Dự đoán đội hình Ban Thường vụ Bộ chính trị ĐCSTQ: Kịch bản 1

Nguồn: Dan Macklin, “China’s 20th Party Congress: An Upside Scenario,” The Diplomat, 04/10/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các quy chuẩn về nhân sự trong cơ quan ra quyết định hàng đầu ở Bắc Kinh có thể giúp kiềm chế quyền lực của Tập Cận Bình và nâng cao vị thế của các nhà cải cách ủng hộ thị trường.

Trước thềm đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 20 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), khai mạc vào ngày 16/10 này, có nhiều đồn đoán xoay quanh việc ai sẽ được bổ nhiệm vào các vai trò lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc. Người ta đặc biệt quan tâm đến Ban Thường vụ Bộ Chính trị gồm bảy thành viên, cơ quan đưa ra các chỉ thị và quyết định quan trọng nhất của Bắc Kinh. Continue reading “Dự đoán đội hình Ban Thường vụ Bộ chính trị ĐCSTQ: Kịch bản 1”

Thế giới hôm nay: 12/10/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tại cuộc họp khẩn một ngày sau khi Nga dội tên lửa xuống các thành phố Ukraine, các lãnh đạo G7 đã cam kết sẽ “kiên định và không nản lòng” hỗ trợ tài chính cũng như quân sự cho nước này. Trong một tuyên bố chung, nhóm đã cảnh báo về “hậu quả nghiêm trọng” nếu Nga triển khai vũ khí hóa học, sinh học hoặc hạt nhân. Trong khi đó, tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết NATO “không nhìn thấy bất kỳ thay đổi nào” trong tư thế hạt nhân của Nga.

IMF hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu cho năm sau xuống còn 2,7%. Báo cáo của quỹ cho rằng một phần ba nền kinh tế toàn cầu có thể rơi vào suy thoái trong năm tới. Dự báo tăng trưởng 3,2% của năm 2022 vẫn không thay đổi. Continue reading “Thế giới hôm nay: 12/10/2022”

Thất bại của Nga sẽ là vấn đề của Mỹ

Nguồn: Stephen M. Walt, “Russia’s Defeat Would Be America’s Problem,” Foreign Policy, 27/09/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Chiến thắng ở Ukraine có thể sẽ đồng nghĩa với sự kiêu ngạo ở Washington.

Trong bài phát biểu nhằm thuyết phục dân chúng thành Athen tuyên chiến với Sparta vào năm 431 TCN, Pericles tuyên bố rằng ông “sợ những sai lầm của chính chúng ta hơn là những trang bị của kẻ thù.” Đặc biệt, ông cảnh báo chống lại sự kiêu ngạo và nguy cơ kết hợp “các kế hoạch chinh phục mới với việc tiến hành chiến tranh.” Tuy nhiên, những lời cảnh báo của ông đã không được lắng nghe, và những người kế vị ông cuối cùng đã khiến Athen thất bại thảm hại. Continue reading “Thất bại của Nga sẽ là vấn đề của Mỹ”

11/10/1915: Bulgaria chính thức tham gia Thế chiến I

Nguồn: Bulgaria enters World War I, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1915, Thủ tướng Vasil Radoslavov của Bulgaria đã tuyên bố rằng đất nước của ông sẽ tham gia Thế chiến I, về phe của Liên minh Trung tâm.

Được cả hai bên bí mật chiêu mộ trong Thế chiến I với tư cách là một đồng minh tiềm năng ở khu vực Balkan đầy biến động, Bulgaria cuối cùng đã quyết định ủng hộ Liên minh Trung tâm. Trong tuyên bố của mình vào ngày 11/10/1915, Radoslavov lập luận rằng việc cùng Đức, Áo-Hung và Đế chế Ottoman đối đầu với các cường quốc Đồng minh Hiệp ước – Anh, Pháp và Nga – là điều nên làm, không chỉ vì lý do kinh tế, vì Áo-Hung và Ottoman là đối tác thương mại chính của Bulgaria, mà còn là cách để tự vệ trước sự xâm lược của Serbia, đồng minh của Nga và một cường quốc ở Balkan, mà Radoslavov coi là “kẻ thù lớn nhất” của đất nước mình. Continue reading “11/10/1915: Bulgaria chính thức tham gia Thế chiến I”

