Thế giới hôm nay: 26/06/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết hôm Chủ nhật rằng cuộc nổi dậy thất bại của nhóm lính đánh thuê Wagner đã tạo ra một “thách thức trực tiếp” cho tổng thống Nga Vladimir Putin. Cho đến hôm thứ Bảy, Wagner đang trên đường hành quân vào Moscow trước khi đột ngột quay đầu. Điều kiện mà Điện Kremlin phải chấp thuận là bỏ cáo buộc hình sự đối với Yevgeny Prigozhin, lãnh đạo của Wagner, và cho phép ông rời Nga đến Belarus. Ông Blinken nói sự việc “cho thấy những rạn nứt thực sự” trong chế độ của Putin, đồng thời dự đoán tình hình hỗn loạn có thể tạo ra “lợi thế” cho Ukraine trong cuộc phản công của họ.

Đảng Dân chủ Mới bảo thủ có vẻ sẽ giành được đa số rõ ràng trong cuộc tổng tuyển cử Hy Lạp hôm Chủ nhật. Đây là lần thứ hai người Hy Lạp đi bỏ phiếu kể từ tháng 5. Tháng trước, Đảng Dân chủ Mới do Kyriakos Mitsotakis lãnh đạo đã đánh bại đảng cánh tả Syriza với cách biệt 20 điểm phần trăm, nhưng không giành được đa số. Continue reading “Thế giới hôm nay: 26/06/2023”

Nhìn lại toàn cảnh cuộc binh biến của Tập đoàn Wagner

Nguồn: The Wagner Group halts its march on Moscow”, The Economist, 24/06/2023.

Biên dịch: Phan Nguyên

Vladimir Putin dường như đã sống sót qua mối đe dọa lớn nhất đối với chế độ của ông. Nhưng trong bao lâu nữa?

Mối đe dọa từ cuộc binh biến chống lại Vladimir Putin đã biến mất vào ngày 24 tháng 6 một cách đột ngột và kịch tính như khi nó nổ ra. Vào buổi sáng, Yevgeny Prigozhin, người đứng đầu tập đoàn lính đánh thuê Wagner, đã đưa các đội hình xe bọc thép của mình tham gia cuộc hành quân 1.000 km tiến về Moskva, tuyên bố đã áp sát trong vòng 200 km và gây ra báo động ở Điện Kremlin. Nhưng đến tối, ông ra lệnh cho các cựu chiến binh thiện chiến của mình quay trở lại, nói rằng ông không muốn làm đổ máu người Nga. Các báo cáo trên mạng xã hội cho thấy các chiến binh của ông đang bắt đầu rút lui. Người phát ngôn Điện Kremlin cho biết ông Prigozhin sẽ tới Belarus. Continue reading “Nhìn lại toàn cảnh cuộc binh biến của Tập đoàn Wagner”

25/06/1978: Lá cờ LGBT+ lần đầu xuất hiện tại một cuộc diễu hành ở San Francisco

Nguồn: First rainbow Pride flag premieres at San Francisco parade, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1978, các nhà hoạt động đã giương cao lá cờ cầu vồng rực rỡ trong cuộc diễu hành Ngày Tự do của Người Đồng tính nam và Đồng tính nữ ở San Francisco. Theo lời người tạo ra lá cờ, Gilbert Baker, đám đông ngay lập tức nhận ra ý nghĩa của nó, “Tôi hoàn toàn kinh ngạc khi mọi người nhận ra nó ngay lập tức – rằng đây là lá cờ của họ. Nó thuộc về tất cả chúng ta.” Đây chính là lá cờ Tự hào (cờ LGBT+) mà ngày nay trở thành biểu tượng cho niềm tự hào và sự giải phóng của người đồng tính. Continue reading “25/06/1978: Lá cờ LGBT+ lần đầu xuất hiện tại một cuộc diễu hành ở San Francisco”

