Chuyển động Quốc Phòng (30/12 – 5/1/2023)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Continue reading “Chuyển động Quốc Phòng (30/12 – 5/1/2023)”

Thế giới hôm nay: 06/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

MỹĐức đã đồng ý gửi xe bọc thép tới Ukraine, sau một thời gian dài từ chối vì sợ Nga coi đó là hành động leo thang. Mỹ sẽ cung cấp xe Bradley, còn Đức gửi xe Marders cùng một hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot. Trước đó một ngày Pháp cũng cho biết sẽ gửi xe bọc thép. Các động thái trên có thể cho thấy phương Tây sẵn sàng cung cấp xe tăng hạng nặng trong tương lai.

Vladimir Putin đã ra lệnh cho bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu tiến hành ngừng bắn từ trưa thứ Sáu đến nửa đêm thứ Bảy nhân dịp Giáng sinh Chính thống giáo. Động thái này theo sau lời kêu gọi tạm thời ngừng bắn của Thượng phụ Kirill, người đứng đầu Giáo hội Chính thống Nga và là nhân vật ủng hộ ông Putin nhiệt thành. Một cố vấn của tổng thống Ukraine đã gọi quyết định của ông Putin là “đạo đức giả.” Continue reading “Thế giới hôm nay: 06/01/2023”

Truyền thông Nga tiết lộ chi tiết việc Ukraine thực hiện vụ ‘Đột kích Đêm Giao thừa’

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Đêm cuối năm 2022, nơi đóng quân tạm thời của một đơn vị lính Nga mới nhập ngũ tại thị trấn Makiivka ở vùng Donesk thuộc Ukraine bị pháo Himars của phía Ukraine bắn trúng, gây thương vong nặng. Các chuyên gia Nga đặt câu hỏi vì sao sĩ quan chỉ huy phía Nga lại tập trung nhiều binh sĩ vào một tòa nhà như vậy? Ngoài sai lầm bố trí nơi đóng quân của phía Nga, còn có câu hỏi về việc tại sao phía Ukraine có thể thực hiện một loạt hành động từ thu thập tin tức tình báo, định vị mục tiêu cho tới bắn trúng mục tiêu. Qua tin tức của truyền thông Nga và phương Tây, trên mức độ nhất định, có thể thuật lại các khâu quan trọng của vụ tập kích này như sau. Continue reading “Truyền thông Nga tiết lộ chi tiết việc Ukraine thực hiện vụ ‘Đột kích Đêm Giao thừa’”

05/01/1531: Giáo hoàng Clement VII cấm Vua Henry VIII tái hôn

Nguồn: Pope Clement VII forbids King Henry VIII from remarrying, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1531, Giáo hoàng Clement VII đã gửi thư cho Vua Henry VIII của Anh cấm ông tái hôn với lý do bị vạ tuyệt thông. Henry, người đang tìm cách thoát khỏi cuộc hôn nhân với người vợ đầu tiên của mình, Catherine xứ Aragon, đã phớt lờ lời cảnh báo của Giáo hoàng. Ông kiên quyết kết hôn với Anne Boleyn (và sau đó còn có thêm bốn người vợ), chấp nhận bị vạ tuyệt thông. Sự kiện này đã trở thành một trong những cuộc ly giáo quan trọng nhất trong lịch sử Thiên Chúa giáo. Continue reading “05/01/1531: Giáo hoàng Clement VII cấm Vua Henry VIII tái hôn”

Thế giới hôm nay: 05/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Hạ viện Mỹ tiếp tục bế tắc khi Kevin McCarthy lần thứ sáu thất bại trong cuộc bỏ phiếu chọn Chủ tịch Hạ viện. Hai mươi đảng viên Cộng hòa đã quay sang ủng hộ Byron Donalds, một dân biểu mới phục vụ hai nhiệm kỳ. Nếu muốn chiến thắng, bất kỳ ứng viên Cộng hòa nào cũng chỉ có thể để mất bốn phiếu bầu của đảng mình. Hạ viện sẽ tiếp tục bỏ phiếu cho đến khi chọn được chủ tịch mới. Trước đó cựu tổng thống Donald Trump đã tuyên bố ủng hộ ông McCarthy.