Vấn đề Đài Loan trong quan hệ Mỹ-Trung và tác động từ xung đột Nga – Ukraine

Tác giả: Nguyễn Văn Lịch & Bế Thanh Xuân

Tóm tắt: Chiến dịch quân sự đặc biệt Nga – Ukraine là một sự kiện có tác động lớn tới cán cân quyền lực và cấu trúc an ninh toàn cầu, đồng thời gợi ra sự liên tưởng tới cuộc chiến giữa Trung Quốc và Đài Loan. Trong bối cảnh quan hệ Mỹ – Trung rơi vào trình trạng căng thẳng đỉnh điểm từ năm 2017 tới nay, vấn đề Đài Loan là hòn đá tảng khiến xung đột giữa hai nước trở nên sâu sắc hơn bao giờ hết. Bài viết tập trung làm rõ những điểm tương đồng và khác biệt về bản chất của chiến tranh tại Ukraine và cuộc tấn công giả định Trung Quốc – Đài Loan, từ đó có những đánh giá sự kiện và bàn về những kịch bản có thể diễn ra về cuộc tấn công Đài Loan, đồng thời phân tích mức độ can thiệp của Mỹ về vấn đề này. Continue reading “Vấn đề Đài Loan trong quan hệ Mỹ-Trung và tác động từ xung đột Nga – Ukraine”

Thế giới hôm nay: 11/10/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố Nga tiến hành không kích lớn nhất kể từ đầu cuộc chiến vào Ukraine để trả đũa vụ đánh bom cầu Kerch ở bán đảo Crimea. Ukraine chưa nhận trách nhiệm vụ đánh bom. Ông Putin đe dọa sẽ có “phản ứng gay gắt” hơn nữa đối với các cuộc tấn công như vậy. Hôm thứ Hai, tên lửa Nga đã dội xuống trung tâm Kyiv; trong khi các vụ nổ cũng được ghi nhận ở Dnipro, Lviv và Ternopil. Ít nhất 11 người thiệt mạng và 64 người bị thương.

Các lực lượng an ninh Iran đã tăng cường trấn áp biểu tình chống chính phủ bằng bạo lực. Kể từ giữa tháng 9 đến nay đã có ít nhất 185 người thiệt mạng. Đụng độ dữ dội giữa người biểu tình và cảnh sát chống bạo động đã được ghi nhận tại các thành phố người Kurd vào thứ Hai. Continue reading “Thế giới hôm nay: 11/10/2022”

Tranh giành quyền lực diễn ra khốc liệt ở Trung Quốc năm 1972, và giờ cũng vậy

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “China’s power struggles were ferocious in 1972 and remain so today,” Nikkei Asia, 06/10/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bình thường hóa quan hệ với Nhật Bản là một công việc rủi ro đối với tất cả những người liên quan.

Nỗ lực bình thường hóa quan hệ ngoại giao Trung Quốc-Nhật Bản nửa thế kỷ trước là một động thái cực kỳ rủi ro đối với tất cả những người tham gia, và đối với một vài trong số này, không chỉ sự nghiệp chính trị mà cả mạng sống của họ cũng bị đe dọa.

Tháng 09/1972, Thủ tướng Nhật Bản Kakuei Tanaka bay tới Bắc Kinh để gặp Chủ tịch Mao Trạch Đông và Thủ tướng Chu Ân Lai. Sau nhiều vòng đàm phán, Tanaka và Chu đã ký một tuyên bố chung vào ngày 29/09, chính thức bình thường hóa quan hệ ngoại giao song phương. Continue reading “Tranh giành quyền lực diễn ra khốc liệt ở Trung Quốc năm 1972, và giờ cũng vậy”

Thế giới hôm nay: 10/10/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Theo giới chức Ukraine, ít nhất 12 người đã thiệt mạng và hàng chục người phải nhập viện sau một cuộc tấn công tên lửa vào Zaporizhia. Thống đốc khu vực Oleksandr Starukh cho biết thành phố này, vốn nằm cách nhà máy điện hạt nhân cùng tên đang do Nga quản lý khoảng 52 km, đã bị dội 12 quả tên lửa Nga trong đêm.

Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố giao thông đã trở lại trên cây cầu duy nhất nối bán đảo Crimea với Nga, vài giờ sau khi bị vụ nổ đánh sập một bên. Cầu này là đường tiếp tế quan trọng cho quân Nga ở miền nam Ukraine. Trong một diễn biến khác, Nga đã bổ nhiệm Sergei Surovikin, một vị tướng nổi tiếng tàn bạo, làm tổng chỉ huy chiến trường Ukraine. Continue reading “Thế giới hôm nay: 10/10/2022”

Việt Nam có thể học được gì từ phương thức “cai trị hỗn hợp” của Hàn Quốc?

Tác giả: Lê Vĩnh Triển

Những thành tựu kinh tế xã hội của Hàn Quốc cho thấy sự cần thiết phải có một nhà nước mạnh bất kể hệ thống thể chế như thế nào.

