Author: Kim Phụng

01/10/1961: VNCH muốn ký hiệp ước quốc phòng với Mỹ

Nguồn: South Vietnam requests a bilateral defense treaty, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Việt Nam Cộng Hòa đã yêu cầu ký kết một hiệp ước quốc phòng song phương với Mỹ. Tổng thống John F. Kennedy đã phải đối mặt với tình trạng lưỡng nan nghiêm trọng ở Việt Nam. Chính phủ Ngô Đình Diệm ở Sài Gòn ngày càng không được lòng người dân miền Nam vì ông từ chối tiến hành cải cách chính trị và đàn áp các phe phái chính trị và tôn giáo dám chống đối. Tuy nhiên, Diệm lại là người kiên quyết chống cộng, điều đó khiến ông thu hút được sự chú ý của Tổng thống Mỹ, người lo ngại về sức mạnh ngày càng tăng của phe Cộng sản ở Đông Nam Á. Continue reading “01/10/1961: VNCH muốn ký hiệp ước quốc phòng với Mỹ”

30/09/1968: Humphrey tuyên bố sẽ ngừng ném bom Bắc Việt

Nguồn: Humphrey announces that he would halt the bombing of North Vietnam, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1968, trong một động thái rõ ràng nhằm tách mình ra khỏi chính sách của Johnson, ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Hubert Humphrey tuyên bố rằng, nếu thắng cử, ông sẽ ngừng ném bom Bắc Việt Nam nếu có “bất cứ bằng chứng nào, trực tiếp hay gián tiếp, bằng hành động hay lời nói, về sự sẵn lòng của phía cộng sản” nhằm phục hồi khu vực phi quân sự giữa hai miền Bắc và Nam Việt Nam. Continue reading “30/09/1968: Humphrey tuyên bố sẽ ngừng ném bom Bắc Việt”

29/09/1941: Thảm sát Babi Yar bắt đầu

Nguồn: Babi Yar massacre begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Thảm sát Babi Yar với cái chết của gần 34.000 người Do Thái, cả đàn ông, phụ nữ lẫn trẻ em, đã bắt đầu ở vùng ngoại ô Kiev, Ukraine – đất nước đang bị quân Đức Quốc xã chiếm đóng.

Quân đội Đức đã chiếm Kiev vào ngày 19/09, và các toán lính thuộc Lực lượng Đặc nhiệm SS đã chuẩn bị thực hiện mệnh lệnh của lãnh đạo đảng Quốc xã Adolf Hitler, theo đó sẽ tiêu diệt tất cả những người Do Thái và các sĩ quan Xô Viết tại Ukraine. Continue reading “29/09/1941: Thảm sát Babi Yar bắt đầu”

28/09/48 TCN: Pompey Vĩ đại bị ám sát

Nguồn: Pompey the Great assassinated, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 48 TCN, khi đặt chân đến Ai Cập, vị tướng chỉ huy và chính trị gia người La Mã, Pompey, đã bị giết hại theo lệnh của vua Ptolemy của Ai Cập.

Trong suốt sự nghiệp lẫy lừng của mình, Pompey Vĩ đại đã thể hiện khả năng quân sự thiên tài trên chiến trường. Ông đã chiến đấu ở châu Phi và Tây Ban Nha, đã dập tắt cuộc nổi dậy của nô lệ ở Spartacus, giải phóng Địa Trung Hải khỏi tay cướp biển, đồng thời chinh phục Armenia, Syria và Palestine. Khi được bổ nhiệm trở thành người quản lý vùng lãnh thổ mà La Mã mới giành được ở phương Đông, ông đã chứng tỏ mình là một nhà quản lý xuất sắc. Continue reading “28/09/48 TCN: Pompey Vĩ đại bị ám sát”

27/09/1915: John Kipling bị giết trong Trận Loos

Nguồn: John Kipling killed at the Battle of Loos, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1915, Thiếu úy John Kipling của quân đội Anh, con trai duy nhất của nhà văn từng đoạt giải Nobel, Rudyard Kipling, đã tử trận trong Trận Loos, ở vùng Artois của Pháp.

