Tag: Mỹ

02/07/2021: Mỹ rút khỏi Căn cứ Không quân Bagram ở Afghanistan

Nguồn: U.S. withdraws from Bagram Air Force Base in Afghanistan, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2021, người Mỹ đã rời khỏi Sân bay Bagram, Căn cứ Không quân Mỹ ở phía bắc Kabul, và bàn giao sân bay này cho các lực lượng Afghanistan, một dấu mốc quan trọng trong cuộc chiến dài nhất lịch sử quân sự Mỹ.

Bagram, trước đây được Liên Xô sử dụng làm nhà chứa máy bay, đã trở thành tâm điểm trong quá trình chiếm đóng của Mỹ. Lực lượng Mỹ lần đầu tiên đến Afghanistan để lật đổ chế độ Taliban sau vụ tấn công ngày 11/9. Và chính quyền Biden đã hứa rút toàn bộ quân khỏi tất cả các căn cứ của mình trước ngày 11/9/2021. Continue reading “02/07/2021: Mỹ rút khỏi Căn cứ Không quân Bagram ở Afghanistan”

29/06/1972: Tối cao Pháp viện Mỹ bãi bỏ án tử hình

Nguồn: Supreme Court strikes down death penalty, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, trong vụ Furman kiện Georgia, Tối cao Pháp viện Mỹ đã ra phán quyết bằng số phiếu 5-4 rằng: án tử hình, theo cách thức hiện đang được áp dụng ở cấp tiểu bang và liên bang, là vi hiến. Đa số cho rằng án tử hình đã vi phạm Tu chính Án thứ tám của Hiến pháp Mỹ và được xem là “hình phạt tàn nhẫn và bất thường” chủ yếu bởi vì các bang áp dụng hình thức thi hành án theo “những cách tùy tiện và thất thường,” đặc biệt là khi liên quan đến chủng tộc. Đây là lần đầu tiên tòa án cao nhất của đất nước ra phán quyết chống lại án tử. Continue reading “29/06/1972: Tối cao Pháp viện Mỹ bãi bỏ án tử hình”

25/06/1996: 19 phi công Mỹ thiệt mạng trong vụ đánh bom Khobar Towers

Nguồn: Khobar Towers bombing in Saudi Arabia kills 19 U.S. airmen, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1996, một chiếc xe tải chở dầu chứa hơn 11 tấn chất nổ đã phát nổ tại khu phức hợp nhà ở quân sự Khobar Towers của Lực lượng Không quân Mỹ ở Dhahran, Ả Rập Saudi. Vụ việc khiến 19 phi công Mỹ thiệt mạng và gần 500 người khác bị thương.

Vụ tấn công khủng bố này đã san phẳng phần lớn Tòa nhà 131 cao tám tầng, tạo ra một miệng hố sâu gần 5m và rộng 15m, và là vụ tấn công đẫm máu nhất nhắm vào lực lượng Mỹ kể từ vụ đánh bom doanh trại Thủy quân Lục chiến ở Beirut năm 1983, khiến 241 người thiệt mạng. Continue reading “25/06/1996: 19 phi công Mỹ thiệt mạng trong vụ đánh bom Khobar Towers”

06/06/1964: Máy bay trinh sát Mỹ bị bắn rơi trên bầu trời Lào

Nguồn: U.S. reconnaissance jets shot down over Laos, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1964, hai máy bay phản lực của Hải quân Mỹ đã bị hỏa lực mặt đất của cộng sản Pathet Lào bắn hạ trong lúc đang thực hiện nhiệm vụ trinh sát mục tiêu tầm thấp trên bầu trời Lào. Washington ngay lập tức ra lệnh cho các máy bay có vũ trang hộ tống các chuyến bay trinh sát, và đến ngày 9/6, các máy bay hộ tống đã tấn công trụ sở Pathet Lào. Continue reading “06/06/1964: Máy bay trinh sát Mỹ bị bắn rơi trên bầu trời Lào”

14/05/1804: Lewis và Clark khởi hành khám phá Tây Bắc nước Mỹ

Nguồn: Lewis and Clark depart to explore the Northwest, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1804, một năm sau khi Mỹ mở rộng gấp đôi lãnh thổ của mình bằng việc mua lại Louisiana, đoàn thám hiểm Lewis và Clark đã lên đường rời St. Louis, Missouri, bắt đầu chuyến đi khám phá vùng Tây Bắc từ Sông Mississippi đến Thái Bình Dương.