Trước khi chuyển đổi sang nền dân chủ ổn định như ngày nay, Hàn Quốc là một quốc gia độc tài. Tuy nhiên, nhà nước độc tài này khác biệt với các nhà nước cùng loại ở hiệu quả của chính sách “cai trị hỗn hợp” (mixed governance), tạo điều kiện cho cả tăng trưởng kinh tế bền vững và cải thiện xã hội, đặc biệt là giảm nghèo và bất bình đẳng. Điều này đã mở đường cho thành tựu kinh tế và xã hội liên tục trong suốt quá trình dân chủ hóa của Hàn Quốc, và sau đó đưa đất nước này vào hàng ngũ các nền kinh tế phát triển. Continue reading “Việt Nam có thể học được gì từ phương thức “cai trị hỗn hợp” của Hàn Quốc?”

09/10/1992: Thiên thạch đâm xuống New York

Nguồn: Meteorite crashes into Chevy Malibu, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1992, Michelle Knapp, 18 tuổi, đang xem tivi trong phòng khách của cha mẹ cô ở Peekskill, New York thì bất ngờ nghe thấy tiếng va chạm rất mạnh ở bãi xe nhà mình. Knapp nhanh chóng chạy ra ngoài xem có chuyện gì. Điều cô tìm thấy thật đáng kinh ngạc: có một cái lỗ khá lớn ở đuôi xe của cô, chiếc Chevy Malibu 1980 màu cam; một cái lỗ khác có kích thước tương tự trên con đường rải sỏi nằm bên dưới xe; và trong lỗ chính là thủ phạm: thứ gì đó trông giống như một tảng đá bình thường, to bằng quả bóng bowling. Nó cực kỳ nặng so với kích thước của nó (khoảng 12kg), với hình dạng như một quả bóng và tỏa ra hơi ấm, ngoài ra, nó còn có mùi trứng thối. Ngày hôm sau, một chuyên viên của Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Mỹ ở Thành phố New York xác nhận rằng vật thể đó thực sự là một thiên thạch. Continue reading “09/10/1992: Thiên thạch đâm xuống New York”

Trung Quốc bình luận về “Ngoại giao cây tre” của Việt Nam

Nguồn: Si Zhentao (Tư Trấn Thao), “司镇涛：越南为何此时突出宣扬“竹式外交””, 环球时报 (Thời báo Hoàn Cầu), 30/9/2022.

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Là một trong những Phó Chủ tịch của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lần thứ 77, hôm qua [29/9/2022] Việt Nam đã có những hoạt động nhộn nhịp tại hội trường Liên Hợp Quốc ở New York, thể hiện đầy đủ tư thế nổi bật của “Ngoại giao cây tre”.

Không phải trong năm nay Việt Nam mới đề xuất “Ngoại giao cây tre“. Ngay tại Hội nghị Ngoại giao Việt Nam hồi tháng 8/2016, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng nói: Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng tạo phong cách ngoại giao “độc đáo, như cây tre” trong thực tiễn ngoại giao. Sau đó 5 năm, ngày 14 tháng 12 năm 2021, Nguyễn Phú Trọng kết thúc bài phát biểu tại Hội nghị Ngoại giao toàn quốc bằng câu “Quyết tâm xây dựng và phát triển một nền Ngoại giao cây tre Việt Nam có đặc sắc vừa hiện đại vừa dân tộc“. Từ đó, “Ngoại giao cây tre” đã trở thành một chủ đề nóng, gây ra sự quan tâm rộng rãi cả trong và ngoài Việt Nam. Continue reading “Trung Quốc bình luận về “Ngoại giao cây tre” của Việt Nam”

08/10/2001: Thành lập Văn phòng An ninh Nội địa Mỹ

Nguồn: The Office of Homeland Security is founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2001, Văn phòng An ninh Nội địa Mỹ (Office of Homeland Security, OHS) đã được thành lập, chưa đầy một tháng sau vụ khủng bố ngày 11/09.

Hiện là một bộ trực thuộc nội các, Bộ An ninh Nội địa (Department of Homeland Security, DHS) đang là một trong những cơ quan lớn nhất của chính phủ liên bang Mỹ, chịu trách nhiệm ngăn chặn các cuộc tấn công khủng bố, bảo vệ an ninh biên giới, phụ trách vấn đề nhập cư và hải quan, cứu trợ và phòng chống thiên tai, cùng nhiều các nhiệm vụ liên quan khác. Continue reading “08/10/2001: Thành lập Văn phòng An ninh Nội địa Mỹ”

Đến lúc Việt Nam phải thay đổi

 

Tác giả: Nguyễn Quang Dy

Việt Nam đã cải cách “vòng một” từ năm 1986, làm thay đổi diện mạo đất nước về kinh tế. Nhưng cải cách đã hết đà nên đến lúc Việt Nam phải cải cách “vòng hai” để tháo gỡ những ách tắc về thể chế nhằm tiếp tục phát triển. Điều đó càng trở nên cấp bách vì thế giới đang đứng trước nguy cơ và bất ổn do hệ quả nặng nề của đại dịch và tranh chấp ngày càng gia tăng giữa các siêu cường. Hội nghị Trung ương 6 có thể là một bước ngoặt mới.

