Category: Sự kiện

13/11/1974: Án mạng kinh hoàng tại Amityville

Nguồn: The Amityville murders, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào buổi tối bi thảm ngày này năm 1974, một thanh niên đã bắn chết cả gia đình mình bằng khẩu súng trường Marlin cỡ nòng 35 trong lúc cha mẹ, hai em trai, và hai em gái của hắn ta dường như đang ngủ. Vụ sát hại dã man gia đình DeFeo đã làm rung chuyển thị trấn Amityville yên bình ở Long Island – và tạo ra những câu chuyện kinh dị kéo dài hàng thập kỷ.

Đêm hôm đó, Ronald “Butch” DeFeo Jr. đã nói với mọi người tại một quán bar ở Amityville rằng cha mẹ mình đã bị bắn trong nhà riêng, một căn nhà cao cấp có tượng Đức Mẹ Đồng Trinh và biển hiệu ghi dòng chữ “High Hopes” (Hy vọng lớn lao) ở phía trước. Một số khách quen của quán bar đã cùng hắn trở về ngôi nhà mà nay đã trở thành địa điểm nổi tiếng ở số 112 Đại lộ Ocean, nơi một người đã gọi cho cảnh sát Quận Suffolk để báo cáo vụ án mạng. Ronald DeFeo, lúc đó 23 tuổi, ban đầu đổ lỗi rằng một băng đảng là kẻ gây án, nhưng đã nhận tội vào ngày hôm sau. Continue reading “13/11/1974: Án mạng kinh hoàng tại Amityville”

11/11/1988: Vụ án kinh hoàng trong sân nhà của Dorothea Puente

Nguồn: Police make a grisly discovery in Dorothea Puente’s lawn, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1998, nhà chức trách đã khai quật được một thi thể chôn trong sân nhà của Dorothea Puente, 59 tuổi, ở Sacramento, California. Puente khi đó đang điều hành một nhà dưỡng lão dành cho người già, và cuộc điều tra cuối cùng đã phát hiện thêm sáu thi thể khác được chôn trong khuôn viên nhà bà ta. Continue reading “11/11/1988: Vụ án kinh hoàng trong sân nhà của Dorothea Puente”

09/11/1965: Người biểu tình phản chiến tự thiêu

Nguồn: Antiwar protestor sets himself afire, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, trong vụ việc phản chiến thứ hai chỉ trong vòng một tuần, Roger Allen LaPorte, một thành viên 22 tuổi của phong trào Công nhân Công giáo, đã tự thiêu trước trụ sở Liên Hiệp Quốc tại New York. Trước khi qua đời vào ngày hôm sau, LaPorte tuyên bố: “Tôi phản đối chiến tranh, tất cả các cuộc chiến tranh. Tôi làm điều này như một hành động tôn giáo.” Hành động phản kháng của LaPorte đã diễn ra sau hành động của Norman Morrison, một tín đồ phái Giáo hữu 32 tuổi đến từ Baltimore, người đã tự thiêu trước Lầu Năm Góc vào ngày 02/11. Continue reading “09/11/1965: Người biểu tình phản chiến tự thiêu”

08/11/1994: California thông qua dự luật chống nhập cư

Nguồn: Proposition 187 is approved in California, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1994, 59% cử tri California đã bỏ phiếu thông qua Dự luật 187 (Proposition 187), theo đó cấm người nhập cư không có giấy tờ sử dụng các dịch vụ công cộng chính của tiểu bang. Dù có tỷ lệ ủng hộ áp đảo, nhưng dự luật này chưa bao giờ có hiệu lực.

Hồi năm 1994, California, quê hương của các Tổng thống Richard Nixon và Ronald Reagan, vẫn chưa phải là thành trì của Đảng Dân chủ như nhiều người hiện nay vẫn nghĩ. Là một điểm đến phổ biến cho người nhập cư từ Mỹ Latinh và Châu Á, cơ cấu dân số của California đã thay đổi đáng kể trong nửa sau của thế kỷ 20, nhưng cả Đảng Cộng hòa lẫn Đảng Dân chủ đều không giành được số phiếu bầu quyết định từ những người mới đến này. Nhưng tình hình đã thay đổi sau khi một nhóm các nhà hoạt động Cộng hòa và các nhà lập pháp cấp tiểu bang, phản ứng trước tình trạng suy thoái kinh tế của tiểu bang và sự hiện diện của hơn một triệu người nhập cư không giấy tờ, quyết định phát động chiến dịch kêu gọi thông qua Dự luật 187. Continue reading “08/11/1994: California thông qua dự luật chống nhập cư”

06/11/1861: Jefferson Davis được bầu làm Tổng thống Hợp bang miền Nam

Nguồn: Jefferson Davis elected Confederate president, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1861, Jefferson Davis đã được bầu làm Tổng thống Hợp bang miền Nam (Mỹ). Ông ra tranh cử mà không gặp bất kỳ sự thách thức nào, và cuộc bầu cử này chỉ đơn giản là xác nhận quyết định đã được Quốc hội Hợp bang miền Nam đưa ra trước đó trong năm.

