Vì sao Biden sẽ không quay lưng với Netanyahu?

Nguồn: Aaron David Miller, “Why Biden Won’t Break With Netanyahu,” Foreign Policy, 18/12/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Thay vào đó, Mỹ sẽ tìm cách hạ thấp những khác biệt với Israel về cuộc chiến ở Gaza.

Sau khi nghe bài phát biểu của Tổng thống Mỹ Joe Biden trước những người ủng hộ chiến dịch tranh cử của ông hồi tuần trước, người ta có thể nghĩ rằng ông đã hết chịu nổi “người bạn tốt” Benjamin Netanyahu và chiến dịch trên bộ của Israel ở Dải Gaza, một chiến dịch mà theo nhiều người là giống như một đoàn tàu chở hàng mất kiểm soát, để lại cái chết và sự hủy diệt ở những nơi nó đi qua. Tổng thống cho biết Israel đang mất dần sự ủng hộ; đề cập đến “các vụ ném bom bừa bãi” vào Gaza; và kết thúc bằng một câu nói có phần kỳ quặc và khó hiểu, rằng Netanyahu “phải thay đổi và… chính phủ Israel đang cản trở hành động của ông ấy.” Biden khiến người nghe tự hỏi liệu có phải ông đang kêu gọi Netanyahu, hay liên minh của thủ tướng Israel – hay cả hai – hãy ra đi. Continue reading “Vì sao Biden sẽ không quay lưng với Netanyahu?”

Thế giới hôm nay: 20/12/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Mỹ đã thành lập một lực lượng trên biển mới để bảo vệ Biển Đỏ, huyết mạch quan trọng của thương mại thế giới. Tàu Mỹ và tàu của hơn chục nước khác sẽ bảo vệ các tàu thương mại đi qua tuyến đường thủy này và tiến hành tuần tra chung. Có chín nước công khai cam kết tham gia liên minh; bên cạnh một số nước tham gia lặng lẽ. Trong tuần trước, Houthi, một nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn ở Yemen, đã tăng cường các đòn tấn công bằng máy bay không người lái vào tàu buôn đi qua biển, khiến giá năng lượng tăng vọt. Một số công ty, bao gồm BP và Maersk, cho biết họ sẽ điều chỉnh hành trình các tàu của mình để đi vòng quanh Mũi Hảo Vọng ở Nam Phi. Continue reading “Thế giới hôm nay: 20/12/2023”

Triển vọng nước Nga sau cuộc bầu cử thời chiến của Putin

Nguồn: Andrei Kolesnikov, “Putin’s War Party,” Foreign Affairs, 01/12/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cuộc bầu cử ở Nga sẽ xác thực chế độ chuyên chế và định hình xung đột vĩnh viễn với phương Tây.

“Nếu có Putin thì có nước Nga; nếu không có Putin thì không có nước Nga,” chủ tịch đương nhiệm của Duma Quốc gia, đồng thời là phụ tá trung thành của Putin, Vyacheslav Volodin, đã phát biểu như vậy vào năm 2014. Volodin khi đó đang nói về một chế độ chuyên chế lý tưởng, một chế độ mà trong đó đất nước được đánh đồng với người cai trị và ngược lại. Vào thời điểm Volodin nói những lời đó, Điện Kremlin đang đắm chìm trong hân hoan vì đã sáp nhập thành công Crimea. Nhờ cái gọi là “đa số ủng hộ Putin,” chính phủ đã có thể đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang một chế độ chuyên chế như vậy với sự tán thành rộng rãi của công chúng. Continue reading “Triển vọng nước Nga sau cuộc bầu cử thời chiến của Putin”

19/12/1986: Nhà bất đồng chính kiến Liên Xô Andrei Sakharov được trả tự do

Nguồn: Soviet dissident Andrei Sakharov released from internal exile, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1986, lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev đã quyết định trả tự do cho Andrei Sakharov và vợ ông, Elena Bonner, khỏi cảnh lưu đày trong nước ở Gorky, một thành phố lớn trên Sông Volga mà khi đó đang bị đóng cửa đối với người nước ngoài. Động thái này được ca ngợi là bằng chứng cho thấy cam kết của Gorbachev nhằm giảm bớt đàn áp chính trị nội bộ ở Liên Xô. Continue reading “19/12/1986: Nhà bất đồng chính kiến Liên Xô Andrei Sakharov được trả tự do”