Những thời điểm quan trọng trong cuộc chiến chống Nguyên Mông

Tác giả: Hồ Bạch Thảo

Tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống quân Nguyên, người viết từng tham khảo các bộ sử như Nguyên sử, Tục Tư Trị Thông Giám của Tất Nguyên, An Nam Chí Lược của Lê Trắc, Đại Việt Sử Kỳ Toàn ThưKhâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục. Về sử liệu, các bộ sử có thể bổ sung cho nhau; duy về thời điểm lịch sử thì bộ An Nam Chí Lược ghi rất cẩn trọng, phần lớn ghi đầy đủ cả ngày, tháng, năm. Kỹ hơn nữa khi ghi ngày, soạn giả Lê Trắc ghi cả ngày theo số đếm, và cả ngày Can Chi. Continue reading “Những thời điểm quan trọng trong cuộc chiến chống Nguyên Mông”

24/06/1812: Đại Quân của Napoléon tiến vào Nga

Nguồn: Napoléon’s Grande Armee invades Russia, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1812, sau khi bị Sa hoàng Alexander I từ chối ý tưởng tham gia hệ thống Phong toả Lục địa (Blocus continental) chống lại Anh, Hoàng đế Pháp Napoléon đã ra lệnh cho Đại Quân của mình (Grande Armée), lực lượng quân sự lớn nhất châu Âu từng được tập hợp cho đến thời điểm đó, tiến vào Nga. Đạo quân khổng lồ, với khoảng 500.000 binh lính và nhân viên, bao gồm quân đội từ tất cả các nước châu Âu dưới sự thống trị của Đế quốc Pháp. Continue reading “24/06/1812: Đại Quân của Napoléon tiến vào Nga”

Vì sao trùm Wagner lại mâu thuẫn với giới lãnh đạo quân sự Nga?

Nguồn:Why the boss of Wagner Group is feuding with Russia’s military leaders?”, The Economist, 11/05/2023

Biên dịch: Tạ Hà Chi

Yevgeny Prigozhin, chỉ huy của một lực lượng lính đánh thuê Nga, đang mất dần tầm ảnh hưởng

Rất nhiều thi thể chất đống là bối cảnh khác thường cho một đoạn độc thoại. Vào ngày 5/4, Yevgeny Prigozhin, lãnh đạo của Wagner, một nhóm lính đánh thuê Nga, đã đứng giữa thi thể của hàng chục chiến binh khi ghi lại một lời công kích kịch liệt nhắm vào Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu và Tư lệnh lực lượng vũ trang Valery Gerasimov. Ông tuyên bố rằng bộ đôi lãnh đạo này đã trì hoãn phát đạn dược cho lính đánh thuê của ông tại Bakhmut, một thị trấn ở miền đông Ukraine mà Nga đã cố gắng chiếm giữ từ nhiều tháng nay. Sau đó, ông cũng cảnh báo Wagner sẽ rút lui nếu nguồn tiếp tế không sẵn sàng. Sự bộc phát cơn giận của Prigozhin là một phần của diễn biến mới nhất trong cuộc tranh cãi kéo dài giữa ông và các nhà lãnh đạo quốc phòng Nga. Vì sao họ lại có mâu thuẫn và diễn biến này nói lên điều gì về tình trạng chỉ huy quân sự của nước này? Continue reading “Vì sao trùm Wagner lại mâu thuẫn với giới lãnh đạo quân sự Nga?”

Chuyển động Quốc Phòng (16/6 – 22/6/2023)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Continue reading “Chuyển động Quốc Phòng (16/6 – 22/6/2023)”

Thế giới hôm nay: 23/06/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết nước ông sẽ đáp ứng mục tiêu chi tiêu của NATO vào năm tới bằng cách nâng chi tiêu quốc phòng lên 2% GDP. Ông nói với các nhà lập pháp rằng khoản tăng này sẽ giúp quân đội “cuối cùng cũng nhận được trang thiết bị cần thiết.” Trong bài phát biểu trước quốc hội, ông Scholz hứa đảm bảo an ninh cho Ukraine, nhưng nói việc Kyiv gia nhập NATO sẽ không sớm xảy ra. Ông cũng kêu gọi tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan “dọn đường” cho Thụy Điển gia nhập NATO.

