồi phương Tây””
Nguồn: President Nixon calls on the “silent majority”, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, Tổng thống Richard Nixon đã xuất hiện trên truyền hình và đài phát thanh để kêu gọi đoàn kết dân tộc về vấn đề Chiến tranh Việt Nam và kêu gọi ủng hộ các chính sách của ông. Hành động này là một nỗ lực nhằm ngăn cản phong trào phản chiến mới được hồi sinh.
Tuyên bố rằng Mỹ sẽ “giữ vững cam kết của chúng ta ở Việt Nam,” Nixon nói rằng lực lượng Mỹ sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi những người cộng sản đồng ý với một nền hòa bình công bằng và danh dự, hoặc cho đến khi Nam Việt Nam có thể tự vệ. Ông khẳng định đã rút 60.000 lính Mỹ và sẽ cắt giảm thêm khi tình hình cho phép. Continue reading “03/11/1969: Tổng thống Nixon kêu gọi ủng hộ của “đa số im lặng””
Nguồn: Ho Chi Minh responds to Nixon letter, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, lá thư của Hồ Chí Minh hồi đáp thư ngày 15/07 của Tổng thống Richard Nixon đã được nhận tại Paris. Hồ Chí Minh cáo buộc Mỹ đang tiến hành một “cuộc chiến tranh xâm lược” chống lại nhân dân Việt Nam, “vi phạm các quyền dân tộc cơ bản của chúng tôi” và cảnh báo rằng “cuộc chiến càng kéo dài, sẽ chỉ càng gây ra nhiều tang thương và gánh nặng cho nhân dân Mỹ.” Continue reading “30/08/1969: Hồ Chí Minh trả lời thư của Nixon”
Nguồn: Green Berets are charged with murder, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, Quân đội Mỹ thông báo rằng Đại tá Robert B. Rheault, Chỉ huy Đội Đặc nhiệm số 5 tại Việt Nam, và bảy lính Mũ nồi Xanh (Green Berets) khác đã bị buộc tội giết người có chủ ý và âm mưu giết người trong vụ hành quyết (summary execution) một người Việt Nam, Thái Khắc Chuyên, người đã từng là thông dịch viên cho Biệt đội B-57. Continue reading “06/08/1969: Lính Mũ nồi Xanh của Mỹ bị buộc tội giết người”
Nguồn: Apollo 11 safely returns to Earth, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, lúc 12:51 theo giờ miền Đông nước Mỹ, tàu vũ trụ Apollo 11 của Mỹ, vốn đã đưa các phi hành gia đầu tiên lên bề mặt Mặt Trăng, đã trở về Trái Đất an toàn.
Nỗ lực của người Mỹ để đưa các phi hành gia lên Mặt Trăng bắt nguồn từ lời kêu gọi nổi tiếng của Tổng thống John F. Kennedy trong phiên họp chung đặc biệt của Quốc hội vào ngày 25/05/1961: “Tôi tin rằng đất nước chúng ta nên cam kết đạt được mục tiêu này, trước khi thập niên này kết thúc, hãy đưa một người đàn ông lên Mặt Trăng và đưa anh ta trở về Trái Đất an toàn.” Continue reading “24/07/1969: Tàu Apollo 11 trở về Trái Đất an toàn”
Nguồn: Radio Hanoi announces the death of Ho Chi Minh, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, Đài phát thanh Hà Nội đã đưa tin Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa qua đời trước đó hai ngày, tuyên bố rằng Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam sẽ tạm dừng các hoạt động quân sự ở miền Nam trong ba ngày nhằm để tang Bác. Continue reading “04/09/1969: Đài phát thanh Hà Nội đưa tin Hồ Chí Minh qua đời”
Nguồn: Battle for “Hamburger Hill” ends after 10 grueling days, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, sau 10 ngày và 10 cuộc tấn công đẫm máu, lính Mỹ và Việt Nam Cộng hòa cuối cùng cũng giành được Cao điểm 937 (Hill 937) ở miền Nam. Những người Mỹ tham chiến đã gọi Cao điểm 937 là “Đồi Thịt Băm” (Hamburger Hill) bởi vì tỷ lệ thương vong quá lớn trong chuỗi trận đánh này khiến họ liên tưởng đến một chiếc cối xay thịt.