Các cơ quan quản lý của EU cho rằng Meta đã vi phạm luật châu Âu khi ép người dùng Facebook và Instagram chấp nhận quảng cáo cá nhân hóa. Phán quyết này đi kèm khoản tiền phạt 390 triệu euro (414 triệu đô la), bên cạnh khả năng gây ra thiệt hại lớn nếu nó buộc Meta phải thay đổi mô hình quảng cáo. Đây là một trong những phán quyết quan trọng nhất kể từ khi EU đưa ra luật bảo mật dữ liệu mới vào năm 2018. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/01/2023”

Tốc độ tăng trưởng GDP cao che khuất các khó khăn kinh tế của Việt Nam

Tác giả: Lê Hồng Hiệp

Việt Nam đã ghi nhận sự phục hồi kinh tế vững chắc trong năm 2022, với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng trưởng 8,0%, tốc độ nhanh nhất trong 25 năm qua. Mặc dù đây là một thành tựu đáng ghi nhận và đáng khích lệ của đất nước sau hai năm tăng trưởng chậm chạp vì đại dịch Covid-19, nhưng nếu nhìn kỹ hơn, chúng ta có thể thấy Việt Nam vẫn chưa hoàn toàn thoát khỏi các khó khăn.

Tốc độ tăng trưởng GDP cao có thể được giải thích bởi một số nguyên nhân. Mức nền thấp trong năm 2021 — khi nền kinh tế chỉ tăng trưởng 2,6%, mức thấp nhất kể từ khi Việt Nam bắt đầu cải cách kinh tế vào cuối những năm 1980 — là một lý do rõ ràng. Các chuyên gia cũng đã đề cập tới các lý do khác, chẳng hạn như tiêu dùng trong nước mạnh mẽ, hoạt động xuất khẩu khả quan, và giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) được cải thiện. Continue reading “Tốc độ tăng trưởng GDP cao che khuất các khó khăn kinh tế của Việt Nam”

Thế giới hôm nay: 04/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Kevin McCarthy thua cả hai vòng bỏ phiếu đầu tiên để bầu Chủ tịch Hạ viện Mỹ, sau khi 19 đảng viên Cộng hòa cực hữu từ chối ủng hộ ông. Đây là lần đầu tiên trong một thế kỷ qua hạ viện không bầu được lãnh đạo mới trong vòng bỏ phiếu đầu. Được biết phe phản đối vẫn chưa đưa ra được một ứng viên thay thế. Dù đã chấp nhận một số nhượng bộ, ông McCarthy vẫn thất bại trong vòng hai vào rạng sáng nay.

Một số nhà lập pháp Nga yêu cầu trừng phạt các chỉ huy quân sự sau cái chết của ít nhất 63 quân nhân trong cuộc tấn công của Ukraine vào thị trấn Makiivka do Nga chiếm đóng ở vùng Donbas. Trong khi đó, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói Nga đang lên kế hoạch cho một cuộc tấn công kéo dài nhằm “làm kiệt quệ” nước ông; không quân Ukraine được cho là đã bắn hạ gần 90 máy bay không người lái do Iran sản xuất chỉ trong vòng hai ngày. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/01/2023”

Trung Quốc bỏ chính sách zero-Covid: Quyền lực của Ban Thường vụ Bộ Chính trị

Nguồn: Bonnie Girard, “From Zero to All-Out COVID: The Power of the Politburo’s Standing Committee,” The Diplomat, 30/12/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Dù Tập là người đưa ra lựa chọn cuối cùng, nhưng các đồng nghiệp của ông trong Ban Thường vụ Bộ Chính trị vẫn nắm giữ quyền lực rất lớn, trên bình diện tập thể và cá nhân.

Cố gắng cân bằng giữa lòng trung thành với nhà lãnh đạo và lòng trung thành với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), các thành viên của Ban Thường vụ Bộ Chính trị đã phải tìm cách để chấm dứt chính sách zero-Covid của nước này. Cả nền kinh tế lẫn người dân Trung Quốc đều không thể chịu đựng lâu hơn được nữa. Continue reading “Trung Quốc bỏ chính sách zero-Covid: Quyền lực của Ban Thường vụ Bộ Chính trị”

03/01/1990: Nhà độc tài Panama Manuel Noriega đầu hàng Mỹ

Nguồn: Panamanian dictator Manuel Noriega surrenders to U.S., History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1990, sau 10 ngày ẩn náu tại Tòa sứ thần Vatican ở Thành phố Panama, Tướng Manuel Antonio Noriega đã đầu hàng quân đội Mỹ và phải đối mặt với cáo buộc buôn bán ma túy. Ngày hôm sau, Noriega bay đến Miami và người dân Thành phố Panama đã đổ ra đường để ăn mừng. Ngày 10/07/1992, nhà độc tài bị kết tội buôn bán ma túy, rửa tiền, lừa đảo, và bị kết án 40 năm tù.

