Tư liệu học thuật chuyên ngành nghiên cứu quốc tế
Nguồn: General Westmoreland gives farewell press conference in Saigon, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1968, tại một cuộc họp báo ở Sài Gòn khi ông chuyển giao quyền chỉ huy lực lượng Mỹ tại Việt Nam cho Tướng Creighton Abrams, Tướng William Westmoreland đã đưa ra đánh giá của mình đối với các xu hướng trong quá khứ và hiện tại của cuộc chiến. Continue reading “10/06/1968: Tướng Westmoreland tổ chức họp báo chia tay tại Sài Gòn”
Nguồn: Jonah Shrock, “On the Anniversary of the Fall of Saigon, Beware of the Desire to Save Face at All Costs”, The HKS Student Policy Review, 30/04/2025
Biên dịch: Tạ Kiều Trang
Đúng ngày này 50 năm trước, Sài Gòn rơi vào tay quân đội Bắc Việt, từ đó chính thức biến cuộc phiêu lưu sai lầm kéo dài hàng thập kỷ của Mỹ tại Việt Nam thành một thất bại. Một sự thật đáng ngại là quá trình đưa ra quyết định trong thời chiến phần lớn không dựa trên việc liệu Mỹ có khả năng giành chiến thắng hay không, hay thậm chí, liệu Việt Nam có quan trọng về mặt chiến lược hay không. Thay vào đó, các nhà hoạch định chính sách ở Washington đã chọn leo thang xung đột, chủ yếu dựa trên cơ sở rằng: Thất bại sẽ ảnh hưởng đến danh tiếng, và theo đó là mức độ khả tín của Mỹ. Nếu Hoa Kỳ từ bỏ, các cường quốc khác sẽ nghi ngờ quyết tâm của Mỹ. Continue reading “Kỷ niệm ngày Sài Gòn thất thủ: Phải thận trọng với mong muốn giữ thể diện bằng mọi giá”
Nguồn: Eartha Kitt speaks out against the Vietnam War, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1968, Eartha Kitt, nữ diễn viên nổi tiếng với vai diễn Catwoman trong loạt phim truyền hình Batman những năm 1960, và cũng là ca sĩ của ca khúc ăn khách Santa Baby, đã gây xôn xao trong một bữa tiệc trưa tại Nhà Trắng khi dám đối đầu với Đệ nhất Phu nhân Bird Johnson về Chiến tranh Việt Nam. Continue reading “18/01/1968: Eartha Kitt lên tiếng phản đối Chiến tranh Việt Nam”
Nguồn: Antiwar demonstrations staged in 40 U.S. cities, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1965, các nhà hoạt động phản chiến đã tổ chức biểu tình trên khắp nước Mỹ, thu hút 100.000 người tại khoảng 40 thành phố. Trong một sự kiện do Ủy ban Điều phối Quốc gia Chấm dứt Chiến tranh Việt Nam (National Coordinating Committee to End the War in Vietnam) do sinh viên điều hành, việc đốt thẻ nghĩa vụ quân sự trước công chúng đã dẫn đến hậu quả pháp lý cho những người tham gia. Continue reading “15/10/1965: Biểu tình phản đối chiến tranh Việt Nam tại 40 thành phố của Mỹ”
Nguồn: President Johnson announces more troops to Vietnam, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1965, Tổng thống Lyndon B. Johnson tuyên bố rằng ông đã ra lệnh tăng lực lượng quân sự của Mỹ tại Việt Nam, từ 75.000 người lên 125.000 người. Johnson cũng cho biết ông sẽ yêu cầu tăng thêm nếu cần thiết. Ông còn chỉ ra rằng để đáp ứng nhu cầu nhân lực quân sự ngày càng tăng, số lượng người được gọi nhập ngũ hàng tháng sẽ được nâng từ 17.000 lên 35.000 người. Đồng thời, Johnson tái khẳng định rằng Mỹ sẵn sàng thương lượng một giải pháp hòa bình cho cuộc chiến và kêu gọi Liên Hiệp Quốc và bất kỳ quốc gia thành viên nào giúp đỡ để đạt được mục tiêu này. Continue reading “28/07/1965: Tổng thống Johnson công bố tăng quân tới Việt Nam”