Trận Loos, một phần trong đợt tấn công phối hợp của phe Hiệp ước trên Mặt trận phía Tây, bắt đầu vào ngày 25/09/1915, với sự tham gia của 54 sư đoàn Pháp và 13 sư đoàn Anh tại một mặt trận rộng khoảng 90 km, từ Loos ở phía Bắc đến dãy núi Vimy ở phía Nam. Số người chết ở Loos lớn hơn so với bất kỳ trận chiến nào trước đó. Tên của những người lính Anh bị giết vào ngày bắt đầu trận đánh đã lấp đầy bốn cột trong tờ Times of London vào sáng hôm sau. Continue reading “27/09/1915: John Kipling bị giết trong Trận Loos”

26/09/1960: Kennedy và Nixon lần đầu tranh luận

Nguồn: First Kennedy-Nixon debate, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1960, lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ, cuộc tranh luận giữa các ứng viên Tổng thống của hai đảng lớn đã được truyền hình trực tiếp. Hai ứng viên, John F. Kennedy, thượng nghị sĩ đảng Dân chủ đại diện bang Massachusetts, và Richard M. Nixon, Phó tổng thống đương nhiệm, đã gặp nhau tại một studio ở Chicago để tranh luận về các vấn đề nội bộ của Mỹ.

Kennedy đã nổi lên là người chiến thắng rõ ràng trong cuộc tranh luận đầu tiên trong số bốn cuộc tranh luận trên truyền hình này, một phần là nhờ ông thoải mái trước camera hơn Nixon. Không giống như Kennedy, Nixon có vẻ lo lắng bồn chồn và từ chối không chịu trang điểm. Continue reading “26/09/1960: Kennedy và Nixon lần đầu tranh luận”

25/09/1942: Trụ sở của Gestapo tại Na Uy bị ném bom

Nguồn: Gestapo headquarters targeted in Norway, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, các máy bay ném bom Anh đã phá hủy trụ sở của cảnh sát Mật vụ Đức, Gestapo, tại Na Uy. Họ đã không thành công, nhưng vẫn khiến cho một số lính Đức Quốc xã thiệt mạng.

Đức xâm lược Na Uy vào tháng 04/1940, trong một chiến dịch tấn công chớp nhoáng (blitzkrieg), nhằm đáp trả việc quân Anh đặt mìn phong tỏa vùng biển Na Uy – vốn là hành động đáp trả của Anh khi Na Uy tiến hành mua bán quặng sắt với các nước phe Trục. Tuy nhiên, chỉ trong một tháng ngắn ngủi, lực lượng quân đội Anh và Pháp vốn đến Na Uy để hỗ trợ phòng thủ đã bị (Đức) đánh đuổi khỏi nước này. Đồng thời hoàng gia Na Uy cũng phải tháo chạy và thành lập một chính phủ lưu vong ở London. Continue reading “25/09/1942: Trụ sở của Gestapo tại Na Uy bị ném bom”

24/09/1953: Mỹ không ‘hoảng sợ’ trước vũ khí của Liên Xô

Nguồn: United States will not “cringe” before Soviet weapons, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1953, trong một bài phát biểu có tính đối đầu và mỉa mai, Ngoại trưởng John Foster Dulles tuyên bố rằng Mỹ sẽ không “hoảng sợ hay hãi hùng” khi đối mặt với vũ khí hạt nhân của Liên Xô. Bài phát biểu của Dulles chỉ ra rằng mặc dù Chiến tranh Triều Tiên cuối cùng đã có thể kết thúc một cách hòa bình, Mỹ vẫn sẽ tiếp tục chính sách ngăn chặn sự mở rộng của chủ nghĩa cộng sản, bằng vũ lực nếu cần thiết.

Ngoại trưởng Dulles bắt đầu bài phát biểu của mình trước Liên đoàn Lao động Mỹ bằng cách cho biết ông tin rằng hoà bình thế giới đang ở trong tầm tay họ, nhưng nó đang bị đe doạ bởi “các lãnh đạo cộng sản công khai bác bỏ những giới hạn của đạo đức.” Ông tuyên bố, “nước Mỹ không tin rằng sự cứu rỗi có thể đơn giản đạt được bằng cách nhượng bộ, và từ đó gia tăng quyền lực cũng như tính kiêu ngạo của những người vốn dĩ đã mở rộng sự cai trị của mình lên một phần ba nhân loại.” Continue reading “24/09/1953: Mỹ không ‘hoảng sợ’ trước vũ khí của Liên Xô”

