Category: Sự kiện

14/01/1639: Hiến pháp đầu tiên được thông qua tại các thuộc địa Mỹ

Nguồn: The first colonial constitution, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1639, tại Hartford, Connecticut, hiến pháp đầu tiên của các thuộc địa Mỹ, “Các Sắc lệnh Cơ bản” (Fundamental Orders), đã được đại diện của Wethersfield, Windsor, và Hartford thông qua.

Người Hà Lan đã phát hiện ra sông Connecticut vào năm 1614, nhưng những người Anh theo Thanh giáo từ Massachusetts mới là người hoàn thành việc xây dựng các khu định cư của người châu Âu trong khu vực. Trong thập niên 1630, họ từ Thuộc địa Vịnh Massachusetts đến Thung lũng Connecticut, và vào năm 1638, đại diện của ba khu định cư Thanh giáo lớn ở Connecticut đã gặp nhau để thành lập một chính phủ thống nhất cho thuộc địa mới. Continue reading “14/01/1639: Hiến pháp đầu tiên được thông qua tại các thuộc địa Mỹ”

12/01/1919: Lãnh đạo Tứ Cường gặp nhau lần đầu tại Paris

Nguồn: Leaders of the Big Four nations meet for the first time in Paris, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1919, một ngày sau khi Thủ tướng Anh David Lloyd George đến Paris, ông đã gặp đại diện của các quốc gia Tứ Cường còn lại – Thủ tướng Georges Clemenceau của Pháp, Thủ tướng Vittorio Orlando của Ý, và Tổng thống Woodrow Wilson của Mỹ – tại tòa nhà Bộ Ngoại giao Pháp ở Quai d’Orsay. Đây là cuộc gặp đầu tiên trong số hơn 100 cuộc họp của bốn người đàn ông. Continue reading “12/01/1919: Lãnh đạo Tứ Cường gặp nhau lần đầu tại Paris”

10/01/1923: Tổng thống Harding ra lệnh rút quân Mỹ khỏi Đức

Nguồn: President Harding orders U.S. troops home from Germany, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1923, bốn năm sau khi Thế chiến I kết thúc, Tổng thống Warren G. Harding đã ra lệnh cho quân đội Mỹ đang đóng tại Đức phải trở về nhà.

Năm 1917, sau nhiều năm bế tắc đẫm máu dọc theo Mặt trận phía Tây, việc các lực lượng mới, được trang bị đầy đủ của Mỹ tham gia vào Thế chiến I – một quyết định được Tổng thống Woodrow Wilson công bố vào tháng 4 và phần lớn nguyên nhân là do những đợt tấn công trắng trợn của Đức vào các tàu Mỹ – đã được chứng minh là một bước ngoặt lớn trong cuộc xung đột. Lực lượng hải quân Mỹ đến Anh vào ngày 9/4, chỉ ba ngày sau khi chính thức tuyên chiến. Ngày 13/6, Lực lượng Viễn chinh Mỹ, do Tướng John J. Pershing nổi tiếng chỉ huy, đổ bộ lên bờ biển nước Pháp. Continue reading “10/01/1923: Tổng thống Harding ra lệnh rút quân Mỹ khỏi Đức”

08/01/1992: George H.W. Bush nôn lên người Thủ tướng Nhật Bản

Nguồn: President George H.W. Bush vomits on the Prime Minister of Japan, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1992, một trong những sự cố bị chế giễu nhiều nhất trong lịch sử các đời Tổng thống Mỹ đã xảy ra tại Nhật Bản, khi Tổng thống George H.W. Bush nôn lên người Thủ tướng Nhật Bản.

Thủ tướng Kiichi Miyazawa đang tổ chức bữa tối cho vị tổng thống trong chuyến thăm cấp nhà nước của ông. Bush, lúc đó 67 tuổi, trông khá khỏe mạnh, ông thậm chí còn chơi quần vợt đôi cùng với Hoàng đế Nhật Bản và con trai ông vào sáng hôm đó. Tuy nhiên, trong bữa tối, Bush đột ngột đổ bệnh. Ông nghiêng người về phía trước, rồi ngã xuống, nôn vào lòng Thủ tướng nước chủ nhà. Tổng thống Mỹ sau đó ngất xỉu, còn vợ ông là Barbara, các phụ tá và các thành viên của Cơ quan Mật vụ đã nhanh chóng đến giúp đỡ ông. Ông đã tỉnh lại sau chốc lát và có thể tự mình rời khỏi bữa tối, xin lỗi về sự cố. Continue reading “08/01/1992: George H.W. Bush nôn lên người Thủ tướng Nhật Bản”

