Category: Sự kiện

24/08/1814: Quân Anh phóng hỏa Nhà Trắng

Nguồn: British troops set fire to the White House, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1814, trong Chiến tranh Anh – Mỹ năm 1812, quân Anh đã tiến vào Washington DC và phóng hoả đốt Nhà Trắng nhằm trả đũa cuộc tấn công của Mỹ vào thành phố York ở Ontario, Canada hồi tháng 06/1813.

Khi quân Anh tràn tới Nhà Trắng, họ phát hiện Tổng thống James Madison và đệ nhất phu nhân Dolley đã di tản đến nơi an toàn ở Maryland. Các binh sĩ được cho là đã ngồi xuống và ăn một bữa từ thức ăn thừa trong bếp của Nhà Trắng, sử dụng bát đĩa tại đây trước khi cướp phá dinh thự của tổng thống và phóng hoả nó. Continue reading “24/08/1814: Quân Anh phóng hỏa Nhà Trắng”

23/08/1927: Sacco và Vanzetti bị xử tử

Nguồn: Sacco and Vanzetti executed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này 1927, bất chấp các cuộc biểu tình trên toàn thế giới nhằm ủng hộ sự vô tội của họ, hai người vô chính phủ gốc Ý Nicola Sacco và Bartolomeo Vanzetti vẫn bị xử tử vì cáo buộc giết người.

Ngày 15/04/1920, một nhân viên phụ trách tiền lương làm việc cho một công ty giày ở South Braintree, Massachusetts, đã bị bắn chết cùng với vệ sĩ của mình. Những kẻ giết người, được mô tả là hai người đàn ông Ý, đã trốn thoát với số tiền hơn 15.000 USD. Sau khi đến một garage để nhận lại chiếc xe mà cảnh sát cho là có liên quan đến tội ác, Sacco và Vanzetti đã bị bắt và bị buộc tội. Dù cả hai người đều mang súng và  khai man khi bị bắt nhưng cả hai đều không có tiền án tiền sự. Ngày 14/07/1921, họ bị đưa ra tòa và phải chịu án tử hình. Continue reading “23/08/1927: Sacco và Vanzetti bị xử tử”

22/08/1992: Vụ nổ súng gây tranh cãi tại núi Ruby

Nguồn: Shootings at Ruby Ridge, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1992, ngày thứ hai trong cuộc đọ súng tại cabin của Randy Weaver trên núi Ruby phía bắc Idaho, tay súng bắn tỉa của FBI Lon Horiuchi đã làm bị thương Randy Weaver và Kevin Harris, sau đó giết chết vợ của Weaver, Vicki.

Randy Weaver, một kẻ được cho là theo thuyết da trắng thượng đẳng, đã lọt vào tầm ngắm của chính phủ liên bang khi bán hai khẩu súng ngắn trái phép cho sĩ quan ngầm của Ủy ban về Rượu, Thuốc lá và Súng (Alcohol, Tobacco and Firearms, ATF). Ngày 21/08/1992, sau một thời gian theo dõi, Cảnh sát Tư pháp Hoa Kỳ đã bắt gặp Harris, Weaver, con trai 14 tuổi của Weaver, Sammy, và chú chó của gia đình họ trên một con đường gần khu nhà Weaver. Continue reading “22/08/1992: Vụ nổ súng gây tranh cãi tại núi Ruby”

21/08/1858: Lincoln tranh luận với Douglas về vấn đề nô lệ

Nguồn: Lincoln-Douglas debates begin, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1858, Thượng nghị sĩ Stephen Douglas của Illinois và Abraham Lincoln – một luật sư sinh ra ở Kentucky và từng là hạ nghị sĩ bang Illinois, đã bắt đầu một loạt các cuộc tranh luận công khai về vấn đề nô lệ. Hai chính trị gia này, trong đó Douglas là thành viên của Đảng Dân chủ miền Bắc còn Lincoln là thành viên của Đảng Cộng hòa, đang cạnh tranh với nhau để giành chiếc ghế tại Thượng viện Hoa Kỳ của Douglas.