Thế giới hôm nay: 19/12/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho biết ông sẽ không “quyết định các mốc thời gian hoặc điều khoản” cho cuộc chiến của Israel ở Gaza, sau cuộc gặp với thủ tướng Binyamin Netanyahu và các quan chức cấp cao của Israel. Nhưng ông Austin nhấn mạnh sự cần thiết phải “chuyển từ hoạt động cường độ cao sang hoạt động cường độ thấp hơn.” Bình luận của ông phản ánh áp lực quốc tế ngày càng tăng đối với Israel nhằm giảm thương vong cho dân thường. Trước đó vào hôm thứ Hai, bộ y tế của Hamas ở Gaza cho biết 19.453 người đã thiệt mạng vì các cuộc tấn công của Israel kể từ ngày 7 tháng 10.

Công ty dầu mỏ BP của Anh cho biết họ sẽ tạm dừng tất cả các chuyến hàng qua Biển Đỏ sau khi Houthi, một nhóm chiến binh được Iran hậu thuẫn, tăng cường tấn công tuyến đường này. Giá dầu kỳ hạn tăng sau thông báo của BP (trước đó các hãng vận tải khổng lồ khác cũng đã cho tạm dừng giao thông qua Biển Đỏ). Mỹ và các đồng minh được cho là có kế hoạch triển khai một lực lượng hàng hải mới để bảo đảm an ninh trên Biển Đỏ, huyết mạch quan trọng của thương mại thế giới. Continue reading “Thế giới hôm nay: 19/12/2023”

Phải chăng Putin là người đã khiến Tập thanh trừng Ngoại trưởng Tần Cương?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Did Putin’s tip lead Xi to purge his foreign minister?,” Nikkei Asia, 14/12/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Sau khi Tần Cương biến mất, Bắc Kinh đã thay đổi lập trường về cuộc chiến Ukraine.

Những vấn đề thúc đẩy các quyết định chính trị đôi khi có thể kịch tính hoặc kỳ lạ đến mức khó tin.

Theo tiết lộ từ các nguồn tin quen thuộc với quan hệ Trung-Nga, vụ thanh trừng bất ngờ và bí ẩn đối với Ngoại trưởng Tần Cương hồi mùa hè này nhiều khả năng là do Moscow chỉ điểm. Continue reading “Phải chăng Putin là người đã khiến Tập thanh trừng Ngoại trưởng Tần Cương?”

Thế giới hôm nay: 18/12/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một số đồng minh của Israel lên tiếng kêu gọi hòa bình ở Gaza. Ngoại trưởng Anh và Đức đã cùng nhau kêu gọi “lệnh ngừng bắn bền vững,” đồng thời cho rằng Israel đã giết hại “quá nhiều dân thường.” Người đồng cấp Pháp của họ còn đi xa hơn khi kêu gọi một thỏa thuận ngừng bắn “ngay lập tức và lâu dài.” Trong khi đó, bộ trưởng quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã lên đường công du Trung Đông, trong đó ông dự kiến sẽ thúc ép Israel thu hẹp quy mô hoạt động quân sự của nước này. Israel hiện đã cho phép viện trợ vào Gaza qua cửa khẩu biên giới Kerem Shalom, lần đầu tiên kể từ cuộc tấn công ngày 7/10 của Hamas.

Cơ quan quản lý kênh đào Suez của Ai Cập cho biết họ đang “theo dõi chặt chẽ” các sự kiện ở Biển Đỏ. Cuối tuần qua, các tàu khu trục của Mỹ và Anh đã bắn hạ hơn chục máy bay không người lái trên biển của Houthi, một nhóm phiến quân Yemen được Iran hậu thuẫn, nhắm vào các tàu hướng tới Israel. Một số công ty vận tải biển đã thông báo tạm dừng các chuyến đi qua Biển Đỏ, vốn là tuyến đường biển huyết mạch quan trọng cho thương mại toàn cầu. Continue reading “Thế giới hôm nay: 18/12/2023”

Tại sao nhiệm kỳ hai của Trump có thể cực đoan hơn cả nhiệm kỳ đầu?

Nguồn: Charlie Savage, Jonathan Swan, và Maggie Haberman, “Why a Second Trump Presidency May Be More Radical Than His First,” New York Times, 04/12/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Donald Trump từ lâu đã thể hiện bản năng của một nhà độc tài, nhưng các chính sách của ông đang trở nên phức tạp hơn, trong khi các cơ chế để kiểm soát ông lại dần yếu đi.

