19/04/1971: Biểu tình chống Chiến tranh Việt Nam ở Washington, D.C.

Abraham_Lincoln_Brigade_Vietnam_War_Protesters

Nguồn:Vietnam Veterans Against the War demonstrate,” History.com (truy cập ngày 18/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1971, như khúc dạo đầu cho một chiến dịch biểu tình chống chiến tranh lớn, Hội Cựu chiến binh phản đối Chiến tranh Việt Nam ở Hoa Kỳ (VVAW) đã bắt đầu một cuộc biểu tình kéo dài 5 ngày tại Washington, D.C. Được gọi là Dewey Canyon III để tưởng nhớ một chiến dịch cùng tên diễn ra ở Lào (tức chiến dịch Đường 9 – Nam Lào), cuộc biểu tình tương đối ôn hòa đã kết thúc vào ngày 23 tháng 4 với khoảng 1.000 cựu chiến binh ném những dải ruy băng danh dự, mũ sắt, và quân phục trên những tuyến đường của thủ đô, cùng với vũ khí đồ chơi. Trước đó, họ đã đi vận động các dân biểu của họ, đặt vòng hoa tại Nghĩa trang Quốc gia Arlington, và dàn dựng những chiến dịch “tìm và diệt” giả. Continue reading “19/04/1971: Biểu tình chống Chiến tranh Việt Nam ở Washington, D.C.”

18/04/1983: Đại sứ quán Mỹ tại Li-băng bị đánh bom

POST-articleLarge

Nguồn:Suicide bomber destroys U.S. embassy in Beirut,” History.com (truy cập ngày 17/04/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1983, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Beirut, Li-băng đã gần như bị phá hủy hoàn toàn bởi một vụ nổ bom liều chết bằng xe hơi, khiến 63 người thiệt mạng, trong đó có kẻ đánh bom và 17 người Mỹ. Cuộc tấn công khủng bố này được tiến hành nhằm phản đối sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Li-băng.

Năm 1975, một cuộc nội chiến đẫm máu nổ ra ở Li-băng, quân du kích Palestine và Hồi giáo cánh tả chiến đấu với lực lượng dân quân của Đảng Phalange Kitô hữu, cộng đồng Kitô giáo Maronite, và các nhóm khác. Trong những năm sau đó, sự can thiệp của Syria, Israel, và Liên Hợp Quốc vào Li-băng đã thất bại trong việc giải quyết cuộc xung đột, và vào ngày 20 tháng 8 năm 1982, một lực lượng đa quốc gia, trong đó có thủy quân lục chiến Mỹ, đã đổ bộ vào Beirut để giám sát việc quân đội Palestine rút khỏi Li-băng. Continue reading “18/04/1983: Đại sứ quán Mỹ tại Li-băng bị đánh bom”

17/04/1961: Mỹ tiến hành Sự kiện Vịnh Con Lợn

BayoPigs-e

Nguồn:The Bay of Pigs invasion begins,” History.com (truy cập ngày 15/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Sự kiện Vịnh Con Lợn là cuộc tấn công của một nhóm người Cuba lưu vong được Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) tài trợ và huấn luyện vào Cuba với mục đích lật đổ chính phủ cộng sản của Fidel Castro. Cuộc tấn công này là một thất bại thảm hại.

Fidel Castro là một mối lo ngại với các nhà hoạch định chính sách của Mỹ kể từ khi ông lên nắm quyền ở Cuba sau cuộc cách mạng thành công tháng 1 năm 1959. Việc Castro tấn công vào các công ty và những lợi ích của Mỹ ở Cuba, những luận điệu chống Mỹ của ông, và việc Cuba có động thái hướng tới một mối quan hệ gần gũi hơn với Liên Xô đã khiến các quan chức Mỹ kết luận rằng nhà lãnh đạo Cuba này là một mối đe dọa tới những lợi ích của Mỹ ở Tây bán cầu. Continue reading “17/04/1961: Mỹ tiến hành Sự kiện Vịnh Con Lợn”

16/04/1947: Thuật ngữ “Chiến tranh Lạnh” ra đời

bernard-baruch1

Nguồn:Bernard Baruch coins the term ‘Cold War,’History.com (truy cập ngày 15/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1947, trong buổi lễ ra mắt bức chân dung của mình tại Viện dân biểu tiểu bang Nam Carolina, triệu phú, chuyên gia tài chính Bernard Baruch đã dùng thuật ngữ “Chiến tranh Lạnh” để mô tả mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Liên Xô. Cụm từ này đã trở thành một trụ cột trong ngôn ngữ ngoại giao của Mỹ trong suốt hơn 40 năm sau đó.