Trong bảy cuộc tranh luận giữa Lincoln và Douglas – khoảng ba tiếng mỗi cuộc – Lincoln đã lập luận chống lại sự mở rộng của chế độ nô lệ, trong khi Douglas cho rằng mỗi vùng lãnh thổ nên có quyền quyết định sẽ theo chế độ nô lệ hay tự do. Lincoln đã thua trong cuộc đua vào Thượng viện, song chiến dịch của ông đã thu hút sự chú ý của cả nước đối với Đảng Cộng hòa non trẻ. Continue reading “21/08/1858: Lincoln tranh luận với Douglas về vấn đề nô lệ”

20/08/1982: Mỹ triển khai Thủy quân Lục chiến đến Lebanon

Nguồn: U.S. Marines deployed to Lebanon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1982, trong Nội chiến Lebanon, một lực lượng đa quốc gia bao gồm 800 lính Thủy quân Lục chiến Mỹ đã đổ bộ vào Beirut để giám sát việc Palestine rút quân khỏi Lebanon. Đây là khởi đầu của một nhiệm vụ khó khăn kéo dài đến 17 tháng và khiến  262 quân nhân Mỹ thiệt mạng.

Năm 1975, nội chiến đẫm máu bắt đầu nổ ra ở Lebanon khi quân  Palestine và du kích Hồi giáo cánh tả giao tranh với dân quân của Đảng Thiên Chúa giáo Phalange, cộng đồng Thiên Chúa giáo Maronite, cùng các nhóm khác. Suốt nhiều năm sau đó, can thiệp của Syria, Israel và Liên Hiệp Quốc cũng không thể giải quyết được đối đầu phe phái, và vào tháng 08/1982, một lực lượng đa quốc gia đã được triển khai để giám sát việc Palestine rút khỏi Lebanon. Continue reading “20/08/1982: Mỹ triển khai Thủy quân Lục chiến đến Lebanon”

19/08/1946: Ngày sinh cựu Tổng thống Bill Clinton

Nguồn: Bill Clinton is born, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1946, William Jefferson Blythe III chào đời ở Hope, Arkansas. Cha của ông đã qua đời trong một vụ tai nạn xe hơi trước đó, và sau này Bill đã lấy họ của cha dượng là Roger Clinton. Năm 1992, Bill Clinton được bầu làm tổng thống thứ 42 của Hoa Kỳ.

Bằng khả năng của mình, Clinton đã được gặp Tổng thống John F. Kennedy tại Nhà Trắng khi còn là học sinh và được truyền cảm hứng để tham gia chính trị. Ông từng theo học Đại học Georgetown và giành được học bổng Rhodes để vào Oxford năm 1968, sau đó nhận bằng luật của Yale. Năm 1974, Clinton thất bại trong cuộc tranh cử vào Quốc hội tại đơn vị bầu cử số ba của Arkansas. Ông đã kết hôn với một người bạn tốt nghiệp ngành luật ở Yale là Hillary Rodham vào năm kế tiếp, và họ đã có với nhau người con gái đầu lòng là Chelsea vào năm 1980. Continue reading “19/08/1946: Ngày sinh cựu Tổng thống Bill Clinton”

18/08/1795: George Washington ký Hiệp ước Jay với Anh

Nguồn: George Washington signs Jay Treaty with Britain, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1795, Tổng thống George Washington ký Hiệp ước Jay (hay Hiệp ước của Jay) với Vương quốc Anh.

Với tên gọi chính thức là Hiệp ước Thương mại Hữu nghị và Hàng hải giữa Vương quốc Anh và Hợp chúng quốc Hoa Kỳ (Treaty of Amity Commerce and Navigation between His Britannic Majesty and The United States of America), văn bản cố gắng xoa dịu căng thẳng vốn đã trở nên dữ dội hơn giữa hai quốc gia kể từ khi kết thúc Cách mạng Mỹ. Continue reading “18/08/1795: George Washington ký Hiệp ước Jay với Anh”

17/08/1862: Người da đỏ Dakota nổi dậy tại Minnesota

Nguồn: Dakota uprising begins in Minnesota, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1862, bạo lực đã bùng phát ở Minnesota khi những người da đỏ Dakota tấn công một cách tuyệt vọng các khu định cư của người da trắng dọc theo sông Minnesota. Cuối cùng, người Dakota đã bị quân đội Hoa Kỳ áp đảo sáu tuần sau đó.