Noriega, sinh ra ở Panama năm 1938, là một người lính trung thành với Tướng Omar Torrijos, người đã lên nắm quyền sau cuộc đảo chính năm 1968. Dưới thời Torrijos, Noriega đứng đầu cơ quan tình báo khét tiếng G-2 chuyên quấy rối và khủng bố những người chỉ trích chế độ Torrijos. Noriega cũng hợp tác với C.I.A., đồng thời buôn lậu ma túy làm giàu. Continue reading “03/01/1990: Nhà độc tài Panama Manuel Noriega đầu hàng Mỹ”

Thế giới hôm nay: 03/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bộ Quốc phòng Nga thông báo có 63 quân nhân đã thiệt mạng trong cuộc tấn công của Ukraine vào Makiivka, một thị trấn do Nga chiếm đóng ở vùng Donbas. Báo cáo của phía Ukraine thể hiện con số thương vong cao hơn nhiều. Thị trưởng Vitali Klitschko cho biết đợt tấn công mới nhất của Nga vào Kyiv, thủ đô Ukraine, đã gây mất điện và gián đoạn hệ thống sưởi ấm. Bộ Quốc phòng Ukraine thông tin không quân nước này đã bắn hạ gần 40 máy bay không người lái do Iran sản xuất chỉ trong một đêm.

Giám đốc IMF Kristalina Georgieva cảnh báo 1/3 nền kinh tế thế giới sẽ rơi vào suy thoái trong năm 2023. Bà cho rằng tăng trưởng toàn cầu sẽ bị kéo xuống bởi các nền kinh tế Mỹ, Trung Quốc, và EU, vốn đều đang “đồng thời chậm lại.” Bà dự đoán một nửa EU sẽ rơi vào suy thoái, nhưng cũng nói Mỹ “có thể tránh được” suy thoái. Continue reading “Thế giới hôm nay: 03/01/2023”

‘Cha đẻ bom nguyên tử’ Robert Oppenheimer được minh oan sau 68 năm

Nguồn: “Wie der „Vater der Atombombe“ zum „Verräter“ gemacht wurde”, WELT, 19/12/2022.

Biên dịch: Nguyễn Xuân Hoài

Nhà vật lý Robert Oppenheimer là người lãnh đạo chương trình vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ với tư cách là giám đốc Phòng thí nghiệm Los Alamos. Năm 1954, ông trở thành nạn nhân của phong trào chống cộng sôi sục vốn định hình nước Mỹ vào thời kỳ đầu Chiến tranh Lạnh. Việc xem xét lại vụ việc này mất tới 68 năm.

Sau 25.041 ngày ông mới chính thức được phục hồi danh dự. Ngày 27 tháng 5 năm 1954, sau gần bốn tuần điều trần bí mật, Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Hoa Kỳ đã rút lại tuyên bố vô can của cựu chủ tịch J. Robert Oppenheimer, và trên thực tế tuyên bố ông là kẻ phản bội. Mãi đến ngày 16 tháng 12 năm 2022, Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ, Jennifer Granholm, mới chính thức tuyên bố cuộc điều tra này phạm sai lầm và hủy bỏ kết quả điều tra. Việc này diễn ra chậm 55 năm, vì nhà vật lý, đồng thời là nhà tổ chức khoa học lỗi lạc Oppenheimer đã qua đời ngày 18 tháng 2 năm 1967. Continue reading “‘Cha đẻ bom nguyên tử’ Robert Oppenheimer được minh oan sau 68 năm”

01/01/1994: Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ có hiệu lực

Nguồn: The North American Free Trade Agreement comes into effect, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1994, một trong những hiệp định thương mại lớn nhất và quan trọng nhất trong lịch sử thế giới đã chính thức có hiệu lực. Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) giữa Canada, Mỹ, và Mexico đã loại bỏ hầu hết các rào cản thương mại giữa ba nước, nhưng đồng thời cũng gây tranh cãi ở cả ba nước kể từ khi nó ra đời.