Baruch là cố vấn Tổng thống về các vấn đề chính sách kinh tế và đối ngoại dưới thời Tổng thống Woodrow Wilson. Năm 1919, ông là một trong những cố vấn của Mỹ tại Hội nghị Hòa bình Paris chấm dứt Thế chiến I. Trong những năm 1930, ông thường xuyên tư vấn cho Franklin D. Roosevelt và các nghị sĩ về tài chính và các vấn đề trung lập quốc tế. Sau Thế chiến II, ông tiếp tục là một cố vấn được tin cậy trong chính quyền mới của Harry S. Truman. Continue reading “16/04/1947: Thuật ngữ “Chiến tranh Lạnh” ra đời”

15/04/1959: Fidel Castro tới thăm Hoa Kỳ

politics-castro-nixon-630x459 (1)

Nguồn:Castro visits the United States,” History.com (truy cập ngày 14/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Ngày 15 tháng 4 năm 1959, hơn 4 tháng sau khi đưa Cách mạng Cuba tới thắng lợi, Fidel Castro tới thăm Hoa Kỳ. Chuyến thăm này được đánh dấu bằng những căng thẳng giữa Castro và chính phủ Mỹ.

Ngày mùng 1 tháng 1 năm 1959, cuộc cách mạng của Castro đã lật đổ nhà độc tài Cuba Fulgencio Batista. Từ khi chế độ mới ở Cuba ra đời, giới chức Mỹ đã lo lắng về nhà cách mạng với bộ râu quai nón này. Những bài hùng biện chống Mỹ của Castro, kế hoạch quốc hữu hóa tài sản của nước ngoài ở Cuba, và liên minh của Castro với một số người được cho là tả khuynh (bao gồm cả Che Guevara, người phó của Castro) đã nhắc các nhà ngoại giao Mỹ phải để mắt tới Castro. Continue reading “15/04/1959: Fidel Castro tới thăm Hoa Kỳ”

14/04/1950: Nền tảng Chính sách thời kỳ đầu Chiến tranh Lạnh của Mỹ ra đời

lindsay-nsc68-2012-04-14

Nguồn:President Truman receives NSC-68,” History.com (truy cập ngày 13/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Ngày 14 tháng 4 năm 1950, Tổng thống Mỹ Harry S. Truman nhận được Tài liệu số 68 của Hội đồng An ninh Quốc gia (viết tắt là NSC-68). Bản báo cáo này là kết quả của một nỗ lực làm việc nhóm, bao gồm Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA), và các cơ quan hữu quan khác. NSC-68 đã đặt nền tảng cho chính sách Chiến tranh Lạnh của Mỹ trong hai thập niên sau đó.

Phải đối mặt với những quan ngại về chính sách đối ngoại, đặc biệt là việc Liên Xô thử thành công bom nguyên tử vào tháng 9 năm 1949 và Trung Quốc sụp đổ dưới tay chủ nghĩa cộng sản tháng 10 cùng năm, Tổng thống Truman đã yêu cầu một đánh giá lại và đầy đủ chiến lược ngoại giao của Mỹ thời Chiến tranh Lạnh. NSC-68 đã ra đời sau 4 tháng làm việc và hoàn thành vào tháng 4 năm 1950 để đáp ứng yêu cầu này. Continue reading “14/04/1950: Nền tảng Chính sách thời kỳ đầu Chiến tranh Lạnh của Mỹ ra đời”

13/04/1941: Xô-Nhật ký hiệp ước bất tương xâm

824149_640

Nguồn:Japan and USSR sign nonaggression pact,” History.com (truy cập ngày 12/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1941, trong khuôn khổ Thế chiến II, các đại diện của Liên Xô và Nhật Bản đã ký một thỏa thuận trung lập kéo dài 5 năm. Dù là kẻ thù truyền thống, hiệp ước trung lập này đã cho phép hai nước rút một số lượng lớn binh lính đang chiếm đóng các vùng lãnh thổ tranh chấp ở Mãn Châu và Ngoại Mông để phục vụ cho những mục tiêu bức thiết hơn.