Mùa xuân năm 1989, Đảng Cộng sản Trung Quốc sử dụng xe tăng và quân đội để đàn áp cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh. Hầu hết người phương Tây, thuộc mọi đảng phái, đều kinh hoàng trước cuộc đàn áp khiến hàng trăm nhà hoạt động sinh viên thiệt mạng. Nhưng một người Mỹ lại cảm thấy ấn tượng. Continue reading “Tại sao nhiệm kỳ hai của Trump có thể cực đoan hơn cả nhiệm kỳ đầu?”

17/12/1862: Ulysses S. Grant trục xuất người Do Thái

Nguồn: Union General Ulysses S. Grant expels Jews from his military district, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1862, Tướng Liên minh Miền Bắc Ulysses S. Grant đã trút giận lên những nhà đầu cơ bông người Do Thái, những người mà ông cho là đang đứng sau thị trường bông chợ đen. Grant đã ra lệnh trục xuất toàn bộ người Do Thái khỏi quân khu dưới quyền mình, bao gồm các vùng Tennessee, Mississippi và Kentucky. Continue reading “17/12/1862: Ulysses S. Grant trục xuất người Do Thái”

16/12/1998: Tổng thống Clinton ra lệnh không kích Iraq

Nguồn: President Clinton orders air attack on Iraq, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1998, Tổng thống Bill Clinton tuyên bố ông đã ra lệnh không kích Iraq vì nước này từ chối hợp tác với các thanh sát viên vũ khí của Liên Hiệp Quốc. Quyết định của Clinton không nhận được sự ủng hộ của các thành viên chủ chốt trong Quốc hội Mỹ, những người cáo buộc Clinton sử dụng các cuộc không kích để hướng sự chú ý khỏi các thủ tục luận tội đang diễn ra chống lại ông. Chỉ một ngày trước đó, Hạ viện đã đưa ra một báo cáo cáo buộc Clinton phạm “các tội nặng nhẹ” (high crimes and misdemeanors) liên quan đến vụ bê bối Monica Lewinsky, trong đó Clinton đã có quan hệ tình dục bất chính với nữ thực tập sinh của Phòng Bầu dục, rồi sau đó nói dối về việc này. Continue reading “16/12/1998: Tổng thống Clinton ra lệnh không kích Iraq”

Đại Việt dưới thời vua Lê Thánh Tông (P10)

Tác giả: Hồ Bạch Thảo

Xem thêm: Các bài khác trong chuỗi bài “Lịch sử Việt Nam thời tự chủ”

Ngày 25 tháng Giêng năm Hồng Đức thứ 17 [1/3/1486, tức Minh Thành Hóa năm thứ 22], định việc dựng mốc giới hạn ruộng đất công tư. Quan phủ huyện chiếu theo bốn mặt giới hạn ruộng đất trong sổ, đối chiếu với ruộng đất được ban cấp, tập hợp những người già cả và xã thôn trưởng cùng nhau chỉ dẫn về thực tế ruộng đất, dựng mốc giới để làm phép vững chắc lâu dài.

Ngày 24 tháng 4 [27/5/1486] ra sắc chỉ rằng ruộng công cứ 6 năm cho kiểm tra đo đạc lại, để quân cấp như trước. Continue reading “Đại Việt dưới thời vua Lê Thánh Tông (P10)”

Thế giới hôm nay: 15/12/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong một động thái bất ngờ, EU đã đồng ý mở đàm phán quy chế thành viên cho Ukraine. Thủ tướng Hungary Viktor Orban vốn đe dọa phủ quyết nhưng được cho là đã rời khỏi phòng họp khi nó được đưa ra bỏ phiếu bởi 27 người đứng đầu chính phủ. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ca ngợi quyết định này là một “chiến thắng cho Ukraine.” EU cũng đồng ý mở đàm phán gia nhập cho Moldova và cấp tư cách ứng cử viên cho Gruzia.