Người da đỏ Dakota thường được gọi là Sioux – cách gọi khinh miệt bắt nguồn từ một phần của một từ tiếng Pháp có nghĩa là “con rắn nhỏ”. Người Dakota gồm có bốn nhóm và sống tại những khu tạm cư ở tây nam Minnesota. Suốt hai thập niên, người Dakota đã bị đối xử tồi tệ bởi chính quyền Liên bang, các thương nhân địa phương và những người định cư. Họ đã chứng kiến các vùng đất săn bắn của mình dần bị thu hẹp, và trợ cấp mà chính phủ cam kết hiếm khi đến tay họ. Tệ hơn nữa, làn sóng những người định cư da trắng đã bao vây họ. Continue reading “17/08/1862: Người da đỏ Dakota nổi dậy tại Minnesota”

16/08/1841: Hình nhân tổng thống Tyler bị thiêu ngoài Nhà Trắng

Nguồn: President Tyler is burned in effigy outside White House, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1841, tổng thống John Tyler đã bác bỏ nỗ lực thứ hai của Quốc hội nhằm tái lập Ngân hàng Hoa Kỳ. Đáp trả điều này, những người ủng hộ thành lập ngân hàng, trong cơn tức giận, đã tập trung bên ngoài Nhà Trắng và đốt một hình nhân của Tyler. Nhóm biểu tình này chủ yếu là các thành viên đến từ đảng của chính Tyler, Đảng Whigs, những người đang chiếm đa số trong Quốc hội vào thời điểm đó. Continue reading “16/08/1841: Hình nhân tổng thống Tyler bị thiêu ngoài Nhà Trắng”

15/08/1945: Hoàng đế Hirohito tuyên bố Nhật đầu hàng

Nguồn: Emperor Hirohito announces Japan’s surrender, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, Hoàng đế Hirohito chính thức thông báo đến toàn dân việc Nhật Bản đầu hàng.

Dù Tokyo đã chấp nhận các điều khoản đầu hàng của phe Đồng Minh nêu ra Hội nghị Potsdam vài ngày trước đó, và một đài truyền hình cũng đã đưa tin về điều này, người dân Nhật  vẫn đang chờ đợi một người có thẩm quyền lên tiếng, thừa nhận rằng nước Nhật đã bị đánh bại. Người đó chính là Nhật Hoàng. Continue reading “15/08/1945: Hoàng đế Hirohito tuyên bố Nhật đầu hàng”

14/08/1917: Trung Quốc tuyên chiến với Đức

Nguồn: China declares war on Germany, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1917, khi Thế chiến I bước sang năm thứ tư, Trung Quốc đã từ bỏ vị thế trung lập và tuyên chiến với Đức.

Ngay từ khi bắt đầu, phạm vi của Thế chiến I đã không chỉ giới hạn ở châu Âu; ở khu vực Viễn Đông, hai quốc gia đối địch là Nhật Bản và Trung Quốc luôn cố xác định vai trò của họ trong cuộc chiến này. Là một quốc gia tham vọng và là đồng minh của Anh từ năm 1902, Nhật Bản đã nhanh chóng tuyên chiến với Đức vào ngày 23/08/1914. Sau đó, họ lập tức lên kế hoạch chiếm Thanh Đảo – căn cứ hải quân nước ngoài lớn nhất của Đức nằm trên bán đảo Sơn Đông, Trung Quốc – bằng các cuộc tấn công kết hợp bộ binh và hải quân. Continue reading “14/08/1917: Trung Quốc tuyên chiến với Đức”

13/08/1981: Reagan ký Đạo luật Thuế Phục hồi Kinh tế (ERTA)

Nguồn: Reagan signs Economic Recovery Tax Act (ERTA), History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1981, tại tư trang Rancho del Cielo của mình ở California, Ronald Reagan đã ký Đạo luật Thuế Phục hồi Kinh tế (Economic Recovery Tax Act, ERTA) – một gói giảm thuế và ngân sách mang tính lịch sử, trở thành nền tảng chính sách kinh tế cho chính quyền của ông.

Trong chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng năm 1980, Reagan đã ủng hộ “kinh tế trọng cung” (supply-side economics), lý thuyết sử dụng cắt giảm thuế làm động lực khiến các cá nhân và doanh nghiệp làm việc và sản xuất hàng hóa (cung) thay vì khuyến khích người tiêu dùng mua hàng (cầu). Tại Quốc Hội, Hạ nghị sĩ Jack Kemp (Đảng Cộng hòa, bang New York) và Thượng nghị sĩ Bill Roth (Đảng Cộng hòa, bang Delaware), từ lâu đã ủng hộ các nguyên tắc trọng cung đằng sau ERTA, nên văn bản này còn được gọi là Đạo luật Kemp-Roth. Continue reading “13/08/1981: Reagan ký Đạo luật Thuế Phục hồi Kinh tế (ERTA)”

12/08/1676: Chiến tranh Vua Philip kết thúc

Nguồn: King Philip’s War ends, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1676, tại thuộc địa New England, Chiến tranh Vua Philip đã kết thúc khi Philip – thủ lĩnh của người da đỏ Wampanoag – đã bị ám sát bởi một người Mỹ bản địa phục vụ cho Anh.