Ronald Reagan là Tổng thống Mỹ đầu tiên đề xuất một hiệp định thương mại tự do ba bên giữa các nước Bắc Mỹ. Người kế nhiệm ông, George H.W. Bush, đã tiến hành đàm phán với Tổng thống Mexico Carlos Salinas de Gortari, và Thủ tướng Canada Brian Mulroney sau đó cũng tham gia. Mục tiêu là loại bỏ hầu hết các loại thuế quan và rào cản đối với dòng nhân lực và sản phẩm dịch chuyển qua biên giới của ba nước. Continue reading “01/01/1994: Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ có hiệu lực”

Top 25 bài được đọc nhiều nhất năm 2022

Sau đây là danh sách 25 bài xuất bản năm 2022 trên Nghiencuuquocte.org được đọc nhiều nhất trong năm qua. Nhân đây, Ban Biên tập xin kính chúc Quý độc giả và các Cộng tác viên năm mới 2023 mạnh khỏe, bình an, gặp nhiều may mắn! Continue reading “Top 25 bài được đọc nhiều nhất năm 2022”

31/12/1999: Putin trở thành quyền tổng thống sau khi Yeltsin từ chức

Nguồn: Putin becomes acting president of Russia, following Yeltsin’s resignation, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào đêm giao thừa năm 1999, Boris Yeltsin, Tổng thống đầu tiên của Liên bang Nga, đã từ chức sau 8 năm tại vị. Chức vụ Tổng thống được trao cho Thủ tướng của ông, Vladimir Putin, một cựu sĩ quan tình báo, người sẽ nhanh chóng trở thành nhân vật trung tâm trong nền chính trị Nga và đóng vai trò quan trọng trong các vấn đề toàn cầu trong thế kỷ mới. Continue reading “31/12/1999: Putin trở thành quyền tổng thống sau khi Yeltsin từ chức”

Chuyển động Quốc Phòng (23/12 – 29/12/2022)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Continue reading “Chuyển động Quốc Phòng (23/12 – 29/12/2022)”

Thế giới hôm nay: 30/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Mỹ thông báo bắt đầu yêu cầu giấy xét nghiệm âm tính covid-19 đối với người nhập cảnh từ Trung Quốc. Các nước châu Á và châu Âu đã công bố các biện pháp tương tự, khi người dân Trung Quốc chuẩn bị đi du lịch nước ngoài trở lại. Hồi đầu tuần, chính phủ Trung Quốc tuyên bố chấm dứt cách ly bắt buộc đối với người nhập cảnh từ tháng 1. Trong khi đó, Hồng Kông loại bỏ hầu hết yêu cầu đối với người nhập cảnh từ đại lục và các nơi khác.

Giới chức Ukraine cho biết Nga đã phóng rất nhiều tên lửa vào các thành phố của nước này, nhưng bị phòng không đánh chặn 54 trên 69 quả. Thủ đô Kyiv cũng như Kharkiv, Lviv, Odessa và Zhytomyr đều là mục tiêu. Ở mặt trận phía nam, các quan chức Ukraine đã kêu gọi cư dân thành phố Kherson, nơi họ mới giải phóng hồi 6 tuần trước, sơ tán khi quân Nga gia tăng tấn công bằng súng cối và pháo. Continue reading “Thế giới hôm nay: 30/12/2022”

Những kịch bản cho hồi kết của Putin (P2)

Nguồn: Liana Fix và Michael Kimmage, “Putin’s Last Stand,” Foreign Affairs, Tháng 1-2/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Xem thêm: Phần 1

GÁNH NẶNG CỦA NHÀ LÃNH ĐẠO

Lúc này, công chúng Nga vẫn chưa đứng lên phản đối chiến tranh. Người Nga có thể hoài nghi về Putin và có thể không tin tưởng vào chính phủ của ông. Nhưng họ cũng không muốn những người con trai, người cha, và người anh em đang mặc quân phục của mình thua trận trên chiến trường. Đã quen với vị thế cường quốc của Nga sau nhiều thế kỷ, và bị cô lập với phương Tây, hầu hết người Nga không muốn đất nước của họ trở thành một nước không có bất kỳ quyền lực và ảnh hưởng nào ở châu Âu, vốn là hậu quả tất yếu khi Nga thất bại ở Ukraine. Continue reading “Những kịch bản cho hồi kết của Putin (P2)”