23/09/1969: Phiên tòa ‘Chicago 8’ mở tại Chicago

Nguồn: Chicago 8 trial opens in Chicago, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, phiên tòa xét xử tám nhà hoạt động chống chiến tranh với cáo buộc chịu trách nhiệm cho các cuộc biểu tình bạo lực tại Đại hội Quốc gia của Đảng Dân chủ vào tháng 08/1968 tổ chức tại Chicago đã diễn ra. Các bị cáo bao gồm David Dellinger của Ủy ban Huy động Quốc gia (National Mobilization Committee, NMC); Rennie Davis và Thomas Hayden của tổ chức Sinh viên vì một Xã hội Dân chủ (Students for a Democratic Society, SDS); Abbie Hoffman và Jerry Rubin, những người thành lập Đảng Thanh niên Quốc tế (Youth International Party, “Yippies”); Bobby Seale của đảng Báo Đen (Black Panthers); và hai nhà hoạt động ít được biết đến, Lee Weiner và John Froines. Continue reading “23/09/1969: Phiên tòa ‘Chicago 8’ mở tại Chicago”

22/09/1975: TT Ford sống sót sau vụ ám sát thứ hai

Nguồn: President Ford survives second assassination attempt, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, Sarah Jane Moore đã cố gắng ám sát Tổng thống Gerald Ford khi ông rời khỏi khách sạn Saint Francis ở San Francisco, California. Âm mưu ám sát này diễn ra chỉ 17 ngày sau khi một phụ nữ khác đã cố ám sát Ford trong khi ông đang trên đường đến phát biểu trước Cơ quan lập pháp California ở Sacramento.

Âm mưu của Moore đã bị chặn đứng bởi một người đứng xem trong đám đông, Oliver Sipple, người theo bản năng đã nắm lấy cánh tay Moore khi bà ta nâng súng lên. Bà ta cố gắng bắn một phát súng, nhưng nó đã trượt mục tiêu. Sau đó, các Đặc vụ nhanh chóng đẩy Ford vào một chiếc xe đang đợi sẵn và đưa ông đến nơi an toàn. Continue reading “22/09/1975: TT Ford sống sót sau vụ ám sát thứ hai”

21/09/1961: Lực lượng Đặc biệt Số 5 được thành lập

Nguồn: 5th Special Forces Group is activated at Fort Bragg, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Lực Lượng Đặc biệt số 5 của Quân lực Hoa Kỳ đã được hình thành tại Fort Bragg, North Carolina. Lực Lượng Đặc biệt này được thành lập để tổ chức và đào tạo các nhóm du kích đằng sau chiến tuyến. Tổng thống John F. Kennedy, người có lòng tin mạnh mẽ về khả năng của Lực lượng Đặc biệt trong các chiến dịch chống nổi dậy, đã tới thăm Trung tâm Chiến tranh Đặc biệt (Special Warfare Center) ở Fort Bragg để duyệt lại chương trình và cho phép Lực Lượng Đặc biệt sử dụng loại mũ đã trở thành biểu tượng của họ, Mũ nồi Xanh (Green Beret.) Continue reading “21/09/1961: Lực lượng Đặc biệt Số 5 được thành lập”

20/09/1881: Người thứ ba làm tổng thống Mỹ trong vòng một năm

Nguồn: Chester Arthur becomes third president to serve in one year, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1881, Chester Arthur đã tuyên thệ nhậm chức, trở thành người thứ ba làm Tổng thống Mỹ trong năm đó.

Năm 1881 bắt đầu với việc chính trị gia đảng Cộng hòa Rutherford B. Hayes vẫn đang nắm chức Tổng thống Mỹ. Hayes kết thúc nhiệm kỳ đầu tiên và duy nhất của mình và chính thức chuyển giao quyền điều hành chính phủ cho James A. Garfield, người đồng thời cũng là bạn thân của ông, vào tháng 03/1881. Chỉ bốn tháng sau khi nhậm chức, vào ngày 02/07, Garfield bị bắn bởi một tên sát thủ điên cuồng tên là Charles Guiteau. Continue reading “20/09/1881: Người thứ ba làm tổng thống Mỹ trong vòng một năm”

19/09/1957: Vụ thử hạt nhân dưới lòng đất đầu tiên tại Nevada

Nguồn: Nevada is site of first-ever underground nuclear explosion, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1957, Mỹ đã cho nổ một vũ khí hạt nhân 1,7 kiloton trong một đường hầm dưới lòng đất tại Khu Thử nghiệm Nevada (Nevada Test Site, NTS), một trung tâm nghiên cứu rộng 1.375 dặm vuông, cách Las Vegas 65 dặm về phía bắc. Cuộc thử nghiệm, được gọi là Rainier, được tiến hành hoàn toàn dưới lòng đất và không gây ra phóng xạ. Đầu đạn W-25 cải tiến nặng 218 pound (99 kg), có đường kính 25,7 inch (65 cm) và chiều dài 17,4 inch (44 cm) đã được dùng trong thử nghiệm. Rainier là một phần trong loạt vũ khí hạt nhân và thử nghiệm an toàn vũ khí hạt nhân được gọi là Chiến dịch Plumbbob (Operation Plumbbob) tiến hành tại NTS từ ngày 28/05/1957 đến ngày 07/10/1957. Continue reading “19/09/1957: Vụ thử hạt nhân dưới lòng đất đầu tiên tại Nevada”