Nguồn: Pulitzer Prize-winning photo “Burst of Joy” is taken, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1973, nhiếp ảnh gia Slava “Sal” Veder của Associated Press đã ghi lại một cảnh tượng đầy xúc động trên đường băng của Căn cứ Không quân Travis, California: một tù nhân chiến tranh Mỹ vừa được giải thoát đang chạy về phía gia đình mình. Niềm vui tột cùng trong khoảnh khắc đó đã được thể hiện qua hình ảnh cô con gái tuổi teen với nụ cười trên môi và đôi tay hân hoan dang rộng khi cha cô trở về từ Việt Nam. Bức ảnh chụp Trung tá Robert L. Stirm và gia đình ông, được đặt tên là “Burst of Joy” (Niềm vui vỡ oà), sau đó đã giành giải Pulitzer vào năm 1974. Continue reading “17/03/1973: Bức ảnh đoạt giải Pulitzer, Burst of Joy, được chụp”
Nguồn: First U.S. helicopter is shot down in Vietnam, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1962, trực thăng đầu tiên của Mỹ đã bị bắn hạ ở Việt Nam. Nó là một trong 15 chiếc trực thăng chở binh sĩ Việt Nam Cộng hoà đến chiến trường gần làng Hồng Mỹ ở đồng bằng sông Cửu Long. Continue reading “04/02/1962: Trực thăng đầu tiên của Mỹ bị bắn rơi ở Việt Nam”
Nguồn: Viet Cong bomb Brinks Hotel, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1964, hai đặc vụ Việt Cộng cải trang thành lính Việt Nam Cộng hoà đã để lại một chiếc xe hơi chứa đầy chất nổ gần Khách sạn Brinks ở Sài Gòn, vốn là nơi cư trú của các sĩ quan Mỹ. Đã có hai người Mỹ thiệt mạng trong vụ nổ, trong khi 65 người Mỹ khác và người Việt Nam bị thương. Continue reading “24/12/1964: Việt Cộng đánh bom Khách sạn Brinks”
Nguồn: President Kennedy increases military aid to Saigon, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1961, Tổng thống John F. Kennedy quyết định tăng cường viện trợ quân sự cho Nam Việt Nam, nhưng sẽ không đưa quân đội Mỹ tham chiến. Continue reading “16/11/1961: Tổng thống Kennedy tăng viện trợ quân sự cho Sài Gòn”
Nguồn: U.S. forces launch last major American operation of the war, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1970, Sư đoàn Dù 101, phối hợp với Sư đoàn 1 Lục quân Việt Nam Cộng hòa, đã phát động Chiến dịch Jefferson Glenn ở tỉnh Thừa Thiên, phía tây Huế. Chiến dịch kéo dài đến tháng 10/1971 và là một trong những hoạt động quân sự quy mô lớn cuối cùng có sự tham gia của lực lượng mặt đất của Mỹ. Continue reading “05/09/1970: Mỹ phát động chiến dịch lớn cuối cùng trong Chiến tranh Việt Nam”
Nguồn: Thousands of Mexican American antiwar activists march in Chicano Moratorium, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1970, hơn 20.000 người Mỹ gốc Mexico đã tuần hành qua Đông Los Angeles để phản đối Chiến tranh Việt Nam. Chicano Moratorium, tên gọi của cuộc biểu tình khổng lồ này, đã diễn ra trong hòa bình cho đến khi Sở Cảnh sát Los Angeles tiến vào Công viên Laguna, kích thích bạo lực khiến ba người thiệt mạng. Ngày nay, Chicano Moratorium được nhớ đến như kết thúc bi thảm của một giai đoạn hoạt động của người Mỹ gốc Mexico (Chicano), nhưng cũng là khoảnh khắc khơi dậy và truyền cảm hứng cho một thế hệ các nhà hoạt động mới. Continue reading “29/08/1970: Người Mỹ gốc Mexico tuần hành phản đối Chiến tranh Việt Nam”
Nguồn: U.S. unit refuses commander’s order, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, Đại đội A thuộc Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn Bộ binh nhẹ 196 đã từ chối mệnh lệnh của chỉ huy, Trung úy Eugene Schurtz, Jr., yêu cầu họ tiếp tục di chuyển nhằm tiếp cận một chiếc trực thăng bị bắn rơi ở thung lũng Quế Sơn, cách Đà Nẵng gần 50km về phía nam. Continue reading “24/08/1969: Một đơn vị Mỹ chống đối lệnh chỉ huy trong Chiến tranh Việt Nam”
Nguồn: Rocket causes deadly fire on aircraft carrier, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1967, vụ hỏa hoạn trên USS Forrestal, một tàu sân bay của Hải quân Mỹ đang neo ngoài khơi bờ biển Việt Nam, đã giết chết 134 quân nhân. Vụ hỏa hoạn chết người này bắt đầu do một vụ phóng tên lửa vô tình.