Hiệp ước Xô-Nhật được ký gần hai năm sau khi Liên Xô ký một thỏa thuận tương tự với Đức Quốc xã, chia đôi đa phần lãnh thổ Đông Âu giữa hai nước. Hiệp ước Molotov-Ribbentrop cho phép lãnh đạo Đức Quốc xã là Hitler điều động quân lính sang mặt trận phía Tây cho các cuộc phản công lớn trong giai đoạn 1939-1941, và cho lãnh đạo Xô viết Joseph Stalin thời gian để chuẩn bị đế chế của ông cho sự can dự không thể tránh khỏi vào Thế chiến II, điều ông đã dự đoán được từ trước. Continue reading “13/04/1941: Xô-Nhật ký hiệp ước bất tương xâm”

12/04/1861: Nội chiến Hoa Kỳ bùng nổ

CivilWar

Nguồn: “The Civil War begins“, History.com, Truy cập: 11/04/2015

Biên dịch và Hiệu đính: Lê Thanh Danh

Bốn năm đẫm máu nhất trong lịch sử nước Mỹ bắt đầu vào ngày 12 tháng 04 năm 1861, khi pháo binh của chính quyền Hợp bang miền Nam dưới sự chỉ huy của tướng P.G.T Beauregard nã pháo vào pháo đài Sumter của lực lượng Liên bang miền Bắc, tại Vịnh Charleston bang South Carolina. Trong vòng 34 tiếng đồng hồ kế tiếp, 50 đại bác và súng cối của quân miền Nam đã dội hơn 4.000 quả đạn pháo vào pháo đài. Vào ngày 13 tháng 04, Đại tá Robert Anderson của chính quyền miền Bắc tuyên bố pháo đài Sumter đầu hàng. Hai ngày sau, Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln đưa ra bản tuyên bố điều động 75.000 quân tình nguyện để đập tan hành động “phản nghịch” của miền Nam. Continue reading “12/04/1861: Nội chiến Hoa Kỳ bùng nổ”

11/04/1814: Napoleon Bonaparte bị đày tới đảo Elba

napoleon-bonaparte-640x360

Nguồn: Napoleon exiled to Elba”, History.com, truy cập 10/04/2015

Biên dịch và Hiệu đính: Lê Thanh Danh

Vào ngày 11 tháng 04 năm 1814, Napoleon Bonaparte, Hoàng đế của nước Pháp và cũng là một trong những nhà lãnh đạo quân sự vĩ đại nhất lịch sử, đã thoái vị. Thể theo Hiệp ước Fontainebleau, ông đã bị đày đến đảo Elba nằm trên  biển Địa Trung Hải.

Napoleon sinh tại Ajaccio, Corsica vào ngày 15 tháng 8 năm 1769. Sau khi vào học trường quân sự, ông tham gia đấu tranh trong thời kỳ Cách mạng Pháp năm 1789. Ông đã nhanh chóng thăng tiến trong quân ngũ, lãnh đạo các đạo quân của nước Pháp giành chiến thắng trong nhiều chiến dịch trên toàn châu Âu cuối thế kỷ 18. Vào năm 1799, ông đã giành được quyền lãnh đạo và tự thiết lập một nền độc tài quân sự. Năm 1804, ông trở thành Hoàng đế Pháp và tiếp tục củng cố quyền lực thông qua các chiến dịch quân sự. Continue reading “11/04/1814: Napoleon Bonaparte bị đày tới đảo Elba”

10/04/1971: Ngoại giao bóng bàn Mỹ – Trung bắt đầu

qqxsgPingPong

Nguồn: “U.S. table tennis team visits communist China“, History.com, truy cập 9/4/2015

Biên dịch và Hiệu đính: Lê Thanh Danh

Ngày 10 tháng 04 năm 1971, đội tuyển bóng bàn của Mỹ đã bắt đầu chuyến viếng thăm kéo dài một tuần tại nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa theo lời mời của chính quyền Đảng Cộng sản. Chuyến viếng thăm được truyền thông đưa tin rầm rộ này là một phần trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm xây dựng một mối quan hệ ngoại giao gần gũi hơn với Mỹ. Sự kiện này được nhiều nhà quan sát Mỹ nhắc đến với tên gọi: “Ngoại giao bóng bàn”. Continue reading “10/04/1971: Ngoại giao bóng bàn Mỹ – Trung bắt đầu”

09/04/1959: NASA ra mắt 7 phi hành gia đầu tiên

mercury

Nguồn:First astronauts introduced“, history.com (truy cập ngày 9/4/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Lê Thanh Danh

