Author: Kim Phụng

13/05/1568: Nữ hoàng Mary xứ Scotland bị đánh bại

Nguồn: Mary Queen of Scots defeated, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1568, trong trận Langside, lực lượng của Nữ hoàng Mary xứ Scotland (theo Công giáo) đã bị đánh bại bởi liên minh những người Scotland theo đạo Tin lành do James Stewart lãnh đạo. Steward vốn là quan nhiếp chính, thay cho con trai của Mary là vua James VI xứ Scotland. Trong trận chiến xảy ra ở Glasgow – một vùng ngoại ô miền nam, một đoàn kỵ binh đã được gửi đến để chiến đấu với 6.000 lính Công giáo của Mary, và họ đã chạy trốn. Ba ngày sau, Mary trốn thoát đến Cumberland, nước Anh, nơi bà xin Nữ hoàng Elizabeth I bảo vệ mình. Continue reading “13/05/1568: Nữ hoàng Mary xứ Scotland bị đánh bại”

12/05/1937: Vua George VI của Anh lên ngôi

Nguồn: George VI crowned at Westminster, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1937, tại Tu viện Westminster ở London, George VI và vợ là Elizabeth, đã được tấn phong làm vua và nữ hoàng Vương quốc Anh, theo một nghi lễ đăng quang đã có từ hơn một thiên niên kỷ trước.

George theo học tại trường Hải quân Dartmouth và từng phục vụ trong Thế chiến I. Ông lên ngôi sau khi người anh trai, vua Edward VIII, thoái vị vào ngày 11/12/1936. Edward là vị vua Anh đầu tiên tự nguyện từ bỏ ngôi vị của mình, vì phải đối mặt với làn sóng chỉ trích do ông có mong muốn kết hôn với Wallis Warfield Simpson, một phụ nữ người Mỹ đã từng ly dị. Continue reading “12/05/1937: Vua George VI của Anh lên ngôi”

11/05/1812: Thủ tướng Anh Spencer Perceva bị ám sát

Nguồn: British prime minister assassinated, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1812, tại London, Spencer Perceval, Thủ tướng Anh từ năm 1809, đã bị thương gia John Bellingham bắn chết ngay tại sảnh ngoài Hạ viện. Bellingham, người trước đó đã vô cùng tức giận vì không nhận được tiền bồi thường từ chính phủ cho các khoản nợ chiến tranh phát sinh ở Nga, đã tự thú ngay lập tức.

Spencer Perceval đã có một sự nghiệp luật sư thuận lợi trước khi vào Hạ viện với tư cách là một thành viên Đảng Bảo thủ năm 1796. Là người siêng năng và có tổ chức, ông đã liên tục giữ các vị trí quan trọng trong nội các, trở thành Tổng biện lý sự vụ (Solicitor General) và Tổng chưởng lý (Attorney General) kể từ năm 1801. Continue reading “11/05/1812: Thủ tướng Anh Spencer Perceva bị ám sát”

10/05/1940: Churchill trở thành Thủ tướng Anh

Nguồn: Churchill becomes prime minister, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1940, Winston Churchill, người đứng đầu Hải quân Hoàng gia (First Lord of the Admiralty), đã trở thành Thủ tướng Anh thay cho Neville Chamberlain, khi ông này từ chức sau thất bại trong một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm ở Hạ viện.

Năm 1938, Thủ tướng Chamberlain đã ký Hiệp ước Munich với lãnh đạo Đức Quốc Xã, Adolf Hitler, giao Tiệp Khắc vào tay người Đức, nhưng theo lời Chamberlain là sẽ mang lại “hòa bình trong thời đại chúng ta.” Tháng 09/1939, hòa bình tan vỡ khi Hitler xâm lược Ba Lan. Chamberlain đã tuyên chiến chống lại Đức, nhưng trong tám tháng tiếp theo, ông lại thể hiện rằng mình chưa được trang bị đầy đủ cho nhiệm vụ cứu châu Âu khỏi sự càn quét của Đức Quốc Xã. Continue reading “10/05/1940: Churchill trở thành Thủ tướng Anh”

09/05/1955: Tây Đức gia nhập NATO

Nguồn: West Germany joins NATO, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1955, mười năm sau khi Đức Quốc Xã bị đánh bại trong Thế chiến II, Tây Đức chính thức gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), một nhóm phòng vệ chung nhằm ngăn chặn Liên Xô bành trướng ở châu Âu. Hành động này đánh dấu bước cuối cùng trong việc Tây Đức tham gia hệ thống phòng thủ Tây Âu.