Giống như người đồng cấp Liên minh miền Bắc, Tổng thống Abraham Lincoln, Davis là người gốc Kentucky, sinh năm 1808. Ông theo học tại Học viện Quân sự West Point và tốt nghiệp năm 1828. Sau khi tham gia Chiến tranh Black Hawk năm 1832, Davis kết hôn với Sarah Knox Taylor, con gái của Tướng (và Tổng thống tương lai của nước Mỹ) Zachary Taylor, vào năm 1835. Continue reading “06/11/1861: Jefferson Davis được bầu làm Tổng thống Hợp bang miền Nam”

04/11/1960: Jane Goodall quan sát tinh tinh chế tạo và sử dụng công cụ

Nguồn: Jane Goodall observes a chimpanzee making and using tools, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1960, trong một khám phá mang tính đột phá, nhà linh trưởng học Jane Goodall đã chứng kiến một con tinh tinh chế tạo và sử dụng công cụ – khả năng mà trước đây được cho là chỉ có ở con người.

Vào thời điểm quan sát, Goodall, khi đó là một nhà linh trưởng học người Anh 26 tuổi, đang tiến hành nghiên cứu tại Vườn Quốc gia Gombe Stream ở miền Bắc Tanzania. Bà đã theo dõi sát sao một nhóm khoảng 150 con tinh tinh trong môi trường sống tự nhiên của chúng, và phát hiện một con tinh tinh, mà bà đặt tên là David Greybeard, đang sử dụng công cụ bằng cách tuốt lá khỏi một cành cây khô rồi đút nó vào tổ mối để moi côn trùng. Continue reading “04/11/1960: Jane Goodall quan sát tinh tinh chế tạo và sử dụng công cụ”

02/11/1795: Ngày sinh Tổng thống James Polk

Nguồn: James Polk is born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1795, James Knox Polk đã chào đời tại hạt Mecklenburg, Bắc Carolina. Polk lớn lên trong đồn điền của cha mình ở Tennessee, sau đó theo học Đại học Bắc Carolina và tốt nghiệp với bằng danh dự năm 1818. Giống như nhiều tổng thống trước và sau ông, Polk đã làm luật sư trước khi bước vào chính trường.

Cha của Polk, một người theo Đảng Dân chủ, là bạn của anh hùng chiến tranh và tổng thống tương lai Andrew Jackson, và Polk nhanh chóng trở thành một trong những người ủng hộ chính trị của Jackson. Ban đầu ông phục vụ trong cơ quan lập pháp tiểu bang Tennessee và sau đó là Hạ viện Mỹ (1825–1839), nơi ông ủng hộ những nỗ lực của Tổng thống Jackson lúc bấy giờ nhằm đóng cửa Ngân hàng Quốc gia Mỹ. Continue reading “02/11/1795: Ngày sinh Tổng thống James Polk”

01/11/1911: Quả bom thả từ máy bay đầu tiên trên thế giới được ném xuống Libya

Nguồn: World’s first aerial bomb is dropped over Libya, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1911, trong lúc đang bay trên bầu trời Libya, Trung úy người Ý Giulio Gavotti đã ném ba quả đạn pháo từ máy bay xuống một trại lính Thổ Nhĩ Kỳ, đánh dấu lần đầu tiên bom được thả từ máy bay.

Chỉ tám năm sau khi anh em nhà Wright ở Mỹ thực hiện chuyến bay đầu tiên trên thế giới, Vương quốc Ý đã gửi một số máy bay đến Libya, với hy vọng chinh phục lãnh thổ trong cuộc chiến chống lại Đế chế Ottoman đang suy yếu. Gavotti khi đó lên một trong những chiếc máy bay “Taube” làm từ gỗ và vải bạt của quân đội Ý và mang theo bốn quả đạn pháo. Continue reading “01/11/1911: Quả bom thả từ máy bay đầu tiên trên thế giới được ném xuống Libya”

