Tư liệu học thuật chuyên ngành nghiên cứu quốc tế
Nguồn: Aberfan disaster kills 144 people and levels a Welsh mining village, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1966, một vụ lở đất thải than đã ập xuống một ngôi làng khai thác mỏ ở Wales, khiến 116 trẻ em và 28 người lớn thiệt mạng. Chỉ có 5 người sống sót, trong khi một nửa số thanh niên trong thị trấn đã thiệt mạng. Thảm họa Aberfan trở thành một trong những vụ tai nạn mỏ than tồi tệ nhất ở Anh. Continue reading “21/10/1966: Thảm họa lở đất ở Aberfan, Anh”
Nguồn: H-bomb lost in Spain, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1966, một máy bay ném bom B-52 đã va chạm với máy bay tiếp nhiên liệu KC-135 trên bờ biển Địa Trung Hải của Tây Ban Nha, làm rơi ba quả bom hydrogen 70 kiloton xuống khu vực gần thị trấn Palomares và một quả khác rơi xuống biển. Đây không phải là vụ tai nạn đầu tiên hay cuối cùng liên quan đến bom hạt nhân của Mỹ. Continue reading “17/01/1966: Máy bay Mỹ làm rơi bom H rơi ở Tây Ban Nha”
Nguồn: North Vietnam urged to treat U.S. POWs better, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1966, thay mặt cho các phi công Mỹ đang bị bắt giữ, Ủy ban Quốc gia về Chính sách Hạt nhân Ôn hòa (National Committee for a Sane Nuclear Policy, SANE) và nhà xã hội chủ nghĩa người Mỹ Norman Thomas đã gửi lời kêu gọi tới Chủ tịch Hồ Chí Minh của Bắc Việt. Khi ấy, số lượng người Mỹ bị bắt đang gia tăng sau quyết định tăng cường Chiến dịch Sấm Rền (Operation Rolling Thunder), chiến dịch ném bom của Mỹ nhằm vào miền Bắc Việt Nam. Ngày 15/07, 18 thượng nghị sĩ phản đối chính sách Việt Nam của Tổng thống Lyndon B. Johnson đã ký một tuyên bố kêu gọi miền Bắc Việt Nam “kiềm chế mọi hành động trả thù phi công Mỹ.” Continue reading “12/07/1966: Mỹ kêu gọi Bắc Việt đối xử nhân đạo với tù binh chiến tranh”
Nguồn: Ronald Reagan nominated for governor of California, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1966, cựu diễn viên Ronald Reagan đã nhận được sự đề cử của Đảng Cộng hòa cho chức thống đốc California. Ông thắng cuộc bầu cử vào tháng 11 cùng năm và tuyên thệ nhậm chức vào ngày 02/01/1967. Nhiệm kỳ thống đốc “Tiểu bang Vàng” của Reagan đã mang lại cho ông sự tín nhiệm trong vai trò nhà lãnh đạo chính trị, mở đường cho chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1980.
