16/11/1961: Tổng thống Kennedy tăng viện trợ quân sự cho Sài Gòn

Nguồn: President Kennedy increases military aid to Saigon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Tổng thống John F. Kennedy quyết định tăng cường viện trợ quân sự cho Nam Việt Nam, nhưng sẽ không đưa quân đội Mỹ tham chiến. Continue reading “16/11/1961: Tổng thống Kennedy tăng viện trợ quân sự cho Sài Gòn”

06/10/1961: Kennedy kêu gọi người Mỹ xây dựng hầm tránh bom

Nguồn: President Kennedy urges Americans to build bomb shelters, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, khi phát biểu về phòng thủ dân sự, Tổng thống John F. Kennedy đã khuyên các gia đình Mỹ xây dựng hầm trú bom để bảo vệ họ khỏi bụi phóng xạ nguyên tử trong trường hợp xảy ra chiến tranh hạt nhân với Liên Xô. Continue reading “06/10/1961: Kennedy kêu gọi người Mỹ xây dựng hầm tránh bom”

12/05/1961: Lyndon B. Johnson thăm Việt Nam Cộng hòa

Nguồn: Lyndon B. Johnson visits South Vietnam, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Phó Tổng thống Lyndon B. Johnson đã gặp Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Ngô Đình Diệm tại Sài Gòn, trong chuyến công du các nước châu Á. Gọi Diệm là “Churchill của châu Á”, Johnson đã khuyến khích tổng thống Nam Việt Nam tự coi mình là nhân vật không thể thiếu đối với Mỹ, và hứa sẽ viện trợ quân sự bổ sung để hỗ trợ chính phủ của ông chống lại lực lượng cộng sản. Continue reading “12/05/1961: Lyndon B. Johnson thăm Việt Nam Cộng hòa”

07/04/1961: JFK vận động cho việc bảo tồn các di tích lịch sử ở Ai Cập

Nguồn: JFK lobbies Congress to help save historic sites in Egypt, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Tổng thống John F. Kennedy đã gửi một lá thư tới Quốc hội, đề nghị Mỹ tham gia vào một chiến dịch quốc tế nhằm bảo tồn các ngôi đền cổ và di tích lịch sử ở Thung lũng sông Nile của Ai Cập. Chiến dịch này do UNESCO khởi xướng, được thiết kế để cứu các địa điểm bị đe dọa bởi việc xây dựng Đập Aswan.

JFK tin rằng sự tham gia của Mỹ vào dự án sẽ phản ánh “các lợi ích của nước Mỹ,” cũng như mối quan tâm của nước này đối với nền văn hóa Ai Cập cổ đại, “nơi sản sinh ra nhiều truyền thống văn hóa của chính chúng ta,” và thể hiện “tình bạn sâu sắc đối với những người đang sinh sống trong thung lũng sông Nile.” Kennedy có sở thích cá nhân về khoa học và lịch sử; ngay từ đầu nhiệm kỳ tổng thống của mình, ông đã đặt mục tiêu thúc đẩy chương trình học bổng Mỹ trong các lĩnh vực này. Chính quyền của ông cũng muốn phát triển quan hệ ngoại giao với các quốc gia Ả Rập ở Trung Đông và Bắc Phi. Continue reading “07/04/1961: JFK vận động cho việc bảo tồn các di tích lịch sử ở Ai Cập”

28/10/1961: Ca sĩ Chuck Berry ra tòa lần thứ hai

Nguồn: Chuck Berry goes on trial for the second time, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, cái gọi là “Phiên tòa Apache” (Apache trials) thứ hai xét xử ca sĩ rock-and-roll Chuck Berry đã bắt đầu. Trước đó, bản án kết tội ông vận chuyển một đứa trẻ vị thành niên đi xuyên qua biên giới các tiểu bang với mục đích vô đạo đức – vi phạm Đạo luật Mann – đã bị tòa phúc thẩm bác bỏ, tuy nhiên, phía công tố đã quyết định xét xử lại Berry. Continue reading “28/10/1961: Ca sĩ Chuck Berry ra tòa lần thứ hai”