07/01/1785: Hai nhà thám hiểm băng qua Eo biển Manche bằng khinh khí cầu

Nguồn: Two explorers cross the English Channel in a balloon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1785, hai nhà thám hiểm Jean-Pierre Blanchard (người Pháp) và John Jeffries (người Mỹ) đã đi từ Dover, Anh, đến Calais, Pháp, trên khinh khí cầu, trở thành những người đầu tiên băng qua Eo biển Manche bằng đường hàng không. Continue reading “07/01/1785: Hai nhà thám hiểm băng qua Eo biển Manche bằng khinh khí cầu”

05/01/1531: Giáo hoàng Clement VII cấm Vua Henry VIII tái hôn

Nguồn: Pope Clement VII forbids King Henry VIII from remarrying, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1531, Giáo hoàng Clement VII đã gửi thư cho Vua Henry VIII của Anh cấm ông tái hôn với lý do bị vạ tuyệt thông. Henry, người đang tìm cách thoát khỏi cuộc hôn nhân với người vợ đầu tiên của mình, Catherine xứ Aragon, đã phớt lờ lời cảnh báo của Giáo hoàng. Ông kiên quyết kết hôn với Anne Boleyn (và sau đó còn có thêm bốn người vợ), chấp nhận bị vạ tuyệt thông. Sự kiện này đã trở thành một trong những cuộc ly giáo quan trọng nhất trong lịch sử Thiên Chúa giáo. Continue reading “05/01/1531: Giáo hoàng Clement VII cấm Vua Henry VIII tái hôn”

03/01/1990: Nhà độc tài Panama Manuel Noriega đầu hàng Mỹ

Nguồn: Panamanian dictator Manuel Noriega surrenders to U.S., History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1990, sau 10 ngày ẩn náu tại Tòa sứ thần Vatican ở Thành phố Panama, Tướng Manuel Antonio Noriega đã đầu hàng quân đội Mỹ và phải đối mặt với cáo buộc buôn bán ma túy. Ngày hôm sau, Noriega bay đến Miami và người dân Thành phố Panama đã đổ ra đường để ăn mừng. Ngày 10/07/1992, nhà độc tài bị kết tội buôn bán ma túy, rửa tiền, lừa đảo, và bị kết án 40 năm tù.

Noriega, sinh ra ở Panama năm 1938, là một người lính trung thành với Tướng Omar Torrijos, người đã lên nắm quyền sau cuộc đảo chính năm 1968. Dưới thời Torrijos, Noriega đứng đầu cơ quan tình báo khét tiếng G-2 chuyên quấy rối và khủng bố những người chỉ trích chế độ Torrijos. Noriega cũng hợp tác với C.I.A., đồng thời buôn lậu ma túy làm giàu. Continue reading “03/01/1990: Nhà độc tài Panama Manuel Noriega đầu hàng Mỹ”

01/01/1994: Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ có hiệu lực

Nguồn: The North American Free Trade Agreement comes into effect, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1994, một trong những hiệp định thương mại lớn nhất và quan trọng nhất trong lịch sử thế giới đã chính thức có hiệu lực. Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) giữa Canada, Mỹ, và Mexico đã loại bỏ hầu hết các rào cản thương mại giữa ba nước, nhưng đồng thời cũng gây tranh cãi ở cả ba nước kể từ khi nó ra đời.

Ronald Reagan là Tổng thống Mỹ đầu tiên đề xuất một hiệp định thương mại tự do ba bên giữa các nước Bắc Mỹ. Người kế nhiệm ông, George H.W. Bush, đã tiến hành đàm phán với Tổng thống Mexico Carlos Salinas de Gortari, và Thủ tướng Canada Brian Mulroney sau đó cũng tham gia. Mục tiêu là loại bỏ hầu hết các loại thuế quan và rào cản đối với dòng nhân lực và sản phẩm dịch chuyển qua biên giới của ba nước. Continue reading “01/01/1994: Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ có hiệu lực”