Reagan sinh ra ở Illinois và từng có thời gian làm công nhân xây dựng, nhân viên cứu hộ, và phát thanh viên trước khi trở thành diễn viên. Vị trí lãnh đạo chính trị đầu tiên của ông là chủ tịch Nghiệp đoàn Diễn viên Điện ảnh (1947-1952). Thật ra, ban đầu ông là thành viên Đảng Dân chủ, nhưng do ngày càng không hài lòng với các chính sách Kinh tế Mới (New Deal) nên đã chuyển sang Đảng Cộng hòa vào năm 1960. Continue reading “07/06/1966: Ronald Reagan nhận đề cử Thống đốc California”
Nguồn: Civil rights activist James Meredith shot, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1966, James H. Meredith, người mà năm 1962 trở thành người Mỹ gốc Phi đầu tiên theo học tại trường Đại học Mississippi, đã bị bắn bởi một tay súng ngay sau khi ông bắt đầu cuộc hành trình một mình vận động dân quyền đi qua miền Nam. Thường được biết đến với tên gọi “Hành trình Chống lại Sợ hãi” (March Against Fear), Meredith đã đi bộ từ Memphis, Tennessee, đến Jackson, Mississippi, trong một nỗ lực để khuyến khích cử tri người Mỹ gốc Phi ở miền Nam đăng ký bỏ phiếu. Continue reading “06/06/1966: Nhà hoạt động dân quyền James Meredith bị bắn”
Nguồn: Lunik 9 soft-lands on lunar surface, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1966, Liên Xô đã hoàn thành cuộc đổ bộ được điều khiển đầu tiên lên mặt trăng khi tàu vũ trụ không người lái Lunik 9 chạm xuống “Đại dương của những cơn bão” (Ocean of Storms – phần sẫm màu trên bề mặt mặt trăng). Sau màn tiếp đất nhẹ nhàng, cabin con nhộng hình tròn mở ra như một bông hoa, triển khai hệ thống ăng-ten và bắt đầu truyền các bức ảnh và tín hiệu truyền hình về Trái đất. Khoang đáp nặng 99kg này được phóng từ Trái đất vào ngày 31/01. Continue reading “03/02/1966: Tàu Lunik 9 đáp xuống mặt trăng”
Nguồn: De Gaulle urges the United States to get out of Vietnam, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1966, trong bài phát biểu trước 100.000 người ở Phnom Penh, Campuchia, Tổng thống Charles de Gaulle của Pháp đã công khai tố cáo chính sách của Mỹ tại Việt Nam và kêu gọi chính phủ nước này rút quân khỏi Đông Nam Á. Continue reading “01/09/1966: De Gaulle kêu gọi Mỹ rút quân khỏi Việt Nam”
Nguồn: Seoul agrees to send additional troops, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1966, Quốc hội Hàn Quốc đã bỏ phiếu quyết định gửi thêm 20.000 quân đến Việt Nam để gia nhập lực lượng 21.000 lính Hàn Quốc đang phục vụ trong vùng chiến sự ở đó. Binh lính Hàn Quốc là một phần của Lực lượng Quân sự Thế giới Tự do (Free World Military Forces), một nỗ lực của Tổng thống Lyndon B. Johnson nhằm lôi kéo các nước khác trở thành đồng minh của Mỹ và Nam Việt Nam. Bằng cách giành được sự hỗ trợ từ các quốc gia khác, Johnson hy vọng sẽ xây dựng được sự đồng thuận quốc tế đằng sau các chính sách của mình tại Việt Nam. Nỗ lực này còn được gọi là chương trình “nhiều lá cờ”. Continue reading “19/03/1966: Hàn Quốc gửi thêm quân đến Việt Nam”
Nguồn: McNamara claims that war is progressing satisfactorily, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1966, Bộ trưởng Quốc phòng Robert S. McNamara tuyên bố tại một cuộc họp báo ở Sài Gòn rằng ông nhận thấy các hoạt động quân sự đã “tiến triển rất khả quan kể từ năm 1965.”
McNamara đến Sài Gòn vào ngày 11/10 trong chuyến đi thực địa thứ tám của ông đến miền Nam Việt Nam. Ông đã thảo luận với Tướng William Westmoreland, Chỉ huy Quân sự Cấp cao của Mỹ; Đại sứ Henry Cabot Lodge; cùng nhiều nhà lãnh đạo quân sự khác; cũng như Thủ tướng Nguyễn Cao Kỳ và Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu. Continue reading “13/10/1966: McNamara lạc quan về Chiến tranh Việt Nam”
Nguồn: Johnson appoints first African-American cabinet member, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1966, Tổng thống Lyndon B. Johnson đã bổ nhiệm thành viên nội các người Mỹ gốc Phi đầu tiên, đưa Robert C. Weaver trở thành Bộ trưởng Bộ Gia cư và Phát triển Đô thị (HUD), cơ quan phát triển và thực hiện chính sách nhà ở quốc gia và thực thi luật nhà ở một cách công bằng.