Ngay từ trước khi chính phủ Mỹ hoàn tất cuộc đàm phán mua bán lãnh thổ với Pháp, Tổng thống Thomas Jefferson đã giao nhiệm vụ cho thư ký riêng của mình là Meriwether Lewis và William Clark dẫn đầu một cuộc thám hiểm tiến vào vùng đất hiện là miền Tây Bắc nước Mỹ. Vào ngày 14/05, “Đoàn Khám phá” (Corps of Discovery) gồm khoảng 45 người, dù chỉ 33 người trong số này có thể thực hiện toàn bộ hành trình, đã rời St. Louis để đi vào nội địa nước Mỹ. Continue reading “14/05/1804: Lewis và Clark khởi hành khám phá Tây Bắc nước Mỹ”

02/05/1918: Tranh cãi về cách Mỹ tham chiến ở Mặt trận phía Tây

Nguồn: Allies argue over U.S. troops joining battle on Western Front, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, tại một hội nghị của các nhà lãnh đạo quân sự thuộc phe Đồng minh Hiệp ước tại Abbeville (Pháp), Mỹ, Anh và Pháp tranh cãi đã về cách quân đội Mỹ tham gia Thế chiến I.

Ngày 23/03, hai ngày sau khi Đức mở một chiến dịch tấn công lớn ở miền bắc nước Pháp, Thủ tướng Anh David Lloyd George đã gửi điện cho Đại sứ Anh ở Washington, Lord Reading, yêu cầu ông giải thích với Tổng thống Mỹ Woodrow Wilson rằng nếu không có sự giúp đỡ từ Mỹ, “chúng tôi không thể cung cấp cho các sư đoàn của mình trong một thời gian ngắn với tỷ lệ tổn thất hiện tại. Tình hình chắc chắn là rất nghiêm trọng và nếu Mỹ trì hoãn thì có thể sẽ quá muộn.” Continue reading “02/05/1918: Tranh cãi về cách Mỹ tham chiến ở Mặt trận phía Tây”

28/04/1965: Quân đội Mỹ đổ bộ vào Cộng hòa Dominica

Nguồn: U.S. troops land in the Dominican Republic in attempt to forestall a “communist dictatorship”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, để ngăn chặn điều mà ông tuyên bố sẽ là một “chế độ độc tài cộng sản” ở Cộng hòa Dominica, Tổng thống Lyndon B. Johnson đã điều hơn 22.000 quân Mỹ đến đảo quốc này. Hành động của Johnson đã kích động làn sóng biểu tình ở Mỹ Latinh, cũng như làm dấy lên sự hoài nghi của nhiều người Mỹ.

Những rắc rối ở Cộng hòa Dominica bắt đầu vào năm 1961, khi nhà độc tài lâu năm Rafael Trujillo bị ám sát. Trujillo là một kẻ cầm quyền tàn bạo, nhưng lập trường chống cộng cứng rắn đã giúp ông nhận được sự ủng hộ của Mỹ. Cái chết của ông dẫn đến sự trỗi dậy của một chính phủ cải cách đứng đầu là Juan Bosch, người được bầu làm tổng thống vào năm 1962. Continue reading “28/04/1965: Quân đội Mỹ đổ bộ vào Cộng hòa Dominica”