Đức đã bị chia đôi từ năm 1945. Mỹ, Anh và Pháp chiếm đóng Tây Đức và Tây Berlin; Liên Xô kiểm soát Đông Đức và Đông Berlin. Mặc dù cả Mỹ và Liên Xô đã công khai tuyên bố mong muốn của họ về một nước Đức thống nhất và độc lập, nhưng mọi chuyện nhanh chóng trở nên rõ ràng rằng hai phe trong Chiến tranh Lạnh chỉ chấp nhận một nước Đức thống nhất phục vụ lợi ích cụ thể của mình. Continue reading “09/05/1955: Tây Đức gia nhập NATO”

08/05/1984: Liên Xô tuyên bố tẩy chay Olympics 1984

Nguồn: Soviets announce boycott of 1984 Olympics, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1984, khẳng định rằng các vận động viên có thể sẽ không được an toàn trước các cuộc biểu tình và tấn công, Liên Xô ra tuyên bố họ sẽ không dự thi Thế Vận hội năm 1984 ở Los Angeles. Dù vậy, chủ ý của Liên Xô rõ ràng là để đáp trả quyết định của Mỹ, tẩy chay Thế Vận hội năm 1980 được tổ chức tại Moskva.

Chỉ vài tháng trước khi Thế vận hội Olympic 1984 bắt đầu ở Los Angeles, chính phủ Liên Xô đã đưa ra tuyên bố: “Ngay từ những ngày đầu tiên chuẩn bị cho Thế Vận hội này, chính quyền Mỹ đã tìm cách sử dụng cuộc thi cho mục đích chính trị. Chủ nghĩa Chauvin và suy nghĩ chống Liên Xô đang bị đẩy lên cao ở nước này.” Các quan chức Liên Xô cho rằng biểu tình chống lại các vận động viên Liên Xô nhiều khả năng sẽ xảy ra ở Los Angeles và họ nghi ngờ liệu các quan chức Mỹ có cố gắng để ngăn chặn những vụ việc như vậy hay không. Continue reading “08/05/1984: Liên Xô tuyên bố tẩy chay Olympics 1984”

07/05/1994: Bức ‘The Scream’ được tìm thấy

Nguồn: The Scream recovered, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1994, bức tranh nổi tiếng nhất của Na Uy, “The Scream” (Tiếng Thét) của Edvard Munch, đã được tìm thấy sau gần ba tháng bị đánh cắp từ một viện bảo tàng ở Oslo. Cảnh sát cho biết: bức tranh quý giá đã được tìm thấy tại một khách sạn ở Asgardstrand, cách Oslo khoảng 40 dặm về phía nam và hoàn toàn không bị hư hại gì.

Bức tranh được vẽ năm 1893, mô tả hình ảnh một bóng người lẻ loi đứng trên cầu, đã bị đánh cắp trong một cuộc đột nhập chỉ kéo dài 50 giây vào ngày 12/02, ngày khai mạc Thế Vận hội Mùa đông năm 1994 ở Lillehammer. Hai tên trộm đột nhập qua cửa sổ của Phòng trưng bày Quốc gia, cắt đứt sợi dây mảnh dùng để treo bức tranh và để lại lời nhắn: “Ngàn lần cảm ơn vì hệ thống an ninh kém cỏi!” Continue reading “07/05/1994: Bức ‘The Scream’ được tìm thấy”

06/05/1972: Việt Nam Cộng Hòa giữ được An Lộc

Nguồn: South Vietnamese defenders hold on to An Loc, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, những thành phần còn sót lại của Sư đoàn 5 Việt Nam Cộng Hòa tại An Lộc vẫn liên tục bị bắn đại bác từ pháo binh của lực lượng cộng sản xung quanh thành phố, trong khi quân tiếp viện đang từ Quốc lộ 13 chuyển tới.