Theo quan điểm của ông về Xã hội Vĩ đại (Great Society), Johnson đã cố gắng để cải thiện quan hệ chủng tộc và chỉnh trang đô thị. Do nhiều người Mỹ gốc Phi sống ở các khu vực nội thành xuống cấp, việc bổ nhiệm Weaver là một nỗ lực để cho cử tri người Mỹ gốc Phi thấy rằng ông rất nghiêm túc trong cả hai nỗ lực trên. Continue reading “13/01/1966: Johnson bổ nhiệm bộ trưởng gốc Phi đầu tiên”
Nguồn: “Soviets report that Russian military personnel have come under fire,” History.com (truy cập ngày 01/10/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Vào ngày này năm 1966, tờ Krasnaya Zuezda (Sao Đỏ), cơ quan ngôn luận của Bộ Quốc phòng Liên Xô, báo cáo rằng các chuyên gia quân sự Liên Xô đã bị tấn công trong các cuộc không kích của Mỹ vào hệ thống tên lửa của miền Bắc Việt Nam trong khi họ đang đào tạo quân đội Bắc Việt sử dụng tên lửa đất đối không do Liên Xô sản xuất.
Sự kiện này là đặc biệt quan trọng do đây là lần đầu tiên Liên Xô công khai thừa nhận đang giúp đào tạo bộ đội tên lửa Bắc Việt và giám sát họ trong tác chiến. Chính quyền Mỹ từ lâu cho rằng Liên Xô và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã cung cấp viện trợ quân sự – trong đó có tư vấn đào tạo, vũ khí, và thiết bị – giúp miền Bắc Việt Nam duy trì cuộc chiến. Cho đến thời điểm đó, cả Liên Xô và Trung Quốc đều phủ nhận việc họ có chuyên gia quân sự ở miền Bắc Việt Nam. Continue reading “02/10/1966: Liên Xô thừa nhận có chuyên gia quân sự ở Việt Nam”
Nguồn: “Vietnam air war escalates,” History.com (truy cập ngày 28/6/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Vào ngày này năm 1966, trong cuộc Chiến tranh Việt Nam, lần đầu tiên Mỹ ném bom các trung tâm dân cư lớn của miền Bắc Việt Nam là Hà Nội và Hải Phòng, phá hủy các kho chứa dầu nằm gần hai thành phố. Quân đội Mỹ hi vọng rằng bằng cách ném bom Hà Nội, thủ đô của Việt Nam, và Hải Phòng, cảng lớn nhất miền Bắc, các lực lượng cộng sản sẽ bị tước đi các nguồn cung ứng quân sự cần thiết và kéo theo là cả khả năng tiếp tục cuộc chiến.
Năm 1961, Tổng thống Mỹ John F. Kennedy bắt đầu gửi một lượng lớn nhân viên quân sự tới Việt Nam để củng cố chế độ chuyên quyền kém hiệu quả ở miền Nam Việt Nam để chống lại các lực lượng cộng sản miền Bắc. Ba năm sau, sau khi chính phủ miền Nam Việt Nam sụp đổ, Tổng thống Lyndon B. Johnson ra lệnh rải bom hạn chế lên miền Bắc Việt Nam, và Quốc hội đã cho phép Mỹ sử dụng bộ binh để tham chiến. Continue reading “29/06/1966: Mỹ bắt đầu ném bom Hà Nội, Hải Phòng”
Nguồn: “The Miranda rights are established,” History.com (truy cập ngày 12/6/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Vào ngày này năm 1966, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ ra phán quyết về vụ Miranda kiện Arizona, thiết lập nên nguyên tắc là mọi nghi phạm hình sự phải được thông báo về các quyền của họ trước khi tiến hành thẩm vấn. “Anh có quyền giữ im lặng. Bất cứ điều gì anh nói có thể và sẽ được dùng để chống lại anh trước tòa. Anh có quyền có luật sư. Nếu anh không thể tìm được luật sư, một luật sư sẽ được chỉ định cho anh,” thủ tục thông báo nội dung này của cảnh sát xuất hiện nhiều trên phim ảnh và truyền hình đến nỗi nó gần như trở nên sáo rỗng. Continue reading “13/06/1966: Quyền Miranda ra đời”