25/05/1961: John F. Kennedy tuyên bố sẽ đưa người Mỹ lên mặt trăng

Nguồn: JFK asks Congress to support the space program, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1961, Tổng thống John F. Kennedy đã tuyên bố trước Quốc hội về mục tiêu đưa người Mỹ lên mặt trăng vào cuối thập niên và đề xuất hỗ trợ tài chính để tăng tốc chương trình không gian. Ông đã coi nhiệm vụ này là một ưu tiên quốc gia và là sứ mệnh mà tất cả người Mỹ cùng chia sẻ, tuyên bố rằng sẽ không phải là một người đặt chân lên mặt trăng, mà là cả nước Mỹ.

Ngày 12/04/1961, Liên Xô đã trở thành quốc gia đầu tiên đưa người vào không gian khi Yuri Gagarin thực hiện thành công chuyến bay vào vũ trụ với tàu Vostok 1. Ngày 05/05, một người Mỹ tên là Alan Shepard đã bay vào vũ trụ nhưng không bay quanh quỹ đạo trái đất như phi hành gia người Nga từng làm trước đó. Continue reading “25/05/1961: John F. Kennedy tuyên bố sẽ đưa người Mỹ lên mặt trăng”

12/04/1961: Yuri Gagarin trở thành người đầu tiên bay vào vũ trụ

Nguồn: Soviet cosmonaut Yuri Gagarin becomes the first man in space, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, trên tàu vũ trụ Vostok 1, nhà du hành vũ trụ Liên Xô Yuri Alekseyevich Gagarin trở thành người đầu tiên du hành vào vũ trụ. Trong chuyến bay, phi công thử nghiệm kiêm kỹ thuật viên công nghiệp 27 tuổi này cũng trở thành người đầu tiên bay quanh hành tinh của chúng ta, một kỳ tích được thực hiện bởi tàu không gian của ông trong vòng 89 phút. Vostok 1 đã bay quanh Trái Đất ở độ cao tối đa 187 dặm (301 km) và đã được hướng dẫn hoàn toàn bởi một hệ thống điều khiển tự động. Câu nói duy nhất được cho là của Gagarin trong suốt khoảng thời gian 1 giờ 48 phút trên vũ trụ là, “Chuyến bay đang diễn ra bình thường. Tôi vẫn khỏe.”

Sau khi chiến công lịch sử của ông được công bố, một Gagarin cuốn hút và khiêm nhường đã ngay lập tức trở thành người nổi tiếng trên toàn thế giới. Ông được trao tặng Huân chương Lenin và được phong tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô. Các tượng đài của ông được dựng lên khắp Liên Xô và nhiều đường phố cũng được đổi tên để vinh danh ông. Continue reading “12/04/1961: Yuri Gagarin trở thành người đầu tiên bay vào vũ trụ”

31/12/1961: Kennedy và Khrushchev chúc mừng năm mới lẫn nhau

Nguồn: Kennedy and Khrushchev exchange holiday greetings, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Tổng thống John F. Kennedy đã đưa ra một tuyên bố bày tỏ “những lời chúc chân thành” của ông và người dân Mỹ tới Lãnh đạo Nikita Khrushchev và nhân dân Liên Xô cho một năm mới an lành và thịnh vượng. Đó là thời kỷ đỉnh cao của Chiến tranh Lạnh, khi Mỹ và Liên Xô đang mắc kẹt trong một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân.

Gọi năm 1961 là “năm rắc rối” giữa hai siêu cường, Kennedy nói rằng ông “tha thiết hy vọng” năm 1962 sẽ chứng kiến mối quan hệ được cải thiện giữa hai nước. Kennedy sau đó nói với Khrushchev rằng ông tin rằng trách nhiệm đạt được hòa bình thế giới được đặt trên vai họ. Continue reading “31/12/1961: Kennedy và Khrushchev chúc mừng năm mới lẫn nhau”

19/01/1961: Eisenhower cảnh báo Tổng thống kế nhiệm về Lào

Nguồn: Eisenhower cautions successor about Laos, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Tổng thống sắp mãn nhiệm Dwight D. Eisenhower đã cảnh báo người kế nhiệm mình – Tổng thống John F. Kennedy – rằng Lào là “chìa khóa cho toàn bộ khu vực Đông Nam Á,” và thậm chí có thể cần đến sự can thiệp trực tiếp của lực lượng tác chiến Hoa Kỳ.