Vào ngày 09 tháng 04 năm 1959, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) đã cho ra mắt đội phi hành gia đầu tiên của nước này trước báo giới, bao gồm: Scott Carpenter, L. Gordon Cooper Jr., John H. Glenn Jr., Virgil “Gus” Grissom, Walter Schirra Jr., Alan Shepard Jr., và Donald Slayton. Bảy người này, đều là các phi công quân đội, đã được lựa chọn một cách kỹ lưỡng từ một nhóm 32 ứng cử viên tham gia trong Project Mercury, chương trình không gian có người điều khiển đầu tiên của Mỹ. NASA dự tính sẽ bắt đầu các chuyến bay có người lái vòng quanh quỹ đạo Trái Đất vào năm 1961. Continue reading “09/04/1959: NASA ra mắt 7 phi hành gia đầu tiên”

08/04/2013: Cựu thủ tướng Anh Margaret Thatcher qua đời

Margaret-Thatcher-01-e1331915119731

Nguồn: “Magaret Thatcher, Britain’s first female prime minister, dies“, History.com, (truy cập ngày 7/4/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Lê Thanh Danh

Vào ngày này cách đây đúng hai năm, Margaret Thatcher, người phụ nữ đầu tiên và duy nhất tính đến nay nắm giữ chức vụ Thủ tướng Vương Quốc Anh, đã qua đời tại Luân Đôn ở tuổi 87 sau một cơn đột quị.

Đảm nhiệm chức vụ từ năm 1979 đến năm 1990, Thatcher cũng đồng thời là thủ tướng Anh có thời gian tại nhiệm lâu nhất thế kỷ 20. Bà đã đương đầu với sức mạnh của các công đoàn Anh, tư nhân hóa nhiều ngành công nghiệp thuộc sở hữu nhà nước, lãnh đạo nước Anh giành chiến thắng trong cuộc chiến đảo Falklands và cũng là một đồng minh thân cận với tổng thống Mỹ Ronald Reagan, đóng vai trò quan trọng với quá trình kết thúc Chiến tranh Lạnh. Những thành tựu của Thatcher, người được nhắc đến với biệt danh là “Bà đầm Thép”, vẫn còn tạo nên nhiều tranh cãi. Bà vừa được những người ủng hộ mình ca ngợi với các chính sách đẩy mạnh tự do thị trường, với những chính sách bảo thủ đã khôi phục lại nền kinh tế nước Anh. Trong khi đó, vẫn có những chỉ trích lên án các sáng kiến của bà làm tổn thương các tầng lớp thấp hơn tại nước Anh. Continue reading “08/04/2013: Cựu thủ tướng Anh Margaret Thatcher qua đời”

07/04/1954: Eisenhower công bố “học thuyết đô-mi-nô”

Nguồn: “Eisenhower gives famous “domino theory” speech”, History.com (truy cập ngày 06/04/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Lê Thanh Danh

Vào ngày này năm 1954, Tổng thống Mỹ Dwight D. Eisenhower đã “khai sinh” ra một trong những cụm từ nổi tiếng nhất giai đoạn Chiến tranh Lạnh khi cho rằng việc để cho vùng Đông Dương của Pháp thất thủ trước chủ nghĩa Cộng sản sẽ tạo nên một hiệu ứng “đô-mi-nô” (phản ứng dây chuyền – NV) trên toàn Đông Nam Á. “Học thuyết đô-mi-nô” này đã chiếm thế chủ đạo trong tư duy của Mỹ đối với Việt Nam trong suốt một thập kỷ kế tiếp. Continue reading “07/04/1954: Eisenhower công bố “học thuyết đô-mi-nô””

06/04/1917: Hoa Kỳ chính thức tham gia Thế chiến I

US-National-Archives-World-War-I-photos_1

Nguồn: “U.S. enters World War I“, History.com (truy cập ngày 05/04/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Lê Thanh Danh

Ngày 6 tháng 4 năm 1917, hai ngày sau khi Thượng viện Mỹ bỏ phiếu tuyên bố chiến tranh với nước Đức với kết quả 82 phiếu thuận và 6 phiếu chống, Hạ viện Mỹ cũng chính thức thông qua quyết định trên với số phiếu là 373 phiếu thuận và 50 phiếu chống. Nước Mỹ chính thức tham gia Thế chiến I.