Trong Chiến tranh Việt Nam, USS Forrestal thường neo ngoài khơi bờ biển miền Bắc Việt Nam, tiến hành các hoạt động tác chiến. Sáng ngày 29/7, con tàu đang chuẩn bị làm nhiệm vụ thì một tên lửa từ một trong những máy bay chiến đấu phản lực F-4 Phantom trên tàu đã vô tình được phóng đi. Tên lửa đã lao qua boong tàu và trúng vào một máy bay phản lực A-4 Skyhawk đang đậu. Chiếc Skyhawk, đang chờ cất cánh, được lái bởi John McCain, thượng nghị sĩ tương lai của Arizona. Continue reading “29/07/1967: Hoả hoạn trên tàu sân bay USS Forrestal”
Nguồn: Fall of Saigon: South Vietnam surrenders, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1975, Sài Gòn (nay là Thành phố Hồ Chí Minh), thành trì cuối cùng của Việt Nam Cộng hòa, đã rơi vào tay Quân đội Nhân dân Việt Nam và lực lượng Việt Cộng. Lực lượng miền Nam đã sụp đổ trước cuộc tiến công nhanh chóng của Bắc Việt. Đợt giao tranh gần nhất bắt đầu vào tháng 12/1974, khi quân Bắc Việt mở một cuộc tấn công lớn vào tỉnh Phước Long có hàng phòng thủ yếu, nằm ở phía bắc Sài Gòn dọc theo biên giới Campuchia, sau đó tràn qua tỉnh lỵ Phước Bình vào ngày 6/1/1975. Continue reading “30/04/1975: Sài Gòn thất thủ, Việt Nam Cộng hòa đầu hàng”
Nguồn: Viet Cong officer is shot in the head; iconic photo taken, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào mùa đông năm 1968, Sài Gòn là một nơi hỗn loạn và đẫm máu. Ngày 30/1, lực lượng Bắc Việt đột nhiên tấn công với quân số áp đảo vào các mục tiêu trên khắp miền Nam, khiến quân Việt Nam Cộng hòa và các đồng minh Mỹ của họ bất ngờ. Sự kiện này cũng trở thành bằng chứng chống lại lời trấn an của Tổng thống Lyndon Johnson dành cho người Mỹ rằng họ sắp chiến thắng. Trong lúc quân đội Việt Nam Cộng hòa quay cuồng cố gắng thiết lập lại trật tự ở thủ đô của họ, một nhiếp ảnh gia người Mỹ đã chụp được một bức ảnh mang tính biểu trưng cho sự tàn khốc của cuộc xung đột. Continue reading “02/02/1968: Bức ảnh tướng Loan hành quyết Nguyễn Văn Lém được chụp”
Nguồn: POW spends 2,000th day in captivity, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1970, Trung úy Hải quân Mỹ Everett Alvarez Jr. đã trải qua ngày thứ 2.000 bị giam cầm ở Đông Nam Á. Alvarez bị bắt làm tù binh khi máy bay của ông bị bắn rơi vào ngày 5/8/1964 và đã trở thành một trong những tù nhân chiến tranh bị giam giữ lâu nhất trong lịch sử nước Mỹ. Ông bị bắn rơi ở Hòn Gai trong cuộc ném bom đầu tiên vào miền Bắc Việt Nam để trả đũa vụ tấn công gây tranh cãi nhằm vào các tàu khu trục của Mỹ ở Vịnh Bắc Bộ vào tháng 8/1964. Continue reading “26/01/1970: Tù nhân Chiến tranh Việt Nam trải qua ngày thứ 2.000 bị giam cầm”