Tuần duyên Hoa Kỳ đã thông báo về “vụ nổ thảm khốc” của chiếc tàu lặn bị mất tích ở Bắc Đại Tây Dương vào Chủ nhật. Tất cả năm hành khách đều thiệt mạng. Một phương tiện điều khiển từ xa đã tìm thấy các mảnh vỡ của tàu Titan cách xác tàu Titanic khoảng 500 mét. Chưa rõ thời điểm chiếc tàu lặn phát nổ vì không có phao thuỷ âm nào bắt được tín hiệu của nó. Continue reading “Thế giới hôm nay: 23/06/2023”

Thách thức chờ đón chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Blinken

Nguồn: Vivian Wang, “布林肯访华:中方态度冷淡,双方或持续对抗”, New York Times, 17/06/2023.

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Để làm dịu mối quan hệ đang xấu đi giữa Trung Quốc với Mỹ, Chủ nhật này [18/6/2023] Ngoại trưởng Blinken sẽ bắt đầu chuyến thăm Trung Quốc bị trì hoãn từ lâu. Nhưng lập trường ngày càng cứng rắn và đôi khi hoàn toàn thù địch của Trung Quốc cho thấy chủ đề chuyến đi này của Blinken không chỉ là về hòa dịu mà còn là đối đầu.

Theo quan điểm của Trung Quốc, Mỹ là một quốc gia bá quyền đang trên đà suy sụp tìm cách củng cố địa vị thống trị của mình ở các sân sau của Trung Quốc và chủ trương khiêu khích Trung Quốc trên vấn đề Đài Loan, một hòn đảo dân chủ tự trị. Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã lên án Mỹ dẫn đầu các quốc gia khác liên kết triển khai hành động kiềm chế Trung Quốc về mặt quân sự, ngoại giao và công nghệ. Cho dù Trung Quốc đồng ý đối thoại, nhưng thực tế cho thấy họ đã sẵn sàng đối phó với xung đột, không hy vọng nhiều về khả năng và tác động của sự tan băng thực sự trong quan hệ giữa hai nước. Continue reading “Thách thức chờ đón chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Blinken”

22/06/1945: Kết thúc trận Okinawa

Nguồn: Battle of Okinawa ends, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, trong Thế chiến II, Tập đoàn quân số 10 của Mỹ đã vượt qua những kháng cự lớn cuối cùng của lực lượng Nhật Bản đóng trên đảo Okinawa, kết thúc một trong những trận đánh đẫm máu nhất của cuộc chiến. Cùng ngày, Trung tướng Nhật Bản Mitsuru Ushijima, chỉ huy lực lượng phòng thủ Okinawa, đã tự sát cùng một số sĩ quan và binh sĩ Nhật Bản, thay vì đầu hàng. Continue reading “22/06/1945: Kết thúc trận Okinawa”

Thế giới hôm nay: 21/06/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Hunter Biden, con trai của tổng thống Mỹ, sẽ nhận hai tội cố tình trốn nộp thuế thu nhập liên bang. Ông đã đồng ý chịu quản chế, theo hồ sơ tòa án. Ngoài ra ông cũng sẽ bị buộc tội, nhưng không bị truy tố, vì nói dối về việc sử dụng ma túy bất hợp pháp trong đơn kiểm tra lý lịch để mua súng hồi năm 2018. Luật sư của ông tuyên bố cuộc điều tra “đã được giải quyết.” Tuy nhiên, câu chuyện giờ đây sẽ phủ bóng lên chiến dịch tái tranh cử của tổng thống Joe Biden, người đã quyết liệt bảo vệ đứa con trai đầy tai tiếng của mình.

Ủy ban Olympic Paris 2024 cho biết họ “đang hợp tác đầy đủ” với cuộc khám xét văn phòng được tiến hành bởi cảnh sát. Theo người phát ngôn của văn phòng công tố tài chính Pháp, việc khám xét có liên quan đến hai cuộc điều tra về lo ngại tham nhũng liên quan đến quá trình đấu thầu trao hợp đồng. Ủy ban đang trong giai đoạn lập kế hoạch cuối cùng, khi thế vận hội chỉ còn một năm nữa là bắt đầu. Continue reading “Thế giới hôm nay: 21/06/2023”

Cuộc chiến mà Ukraine có thể thắng (P2)