Vào đầu những năm 1670, 50 năm hòa bình giữa thuộc địa Plymouth và người da đỏ Wampanoag địa phương bắt đầu rạn nứt khi việc mở rộng liên tục các khu định cư đã khiến bộ lạc này phải bán đất. Đáp lại sự thù địch ngày càng tăng của người Mỹ bản địa, người Anh đã gặp thủ lĩnh của người Wampanoag là Vua Philip và yêu cầu lực lượng của ông phải buông khí giới đầu hàng. Người Wampanoag đã làm như vậy, nhưng tới năm 1675, một người Mỹ bản địa theo đạo Thiên chúa và từng giữ vai trò cung cấp thông tin cho người Anh đã bị sát hại. Vì việc này, ba người Wampanoag đã bị xử tử. Continue reading “12/08/1676: Chiến tranh Vua Philip kết thúc”

11/08/1943: Quân Đức bắt đầu sơ tán khỏi Sicily

Nguồn: Germans begin to evacuate Sicily, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1943, quân Đức bắt đầu một cuộc di tản kéo dài sáu ngày khỏi đảo Sicily của Ý sau thất bại trước quân Đồng Minh, lực lượng đã xâm chiếm hòn đảo vào tháng Bảy.

Đức đã luôn hiện diện ở Sicily kể từ những ngày đầu cuộc chiến. Nhưng với sự xuất hiện của tướng George S. Patton cùng Tập đoàn quân số 7 và tướng Bernard Montgomery cùng Tập đoàn quân số 8, lính Đức đã chẳng thể giữ được vị trí của họ. Cuộc tháo chạy bắt đầu tại Eo biển Messina, vùng nước rộng hai dặm ngăn cách Sicily với lục địa Ý. Continue reading “11/08/1943: Quân Đức bắt đầu sơ tán khỏi Sicily”

10/08/1945: Nhật Bản đồng ý đầu hàng vô điều kiện

Nguồn: Japan accepts Potsdam terms, agrees to unconditional surrender, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1945, chỉ một ngày sau vụ ném bom Nagasaki, Nhật Bản đã chấp nhận các điều khoản đầu hàng vô điều kiện của Hội nghị Potsdam, và Tổng thống Harry S. Truman đã ra lệnh ngừng ném bom nguyên tử.

Nhật hoàng Hirohito, người không theo sát những quyết định hàng ngày về việc theo đuổi chiến tranh và luôn thông qua các quyết định của Hội đồng Chiến tranh – bao gồm cả quyết định không kích Trân Châu Cảng, cuối cùng đã buộc phải làm nhiều hơn thế. Theo kiến nghị của hai thành viên nội các, hoàng đế đã triệu tập và chủ trì một cuộc họp đặc biệt của Hội đồng Chiến tranh, yêu cầu họ xem xét chấp nhận các điều khoản của Hội nghị Potsdam, nghĩa là đầu hàng vô điều kiện. Continue reading “10/08/1945: Nhật Bản đồng ý đầu hàng vô điều kiện”

09/08/1969: Giáo phái Charles Manson sát hại năm người

Nguồn: Charles Manson cult kills five people, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, các thành viên của giáo phái Charles Manson đã sát hại năm người tại nhà riêng của đạo diễn Roman Polanski tại Beverly Hills, California, bao gồm cả người vợ đang mang thai của ông, nữ diễn viên Sharon Tate. Chưa đầy hai ngày sau, nhóm này lại tiếp tục giết chết giám đốc điều hành siêu thị Leno LaBianca và vợ Rosemary tại nhà của họ. Những tội ác man rợ này khiến cho cả nước phải khiếp sợ, đồng thời biến Charles Manson thành một biểu tượng tội phạm.

Manson sinh tại Cincinnati, Ohio, vào năm 1934 bởi một người mẹ đơn thân 16 tuổi. Gã đã sống phần lớn thời thơ ấu của mình trong các trường giáo dưỡng vị thành niên, sau đó thì trưởng thành trong tù. Khi được thả ra vào năm 1967, Manson chuyển đến California và tận dụng sức lôi cuốn của mình để thu hút một nhóm người hippies, lập nên một cộng đồng ở ngoại ô Los Angeles, nơi ma túy và đời sống trụy lạc rất phổ biến. Continue reading “09/08/1969: Giáo phái Charles Manson sát hại năm người”

08/08/1879: Ngày sinh lãnh tụ nông dân Mexico Emiliano Zapata

Nguồn: Emiliano Zapata born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1879, Emiliano Zapata, nhà lãnh đạo của nông dân và người bản địa trong Cách mạng Mexico, đã chào đời tại Anenecuilco, Mexico.