30/10/1991: Cơn bão “hoàn hảo” trở nên dữ dội hơn ở Bắc Đại Tây Dương

Nguồn: “Perfect storm” intensifies in the North Atlantic, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1991, cái gọi là “cơn bão hoàn hảo” đã trở nên dữ dội hơn ở Bắc Đại Tây Dương, tạo ra những con sóng cực lớn dọc theo bờ biển New England và Canada. Trong vài ngày tiếp theo, cơn bão lan rộng và tàn phá khắp vùng đại dương ngoài khơi bờ biển Canada. Thuyền đánh cá Andrea Gail và sáu thành viên thủy thủ đoàn đã mất tích trong cơn bão. Thảm họa này sau đó tạo nên cuốn sách bán chạy nhất “Cơn bão hoàn hảo” (The Perfect Storm) của Sebastian Junger và một bộ phim bom tấn Hollywood cùng tên. Continue reading “30/10/1991: Cơn bão “hoàn hảo” trở nên dữ dội hơn ở Bắc Đại Tây Dương”

28/10/1965: Hoàn thành xây dựng Cổng Vòm Gateway tại St. Louis

Nguồn: St. Louis’ Gateway Arch is completed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, công trình Cổng Vòm Gateway (Gateway Arch) – một vòm cong hình dây xích cao khoảng 192 mét được làm bằng thép không gỉ – đã chính thức hoàn thành. Công trình này nằm bên bờ sông của thành phố St. Louis, bang Missouri, đánh dấu ranh giới Khu tưởng niệm Quốc gia Jefferson (Jefferson National Expansion Memorial).

Cổng Vòm Gateway do kiến trúc sư Eero Saarinen, người sinh ra ở Phần Lan và được đào tạo tại Mỹ, thiết kế. Công trình được xây dựng nhằm tưởng niệm Thỏa thuận Mua lại Louisiana năm 1803 của Tổng thống Thomas Jefferson, đồng thời tôn vinh vai trò trung tâm của St. Louis trong quá trình mở rộng về phía tây của nước Mỹ. Continue reading “28/10/1965: Hoàn thành xây dựng Cổng Vòm Gateway tại St. Louis”

26/10/1774: Quốc hội Mỹ kiến nghị vua Anh giải quyết các khiếu nại

Nguồn: Congress petitions British king to address grievances, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1774, Quốc hội Lục địa Thứ nhất đã gửi một bản kiến nghị trịnh trọng tới Vua George III để thông báo với nhà vua rằng nếu không có những hành động áp bức mà Quốc hội Anh áp đặt lên các thuộc địa, thì người dân Mỹ sẽ ủng hộ sự cai trị của Anh.

Bất chấp sự phẫn nộ của công chúng Mỹ đối với Anh sau khi Quốc hội Anh ban hành các Đạo luật Cưỡng chế – mà người dân thuộc địa gọi là các Đạo luật Không thể Chấp nhận – Quốc hội Mỹ vẫn sẵn sàng khẳng định lòng trung thành với nhà vua. Và để xứng với lòng trung thành này, Quốc hội Mỹ yêu cầu nhà vua giải quyết các khiếu nại cụ thể của các thuộc địa. Bản kiến nghị, do Nghị sĩ Lục địa John Dickinson viết, đã nêu rõ những gì phía Mỹ cho là sự áp bức quá mức đối với các thuộc địa của Quốc hội Anh. Những khiếu nại của họ chủ yếu liên quan đến các Đạo luật Cưỡng chế, một loạt bốn đạo luật được ban hành để trừng phạt người dân thuộc địa và khôi phục trật tự ở Massachusetts sau sự kiện Tiệc trà Boston. Continue reading “26/10/1774: Quốc hội Mỹ kiến nghị vua Anh giải quyết các khiếu nại”

25/10/1929: Thành viên Nội các Mỹ bị kết tội trong vụ bê bối Teapot Dome

Nguồn: Cabinet member found guilty in Teapot Dome scandal, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1929, trong vụ bê bối Teapot Dome, Albert B. Fall, người từng giữ chức Bộ trưởng Nội vụ trong nội các của Tổng thống Warren G. Harding, bị kết tội nhận hối lộ khi còn đương nhiệm. Fall là người đầu tiên bị kết án với tội danh này khi còn là thành viên nội các của tổng thống.