Lực lượng miền Nam đã bị tấn công nặng nề kể từ khi Bắc Việt bắt đầu Chiến dịch Nguyễn Huệ vào ngày 30/03. Cộng sản đã mở một đợt tấn công lớn vào miền Nam bằng 14 sư đoàn bộ binh và 26 trung đoàn riêng biệt, với hơn 120.000 lính và khoảng 1.200 xe tăng và các phương tiện thiết giáp khác. Các mục tiêu chính của Bắc Việt, ngoài An Lộc ở phía nam, là Quảng Trị ở phía bắc, và Kontum ở Tây Nguyên. Continue reading “06/05/1972: Việt Nam Cộng Hòa giữ được An Lộc”

05/05/1961: Người Mỹ đầu tiên bay vào không gian

Nguồn: The first American in space, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, từ mũi Canaveral, Florida, Trung tá Hải quân Alan Bartlett Shepard Jr. đã được phóng lên không gian trên chiếc tàu Freedom 7, trở thành phi hành gia người Mỹ đầu tiên bay vào không gian. Và chuyến bay chưa đạt một vòng quỹ đạo (sub-orbital), kéo dài 15 phút và đạt độ cao 116 dặm vào khí quyển, đã trở thành một chiến thắng lớn cho Cơ quan hàng không và Vũ trụ Quốc gia (NASA.)

NASA được thành lập vào năm 1958 để thực hiện nỗ lực chinh phục không gian của người Mỹ, nhằm bắt kịp những thành tựu của Liên Xô, chẳng hạn như vệ tinh nhân tạo đầu tiên trên thế giới Sputnik 1 (1957.) Vào cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960, hai siêu cường đã chạy đua để trở thành nước đầu tiên đưa con người vào không gian và sau đó trở về Trái Đất. Continue reading “05/05/1961: Người Mỹ đầu tiên bay vào không gian”

04/05/1945: Mối đe dọa từ Hồng quân gia tăng

Nguồn: As the Nazi threat dies, the Red Army rises, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, Ngoại trưởng Liên Xô Molotov đã thông báo cho Ngoại trưởng Mỹ Stettinius rằng Hồng quân đã bắt giữ 16 nhà đàm phán hòa bình Ba Lan, những người đã gặp một đại tá quân đội Liên Xô gần Warsaw hồi tháng 03. Khi Thủ tướng Anh Winston Churchill biết được hành động phản bội của Liên Xô, ông đã phản ứng lại với một thái độ báo động: “Không nghi ngờ gì nữa, việc công bố chi tiết sự kiện này … sẽ tạo ra sự thay đổi cơ bản trong toàn bộ trật tự thế giới.” Continue reading “04/05/1945: Mối đe dọa từ Hồng quân gia tăng”

03/05/1965: Lữ đoàn Không vận 173 được điều đến Việt Nam

Nguồn: 173rd Airborne Brigade deploys to South Vietnam, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, các đơn vị chủ chốt của Lữ đoàn Không vận 173 (Sky Soldiers hay Lính Nhà trời), đóng quân tại Okinawa, đã lên đường đến miền Nam Việt Nam. Đây là đơn vị mặt đất đầu tiên của Quân đội Hoa Kỳ tiến hành tham chiến. Các đơn vị chiến đấu của Lữ đoàn Không vận 173 gồm: Tiểu đoàn 1, 2, 3 và 4 thuộc đoàn Bộ binh 503; Tiểu đoàn 3 thuộc đoàn Pháo binh 319; Đại đội D thuộc đoàn Thiết giáp 16; Đội E thuộc đoàn Kỵ binh 17; và Đại đội Không quân 335.

Có trụ sở chính đặt tại căn cứ không quân Biên Hòa gần Sài Gòn, Lữ đoàn 173 đã thực hiện nhiều chiến dịch nhằm ngăn cản lực lượng cộng sản tiến vào khu phức hợp Sài Gòn – Biên Hòa. Continue reading “03/05/1965: Lữ đoàn Không vận 173 được điều đến Việt Nam”

02/05/1933: Quái vật Loch Ness được nhìn thấy

Nguồn: Loch Ness Monster sighted, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mặc dù những câu chuyện về một con quái thú sinh sống ở hồ Loch Ness của Scotland đã xuất hiện từ 1.500 năm trước, nhưng câu chuyện về Quái vật Loch Ness thời hiện đại chỉ mới xuất hiện trong một bản tin địa phương vào ngày này năm 1933. Tờ Inverness Courier tường thuật rằng một cặp vợ chồng đã nhìn thấy “một con vật khổng lồ lăn tròn rồi lặn xuống mặt nước.” Câu chuyện về con Quái vật (cái tên do một biên tập viên Courier chọn) đã trở thành một hiện tượng truyền thông, khi nhiều tòa soạn ở London gửi các phóng viên đến Scotland, và một rạp xiếc trao giải 20.000 bảng Anh cho người nào bắt được con quái thú. Continue reading “02/05/1933: Quái vật Loch Ness được nhìn thấy”

01/05/1931: Khánh thành Tòa nhà Empire State

Nguồn: Empire State Building dedicated, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1931, Tổng thống Herbert Hoover đã chính thức khánh thành Tòa nhà Empire State của thành phố New York. Từ Nhà Trắng, ông đã nhấn nút bật đèn chiếu sáng tòa nhà. Hành động của Hoover tất nhiên chỉ mang tính biểu tượng. Tổng thống vẫn ở Washington, D.C. còn một người khác đã bật công tắc ở New York.