Khi Thế chiến I mới nổ ra vào năm 1914, Tổng thống Woodrow Wilson đã cam kết nước Mỹ giữ trung lập, một lập trường được ủng hộ bởi đại đa số người Mỹ thời bấy giờ. Tuy nhiên, Vương quốc Anh lại là một trong những đối tác thương mại gần gũi nhất của Mỹ. Căng thẳng giữa Mỹ và Đức sớm nổ ra xoay quanh việc nước Đức cố tìm cách cô lập nước Anh. Continue reading “06/04/1917: Hoa Kỳ chính thức tham gia Thế chiến I”

05/04/1955: Thủ tướng Anh Winston Churchill từ chức

winston_churchill

Nguồn:Winston Churchill resigns,” History.com (truy cập ngày 04/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1955, Winston Leonard Spencer Churchill, nhà lãnh đạo Anh, người chèo lái đưa Anh và các nước đồng minh vượt qua cuộc khủng hoảng Thế chiến II, đã từ chức thủ tướng.

Sinh năm 1874 tại Lâu đài Blenheim, Churchill gia nhập Lữ đoàn Kỵ binh Thứ 4 (4th Queen’s Own Hussars) sau khi cha ông mất năm 1895. Trong 5 năm sau đó, ông đạt được một sự nghiệp quân đội lừng lẫy, phục vụ tại Ấn Độ, Sudan, và Nam Phi, và đích thân tham gia nhiều trận chiến. Năm 1899, ông rời quân ngũ để tập trung vào sự nghiệp văn học và chính trị, và đến năm 1900, ông được bầu vào Quốc hội với tư cách là nghị sĩ Đảng Bảo thủ của khu vực bầu cử Oldham. Năm 1904, ông gia nhập đảng Tự do, nắm giữ một số vị trí quan trọng trước khi được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Hải quân (First Lord of the Admiralty) năm 1911, nơi ông chuẩn bị sẵn sàng cho hải quân Anh trước một trận chiến mà ông đã dự đoán được từ trước. Continue reading “05/04/1955: Thủ tướng Anh Winston Churchill từ chức”

04/04/1949: NATO ra đời

natoflag

Nguồn:NATO pact signed,” History.com (truy cập ngày 03/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1949, Hoa Kỳ cùng 11 quốc gia khác thành lập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), một hiệp ước phòng thủ chung nhằm kiềm chế sự bành trướng của Liên Xô sang Tây Âu. NATO là liên minh quân sự chính do Mỹ dẫn đầu đối trọng lại Liên Xô trong suốt Chiến tranh Lạnh.

Quan hệ giữa Mỹ và Liên Xô bắt đầu xấu đi nhanh chóng trong năm 1948. Hai nước có nhiều bất đồng gay gắt về tình trạng hậu thế chiến của Đức: người Mỹ nhấn mạnh vào việc phục hồi và cuối cùng là tái vũ trang cho Đức, còn Liên Xô kiên quyết phản đối những hành động như vậy. Tháng 6 năm 1948, Liên Xô chặn mọi tuyến đường trên bộ dẫn đến vùng chiếm đóng của Mỹ ở Tây Berlin (vốn nằm giữa vùng chiếm đóng của Liên Xô), do đó Mỹ phải cung cấp thực phẩm và các nhu yếu phẩm khác cho dân số của khu vực (hơn 2 triệu người khi đó) bằng đường không cho đến khi Liên Xô nhượng bộ và dỡ bỏ lệnh phong tỏa vào tháng 5 năm 1949. Continue reading “04/04/1949: NATO ra đời”

03/04/1948: Kế hoạch Marshall được thông qua

ce4fa2f612e5d05a2ecd079056febb67

Nguồn:Truman signs Foreign Assistance Act,” History.com (truy cập ngày 02/4/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Ngày mùng 3 tháng 4 năm 1948, Tổng thống Mỹ Harry S. Truman thông qua Đạo luật Viện trợ Nước ngoài 1948, được biến đến rộng hơn với tên gọi Kế hoạch Marshall. Đạo luật này cuối cùng đã cung cấp hơn 12 tỉ đô la Mỹ (theo thời giá khi đó, có tài liệu cho rằng con số tổng thể là 17 tỉ đô la, tương đương với khoảng 160 tỉ đô la hiện nay – ND) để hỗ trợ cho sự phục hồi kinh tế của Tây Âu.