Lo sợ việc Lào sụp đổ dưới tay lực lượng cộng sản Pathet Lào có thể gây ra hiệu ứng domino ở Đông Nam Á, Kennedy đã gửi một lực lượng đặc nhiệm đến Vịnh Thái Lan vào tháng 04/1961. Tuy nhiên, ông quyết định không để quân Mỹ can thiệp vào Lào và vào tháng 06/1961, ông đã cử đại diện đến Geneva nhằm cố gắng tìm ra giải pháp cho cuộc khủng hoảng. Continue reading “19/01/1961: Eisenhower cảnh báo Tổng thống kế nhiệm về Lào”

03/01/1961: Mỹ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Cuba

Nguồn: United States severs diplomatic relations with Cuba, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, vào lúc đỉnh điểm căng thẳng trong quan hệ giữa Mỹ và chính phủ của Fidel Castro ở Cuba, Tổng thống Dwight D. Eisenhower đã ra quyết định cắt đứt quan hệ ngoại giao và đóng cửa đại sứ quán Mỹ ở Havana.

Hành động này báo hiệu rằng Mỹ sẵn sàng dùng đến các biện pháp cực đoan để chống lại chế độ Fidel, vốn bị các quan chức chính phủ Mỹ xem là một tiền đồn cộng sản ở bán cầu Tây. Lý do trực tiếp được viện dẫn cho hành động cắt đứt quan hệ ngoại giao là đòi hỏi cắt giảm số lượng nhân viên đại sứ quán Mỹ của Fidel, theo sau những cáo buộc từ chính phủ Cuba rằng Mỹ đang sử dụng đại sứ quán làm căn cứ gián điệp. Continue reading “03/01/1961: Mỹ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Cuba”

17/01/1961: Eisenhower cảnh báo về ‘tổ hợp công nghiệp-quân sự’

Nguồn: Eisenhower warns of the “military-industrial complex”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, trong diễn văn từ biệt của mình, Tổng thống Dwight D. Eisenhower đã cảnh báo người dân Mỹ nên để mắt đến cái mà ông gọi là “tổ hợp công nghiệp – quân sự” (military-industrial complex) vốn phát triển trong những năm hậu Thế chiến II.

Là một người bảo thủ về mặt ngân sách, Eisenhower đã quan ngại về quy mô và chi phí ngày càng gia tăng của ngành quốc phòng Mỹ kể từ khi ông trở thành Tổng thống năm 1953. Trong bài diễn văn cuối cùng của mình, ông bày tỏ quan ngại đó bằng những từ ngữ thẳng thắn, thậm chí đã gây sốc cho một số thính giả. Continue reading “17/01/1961: Eisenhower cảnh báo về ‘tổ hợp công nghiệp-quân sự’”

01/10/1961: VNCH muốn ký hiệp ước quốc phòng với Mỹ

Nguồn: South Vietnam requests a bilateral defense treaty, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1961, Việt Nam Cộng Hòa đã yêu cầu ký kết một hiệp ước quốc phòng song phương với Mỹ. Tổng thống John F. Kennedy đã phải đối mặt với tình trạng lưỡng nan nghiêm trọng ở Việt Nam. Chính phủ Ngô Đình Diệm ở Sài Gòn ngày càng không được lòng người dân miền Nam vì ông từ chối tiến hành cải cách chính trị và đàn áp các phe phái chính trị và tôn giáo dám chống đối. Tuy nhiên, Diệm lại là người kiên quyết chống cộng, điều đó khiến ông thu hút được sự chú ý của Tổng thống Mỹ, người lo ngại về sức mạnh ngày càng tăng của phe Cộng sản ở Đông Nam Á. Continue reading “01/10/1961: VNCH muốn ký hiệp ước quốc phòng với Mỹ”