31/12/1999: Putin trở thành quyền tổng thống sau khi Yeltsin từ chức

Nguồn: Putin becomes acting president of Russia, following Yeltsin’s resignation, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào đêm giao thừa năm 1999, Boris Yeltsin, Tổng thống đầu tiên của Liên bang Nga, đã từ chức sau 8 năm tại vị. Chức vụ Tổng thống được trao cho Thủ tướng của ông, Vladimir Putin, một cựu sĩ quan tình báo, người sẽ nhanh chóng trở thành nhân vật trung tâm trong nền chính trị Nga và đóng vai trò quan trọng trong các vấn đề toàn cầu trong thế kỷ mới. Continue reading “31/12/1999: Putin trở thành quyền tổng thống sau khi Yeltsin từ chức”

27/12/1944: Mỹ tịch thu tài sản công ty Montgomery Ward

Nguồn: FDR seizes control of Montgomery Ward, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, trong lúc Thế chiến II đang diễn ra, Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã ra lệnh cho Bộ trưởng Chiến tranh tịch thu tài sản của Công ty Montgomery Ward vì công ty này từ chối tuân thủ thỏa thuận lao động.

Trong nỗ lực ngăn chặn làn sóng đình công trong các ngành hỗ trợ chiến tranh quan trọng, Roosevelt đã thành lập Ủy ban Lao động Chiến tranh Quốc gia vào năm 1942. Ủy ban đã thương lượng các thỏa thuận giữa ban quản lý và công nhân để tránh việc ngừng sản xuất, vốn có thể làm tê liệt nỗ lực chiến tranh. Continue reading “27/12/1944: Mỹ tịch thu tài sản công ty Montgomery Ward”

25/12/1962: Phim “Giết con chim nhại” ra rạp

Nguồn: “To Kill a Mockingbird” opens in theaters, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1962, Giết con chim nhại, bộ phim dựa trên tiểu thuyết cùng tên đoạt giải Pulitzer năm 1960 của Harper Lee, đã chính thức ra rạp. Câu chuyện về nạn phân biệt chủng tộc và về tuổi thơ bị đánh mất trong thời kỳ Đại Suy thoái đã được kể lại dưới góc nhìn của một cô bé người Alabama tên là Scout Finch, do Mary Badham thủ vai trong phim, sống cùng người anh Jem (Phillip Alford) và người cha Atticus, một luật sư góa vợ (Gregory Peck). Trong lúc Scout, Jem, và bạn của họ là Dill (John Megna) bị cuốn hút bởi Boo Radley (Robert Duvall) bí ẩn, Atticus đã ra tòa bào chữa cho một người đàn ông da đen bị buộc tội cưỡng hiếp một phụ nữ da trắng. Continue reading “25/12/1962: Phim “Giết con chim nhại” ra rạp”

24/12/1851: Hỏa hoạn tàn phá Thư viện Quốc hội Mỹ

Nguồn: Fire ravages Library of Congress, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1851, một trận hỏa hoạn kinh hoàng tại Thư viện Quốc hội Mỹ ở Washington, D.C., đã phá hủy khoảng 2/3 trong số 55.000 cuốn sách tại thư viện, bao gồm phần lớn thư viện cá nhân của Thomas Jefferson, vốn đã được bán lại cho Thư viện Quốc hội vào năm 1815.

Thư viện Quốc hội Mỹ được thành lập vào năm 1800, khi Tổng thống John Adams phê chuẩn đạo luật phân bổ 5.000 đô la để mua “những cuốn sách có thể cần thiết cho việc sử dụng của Quốc hội.” Những cuốn sách đầu tiên, được đặt hàng từ London, đã được chuyển đến vào năm 1801 và được cất giữ tại Điện Capitol, “ngôi nhà” đầu tiên của Thư viện Quốc hội. Danh mục sách đầu tiên của thư viện, được lập vào tháng 4/1802, bao gồm 964 cuốn sách và 9 bản đồ. Mười hai năm sau, quân đội Anh xâm chiếm thành phố Washington và phóng hỏa Điện Capitol, trong đó có Thư viện Quốc hội với 3.000 cuốn sách. Continue reading “24/12/1851: Hỏa hoạn tàn phá Thư viện Quốc hội Mỹ”