Nguồn: Gideon Rose, “Ukraine’s Winnable War”, Foreign Affairs, 13/06/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Xem thêm: Phần 1

CUỘC CHƠI CUỐI CÙNG

“Đây không phải là trận đánh cuối cùng trong cuộc chiến này,” quan chức quân sự cấp cao của Ukraine nói. “Nga sẽ phải tổn thất hơn nhiều nữa trước khi họ chịu thừa nhận thất bại. Và chiến tranh sẽ không kết thúc ngay cả khi chúng tôi giành được toàn bộ lãnh thổ năm 1991. Bởi vì chúng tôi vẫn sẽ có một kẻ thù ở ngay bên mình. Mục đích của cuộc chiến này không chỉ là đẩy lùi quân Nga và giành lại lãnh thổ của chúng tôi, mà còn là để thuyết phục người Nga đừng nghĩ đến việc thử lại một lần nữa trong vài năm tới. Chúng tôi không có ý định để lại cuộc chiến này cho con cháu mình.” Continue reading “Cuộc chiến mà Ukraine có thể thắng (P2)”

20/06/1947: Ông trùm Bugsy Siegel bị ám sát

Nguồn: Bugsy Siegel, organized crime leader, is killed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1947, Benjamin “Bugsy” Siegel, kẻ đã đưa tội phạm có tổ chức đến vùng Bờ Tây nước Mỹ, đã bị bắn chết tại nhà của cô tình nhân Virginia Hill ở Beverly Hills, California. Siegel khi đó đang nói chuyện với cộng sự của mình là Allen Smiley thì ba viên đạn bất ngờ xuyên qua cửa sổ và găm vào đầu hắn ta, khiến Siegel chết ngay lập tức. Continue reading “20/06/1947: Ông trùm Bugsy Siegel bị ám sát”

Cuộc chiến mà Ukraine có thể thắng (P1)

Nguồn: Gideon Rose, “Ukraine’s Winnable War”, Foreign Affairs, 13/06/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tại sao phương Tây nên giúp Kyiv giành lại toàn bộ lãnh thổ?

Tháng 2/2022, Nga xâm lược Ukraine với ý định chiếm lãnh thổ và xóa bỏ nền độc lập mà người Ukraine đã giành được sau khi Liên Xô sụp đổ ba thập niên trước. Xét đến sự chênh lệch lớn về quy mô quân đội và sức mạnh giữa hai bên tham chiến, gần như chẳng ai nghĩ Ukraine sẽ có nhiều cơ hội. Những người bi quan cho rằng Kyiv sẽ thất thủ trong vài ngày hoặc vài tuần. Những người lạc quan hơn thì tin rằng quá trình đó mất vài tháng. Rất ít người nghĩ rằng Ukraine có thể đáp trả kẻ tấn công mình. Continue reading “Cuộc chiến mà Ukraine có thể thắng (P1)”

Tập Cận Bình gây sóng gió khi nhắc đến Lưu Cầu Quốc

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Xi throws Okinawa into East Asia geopolitical cocktail,” Nikkei Asia, 15/06/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tập đã nói về lịch sử của Ryukyu (Lưu Cầu Quốc), trong đó nhấn mạnh quan hệ với Trung Quốc.

Ngày 4/6 vừa qua, một bài viết gây tranh cãi đã xuất hiện trên trang nhất tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).

Trong bài viết này, đích thân Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói về lịch sử của Quần đảo Ryukyu (Lưu Cầu), mà ngày nay là Okinawa, tỉnh cực nam của Nhật Bản. Continue reading “Tập Cận Bình gây sóng gió khi nhắc đến Lưu Cầu Quốc”

18/06/1972: Máy bay rơi sau khi cất cánh ở Heathrow, 118 người thiệt mạng

Nguồn: Jet crashes after takeoff at Heathrow, killing 118 people, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, một chiếc máy bay phản lực Trident đã rơi ngay sau khi cất cánh từ sân bay Heathrow ở London, giết chết 118 người. Nguyên nhân chính thức của vụ tai nạn đến nay vẫn chưa được làm sáng tỏ, nhưng nhiều khả năng, nguyên nhân chỉ đơn giản là do máy bay chở quá tải.