Ngân hàng Anh và Ngân hàng Trung ương châu Âu giữ nguyên lãi suất ở mức lần lượt là 5,25% và 4%. Cả hai ngân hàng đều không cho rằng lãi suất sẽ được cắt giảm trong tương lai gần. Trước đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cũng giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức 5,25-5,5%, song phát đi tín hiệu sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ vào năm tới. Continue reading “Thế giới hôm nay: 15/12/2023”

Phát biểu của CT Tập Cận Bình tại cuộc gặp nhân sĩ hữu nghị và thanh niên Việt – Trung

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Kính thưa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và bà Ngô Thị Mẫn,

Thưa các đồng chí và các bạn thanh niên hai nước Trung Quốc, Việt Nam,

Xin gửi mọi người lời chào buổi chiều tốt lành!

Rất vui được gặp các bạn. Sau sáu năm, tôi lại đến thăm đất nước Việt Nam tươi đẹp, thấy các bạn tràn trề nhiệt tình tôi vô cùng vui mừng. Hôm nay ở đây có không ít bạn cũ từng nhiều năm dốc sức phấn đấu vì tình hữu nghị Trung Quốc-Việt Nam, cũng có rất nhiều bạn trẻ mới. Thay mặt Đảng và Chính phủ Trung Quốc, tôi xin gửi tới các bạn lời thăm hỏi thân thiết! Continue reading “Phát biểu của CT Tập Cận Bình tại cuộc gặp nhân sĩ hữu nghị và thanh niên Việt – Trung”

Có thực sự tồn tại cái gọi là ‘Phương Nam toàn cầu’?

Nguồn: C. Raja Mohan, “Is There Such Thing as a Global South?,” Foreign Policy, 09/12/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cách phân loại này khơi gợi nhiều cảm xúc, nhưng về cơ bản, nó là một cách phân loại sai.

Chúng ta cần nói về “Phương Nam toàn cầu” (global south). Nhưng không phải về hơn 120 quốc gia thường được xếp vào danh sách này, mà về chính ý tưởng phương Nam toàn cầu – và cách mà nó đã thống trị diễn ngôn quốc tế trong những năm gần đây. Trước tiên, cần đặt một câu hỏi cơ bản: Có tồn tại cái gọi là phương Nam toàn cầu hay không? Continue reading “Có thực sự tồn tại cái gọi là ‘Phương Nam toàn cầu’?”

14/12/1863: Tổng thống Lincoln ân xá cho em gái của vợ

Nguồn: President Lincoln pardons his sister-in-law, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1863, Tổng thống Abraham Lincoln tuyên bố ân xá cho Emilie Todd Helm, em gái cùng cha khác mẹ của vợ ông, Mary Lincoln, đồng thời là góa phụ của một vị tướng Hợp bang miền Nam. Lệnh ân xá cho Helm là một trong những lệnh ân xá đầu tiên theo Tuyên ngôn Ân xá và Tái thiết của Lincoln, được ông công bố chưa đầy một tuần trước đó. Bản tuyên ngôn là kế hoạch của tổng thống nhằm tái hòa nhập miền Nam. Một phần của kế hoạch cho phép các cựu quân nhân miền Nam được ân xá nếu họ chịu tuyên thệ trung thành với nước Mỹ. Lựa chọn này được để ngỏ cho tất cả mọi người, ngoại trừ các quan chức cao nhất của phe Hợp bang. Continue reading “14/12/1863: Tổng thống Lincoln ân xá cho em gái của vợ”

Thế giới hôm nay: 14/12/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ngoại trưởng Israel cho biết cuộc chiến ở Gaza sẽ tiếp tục “dù có hay không sự hỗ trợ của quốc tế,” bất chấp việc quân đội Israel đang trải qua ngày nhiều thương vong nhất kể từ tháng 10. Trước đó, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua nghị quyết yêu cầu ngừng bắn nhân đạo ngay lập tức ở Gaza. Hơn 150 quốc gia thành viên đã bỏ phiếu tán thành nghị quyết không mang tính ràng buộc; mười nước, bao gồm Mỹ, bỏ phiếu chống.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ giữ nguyên lãi suất chuẩn, thừa nhận lạm phát “đã giảm trong năm qua nhưng vẫn ở mức cao.” Lần cuối cùng Fed tăng lãi suất là vào tháng 7, lên quãng 5,25 đến 5,5% – cao nhất trong 22 năm. Fed cho rằng sẽ có ba lần giảm lãi suất vào năm tới. Continue reading “Thế giới hôm nay: 14/12/2023”