18/09/1973: Carter báo cáo về việc nhìn thấy UFO

Nguồn: Carter files report on UFO sighting, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1973, Tổng thống tương lai, Jimmy Carter, đã điền vào một báo cáo gửi Ủy ban Điều tra Quốc gia về Các Hiện tượng trong Không trung (National Investigations Committee on Aerial Phenomena, NICAP), trong đó ông tuyên bố mình đã chứng kiến một Vật thể bay Không xác định (UFO) vào tháng 10/1969.

Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1976, ứng viên đảng Dân chủ, Carter đã thể hiện niềm tin rằng ông đã nhìn thấy một UFO. Ông kể lại việc mình đứng bên ngoài chờ cuộc họp mặt Câu lạc bộ Sư tử ở Leary, Georgia, vốn sẽ bắt đầu vào khoảng 7 giờ 30 phút, thì bất ngờ phát hiện ra điều mà ông gọi là “điều ngạc nhiên nhất tôi từng thấy” trên bầu trời. Continue reading “18/09/1973: Carter báo cáo về việc nhìn thấy UFO”

17/09/1939: Liên Xô xâm lược Ba Lan

Nguồn: Soviet Union invades Poland, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1939, Ngoại trưởng Liên Xô Vyacheslav Molotov tuyên bố rằng chính phủ Ba Lan đã không còn tồn tại, vì Liên Xô đã tuân theo điều khoản trong Hiệp ước Bất tương xâm giữa Hitler và Stalin – về việc xâm lược và chiếm đóng miền Đông Ba Lan.

Quân của Hitler đã tàn phá nghiêm trọng Ba Lan, vùng đất mà họ xâm chiếm vào ngày đầu tiên của tháng 09. Quân đội Ba Lan bắt đầu rút lui và tập hợp tại phía đông, gần Lvov, ở phía đông Galicia, cố gắng trốn tránh các cuộc tấn công liên tiếp của bộ binh và không quân Đức. Nhưng tình hình của Ba Lan càng trở nên tồi tệ hơn khi quân Liên Xô bắt đầu chiếm miền đông Ba Lan. Continue reading “17/09/1939: Liên Xô xâm lược Ba Lan”

16/09/1916: Đức xây dựng tuyến phỏng thủ Hindenburg

Nguồn: Hindenburg gives order to strengthen German defenses, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1916, một tháng sau khi lên thay thế Erich von Falkenhayn làm Tư lệnh Tối cao của Quân đội Đức trong Thế chiến I, Tướng Paul von Hindenburg đã ra lệnh xây dựng một phòng tuyến kiên cố dài nhiều dặm, nằm ngay sau mặt trận giữa bờ biển phía bắc của Pháp và Verdun, gần biên giới giữa Pháp và Bỉ.

Theo Hindenburg, tuyến phòng thủ “bán cố định” này sẽ là tuyến phòng thủ cuối cùng của Đức. Mục đích của nó là đập tan bất kỳ bước tiến nào của phe Hiệp ước ở mặt trận phía Tây nước Pháp trước khi họ có thể tiến tới biên giới Bỉ hoặc Đức. Người Anh gọi nó là Đường Hindenburg, theo tên người khởi xướng; còn người Đức gọi nó là Đường Siegfried. Continue reading “16/09/1916: Đức xây dựng tuyến phỏng thủ Hindenburg”

15/09/1972: Việt Nam CH tái chiếm thành cổ Quảng Trị

Nguồn: South Vietnamese forces retake Quang Tri City, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, lực lượng Việt Nam Cộng Hòa đã tái chiếm thành cổ Quảng Trị sau bốn ngày chiến đấu dữ dội, đồng thời tuyên bố rằng hơn 8.135 lính Bắc Việt đã bị tiêu diệt trong trận đánh.