Khi mùa hè năm 1972 đến gần, ngành du lịch hàng không phải đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng. Các phi công đã đe dọa sẽ đình công bất cứ ngày nào vì lý do thiếu an ninh. Các vụ không tặc ngày càng trở nên phổ biến và các phi công cảm thấy đặc biệt dễ bị tổn thương vì họ thường xuyên trở thành nạn nhân của bạo lực. Continue reading “18/06/1972: Máy bay rơi sau khi cất cánh ở Heathrow, 118 người thiệt mạng”

Thấy gì từ việc Putin gửi điện chúc mừng sinh nhật Tập Cận Bình?

Nguồn: Chris Buckley & Paul Sonne, “习近平生日普京发贺电,中俄关系存隐忧”, New York Times, 16/06/2023.

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Rất ít khi việc chúc mừng sinh nhật lại có ý nghĩa quan trọng. Thế nhưng khi Tổng thống Nga Putin đang ở vào tình thế khó khăn bầy tỏ tình cảm thân thiện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thì ngay cả cái việc xem ra có vẻ rất nhỏ ấy cũng trở thành tín hiệu gửi cho thế giới, nhất là cho đối thủ cạnh tranh phương Tây.

Hôm Thứ Năm [15/6] vừa rồi là sinh nhật lần thứ 70 của Chủ tịch Tập Cận Bình, Tổng thống Putin đã gửi điện chúc mừng nhà lãnh đạo Trung Quốc, chúc “Bạn thân mến” của ông mạnh khoẻ, hạnh phúc, thuận lợi. Bức điện ấy đã tăng cường thêm ấn tượng của mọi người đối với mối quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo quyền uy này. Continue reading “Thấy gì từ việc Putin gửi điện chúc mừng sinh nhật Tập Cận Bình?”

17/06/2015: Xả súng tại Nhà thờ Charleston

Nguồn: Charleston church shooting, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào tối ngày này năm 2015, một kẻ xả súng hàng loạt đã cướp đi sinh mạng của 9 người Mỹ gốc Phi trong một buổi học Kinh Thánh tại Nhà thờ Tân giáo Giám lý Châu Phi Emanuel ở Charleston, Nam Carolina. Vụ thảm sát tại một nhà thờ của người Mỹ gốc Phi đã làm rúng động nước Mỹ vốn đã mệt mỏi vì bạo lực súng đạn xảy ra thường xuyên, đồng thời báo trước sự trở lại của chủ nghĩa dân tộc da trắng bạo lực. Continue reading “17/06/2015: Xả súng tại Nhà thờ Charleston”

Chuyển động Quốc Phòng (9/6 – 15/6/2023)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Continue reading “Chuyển động Quốc Phòng (9/6 – 15/6/2023)”

Thế giới hôm nay: 16/06/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một báo cáo được chờ đợi từ lâu cho thấy cựu thủ tướng Anh Boris Johnson đã nói dối Quốc hội một cách có chủ ý và nhiều lần. Sau khi xem xét lời khai của ông Johnson về các bữa tiệc được tổ chức tại Phố Downing trong đại dịch, một nhóm nghị sĩ lưỡng đảng kết luận rằng ông đã thể hiện “sự coi thường nghiêm trọng” (đối với các quy định) một cách “chưa có tiền lệ.” Báo cáo đáng lý sẽ khuyến nghị đình chỉ ông khỏi Quốc hội trong 90 ngày, nhưng ông Johnson đã từ chức vào tuần trước. Ông tuyên bố mình là nạn nhân của một “đòn chính trị.”

Ngân hàng Trung ương châu Âu tăng lãi suất thêm một phần tư điểm phần trăm lên mức chuẩn 3,5%, cao nhất 22 năm qua. Thông báo này trái ngược với quyết định tạm dừng thắt chặt của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ hôm thứ Tư. ECB cảnh báo lạm phát của khu vực đồng Euro, ở mức 6,1% trong tháng 5, hiện cao hơn của Mỹ và sẽ duy trì ở mức “quá cao trong thời gian dài.” Continue reading “Thế giới hôm nay: 16/06/2023”