09/04/2003: Baghdad thất thủ trước quân đội Mỹ

Nguồn: Baghdad falls to U.S. forces, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2003, chỉ ba tuần sau khi cuộc tấn công vào Iraq bắt đầu, quân đội Mỹ đã kéo đổ bức tượng đồng của Saddam Hussein tại Quảng trường Firdos ở Baghdad. Sự kiện này trở thành biểu tượng cho hồi kết của chế độ cai trị độc tài tàn bạo kéo dài của tổng thống Iraq, và là một chiến thắng bước đầu quan trọng của Mỹ. Continue reading “09/04/2003: Baghdad thất thủ trước quân đội Mỹ”

09/03/1916: Pancho Villa tấn công Columbus, New Mexico

Nguồn: Pancho Villa attacks Columbus, New Mexico, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1916, tức giận trước sự hỗ trợ của Mỹ dành cho các đối thủ trong cuộc chiến giành quyền kiểm soát Mexico, thủ lĩnh cách mạng nông dân Pancho Villa đã tấn công thị trấn biên giới Columbus, New Mexico.

Năm 1913, cuộc nội chiến đẫm máu ở Mexico đã đưa tướng Victoriano Huerta lên nắm quyền. Tổng thống Mỹ Woodrow Wilson đã khinh thường chế độ mới, gọi đó là “chính phủ đồ tể,” và tích cực hỗ trợ quân sự nhân vật đối lập, Venustiano Carranza. Thật không may, khi Carranza lên nắm quyền vào năm 1914, ông ta cũng trở thành một nỗi thất vọng khác và Wilson lại ủng hộ một lãnh đạo phiến quân khác, Pancho Villa. Continue reading “09/03/1916: Pancho Villa tấn công Columbus, New Mexico”

22/02/1847: Trận Buena Vista bắt đầu

Nguồn: Battle of Buena Vista begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1847, trong Chiến tranh Mexico-Mỹ, tướng Mexico Santa Anna đã bao vây lực lượng mỏng hơn của Tướng Mỹ Zachary Taylor tại Đèo Angostura ở Mexico và yêu cầu họ đầu hàng ngay lập tức. Taylor từ chối và đáp rằng, “Bảo hắn đi chết đi.” Sáng sớm hôm sau, Santa Anna cử khoảng 15.000 quân đến tấn công 5.000 quân Mỹ. Lực lượng pháo binh vượt trội của Mỹ đã có thể chặn đứng một trong hai sư đoàn Mexico đang tiến công, trong khi lính bắn tỉa Mississippi của Jefferson Davis dẫn đầu hàng phòng thủ bên sườn trái, để chống lại một cuộc tấn công khác của Mexico. Đến 5 giờ chiều, quân Mexico bắt đầu rút lui. Continue reading “22/02/1847: Trận Buena Vista bắt đầu”

04/02/1962: Trực thăng đầu tiên của Mỹ bị bắn rơi ở Việt Nam

Nguồn: First U.S. helicopter is shot down in Vietnam, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1962, trực thăng đầu tiên của Mỹ đã bị bắn hạ ở Việt Nam. Nó là một trong 15 chiếc trực thăng chở binh sĩ Việt Nam Cộng hoà đến chiến trường gần làng Hồng Mỹ ở đồng bằng sông Cửu Long. Continue reading “04/02/1962: Trực thăng đầu tiên của Mỹ bị bắn rơi ở Việt Nam”

20/01/1980: Tổng thống Carter kêu gọi dời Thế vận hội khỏi Moscow

Nguồn: President Carter calls for Olympics to be moved from Moscow, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1980, trong một lá thư gửi Ủy ban Olympic Mỹ (USOC) và trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình, Tổng thống Mỹ Jimmy Carter đề xuất rằng Thế vận hội Mùa hè năm 1980 nên được chuyển khỏi thành phố đăng cai dự kiến là Moscow, nếu Liên Xô không chịu rút quân khỏi Afghanistan trong vòng một tháng. Continue reading “20/01/1980: Tổng thống Carter kêu gọi dời Thế vận hội khỏi Moscow”