Ý tưởng về Tòa nhà Empire State được cho là đã nảy sinh từ cuộc cạnh tranh giữa Walter Chrysler của Chrysler Corporation và John Jakob Raskob của General Motors, để xem ai có thể xây dựng được tòa nhà cao hơn. Chrysler đã bắt đầu cho xây dựng Tòa nhà Chrysler nổi tiếng, một tòa nhà chọc trời cao 1.046 feet ở trung tâm Manhattan. Không chịu khuất phục, Raskob đã tập hợp một nhóm các nhà đầu tư nổi tiếng, bao gồm cựu Thống đốc New York Alfred E. Smith. Họ đã chọn công ty kiến trúc Shreve, Lamb and Harmon Associates để thiết kế tòa nhà. Continue reading “01/05/1931: Khánh thành Tòa nhà Empire State”

30/04/1789: Lễ nhậm chức Tổng thống Mỹ đầu tiên

Nguồn: The first presidential inauguration, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1789, tại thành phố New York, George Washington, nhà lãnh đạo quân sự vĩ đại của Cách mạng Mỹ, đã nhậm chức trở thành vị Tổng thống đầu tiên của nước này.

Tháng 02/1789, tất cả 69 thành viên cử tri đoàn đã nhất trí bầu Washington làm Tổng thống Mỹ đầu tiên. Sang tháng 03, Hiến pháp mới chính thức có hiệu lực, và trong tháng 04, Quốc Hội chính thức thông báo cho Washington rằng ông đã đắc cử Tổng thống. Ông đã mượn tiền để trả hết nợ nần tại Virginia và lên đường đến New York. Vào ngày 30/04, ông vượt qua sông Hudson trên một chiếc xà lan được trang trí đặc biệt. Lễ nhậm chức đã được tổ chức ở ban công của Hội trường Liên Bang (Federal Hall) tại phố Wall. Continue reading “30/04/1789: Lễ nhậm chức Tổng thống Mỹ đầu tiên”

29/04/1429: Joan d’Arc giải phóng Orleans

Nguồn: Joan of Arc relieves Orleans, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1429, trong Chiến tranh Trăm năm, cô gái nông dân 17 tuổi Joan d’Arc (Joan of Arc) đã dẫn dầu một lực lượng người Pháp đến giải phóng thành phố Orleans, vốn đã bị bao vây bởi người Anh kể từ tháng 10.

Ở tuổi 16, Joan nhận được “mặc khải” từ các vị thánh Thiên Chúa giáo, rằng cô phải hỗ trợ Charles, Hoàng thái tử Pháp, giành lấy ngai vàng và đánh đuổi người Anh khỏi nước Pháp. Tin vào sứ mệnh thần thánh của cô, Charles đã ban cho Joan một lực lượng nhỏ. Cô dẫn đoàn quân đến Orleans, và vào ngày 29/04, trong khi đợt tấn công vòng ngoài của người Pháp đã khiến quân Anh kéo tới phía tây thành phố, thì Joan tiến vào cổng thành phía đông. Bằng việc đưa tiếp viện và binh lính vào thành phố bị bao vây, cô cũng trở thành nguồn cảm hứng để người Pháp tiến hành kháng chiến. Continue reading “29/04/1429: Joan d’Arc giải phóng Orleans”

28/04/1945: Benito Mussolini bị xử tử

Nguồn: Benito Mussolini executed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, “Il Duce” (Lãnh tụ) Benito Mussolini và người tình Clara Petacci đã bị lính cộng sản Ý bắn chết. Cả hai bị bắt gặp khi đang cố trốn sang Thụy Sĩ.