Xuất thân là nông dân, Zapata đã bị buộc nhập ngũ vào năm 1908 sau khi cố gắng giành lại phần đất bị một chủ trang trại chiếm. Sau khi cách mạng bắt đầu vào năm 1910, ông tự mình gầy dựng một đội quân gồm toàn nông dân tại bang Morelos ở miền nam, với khẩu hiệu là “Đất đai và Tự do.” Continue reading “08/08/1879: Ngày sinh lãnh tụ nông dân Mexico Emiliano Zapata”

07/08/1912: Theodore Roosevelt được đề cử tổng thống nhiệm kỳ 3

Nguồn: Teddy Roosevelt nominated as Bull Moose candidate, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1912, Theodore Roosevelt đã được đề cử làm ứng cử viên tổng thống bởi Đảng Tiến bộ – một nhóm các nghị sĩ Đảng Cộng hòa bất mãn với việc đề cử lại Tổng thống William Howard Taft. Còn được gọi là Đảng “Bull Moose”, tuyên ngôn của Đảng Tiến bộ kêu gọi bầu cử trực tiếp các thượng nghị sĩ Hoa Kỳ, quyền bầu cử của phụ nữ, giảm thuế quan và nhiều cải cách xã hội khác.

Roosevelt, người từng là tổng thống thứ 26 của Hoa Kỳ từ năm 1901 đến năm 1909, đã khởi động một chiến dịch tranh cử rầm rộ với tư cách là ứng cử viên tổng thống của đảng này. Điểm mấu chốt trong tuyên ngôn của đảng ông là “Square Deal” (Xã hội Công bình) – khái niệm của Roosevelt về một xã hội dựa trên sự canh tranh kinh doanh công bằng và gia tăng phúc lợi cho người nghèo Mỹ. Continue reading “07/08/1912: Theodore Roosevelt được đề cử tổng thống nhiệm kỳ 3”

06/08/1862: Tàu C.S.S. Arkansas của Hợp bang miền Nam bị đánh chìm

Nguồn: Confederate ship blown up by crew, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1862, C.S.S. Arkansas, con tàu bọc sắt đáng sợ nhất trên sông Mississippi, đã bị thủy thủ đoàn cho nổ tung sau khi gặp sự cố kỹ thuật trong trận đánh với tàu U.S.S. Essex gần Baton Rouge, Louisiana.

Hoạt động của tàu Arkansas chỉ kéo dài vỏn vẹn 23 ngày. Tháng 08/1861, Quốc hội Hợp bang miền Nam đã phê chuẩn khoản tiền 160.000 đô la để đóng hai con tàu bọc sắt, đưa vào sử dụng trên Mississippi. Thiết kế theo tàu C.S.S. Virginia (Merrimack) nổi tiếng, hai con tàu mới đều dài 50,3m, rộng 10,7m, và cùng được chế tạo tại Memphis. Việc đóng tàu đã bị trì hoãn do thiếu hụt lao động nên chưa có con tàu nào kịp hoàn thành khi Liên minh miền Bắc chiếm Memphis vào tháng 05/1862. Khi ấy, một trong hai con tàu đã bị đốt để chặn đường, còn Arkansas được kéo về phía nam đến sông Yazoo. Continue reading “06/08/1862: Tàu C.S.S. Arkansas của Hợp bang miền Nam bị đánh chìm”

05/08/1864: Liên bang miền Bắc thắng Trận Vịnh Mobile

Nguồn: Union scores a victory at the Battle of Mobile Bay, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1864, trong Trận Vịnh Mobile, Đô đốc David Farragut của Liên bang miền Bắc đã lãnh đạo đội tàu của ông vượt qua tuyến phòng thủ của Hợp bang miền Nam tại Mobile, Alabama để phong tỏa một trong những cảng lớn cuối cùng của miền Nam. Thất bại ở Vịnh Mobile là một đòn giáng mạnh vào phe Hợp bang, và đây là chiến thắng đầu tiên trong chuỗi thắng lợi của phe Liên bang giúp Abraham Lincoln đảm bảo tái đắc cử cuối năm đó. Continue reading “05/08/1864: Liên bang miền Bắc thắng Trận Vịnh Mobile”