Là một thành viên trong nội các toàn các nhân vật tham nhũng của Tổng thống Harding vào đầu những năm 1920, Fall đã nhận một khoản “vay” không lãi suất trị giá 100.000 đô la từ Edward Doheny của Công ty Dầu khí và Vận tải Pan-American, người muốn Fall cấp cho công ty của mình quyền thuê một mỏ dầu có giá trị trong khu dự trữ dầu hải quân Elk Hills ở California. Continue reading “25/10/1929: Thành viên Nội các Mỹ bị kết tội trong vụ bê bối Teapot Dome”

23/10/1850: Hội nghị Quốc gia vì Quyền của Phụ nữ đầu tiên khai mạc ở Mỹ

Nguồn: The first National Women’s Rights Convention begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1850, những người đấu tranh cho quyền bầu cử của phụ nữ đã tổ chức Hội nghị Quốc gia vì Quyền của Phụ nữ đầu tiên tại Worcester, Massachusetts. Hơn 1.000 đại biểu từ 11 tiểu bang đã đến tham dự hội nghị kéo dài hai ngày này, được lên kế hoạch bởi các thành viên của Hiệp hội Chống Nô lệ.

Hội nghị tuân theo các bước đã được nêu tại Hội nghị Seneca Falls mang tính bước ngoặt diễn ra hai năm trước đó: “Khi bắt tay vào công việc lớn lao trước mắt, chúng tôi lường trước không ít sự hiểu lầm, xuyên tạc, và chế giễu; nhưng chúng tôi sẽ sử dụng mọi phương tiện trong khả năng của mình để đạt được mục tiêu.” Continue reading “23/10/1850: Hội nghị Quốc gia vì Quyền của Phụ nữ đầu tiên khai mạc ở Mỹ”

21/10/1959: Khai trương Bảo tàng Guggenheim tại Thành phố New York

Nguồn: Guggenheim Museum opens in New York City, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1959, trên Đại lộ số 5 của Thành phố New York, hàng ngàn người đã xếp hàng bên ngoài một tòa nhà bê tông trắng có hình dạng kỳ lạ, trông giống như một chiếc bánh nướng khổng lồ úp ngược. Họ đang tham dự buổi khai trương Bảo tàng Guggenheim mới, nơi lưu giữ một trong những bộ sưu tập nghệ thuật hiện đại hàng đầu thế giới.

Ông trùm khai thác mỏ Solomon R. Guggenheim đã bắt đầu nghiêm túc sưu tầm nghệ thuật sau khi nghỉ hưu vào những năm 1930. Với sự giúp đỡ của Hilla Rebay, một nữ nam tước kiêm nghệ sĩ người Đức, Guggenheim trưng bày những tác phẩm mình mua lần đầu tiên vào năm 1939 tại một phòng trưng bày xe hơi cũ ở New York. Chỉ trong vòng vài năm, bộ sưu tập – bao gồm các tác phẩm của Vasily Kandinsky, Paul Klee, và Marc Chagall – nhanh chóng lấp đầy không gian nhỏ hẹp. Năm 1943, Rebay liên hệ với kiến trúc sư Frank Lloyd Wright và đề nghị ông đảm nhận công việc thiết kế không chỉ một bảo tàng, mà còn là một “ngôi đền tâm linh,” nơi người ta học cách nhìn nhận nghệ thuật theo một cách mới. Continue reading “21/10/1959: Khai trương Bảo tàng Guggenheim tại Thành phố New York”

19/10/1914: Trận Ypres thứ nhất

Nguồn: First Battle of Ypres, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1914, gần thành phố Ypres của Bỉ, quân Đồng minh Hiệp ước và quân Đức đã bắt đầu trận đánh đầu tiên trong ba trận đánh nhằm giành quyền kiểm soát thành phố và các vị trí thuận lợi của nó trên bờ biển phía bắc Bỉ trong Thế chiến I.

Sau khi đà tiến công của Đức qua Bỉ và miền đông nước Pháp bị chặn đứng bởi chiến thắng quyết định của phe Hiệp ước trong Trận Marne vào cuối tháng 09/1914, cái gọi là “Cuộc đua ra biển” (Race to the Sea) đã bắt đầu, khi hai bên cố gắng tấn công vào sườn của đối phương trên đường tiến về phía bắc, trong lúc vội vã xây dựng chiến hào trên đường đi. Cuộc đua kết thúc vào giữa tháng 10 tại Ypres, thành phố cổ của người Flemish, nơi có các công sự bảo vệ các cảng của Eo biển Manche và lối ra Biển Bắc. Continue reading “19/10/1914: Trận Ypres thứ nhất”

18/10/1860: Viên Minh Viên bị phá hủy

Nguồn: Peking’s Summer Palace destroyed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1860, Quân đội Anh khi đó đang chiếm đóng Bắc Kinh, đã cướp bóc và thiêu rụi Viên Minh Viên, dinh thự mùa hè tráng lệ do các hoàng đế Mãn Châu xây dựng vào thế kỷ 18. Chính quyền nhà Thanh đầu hàng lực lượng viễn chinh Pháp-Anh ngay sau đó, chấm dứt Chiến tranh Nha phiến lần thứ hai và cũng chấm dứt hy vọng đảo ngược làn sóng thống trị của nước ngoài trong các vấn đề quốc gia của Trung Quốc. Continue reading “18/10/1860: Viên Minh Viên bị phá hủy”

16/10/1996: 84 người thiệt mạng tại một trận đấu vòng loại World Cup

Nguồn: Stampede kills 84 at World Cup match, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1996, vụ giẫm đạp của người hâm mộ bóng đá trước một trận đấu vòng loại World Cup tại Thành phố Guatemala đã khiến 84 người thiệt mạng và hơn 100 người khác bị thương nặng.