Thế giới hôm nay: 29/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Giới chức Ukraine kêu gọi cư dân Kherson sơ tán khi quân Nga tái tấn công thành phố này, vốn được giải phóng hồi tháng 11 sau khi bị quân Nga chiếm đóng từ đầu cuộc chiến. Nga đẩy mạnh pháo kích trong những ngày gần đây, khiến hàng trăm người phải sơ tán. Nhiều cuộc pháo kích dường như nhằm vào các mục tiêu dân sự, bao gồm một bệnh viện phụ sản vào đêm thứ Ba.

Chính phủ Ý cho biết người nhập cảnh từ Trung Quốc sẽ phải xét nghiệm covid-19 bắt buộc, quốc gia châu Âu đầu tiên làm như vậy. Hồi đầu tuần chính phủ Trung Quốc đã tuyên bố chấm dứt kiểm dịch bắt buộc đối với người nhập cảnh từ tháng 1, khiến số người Trung Quốc chuẩn bị ra nước ngoài tăng kỷ lục. Ấn Độ, Nhật Bản, Malaysia và Hàn Quốc đều đã công bố các biện pháp tương tự như Ý. Continue reading “Thế giới hôm nay: 29/12/2022”

Những kịch bản cho hồi kết của Putin (P1)

Nguồn: Liana Fix và Michael Kimmage, “Putin’s Last Stand,” Foreign Affairs, Tháng 1-2/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các kịch bản dự đoán thất bại của người Nga.

Cuộc chiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Ukraine đáng lẽ phải là thành tựu đỉnh cao của ông, bằng chứng cho thấy nước Nga đã tiến xa như thế nào kể từ khi đế chế Xô-viết sụp đổ vào năm 1991. Sáp nhập Ukraine được dự kiến là bước đầu tiên trong quá trình tái thiết đế chế Nga. Putin có ý định vạch trần Mỹ chỉ là “con hổ giấy” bên ngoài Tây Âu, và chứng minh rằng Nga, cùng với Trung Quốc, được định sẵn sẽ nắm giữ vai trò lãnh đạo trong một trật tự quốc tế mới, đa cực.

Nhưng kế hoạch đã không thành sự thật. Kyiv kiên trì đứng vững, và quân đội Ukraine đã phát triển thành một lực lượng hùng mạnh, một phần nhờ vào quan hệ đối tác chặt chẽ với Mỹ và các đồng minh phương Tây. Ngược lại, quân đội Nga đã thể hiện khả năng tổ chức và tư duy chiến lược kém. Hệ thống chính trị Nga cũng cho thấy họ không thể học hỏi từ những sai lầm của mình. Vì gần như không thể tác động đến hành động của Putin, phương Tây buộc phải chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến thảm khốc do Nga lựa chọn. Continue reading “Những kịch bản cho hồi kết của Putin (P1)”

Thế giới hôm nay: 28/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trung Quốc sẽ chấm dứt cách ly bắt buộc đối với người nhập cảnh từ ngày 8 tháng 1, trong bối cảnh chính phủ nước này hạ cấp phản ứng truớc Covid-19. Chủ tịch Tập Cận Bình trước đó đã nói cần có các “chiến dịch y tế yêu nước” có đối tượng chọn lọc hơn trong giai đoạn mới. Bệnh viện trên khắp đất nước được cho là đang quá tải sau khi các hạn chế covid đột ngột được dỡ bỏ. Trong khi đó, Nhật Bản thông báo rằng từ ngày 30 tháng 12 sẽ bắt buộc xét nghiệm covid âm tính đối với tất cả người nhập cảnh từ Trung Quốc đại lục.

Đài Loan thông báo kéo dài nghĩa vụ quân sự bắt buộc từ bốn tháng lên một năm khi mối đe dọa từ Trung Quốc gia tăng. Lính nghĩa vụ cũng sẽ được huấn luyện nâng cao hơn. Tổng thống Thái Anh Văn nói các quy định quân sự hiện tại là không đủ để răn đe Trung Quốc. Kế hoạch mới sẽ có hiệu lực từ tháng 1 năm 2024. Continue reading “Thế giới hôm nay: 28/12/2022”