Javier Milei và tương lai khó đoán của Argentina

Tác giả: Phạm Vũ Thiều Quang

Từ một nhà kinh tế học cấp tiến thành nhân vật chính trong lễ nhậm chức Tổng thống tại Cung Quốc hội Argentina hôm 10/12/2023, sự trỗi dậy nhanh chóng của Javier Milei mở ra một kỷ nguyên mới của  nền chính trị Argentina. Khi ông tuyên bố tham gia chính trường vào năm 2020 với cam kết cải cách toàn bộ hệ thống chính trị, ít ai có thể dự đoán rằng ba năm sau, nhà kinh tế với mái tóc bù xù và cựu bình luận viên truyền hình này có thể trở thành Tổng thống. Continue reading “Javier Milei và tương lai khó đoán của Argentina”

Thế giới hôm nay: 13/12/2023


Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Joe Biden nói toàn cầu đang ngày càng giảm ủng hộ cho “hành vi ném bom bừa bãi” của Israel ở Gaza và thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu “không muốn có giải pháp hai nhà nước.” Trong một diễn biến khác, ông Netanyahu thừa nhận Israel và Mỹ không đồng ý về cách quản trị Gaza sau chiến tranh. Trước đó Israel đã tấn công các mục tiêu ở Khan Younis và Rafah, hai thành phố ở miền nam Gaza. Theo Liên Hợp Quốc, chỉ có 11 bệnh viện hoạt động ít nhất một phần trong toàn khu vực, giảm so với 36 bệnh viện trước ngày 7 tháng 10. Khoảng 85% dân số Gaza — 1,9 triệu người — đã phải di dời trong khi một nửa dân số đang chết đói.

Trong một chiến thắng quan trọng cho Rishi Sunak, thủ tướng Anh, Hạ viện đã thông qua dự luật An toàn Rwanda bất chấp phiếu trắng của một số nghị sĩ trong đảng Bảo thủ. Các phán quyết trước đó ở toà án đều ngăn chặn nỗ lực của ông Sunak nhằm trục xuất người xin tị nạn đến Anh trên những chiếc thuyền nhỏ tới Rwanda vì cho rằng nước này không an toàn. Dự luật của ông Sunak, đi ngược lại phán quyết của toà, bị nhiều người trong Đảng Bảo thủ cầm quyền chỉ trích. Nó sẽ đối mặt nhiều cuộc bỏ phiếu hơn nữa vào năm 2024. Continue reading “Thế giới hôm nay: 13/12/2023”

Thời báo Hoàn Cầu bình luận về chuyến thăm VN của Chủ tịch Tập Cận Bình

Nguồn: Thời báo Hoàn cầu | Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Võ Văn Thưởng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Tập Cận Bình có chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam từ ngày 12 đến 13/12. Đây là chuyến thăm cấp nhà nước lần thứ hai tới Việt Nam của Tổng Bí thư Tập Cận Bình sau 6 năm. Cộng đồng xã hội hai nước tràn đầy hy vọng chuyến đi này sẽ thúc đẩy quan hệ Trung Quốc – Việt Nam lên một “vị trí mới” và đạt “tầm cao mới”. Continue reading “Thời báo Hoàn Cầu bình luận về chuyến thăm VN của Chủ tịch Tập Cận Bình”

12/12/1989: Bà trùm bất động sản Leona Helmsley bị kết án tù

Nguồn: Real estate mogul Leona Helmsley sentenced to prison, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1989, Leona Helmsley, được báo chí đặt biệt danh là “Bà hoàng bủn xỉn” (Queen of Mean), đã nhận bản án 4 năm tù, 750 giờ phục vụ cộng đồng, và khoản tiền phạt gian lận thuế 7,1 triệu USD ở New York. Helmsley đã bị nhiều người căm ghét vì từng châm biếm rằng “chỉ những kẻ thấp cổ bé miệng mới phải đóng thuế.”

Chồng của Leona, Harry, là một trong những ông trùm bất động sản giàu có nhất thế giới, nắm giữ khối tài sản ước tính từ 5 tỷ đến 10 tỷ USD. Hai vợ chồng sống trong một căn penthouse sang trọng nhìn ra Công viên Trung tâm và còn sở hữu một dinh thự hoành tráng khác ở Greenwich, Connecticut. Leona, người điều hành Khách sạn Helmsley trên Đại lộ Madison, bị nhân viên của mình ghét cay ghét đắng. Continue reading “12/12/1989: Bà trùm bất động sản Leona Helmsley bị kết án tù”