Mỹ đã ra lệnh chiếm Cao điểm 937, nằm cách biên giới Lào một dặm về phía đông, trong Chiến dịch Apache Snow, một nhiệm vụ nhằm hạn chế lính Bắc Việt xâm nhập từ Lào, đe dọa đến Huế ở phía đông bắc và Đà Nẵng ở phía đông nam. Ngày 10/05, theo sau các đợt không kích và pháo kích, một lực lượng bộ binh do Mỹ dẫn đầu đã tiến hành cuộc tấn công đầu tiên vào cứ điểm của Bắc Việt, nhưng sớm đối mặt với thương vong nặng nề và buộc phải lùi lại. Continue reading “20/05/1969: Trận “Đồi Thịt Băm” kết thúc”
Nguồn: Charles Manson cult kills five people, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, các thành viên của giáo phái Charles Manson đã sát hại năm người tại nhà riêng của đạo diễn Roman Polanski tại Beverly Hills, California, bao gồm cả người vợ đang mang thai của ông, nữ diễn viên Sharon Tate. Chưa đầy hai ngày sau, nhóm này lại tiếp tục giết chết giám đốc điều hành siêu thị Leno LaBianca và vợ Rosemary tại nhà của họ. Những tội ác man rợ này khiến cho cả nước phải khiếp sợ, đồng thời biến Charles Manson thành một biểu tượng tội phạm.
Manson sinh tại Cincinnati, Ohio, vào năm 1934 bởi một người mẹ đơn thân 16 tuổi. Gã đã sống phần lớn thời thơ ấu của mình trong các trường giáo dưỡng vị thành niên, sau đó thì trưởng thành trong tù. Khi được thả ra vào năm 1967, Manson chuyển đến California và tận dụng sức lôi cuốn của mình để thu hút một nhóm người hippies, lập nên một cộng đồng ở ngoại ô Los Angeles, nơi ma túy và đời sống trụy lạc rất phổ biến. Continue reading “09/08/1969: Giáo phái Charles Manson sát hại năm người”
Nguồn: Senator Ted Kennedy drives car off bridge at Chappaquiddick Island, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, ngay sau khi rời một bữa tiệc trên đảo Chappaquiddick, Thượng nghị sĩ Edward “Ted” Kennedy của Massachusetts đã lái chiếc Oldsmobile của mình rơi khỏi cây cầu gỗ, xuống một cái ao ngập nước triều dâng. Kennedy đã thoát khỏi chiếc xe bị ngập nước, nhưng hành khách đi cùng, Mary Jo Kopechne, 28 tuổi, thì không may mắn như vậy. Ông cũng đã không báo cáo về vụ tai nạn chết người này suốt 10 giờ sau đó.
Tối ngày 18/07/1969, trong khi hầu hết người dân Mỹ ở nhà xem tin tức trên truyền hình về nhiệm vụ đổ bộ mặt trăng Apollo 11, Kennedy và anh họ Joe Gargan lại đang tổ chức một buổi nấu nướng và tiệc tùng trong căn nhà thuê trên đảo Chappaquiddick, một hòn đảo thượng lưu ở Martha’s Vineyard, Massachusetts. Bữa tiệc là cuộc hội ngộ cho Kopechne và năm người phụ nữ khác, tất cả đều là thành viên trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1968 của cố Thượng nghị sĩ Robert (Bobby) F. Kennedy. Continue reading “18/07/1969: Thượng nghị sĩ Edward Kennedy gây tai nạn chết người”
Nguồn: Golda Meir elected as Israel’s first female prime minster, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, Golda Meir, một phụ nữ 70 tuổi, đã làm nên lịch sử khi trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Israel. Bà là thủ tướng thứ tư của đất nước và người phụ nữ duy nhất giữ chức vụ này cho tới nay.
Sinh tại Kiev, Ukraine và lớn lên ở Wisconsin, Meir bắt đầu sự nghiệp như một nhà tổ chức lao động theo chủ nghĩa phục quốc Do Thái, và sau đó giữ một số vị trí trong chính phủ Israel, bao gồm Bộ trưởng Lao động và Bộ trưởng Ngoại giao. Sau cái chết bất ngờ của Thủ tướng Levi Eshkol năm 1969, Meir được chọn làm người kế vị. Continue reading “17/03/1969: Golda Meir trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Israel”
Nguồn: Hamburger Hill Assaulted by U.S. Troops, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Đồi Thịt Băm (Hamburger Hill) là nơi diễn ra một trong những trận chiến căng thẳng và gây tranh cãi nhất trong Chiến tranh Việt Nam. Được các nhà hoạch định quân sự gọi là Cao điểm 937 (937 chỉ độ cao tính bằng mét), ngọn đồi nằm đơn độc trong khu rừng rậm của Thung lũng A Sầu, cách biên giới với Lào khoảng một dặm.