Đội tuyển quốc gia Guatemala dự kiến sẽ đối đầu Costa Rica vào tối thứ Tư tại Thành phố Guatemala. Khoảng 60.000 người hâm mộ, hầu hết mặc trang phục xanh và trắng theo màu sắc truyền thống của đất nước, đã đến sân vận động, nơi chỉ có sức chứa 45.000 người. Nguyên nhân là do những kẻ lừa đảo đã bán hàng nghìn vé giả cho sự kiện này. Continue reading “16/10/1996: 84 người thiệt mạng tại một trận đấu vòng loại World Cup”

14/10/1912: Theodore Roosevelt bị bắn ở Milwaukee

Nguồn: Theodore Roosevelt shot in Milwaukee, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1912, ngay trước khi có bài phát biểu vận động tranh cử tại Milwaukee, Wisconsin, ứng viên tổng thống Theodore Roosevelt đã bị chủ quán rượu John Schrank bắn ở cự ly gần khi đang chào đón công chúng trước Khách sạn Gilpatrick. Viên đạn cỡ nòng .32 của Schrank, nhắm thẳng vào tim của Roosevelt, đã không gây tử vong cho vị cựu tổng thống vì sức công phá của nó bị cản trở bởi một hộp đựng kính và một tập bản thảo trong túi áo khoác dày của Roosevelt – đó chính là tập bản thảo chứa bài phát biểu buổi tối của ông. Schrank ngay lập tức bị bắt giữ và được cho là đã đưa ra lý do rằng “bất kỳ người nào muốn có nhiệm kỳ thứ ba đều phải bị bắn.” Continue reading “14/10/1912: Theodore Roosevelt bị bắn ở Milwaukee”

12/10/1972: Bạo lực chủng tộc bùng phát trên tàu Hải quân Mỹ

Nguồn: Racial violence breaks out aboard U.S. Navy ships, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, bạo lực chủng tộc đã bùng phát trên các tàu của Hải quân Mỹ. Tổng cộng, 46 thủy thủ đã bị thương trong cuộc bạo loạn chủng tộc liên quan đến hơn 100 thủy thủ trên tàu sân bay USS Kitty Hawk đang trên đường đến căn cứ ở Vịnh Bắc Bộ ngoài khơi Việt Nam. Sự việc nổ ra khi một thủy thủ người da đen bị triệu tập để thẩm vấn về một cuộc ẩu đả xảy ra trong thời gian thủy thủ đoàn được tự do tại Vịnh Subic ở Philippines. Người thủy thủ này từ chối khai báo, và anh ta cùng bạn bè đã gây ra một cuộc ẩu đả khiến 60 thủy thủ khác bị thương. Cuối cùng, 26 người, tất cả đều là người da đen, đã bị buộc tội hành hung và bạo loạn, đồng thời được lệnh phải ra hầu tòa quân sự ở San Diego. Continue reading “12/10/1972: Bạo lực chủng tộc bùng phát trên tàu Hải quân Mỹ”

11/10/1775: William Howe được bổ nhiệm làm Tổng tư lệnh quân đội Anh

Nguồn: William Howe named commander in chief of British army, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1775, Tướng William Howe đã được chọn làm Tổng tư lệnh Quân đội Anh tại Mỹ, thay thế Trung tướng Thomas Gage. Ông được bổ nhiệm chính thức vào tháng 04/1776.

Những trận đánh lớn đầu tiên của Tướng Howe chống lại người đồng cấp Mỹ, Tướng George Washington, bao gồm Trận Bunker Hill, diễn ra trong thời gian quân Ái Quốc vây hãm Boston. Chúng là những thất bại đáng thất vọng, dẫn đến việc quân Anh phải rút lui khỏi Boston vào tháng 03/1776. Tuy nhiên, Howe và quân đội Anh đã tự cứu vãn bằng chiến thắng trước Washington và Quân đội Lục địa tại Trận Long Island vào tháng 8. Continue reading “11/10/1775: William Howe được bổ nhiệm làm Tổng tư lệnh quân đội Anh”