***

Việt Nam đã chuyển đổi nền kinh tế từ mô hình Liên Xô dựa trên kế hoạch hóa tập trung và bao cấp sang nền kinh tế thị trường, nhưng còn nhiều bất cập cập và ách tắc vì Việt Nam theo đuổi mô hình ghép “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. Nay để lấy lại đà cải cách và đối phó với những thách thức mới đầy bất ổn, đến lúc Việt Nam phải tiến hành cải cách “vòng hai” trong đó chủ yếu là đổi mới về thể chế như mong đợi. Continue reading “Đến lúc Việt Nam phải thay đổi”

06/10/1961: Kennedy kêu gọi người Mỹ xây dựng hầm tránh bom

Nguồn: President Kennedy urges Americans to build bomb shelters, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, khi phát biểu về phòng thủ dân sự, Tổng thống John F. Kennedy đã khuyên các gia đình Mỹ xây dựng hầm trú bom để bảo vệ họ khỏi bụi phóng xạ nguyên tử trong trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân với Liên Xô. Continue reading “06/10/1961: Kennedy kêu gọi người Mỹ xây dựng hầm tránh bom”

Thế giới hôm nay: 06/10/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

OPEC +, trong đó bao gồm Nga, đã đồng ý giảm sản lượng dầu 2 triệu thùng/ngày, tương đương với 2% nguồn cung toàn cầu. Đây là mức cắt giảm lớn nhất kể từ năm 2020. Trong khi đó, các đại sứ EU đã đồng ý áp trần giá dầu cho Nga để trừng phạt ông Putin vì cuộc chiến ở Ukraine cũng như lời đe dọa dùng vũ khí hạt nhân của ông. Khối này đang nỗ lực giảm phụ thuộc vào năng lượng của Nga.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phê chuẩn đạo luật sáp nhập bốn khu vực của Ukraine, ngay cả khi quân đội Ukraine tiếp tục giành lại lãnh thổ. Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết hôm thứ Ba rằng hàng chục thị trấn đã được giải phóng ở phía đông và phía nam đất nước, nơi quân Ukraine đang tiến lên một cách “nhanh chóng và mạnh mẽ.” Trong khi đó, các quan chức Mỹ cảnh báo Ukraine phải tận dụng đà tiến trước khi mùa đông đến. Continue reading “Thế giới hôm nay: 06/10/2022”

Hồi kết của chính trị nguyên lão tại Trung Quốc?

Nguồn: Zhuoran Li, “The End of Senior Politics in China,” The Diplomat, 26/09/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tập Cận Bình là nhà lãnh đạo đầu tiên kể từ năm 1978 không bị hạn chế bởi các vị nguyên lão quyền lực của Đảng Cộng sản Trung Quốc

Nhiều nhà quan sát Trung Quốc cho rằng thể chế hóa là chìa khóa cho sự ổn định chính trị của giới tinh hoa Trung Quốc kể từ thập niên 1980. Andrew Nathan nhận định thể chế hóa quá trình chuyển giao quyền lực là một trong những lý do chính đằng sau sự dẻo dai của chế độ chuyên chế ở Trung Quốc. Tuy nhiên, như Joseph Fewsmith đã lưu ý, điều mà các học giả Trung Quốc định nghĩa là thể chế chính trị ở nước này chỉ đơn giản là các quy chuẩn. Kể từ thời Đặng Tiểu Bình, các quy chuẩn này đã được xây dựng và được bảo vệ bởi các nhân vật lớn tuổi trong Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), những người là lực lượng duy trì sự ổn định trong nội bộ Đảng. Continue reading “Hồi kết của chính trị nguyên lão tại Trung Quốc?”

Thế giới hôm nay: 05/10/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ukraine liên tiếp đạt các bước tiến đáng kể ở miền đông và miền nam đất nước, chiếm lại đất từ chính các vùng lãnh thổ bị Nga sáp nhập một cách bất hợp pháp vào tuần trước. Ở phía đông, các phương tiện quân sự Ukraine được cho là đang di chuyển theo hướng Lysychansk, một thành phố bị Nga chiếm đóng ở vùng Luhansk. Quân đội Ukraine cũng có các thắng lợi nhanh chóng ở tỉnh Kherson miền nam, nơi đà tiến của họ có thể khiến 20.000 lính Nga bị kẹt lại ở hữu ngạn sông Dnieper.