Người Việt gọi ngọn đồi là Động A Bia (hay núi A Bia, núi muông thú ẩn mình). Mặc dù nó không có ý nghĩa chiến thuật thực sự, chiếm được ngọn đồi là một phần mục tiêu trong Chiến dịch Apache Snow, cuộc càn quét của quân đội Mỹ tại Thung lũng A Sầu. Mục đích của chiến dịch là cắt đứt khả năng xâm nhập của Bắc Việt từ Lào, cũng như các mối đe dọa của Bắc Việt đối với các thành phố Huế và Đà Nẵng. Continue reading “11/05/1969: Lính Mỹ tấn công Đồi Thịt Băm”
Nguồn: Senator criticizes Nixon’s handling of the war, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1969, trong một bài phát biểu tại Thượng viện, George Aiken (Đảng Cộng hòa, bang Vermont), thành viên cao cấp của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, đã kêu gọi chính quyền Nixon bắt đầu “rút một cách có trật tự” các lực lượng Hoa Kỳ ra khỏi miền Nam Việt Nam ngay lập tức. Aiken nói, “Cần phải bắt đầu không được chậm trễ.” Bài phát biểu được coi như là sự kết thúc của một lệnh cấm tự áp đặt đối với việc chỉ trích chính quyền mà các thượng nghị sĩ đã tuân thủ kể từ khi Nixon lên nắm quyền. Continue reading “01/05/1969: Thượng nghị sĩ chỉ trích Nixon về Chiến tranh Việt Nam”
Nguồn: De Gaulle resigns as leader of France, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, sau khi các đề xuất của ông nhằm cải cách hiến pháp gặp thất bại trong một cuộc trưng cầu dân ý quốc gia, Charles de Gaulle đã từ chức Tổng thống Pháp.
Là một cựu binh Thế chiến I, de Gaulle đã thất bại trong việc đề xuất hiện đại hóa lực lượng vũ trang của Pháp giai đoạn giữa hai cuộc thế chiến. Sau khi Henri Pétain và các nhà lãnh đạo Pháp khác ký hiệp định đình chiến với Đức Quốc Xã vào tháng 06/1940, ông trốn sang London, thành lập Lực lượng Nước Pháp Tự do (Free French Forces) và tập hợp các thuộc địa của Pháp tham gia hàng ngũ Đồng minh. Continue reading “28/04/1969: Tổng thống Pháp Charles de Gaulle từ chức”
Nguồn: Nixon administration will “Vietnamize” the war, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1969, Bộ trưởng Quốc phòng Melvin Laird tuyên bố rằng Hoa Kỳ đang chuyển sang thực hiện chiến lược “Việt Nam hóa” chiến tranh một cách nhanh nhất có thể. Bằng tuyên bố này, ông muốn nói rằng trách nhiệm chiến đấu sẽ dần dần được chuyển sang cho Nam Việt Nam khi họ có khả năng chiến đấu tốt hơn. Tuy nhiên, Laird nhấn mạnh rằng sẽ không có lợi cho Hoa Kỳ nếu thảo luận việc rút quân trong khi Bắc Việt vẫn tiếp tục tiến hành các chiến dịch tấn công ở Nam Việt Nam. Continue reading “03/04/1969: Mỹ chuẩn bị thực hiện ‘Việt Nam hóa’ chiến tranh”
Nguồn: Wheeler announces progress in the Vietnamization effort, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, khi chuẩn bị khởi hành rời khỏi Sài Gòn sau chuyến đi bốn ngày nhằm điều tra tình hình miền Nam Việt Nam, Tướng Earle Wheeler (trong hình), Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ (Joint Chiefs of Staff), báo cáo rằng “tiến trình Việt Nam hóa đang dần dần thành công một cách ổn định và thực tế,” nhưng lực lượng Mỹ vẫn sẽ phải tiếp tục hỗ trợ quân đội miền Nam “thêm một thời gian nữa.” Continue reading “07/10/1969: Tiến bộ trong nỗ lực ‘Việt Nam hóa chiến tranh’”
Nguồn: First ATM opens for business, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, máy rút tiền tự động (Automatic Teller Machine, ATM) đầu tiên của Mỹ đã được ra mắt công chúng khi xuất tiền mặt cho khách hàng tại Ngân hàng Chemical ở Rockville Centre, New York. Các máy ATM đã tiếp tục cách mạng hóa ngành ngân hàng, dần dần thay thế việc phải trực tiếp đến ngân hàng để thực hiện các giao dịch tài chính cơ bản. Đến thập niên 1980, những máy rút tiền này đã được phổ biến rộng rãi và có các chức năng trước đây từng được thực hiện bởi giao dịch viên, chẳng hạn như nộp tiền bằng séc và chuyển tiền giữa các tài khoản. Ngày nay, ATM trở thành điều không thể thiếu đối với hầu hết mọi người, giống như điện thoại di động và e-mail. Continue reading “02/09/1969: ATM chính thức được đưa vào sử dụng “