22/12/1808: Bản Giao hưởng Số 5 của Beethoven được trình diễn lần đầu

Nguồn: Beethoven’s Fifth Symphony given world premiere in Vienna, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Ban đầu, người ta đã không công nhận bản giao hưởng này là một trong những bản nhạc hay nhất từng được viết. Tuy nhiên, cũng cần nhớ rằng nó đã được trình diễn lần đầu tiên trong điều kiện vô cùng bất lợi. Địa điểm tổ chức buổi hòa nhạc là một nơi lạnh cóng. Phải mất hơn hai giờ trong một buổi diễn dài tổng cộng bốn giờ trước khi bản nhạc này được chơi. Và dàn nhạc ngày hôm đó đã chơi tệ đến mức nhà soạn nhạc Beethoven, người gần như bị điếc – khi đó còn giữ vai trò nhạc trưởng và nghệ sĩ piano – phải dừng buổi hòa nhạc giữa chừng và bắt đầu lại từ đầu. Nhìn chung, đó là một khởi đầu không mấy tốt đẹp cho tác phẩm sẽ sớm trở thành bản nhạc cổ điển nổi tiếng nhất thế giới: Bản Giao hưởng Số 5 cung Đô thứ, Op. 67 – thường gọi là “Bản Giao hưởng số 5”. Continue reading “22/12/1808: Bản Giao hưởng Số 5 của Beethoven được trình diễn lần đầu”

20/12/1957: Elvis Presley nhận giấy gọi nhập ngũ

Nguồn: Elvis Presley is drafted, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1957, khi đang nghỉ Lễ Giáng sinh tại Graceland, trong dinh thự mà ông mới mua ở Tennessee, ngôi sao nhạc rock-and-roll Elvis Presley đã nhận được thông báo nhập ngũ của Quân đội Mỹ.

Với phong cách trình diễn khêu gợi – một phóng viên gọi ông là “Elvis the Pelvis” (Elvis lắc hông) – sở hữu một bộ phim ăn khách, Love Me Tender, và hàng loạt đĩa đơn nổi tiếng, gồm Heartbreak Hotel, Blue Suede Shoes, Hound Dog và Don’t Be Cruel, Presley đã trở thành một biểu tượng quốc gia, và là ngôi sao nhạc rock-and-roll chân chính đầu tiên trên thế giới, ngay từ cuối năm 1956. Continue reading “20/12/1957: Elvis Presley nhận giấy gọi nhập ngũ”

18/12/2019: Tổng thống Donald Trump bị luận tội

Nguồn: President Donald Trump impeached, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2019, sau nhiều tuần thảo luận của các nhà lập pháp, Hạ viện Mỹ đã quyết định bỏ phiếu để luận tội Tổng thống thứ 45, Donald Trump, vì lạm dụng quyền lực và cản trở Quốc hội. Tỷ lệ phiếu cũng phản ánh rõ sự phân chia đảng phái: 230 phiếu thuận, 197 phiếu chống và 1 phiếu trắng. Trump trở thành tổng thống thứ ba từng bị luận tội, sau Andrew Johnson và Bill Clinton, khi xuất hiện quan ngại rằng ông có lẽ sẽ sử dụng can thiệp nước ngoài trong cuộc bầu cử năm 2020. Continue reading “18/12/2019: Tổng thống Donald Trump bị luận tội”

17/12/1941: Miễn nhiệm chỉ huy lực lượng Mỹ tại Trân Châu Cảng

Nguồn: Commander at Pearl Harbor relieved of his duties, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Chuẩn Đô đốc Husband E. Kimmel đã bị miễn nhiệm quyền chỉ huy Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ, như một phần trong cuộc cải tổ nhân sự hải quân sau thảm họa Trân Châu Cảng.

Đô đốc Kimmel đã có một sự nghiệp thành công trong quân đội, bắt đầu từ năm 1915 với tư cách là phụ tá của Trợ lý Bộ trưởng Hải quân, Franklin Delano Roosevelt (FDR). Ông có thành tích xuất sắc trên các thiết giáp hạm trong Thế chiến I, trở thành chỉ huy nhiều tàu trong thời kỳ giữa hai cuộc thế chiến. Khi Thế chiến II nổ ra, Kimmel đã được thăng đến hàm Chuẩn Đô đốc và đang chỉ huy lực lượng tàu tuần dương tại Trân Châu Cảng. Tháng 1/1941, ông được thăng chức chỉ huy Hạm đội Thái Bình Dương, thay thế James Richardson, người mà FDR đã sa thải sau khi Richardson phản đối việc đặt căn cứ hạm đội tại Trân Châu Cảng. Continue reading “17/12/1941: Miễn nhiệm chỉ huy lực lượng Mỹ tại Trân Châu Cảng”

15/12/2001: Tháp nghiêng Pisa mở cửa trở lại

Nguồn: Leaning Tower of Pisa reopens, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2001, Tháp nghiêng Pisa của Ý được mở cửa trở lại sau khi một nhóm chuyên gia đã dành 11 năm và tổng cộng 27 triệu đô la để bảo trì tòa tháp mà không làm mất đi độ nghiêng nổi tiếng của nó.