07/01/1959: Mỹ công nhận chính phủ mới của Cuba

Nguồn: United States recognizes new Cuban government, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1959, chỉ sáu ngày sau khi chế độ độc tài Fulgencio Batista sụp đổ ở Cuba, chính quyền Mỹ đã công nhận chính phủ lâm thời mới của đảo quốc này. Dù lo ngại rằng Fidel Castro, người đã lãnh đạo cuộc nổi dậy lật đổ Batista, có thiên hướng cộng sản, chính phủ Mỹ tin rằng họ có thể hợp tác với chế độ mới và bảo vệ lợi ích của Mỹ ở Cuba.

Sự sụp đổ của chính phủ thân Mỹ của Batista là nguyên nhân gây lo ngại nghiêm trọng cho các quan chức Mỹ. Ban đầu, chính phủ mới, do Manuel Urrutia làm tổng thống lâm thời, tỏ ra thờ ơ với các nhà ngoại giao Mỹ, bao gồm Đại sứ Mỹ Earl E. T. Smith. Cá nhân Smith cũng nghi ngờ về chính trị của chế độ mới. Ông và những người Mỹ khác ở Cuba nghi ngờ động cơ và mục tiêu của nhà lãnh đạo nổi dậy đầy lôi cuốn Fidel Castro. Continue reading “07/01/1959: Mỹ công nhận chính phủ mới của Cuba”

18/11/1987: Quốc hội Mỹ ra báo cáo cuối cùng về bê bối Iran-Contra

Nguồn: Congress issues final report on Iran-Contra scandal, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1987, sau gần một năm điều trần về vụ bê bối Iran-Contra, ủy ban điều tra chung của Quốc hội Mỹ đã công bố báo cáo cuối cùng, trong đó kết luận rằng vụ bê bối – liên quan đến một kế hoạch phức tạp, theo đó một phần tiền từ việc bán vũ khí bí mật cho Iran sẽ được sử dụng để tài trợ cho cuộc chiến của phe Contra chống lại chính phủ Sandinista ở Nicaragua – là một vụ việc mà chính quyền Ronald Reagan đã cho thấy thói “bí mật, lừa dối, và coi thường pháp luật.” Continue reading “18/11/1987: Quốc hội Mỹ ra báo cáo cuối cùng về bê bối Iran-Contra”

14/11/1776: Báo Anh loan tin Benjamin Franklin tham gia nổi dậy ở Mỹ

Nguồn: English newspaper announces Benjamin Franklin has joined rebellion in America, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1776, tờ Biên niên sử St. James (St. James Chronicle) của London đã đăng một bài viết thông báo “Tiến sĩ Franklyn [Benjamin Franklin], người mà Lord Chatham [Thủ tướng William Pitt, một người ủng hộ các thuộc địa] đã vô cùng yêu quý, và thường nói ông tự hào gọi là bạn mình, lại chính là người đứng đầu cuộc nổi dậy ở Bắc Mỹ.” Continue reading “14/11/1776: Báo Anh loan tin Benjamin Franklin tham gia nổi dậy ở Mỹ”

12/09/2009: Biểu tình của Phong trào Tiệc Trà tại Washington, D.C.

Nguồn: Tea Party protest draws thousands to Washington, D.C., History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2009, hàng nghìn người biểu tình đã tham gia “Tuần hành của Người nộp thuế ở Washington” (Taxpayer March on Washington), một trong những sự kiện thuộc Phong trào Tiệc Trà (Tea Party movement) xuất hiện sớm nhất và lớn nhất. Những người tuần hành ở thủ đô đã làm tắc nghẽn các đường phố gần Điện Capitol. Họ phản đối các đề xuất cải cách chăm sóc sức khoẻ của Tổng thống Barack Obama, chi tiêu liên bang, thuế và hỗ trợ cho quyền sinh sản của phụ nữ, cùng nhiều vấn đề khác. Continue reading “12/09/2009: Biểu tình của Phong trào Tiệc Trà tại Washington, D.C.”