Vị cựu lãnh đạo độc tài 61 tuổi của Ý được các đồng minh người Đức đưa lên làm người đứng đầu một chính phủ bù nhìn ở miền bắc Ý trong thời kỳ mà Đức chiếm đóng nước này ở giai đoạn cuối của Thế chiến II. Khi quân Đồng minh tiến vào bán đảo Ý và đánh bại phe Trục, Mussolini đã xem xét các lựa chọn của mình. Continue reading “28/04/1945: Benito Mussolini bị xử tử”

27/04/1978: Tổng thống Afghanistan bị lật đổ và giết hại

Nguồn: Afghan president is overthrown and murdered, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1978, Tổng thống Afghanistan, Sardar Mohammed Daoud, đã bị lật đổ và bị giết  hại trong một cuộc đảo chính do phiến quân thân cộng sản dẫn đầu. Hành động tàn bạo này đã đánh dấu sự khởi đầu một giai đoạn biến động chính trị ở Afghanistan, dẫn đến sự can thiệp của quân đội Liên Xô chưa đầy hai năm sau đó.

Daoud lên nắm quyền tại Afghanistan sau một cuộc đảo chính vào năm 1973. Mối quan hệ của ông với nước láng giềng Liên Xô đã dần trở nên tồi tệ kể từ khi ông theo đuổi một chiến dịch chống lại những người cộng sản ở Afghanistan. Vụ ám sát một lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản Afghanistan vào đầu tháng 04/1978 có thể đã kích động phe cộng sản khởi động chiến dịch chống lại chế độ Daoud vào cuối tháng này. Continue reading “27/04/1978: Tổng thống Afghanistan bị lật đổ và giết hại”

26/04/1984: Reagan thăm Trung Quốc

Nguồn: Reagan visits China, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1984, Tổng thống Ronald Reagan đã đến Trung Quốc để gặp mặt ngoại giao với Chủ tịch Lý Tiên Niệm. Chuyến đi đánh dấu lần thứ hai một vị Tổng thống Mỹ tới Trung Quốc kể từ chuyến đi lịch sử của Richard Nixon vào năm 1972.

Đệ nhất phu nhân Nancy Reagan đã cùng chồng tới Trung Quốc, cùng với khoảng 600 nhà báo và hàng loạt mật vụ. Ngoài ra, theo BBC, còn có cả những người bảo vệ mật mã phóng tên lửa hạt nhân. Ông bà Reagan đã tới thăm các di tích lịch sử và văn hóa ở Bắc Kinh và tham dự một bữa tối được tổ chức bởi Lý Tiên Niệm. Continue reading “26/04/1984: Reagan thăm Trung Quốc”

25/04/1983: Andropov viết thư cho một học sinh người Mỹ

Nguồn: Andropov writes to U.S. student, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1983, Liên Xô đã công bố lá thư mà lãnh đạo Yuri Andropov đã viết cho Samantha Smith, một học sinh lớp năm ở Manchester, Maine, trong đó ông mời cô bé đến thăm đất nước của mình. Lá thư của Andropov là lời đáp lại tin nhắn Smith gửi cho ông vào tháng 12/1982, hỏi rằng liệu Liên Xô có đang lên kế hoạch bắt đầu chiến tranh hạt nhân hay không. Vào thời điểm đó, Mỹ và Liên Xô là những kẻ thù Chiến tranh Lạnh.

Tổng thống Ronald Reagan, một người chống cộng nhiệt thành, đã gọi Liên Xô là “Đế chế Ác quỷ” và kêu gọi gia tăng đáng kể chi tiêu quốc phòng của Mỹ trước mối đe dọa từ Liên Xô. Tuy nhiên, trong cuộc đối đầu công khai với “Người Giao tiếp Vĩ đại” (Great Communicator, Biệt danh của Reagan,) Andropov, người kế nhiệm vai trò lãnh đạo Liên Xô từ Leonid Brezhnev vào năm 1982, lại thể hiện cách tiếp cận gần gũi, thậm chí giống như một người ông – khác biệt hoàn toàn với hình ảnh tiêu cực mà đa số người Mỹ nghĩ về Liên Xô. Continue reading “25/04/1983: Andropov viết thư cho một học sinh người Mỹ”

23/04/1942: Đức bắt đầu ‘Không kích Baedeker’ tại Anh

Nguồn: Germans begin “Baedeker Raids” on England, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, nhằm trả đũa cuộc tấn công của Anh vào Lubeka, các máy bay ném bom của Đức đã tấn công Exeter, sau đó là Bath, Norwick, York và các “thành phố trung cổ” khác. Gần 1.000 thường dân Anh đã bị giết trong vụ việc có tên gọi “Không kích Baedeker” (Baedeker Raids.) Continue reading “23/04/1942: Đức bắt đầu ‘Không kích Baedeker’ tại Anh”