Lực lượng Bắc Việt đã phát động một cuộc tấn công ồ ạt, được gọi là Chiến dịch Nguyễn Huệ hay “Chiến dịch Phục sinh” vào ngày 31/03, với ba mục tiêu chính là Quảng Trị nằm về phía nam khu vực phi quân sự, Kontum ở Tây Nguyên, và An Lộc, chỉ cách Sài Gòn 60 dặm về phía Bắc. Continue reading “15/09/1972: Việt Nam CH tái chiếm thành cổ Quảng Trị”

14/09/1966: Bắt đầu Chiến dịch Attleboro tại Chiến khu C

Nguồn: Operation Attleboro is launched in War Zone C, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1966, Lực lượng Dã chiến II (U.S. II Field Force) đã phát động Chiến dịch Attleboro bằng một cuộc tấn công được thực hiện bởi Lữ đoàn Bộ binh nhẹ 196 chống lại các lực lượng của Việt Cộng nằm gần biên giới Campuchia trong Chiến khu C (gần Tây Ninh, 50 dặm về phía tây bắc Sài Gòn, thuộc Vùng III Chiến thuật ).

Khi phe Cộng sản thể hiện ý định sẵn sàng chiến đấu, chỉ huy của phía Mỹ, Trung tướng Jonathan Seaman đã gửi quân tiếp viện từ Sư Đoàn Bộ Binh 1; Lữ Đoàn Không Quân 173; một lữ đoàn từ Sư Đoàn Bộ Binh 4 và 25 của Mỹ; và một đội quân từ một sư đoàn Nam Việt Nam. Trước khi chiến dịch kết thúc, hơn 20.000 quân Mỹ và lính Nam Việt Nam đã tham gia, biến nó trở thành chiến dịch lớn nhất vào thời điểm đó. Sau hơn sáu tuần đụng độ, lực lượng Việt Cộng hứng chịu thương vong 1.106 người và phải lui về căn cứ địa tại Campuchia. Continue reading “14/09/1966: Bắt đầu Chiến dịch Attleboro tại Chiến khu C”

13/09/1914: Người Ireland tìm kiếm sự trợ giúp từ Đức

Nguồn: Irish nationalist seeks German support, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1914, tại Washington, D.C., cựu đại diện ngoại giao của Anh, Sir Roger Casement, đã bí mật gặp Franz von Papen, tùy viên quân sự Đức, để tìm kiếm sự hỗ trợ của Đức nhằm giúp Ireland giành được độc lập khỏi chính quyền Anh.

Sinh ra ở Dublin vào năm 1864, Casement nhận được công nhận của cộng đồng quốc tế cho vai trò của ông khi làm Tổng lãnh sự Anh tại Mozambique, Angola, Congo và Brazil. Ông được ban tước hiệp sĩ vào năm 1911. Cùng năm đó, ông rời khỏi ngành ngoại giao, lấy lý do tình trạng sức khoẻ yếu kém. Quay trở lại Dublin, Casement đã giúp thành lập tổ chức Tình nguyện viên Quốc gia Ireland (Irish National Volunteers) vào năm 1913 và chuyến đi của ông đến Mỹ vào mùa hè năm 1914 là nhằm mục đích kêu gọi ủng hộ cho tổ chức mới ra đời. Continue reading “13/09/1914: Người Ireland tìm kiếm sự trợ giúp từ Đức”

12/09/1918: Mỹ phát động đợt tấn công Saint-Mihiel

Nguồn: U.S. launches Saint-Mihiel offensive, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, Lực lượng Viễn chinh Mỹ (American Expeditionary Force, AEF) dưới sự chỉ huy của Tướng John J. Pershing đã phát động đợt tấn công chính thức đầu tiên của mình trong vai trò một đội quân độc lập trong Thế chiến I.

Sau khi cung cấp sự hỗ trợ rất cần thiết cho lực lượng đang suy yếu của Pháp tại Trận Rừng Belleau vào tháng 06/1918 và trong Trận Marne thứ hai vào tháng 07, Pershing và Tư lệnh Tối cao Quân đội Đồng minh Ferdinand Foch đã quyết định rằng Quân đoàn I của AEF sẽ thành lập đại bản doanh tại Saint -Mihiel và chuẩn bị một mặt trận ngay tại Saint-Mihiel, một khu vực hình tam giác giữa Verdun và Nancy thuộc đông bắc Pháp vốn đã bị chiếm đóng bởi quân Đức kể từ mùa thu năm 1914. Continue reading “12/09/1918: Mỹ phát động đợt tấn công Saint-Mihiel”