Giao dịch cổ phiếu Twitter bị đình chỉ khi có tin Elon Musk sẽ tiếp tục thương vụ mua lại công ty. Ông Musk dự kiến ​​sẽ trả mức giá ban đầu, 54,20 USD/cổ phiếu. Suốt nhiều tháng qua, ông đã tìm cách xé bỏ hợp đồng mua lại, dẫn đến một tranh chấp pháp lý với Twitter mà dự kiến ​​sẽ ra toà vào cuối tháng này. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/10/2022”

Phân tích 4 mô hình khả dĩ dành cho NATO trong tương lai

Nguồn: Stephen M. Walt, “Which NATO Do We Need?,” Foreign Policy, 14/09/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bốn tương lai khả dĩ cho liên minh xuyên Đại Tây Dương.

Trong một thế giới liên tục thay đổi, sự bền vững của quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương quả là điều đáng chú ý. NATO còn “lớn tuổi” hơn tôi, dù tôi không còn trẻ nữa. Nó đã tồn tại lâu hơn cả triều đại của Nữ hoàng Elizabeth II ở Anh. Lý do tồn tại ban đầu của nó – “loại trừ Liên Xô, giữ chân Mỹ, và kiềm chế Đức” (“keep the Soviet Union out, the Americans in, and the Germans down”) – đã không còn hợp thời như trước (bất chấp cuộc chiến của Nga ở Ukraine), nhưng nó vẫn tạo ra sự tôn trọng ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương. Nếu bạn là một chính khách đầy tham vọng đang mong muốn để lại dấu ấn của mình ở Washington, Berlin, Paris, London, học cách ca ngợi những đặc điểm bền bỉ của NATO vẫn là một nước cờ có ích cho sự nghiệp. Continue reading “Phân tích 4 mô hình khả dĩ dành cho NATO trong tương lai”

04/10/1992: Máy bay lao vào chung cư ở Amsterdam

Nguồn: Plane crashes into apartment building, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1992, một máy bay chở hàng đã lao vào một tòa nhà chung cư gần sân bay ở Amsterdam, Hà Lan. Bốn người trên máy bay và khoảng 100 người khác trong khu chung cư đã thiệt mạng trong thảm họa.

Chiếc máy bay chở hàng Boeing 747 của hãng El-Al dự kiến sẽ chở 114 tấn máy tính, máy móc, vải sợi, và nhiều vật liệu khác từ Amsterdam đến Tel Aviv, Israel. Lúc 6:30 tối Chủ Nhật ngày 04/10/1992, Cơ trưởng Isaac Fuchs đã lái chiếc máy bay, chở theo hai phi công khác và một hành khách, rời khỏi Sân bay Schipol trong điều kiện thời tiết tốt. Tuy nhiên, chỉ vài phút sau khi cất cánh, động cơ thứ ba và thứ tư bất ngờ bốc cháy và rơi khỏi cánh máy bay. Continue reading “04/10/1992: Máy bay lao vào chung cư ở Amsterdam”

Thế giới hôm nay: 04/10/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Nga thừa nhận Ukraine có bước đột phá quan trọng ở khu vực Kherson miền nam, ngay sau khi Ukraine xác nhận kiểm soát hoàn toàn Lyman, một trung tâm hậu cần quan trọng ở Donetsk. Hai khu vực này nằm trong số bốn vùng bị Nga sáp nhập bất hợp pháp vào tuần trước. Trong khi đó, Nga cho biết vẫn chưa quyết định đường biên giới của hai tỉnh Kherson và Zaporizhia. Dmitry Peskov, người phát ngôn của Điện Kremlin, nói sẽ “tham khảo ý kiến” của người dân trong khu vực.

Phát biểu tại hội nghị Đảng Bảo thủ, bộ trưởng tài chính Anh Kwasi Kwarteng thừa nhận có một “sự hỗn loạn nhỏ” sau khi kế hoạch ngân sách của ông được công bố vào tuần trước, song tiếp tục khẳng địch duy trì “cách tiếp cận mới.” Trước đó, ông Kwarteng đã hủy kế hoạch bỏ mức thuế thu nhập 45% cho những người có thu nhập cao nhất. Ông và thủ tướng Liz Truss đã dành cả cuối tuần để nhấn mạnh sẽ không lùi bước. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/10/2022”