24/08/1969: Một đơn vị Mỹ chống đối lệnh chỉ huy trong Chiến tranh Việt Nam

Nguồn: U.S. unit refuses commander’s order, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, Đại đội A thuộc Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn Bộ binh nhẹ 196 đã từ chối mệnh lệnh của chỉ huy, Trung úy Eugene Schurtz, Jr., yêu cầu họ tiếp tục di chuyển nhằm tiếp cận một chiếc trực thăng bị bắn rơi ở thung lũng Quế Sơn, cách Đà Nẵng gần 50km về phía nam. Continue reading “24/08/1969: Một đơn vị Mỹ chống đối lệnh chỉ huy trong Chiến tranh Việt Nam”

20/08/1619: Những nô lệ châu Phi đầu tiên đến Jamestown

Nguồn: First enslaved Africans arrive in Jamestown, setting the stage for slavery in North America, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1619, một nhóm người Angola “20 có lẻ” bị người Bồ Đào Nha bắt cóc đã được đưa đến thuộc địa Virginia của Anh và sau đó bị thực dân Anh mua lại. Sự xuất hiện của những người châu Phi bị bắt làm nô lệ ở Tân Thế giới đánh dấu khởi đầu của chế nộ nô lệ kéo dài hai thế kỷ rưỡi ở Bắc Mỹ.

Được thành lập tại Jamestown vào năm 1607, Thuộc địa Virginia là nơi sinh sống của khoảng 700 người vào năm 1619. Những nô lệ châu Phi đầu tiên đến Virginia đã cập bến tại Point Comfort, ngày nay được gọi là Pháo đài Monroe. Hầu hết tên tuổi của họ, cũng như số lượng chính xác những người ở lại Point Comfort, đã bị thất lạc, nhưng vẫn có nhiều thông tin về hành trình của họ. Continue reading “20/08/1619: Những nô lệ châu Phi đầu tiên đến Jamestown”

08/07/1853: Matthew Calbraith Perry đến Vịnh Tokyo

Nguồn: Commodore Perry sails into Tokyo Bay, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1853, Phó đề đốc Matthew Calbraith Perry, đại diện cho chính phủ Mỹ, đã tiến vào Vịnh Tokyo, Nhật Bản, với một đội gồm bốn tàu. Ban đầu, các quan chức Nhật Bản từ chối nói chuyện với Perry, nhưng trước lời đe dọa tấn công của các tàu chiến Mỹ mạnh hơn, họ đã chấp nhận thư của Tổng thống Millard Fillmore, khiến Mỹ trở thành quốc gia phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ với Nhật Bản kể từ khi nước này tuyên bố đóng cửa với người nước ngoài hai thế kỷ trước. Chỉ có người Hà Lan và người Trung Quốc được phép tiếp tục buôn bán với Nhật Bản sau năm 1639, nhưng hoạt động này cũng bị hạn chế và chỉ được diễn ra ở đảo Dejima tại Nagasaki. Continue reading “08/07/1853: Matthew Calbraith Perry đến Vịnh Tokyo”

04/07/1911: Nắng nóng giết chết hàng trăm người ở đông bắc nước Mỹ

Nguồn: Heat wave strikes Northeast, killing hundreds, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1911, nhiệt độ cao kỷ lục đã được ghi nhận ở vùng đông bắc nước Mỹ trong lúc đợt nắng nóng gay gắt khiến 380 người thiệt mạng. Tại Nashua, New Hampshire, nhiệt độ đạt đỉnh là khoảng 410C. Các kỷ lục nhiệt độ cao khác đã được ghi nhận trên khắp New England trong khoảng thời gian 11 ngày. Continue reading “04/07/1911: Nắng nóng giết chết hàng trăm người ở đông bắc nước Mỹ”