Vào thế kỷ 12, người ta đã bắt đầu xây dựng tháp chuông cho Nhà thờ Pisa, một trung tâm thương mại sầm uất trên sông Arno ở miền tây nước Ý, cách Florence khoảng 50 dặm. Trong khi vẫn còn đang xây dựng, móng của tòa tháp bắt đầu lún xuống nền đất mềm, khiến tháp bị nghiêng về một bên. Những người thợ xây đã cố gắng bù đắp bằng cách xây các tầng trên cao hơn một chút về một phía, nhưng càng xây thêm tầng thì tháp càng lún. Vào thời điểm tòa tháp được hoàn thành vào năm 1360, các kỹ sư thời hiện đại nói rằng thật kỳ diệu khi nó không bị sập hoàn toàn. Continue reading “15/12/2001: Tháp nghiêng Pisa mở cửa trở lại”

13/12/1942: Goebbels phàn nàn về cách Ý đối xử với người Do Thái

Nguồn: Joseph Goebbels complains of Italians’ treatment of Jews, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, trong nhật ký của mình, Bộ trưởng Tuyên truyền của Đức Quốc Xã Joseph Goebbels đã bày tỏ sự khinh thường đối với cách người Ý đối xử với người Do Thái ở các vùng lãnh thổ do Ý chiếm đóng. “Người Ý cực kỳ thoải mái trong cách họ xử lý người Do Thái. Họ bảo vệ người Do Thái gốc Ý ở cả Tunis và nước Pháp bị chiếm đóng, và sẽ không cho phép người Do Thái bị bắt đi lao động hoặc bị buộc phải đeo Ngôi sao David.” Continue reading “13/12/1942: Goebbels phàn nàn về cách Ý đối xử với người Do Thái”

29/12/1778: Quân Anh chiếm Savannah, Georgia

Nguồn: British capture Savannah, Georgia, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1778, Trung tá người Anh Archibald Campbell và một lực lượng từ 2.500 đến 3.600 quân – bao gồm Trung đoàn 71 Highland, lính Trung Quân ở New York, và lính đánh thuê người Đức – đã phát động cuộc tấn công bất ngờ vào lực lượng Mỹ đang phòng thủ khu vực Savannah, Georgia.

Thiếu tướng Mỹ Robert Howe và lực lượng ít ỏi của ông (từ 650 đến 900 quân) đã bị áp đảo về quân số. Campbell cũng đánh bại lực lượng Lục địa nhờ việc xác định trước một con đường xuyên qua đầm lầy ở bên phải vị trí của quân Mỹ. Howe ra lệnh sơ tán thành phố và quân đội rút lui không chiến đấu. Trong quá trình này, Lữ đoàn Georgia đã chịu tổn thất nặng nề khi bị cắt đứt khỏi các lực lượng khác của Howe. Lính Ái Quốc có 83 người thiệt mạng và 483 người khác bị bắt giữ, trong khi người Anh chỉ có 3 người thiệt mạng và 10 người khác bị thương. Continue reading “29/12/1778: Quân Anh chiếm Savannah, Georgia”

11/12/1969: Nhà văn Liên Xô gọi khỏa thân là biểu hiện của “sự suy đồi phương Tây”

Nguồn: Soviets declare nudity a sign of “western decadence”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, Thư ký Hội nhà văn Moscow đã tuyên bố rằng những hình ảnh khỏa thân được thể hiện trong vở kịch nổi tiếng Oh! Calcutta! là dấu hiệu của sự suy đồi trong văn hóa phương Tây. Ông nói thêm, điều đáng lo ngại hơn là lối tư duy “tư sản” này đang tiêm nhiễm vào giới trẻ Nga.

Sergei Mikhailkov, nhà văn Nga nổi tiếng chuyên viết sách thiếu nhi, đã chỉ trích mạnh mẽ vở kịch của Sân khấu Broadway (trong đó các diễn viên trình diễn trong tình trạng khỏa thân) và các nội dung khiêu dâm nói chung. Ông nói rằng những vở kịch như vậy “đơn giản là một buổi diễn thoát y – là một trong những khẩu hiệu của nghệ thuật tư sản hiện đại.” Continue reading “11/12/1969: Nhà văn Liên Xô gọi khỏa thân là biểu hiện của “sự suy đồi phương Tây””