Trong những năm đầu sau khi Thế chiến II kết thúc, nền kinh tế của nhiều quốc gia Tây Âu rơi vào suy thoái. Tỉ lệ thất nghiệp ở mức cao, tiền mặt khan hiếm, và tình trạng vô gia cư và nạn đói hoành hành trên khắp  các nước bị chiến tranh tàn phá. Giới hoạch định chính sách Mỹ coi đây là tình hình đầy nguy hiểm. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh đang phát triển, một số người nhận ra tình trạng kinh tế thiếu thốn ở Tây Âu đã trở thành một mảnh đất màu mỡ phì nhiêu cho công tác tuyên truyền của cộng sản. Continue reading “03/04/1948: Kế hoạch Marshall được thông qua”

02/04/1989: Gorbachev tới thăm Cuba

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

Nguồn:Gorbachev begins visit to Cuba,” History.com (truy cập ngày 31/3/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Ngày mùng 2 tháng 4 năm 1989, trong nỗ lực hàn gắn mối quan hệ đang căng thẳng giữa Liên Xô và Cuba, Tổng Bí thư Mikhail Gorbachev đã đến thăm Havana và gặp gỡ Fidel Castro. Mối nghi ngờ của Castro về các biện pháp cải cách kinh tế và chính trị của Gorbachev ở Liên Xô, cùng thực tế là nền kinh tế ốm yếu của Liên Xô đã không còn có thể cung cấp các khoản viện trợ khổng lồ cho Cuba, đã khiến các cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo hai nước không đạt được bất kỳ thỏa thuận vững chắc nào. Continue reading “02/04/1989: Gorbachev tới thăm Cuba”

01/04/1939: Nội chiến Tây Ban Nha kết thúc

Francisco-Franco-with-Jua-014

Nguồn:Spanish Civil War ends,” History.com (truy cập ngày 30/3/2015.)

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Ngày 28 tháng 3 năm 1939, những người lính phòng thủ của phe Cộng hòa ở Madrid giương cờ trắng đầu hàng, chấm dứt cuộc Nội chiến đẫm máu kéo dài gần ba năm ở Tây Ban Nha.

Năm 1931, Quốc vương Tây Ban Nha Alfonso XIII chấp thuận bầu cử để bầu lên Chính phủ Tây Ban Nha, và những cử tri đã chọn bãi bỏ chế độ quân chủ để ủng hộ một nền cộng hòa tự do với số phiếu áp đảo. Sau đó Alfonso đã phải sống lưu vong, và nền Cộng hòa Đệ nhị, ban đầu nằm dưới sự lãnh đạo của tầng lớp trung lưu tự do và xã hội chủ nghĩa trung dung, được thành lập. Trong năm năm đầu của nước Cộng hòa, công đoàn và những người cực tả đã tiến hành nhiều cải cách tự do rộng rãi, và những vùng có tư tưởng độc lập của Tây Ban Nha như Catalonia và xứ Basque trên thực tế đã giành được quyền tự chủ. Continue reading “01/04/1939: Nội chiến Tây Ban Nha kết thúc”

31/03/1959: Đức Dalai Lama bắt đầu lưu vong

Tibetan spiritual leader the Dalai Lama

Nguồn:Dalai Lama begins exile,” History.com (truy cập ngày 30/03/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng.

Vào ngày này năm 1959, Đức Dalai Lama, trong khi đào thoát khỏi sự đàn áp của Trung Quốc đối với cuộc Nổi dậy Tây Tạng, đã vượt biên giới sang Ấn Độ, nơi ngài được cấp tị nạn chính trị.

Sinh ra tại làng Taktser, Trung Quốc, Dalai Lama, vốn mang tên tiếng Tạng là Tenzin Gyatso (Đăng-châu Gia-mục-thố), được chỉ định làm Đức Dalai Lama thứ 14 vào năm 1940, một vị trí khiến ngài cuối cùng trở thành vị lãnh đạo tôn giáo và chính trị của Tây Tạng. Vào đầu thế kỷ 20, Tây Tạng ngày càng nằm dưới tầm kiểm soát của Trung Quốc, và đến năm 1950, Trung Quốc tiến hành “giải phóng hòa bình” Tây Tạng. Một năm sau, thỏa thuận Tây Tạng – Trung Quốc được ký, theo đó Tây Tạng trở thành “khu tự trị” của Trung Quốc, dưới danh nghĩa là nằm dưới sự cai quản truyền thống của Dalai Lama, nhưng trên thực tế là nằm dưới sự kiểm soát của một ủy ban cộng sản của Trung Quốc. Những người theo một hệ phái Phật giáo riêng biệt ở Tây Tạng bị đàn áp dưới những đạo luật chống tôn giáo của Trung Quốc. Continue reading “31/03/1959: Đức Dalai Lama bắt đầu lưu vong”