Nguồn: Air Force helicopter pilot rescues Special Forces team, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1968, khi trở về căn cứ từ một nhiệm vụ khác, Trung úy Không quân số 1 James P. Fleming và bốn phi công trực thăng Bell UH-1F khác đã nhận được một tin nhắn khẩn cấp từ một đội trực thuộc Lực lượng Đặc nhiệm của Quân đội Mỹ đang bị hỏa lực của đối phương chặn lại. Continue reading “26/11/1968: James P. Fleming giải cứu nhóm Lực lượng Đặc nhiệm”
Nguồn: President Nixon calls on the “silent majority”, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, Tổng thống Richard Nixon đã xuất hiện trên truyền hình và đài phát thanh để kêu gọi đoàn kết dân tộc về vấn đề Chiến tranh Việt Nam và kêu gọi ủng hộ các chính sách của ông. Hành động này là một nỗ lực nhằm ngăn cản phong trào phản chiến mới được hồi sinh.
Tuyên bố rằng Mỹ sẽ “giữ vững cam kết của chúng ta ở Việt Nam,” Nixon nói rằng lực lượng Mỹ sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi những người cộng sản đồng ý với một nền hòa bình công bằng và danh dự, hoặc cho đến khi Nam Việt Nam có thể tự vệ. Ông khẳng định đã rút 60.000 lính Mỹ và sẽ cắt giảm thêm khi tình hình cho phép. Continue reading “03/11/1969: Tổng thống Nixon kêu gọi ủng hộ của “đa số im lặng””
Nguồn: 1st Cavalry Division arrives in South Vietnam, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1965, Sư đoàn Kỵ binh số 1 (Sư đoàn Không Kỵ số 1) đã đến Qui Nhơn, thuộc Nam Việt Nam, theo đó nâng quân số của Mỹ tại đây lên hơn 125.000 người. Đơn vị có lịch sử lâu đời này là sư đoàn Quân đội Mỹ đầu tiên được triển khai toàn bộ đến Việt Nam. Sư đoàn bao gồm 9 tiểu đoàn bộ binh đổ bộ đường không, một phi đoàn trinh sát, và sáu tiểu đoàn pháo binh. Sư đoàn còn bao gồm cả Không đoàn 11, được tạo thành từ ba tiểu đoàn không quân với 11 trực thăng tấn công, trực thăng hỗ trợ tấn công, và trực thăng pháo kích. Continue reading “11/09/1965: Sư đoàn Kỵ binh số 1 đến Nam Việt Nam”
Nguồn: Ho Chi Minh responds to Nixon letter, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1969, lá thư của Hồ Chí Minh hồi đáp thư ngày 15/07 của Tổng thống Richard Nixon đã được nhận tại Paris. Hồ Chí Minh cáo buộc Mỹ đang tiến hành một “cuộc chiến tranh xâm lược” chống lại nhân dân Việt Nam, “vi phạm các quyền dân tộc cơ bản của chúng tôi” và cảnh báo rằng “cuộc chiến càng kéo dài, sẽ chỉ càng gây ra nhiều tang thương và gánh nặng cho nhân dân Mỹ.” Continue reading “30/08/1969: Hồ Chí Minh trả lời thư của Nixon”