02/12/1961: Castro tuyên bố theo chủ nghĩa Mác-Lênin

02

Nguồn: Castro declares himself a Marxist-Leninist, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Sau một năm quan hệ căng thẳng nghiêm trọng giữa Mỹ và Cuba, Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã tuyên bố công khai rằng ông là một người theo chủ nghĩa Mác – Lênin, làm gia tăng hơn tình trạng thù địch Chiến tranh Lạnh gay gắt giữa hai nước.

Castro lên nắm quyền vào năm 1959, sau khi lãnh đạo một cuộc cách mạng thành công, chống lại chế độ độc tài Fulgencio Batista. Gần như ngay từ đầu, Mỹ đã lo ngại rằng Castro quá thiên tả về chính trị. Ông tiến hành cải cách ruộng đất, quốc hữu hóa các công ty dầu mỏ do người nước ngoài nắm giữ, rồi dần dần tịch thu tất cả các tài sản nước ngoài tại Cuba. Ông cũng thiết lập quan hệ ngoại giao chặt chẽ với Liên Xô, và người Liên Xô sau đó đã sớm cung cấp viện trợ kinh tế và quân sự. Continue reading “02/12/1961: Castro tuyên bố theo chủ nghĩa Mác-Lênin”

31/10/1961: Thi hài Stalin được đưa ra khỏi Lăng Lenin

Lenin-Mausoleum

Nguồn:Stalin’s body removed from Lenin’s tomb,” History.com (truy cập ngày 30/10/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1961, năm năm sau khi nhà lãnh đạo Xô viết Nikita Khrushchev lên án chủ nghĩa Stalin và tệ “sùng bái cá nhân” của các nhà cai trị Liên Xô tại Đại hội 20 của Đảng, thi hài của Joseph Stalin được đưa ra khỏi Lăng Lenin tại Quảng trường Đỏ ở Moskva.

Khi Lenin qua đời năm 1924, thi thể nhà lãnh đạo cách mạng Bolshevik của Nga đã được tẩm ướp và đặt trong một lăng mộ đặc biệt trước bức tường Kremlin. Với vỏ bằng kính, chiếc quan tài chứa thi thể Lenin cho phép hậu thế được ngắm nhìn người cha của nước Nga Xô viết. Continue reading “31/10/1961: Thi hài Stalin được đưa ra khỏi Lăng Lenin”

22/09/1961: Kennedy ký đạo luật thành lập Đội Hòa bình

Nguồn:President Kennedy signs Peace Corps legislation,” History.com (truy cập ngày 21/9/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng

Vào ngày này năm 1961, trong một chiến thắng quan trọng cho chính sách đối ngoại Chiến tranh Lạnh của mình, Tổng thống John F. Kennedy đã ký điều luật thành lập tổ chức Đội hòa bình Mỹ (US Peace Corps) như một cơ quan chính phủ cố định. Kennedy tin rằng Đội Hòa bình có thể cung cấp một vũ khí mới và độc đáo trong cuộc chiến chống chủ nghĩa cộng sản.

Trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1960, ứng cử viên Đảng Dân chủ John F. Kennedy hứa hẹn sẽ làm hồi sinh chính sách đối ngoại Mỹ. Ông cáo buộc rằng chính quyền của Tổng thống Dwight D. Eisenhower đã trở nên trì trệ và thiếu sáng tạo trong việc đối phó với các mối đe dọa của chủ nghĩa cộng sản, đặc biệt là trong cái gọi là các nước thuộc thế giới thứ ba. Một thời gian ngắn sau khi lên nhậm chức tháng 1 năm 1961, Kennedy hoàn thành lời hứa của ông về một chính sách đối ngoại quyết đoán mới. Continue reading “22/09/1961: Kennedy ký đạo luật thành lập Đội Hòa bình”