Category: Sự kiện

21/12/1958: De Gaulle đắc cử Tổng thống Pháp

Nguồn: De Gaulle elected, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1958, ba tháng sau khi hiến pháp mới của nước Pháp được phê chuẩn, Charles de Gaulle được bầu làm tổng thống đầu tiên của Đệ Ngũ Cộng Hòa bởi đa số áp đảo. Trước đó, vào tháng 6, vị anh hùng Thế chiến II của Pháp đã được kêu gọi đứng lên lãnh đạo đất nước sau khi ông đã nghỉ hưu khi một cuộc nổi dậy quân sự và dân sự ở Algeria đe dọa sự ổn định của nước Pháp.

Là một cựu chiến binh Thế chiến I, de Gaulle đã không thành công khi kiến ​​nghị nước Pháp hiện đại hóa lực lượng vũ trang của mình nhiều năm trước khi Thế chiến II bùng nổ. Sau khi Thủ tướng Pháp Henri Pétain ký một hiệp định đình chiến với Đức Quốc xã vào tháng 06 năm 1940, de Gaulle đã trốn sang London, nơi ông tổ chức các Lực lượng Nước Pháp Tự do và tập hợp các thuộc địa của Pháp dưới ngọn cờ Đồng minh. Các lực lượng của ông đã chiến đấu thành công ở Bắc Phi, và vào tháng 06 năm 1944, ông được chỉ định là người đứng đầu chính phủ Pháp lưu vong. Continue reading “21/12/1958: De Gaulle đắc cử Tổng thống Pháp”

20/12/1995: NATO nhận gìn giữ hòa bình ở Bosnia

Nguồn: NATO assumes peacekeeping duties in Bosnia, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1995, trong một buổi lễ ngắn tại Sarajevo, Bosnia-Herzegovina, Tướng Pháp Bernard Janvier, người đứng đầu Lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc, đã chính thức chuyển giao quyền lực quân sự ở Bosnia cho Đô đốc Mỹ Leighton Smith, chỉ huy của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Nam Âu.

Buổi lễ long trọng này đã dọn đường cho việc triển khai 60.000 quân NATO để thực thi Hòa ước Dayton (Dayton Peace Accords) được ký bởi các lãnh đạo của Nam Tư cũ vào ngày 14/12. Trước đó trong cùng năm, kế hoạch hòa bình do Mỹ tài trợ đã được đề xuất tại bàn đàm phán ở Dayton, Ohio, và các bên tham chiến cuối cùng cũng miễn cưỡng chấp nhận vào tháng 11, chấm dứt bốn năm xung đột đẫm máu ở Nam Tư, với hơn 200.000 người thiệt mạng. Continue reading “20/12/1995: NATO nhận gìn giữ hòa bình ở Bosnia”

19/12/2005: Ahmadinejad ra lệnh cấm âm nhạc phương Tây

Nguồn: Ahmadinejad bans all Western music in Iranian state television and radio broadcasts, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Tuyên bố đầu tiên bởi một người của công chúng về việc các loại hình âm nhạc phổ biến có khả năng gây bất ổn xã hội có từ thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên, khi nhà triết học vĩ đại Plato đã viết: “Khi dạng thức âm nhạc thay đổi, các bức tường của thành phố rung chuyển”. Nhiều phát ngôn tương tự đã được đưa ra trong những năm 2000, khi những người muốn bảo vệ hiện trạng gọi các ca sĩ khác biệt như Igor Stravinsky, Elvis Presley và Ice-T là mối nguy hiểm cho xã hội.

Vào ngày này năm 2005, trong một cuộc tổng công kích, Tổng thống Iran mới đắc cử Mahmoud Ahmadinejad đã gọi các nghệ sĩ nêu trên và nhiều người nữa như vậy khi ông tuyên bố cấm hoàn toàn âm nhạc phương Tây trên các chương tình truyền hình và phát thanh của nhà nước ở Cộng hòa Hồi giáo Iran. Continue reading “19/12/2005: Ahmadinejad ra lệnh cấm âm nhạc phương Tây”

18/12/1620: Tàu Mayflower cập cảng Plymouth

Nguồn: Mayflower docks at Plymouth Harbor, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1620, tàu Mayflower của Anh đã neo lại tại Plymouth, Massachusetts, và các hành khách đều được chuẩn bị sẵn sàng để bắt đầu tại nơi ở mới của họ, Thuộc địa Plymouth (Plymouth Colony).

Câu chuyện Mayflower nổi tiếng bắt đầu vào năm 1606, khi một nhóm các nhà Thanh giáo (Puritans) với đầu óc cải cách ở Nottinghamshire, Anh, quyết định thành lập nhà thờ riêng của họ, tách biệt khỏi Giáo hội Anh quốc do nhà nước kiểm soát. Bị buộc tội phản quốc, họ phải rời khỏi đất nước và đến định cư ở Hà Lan khoan dung hơn. Sau 12 năm đấu tranh để thích nghi và sinh sống, nhóm này đã nhận được ủng hộ tài chính từ một số thương nhân ở London để thành lập một thuộc địa ở Mỹ. Ngày 06/09/1620, 102 hành khách – được đặt tên là Những người Hành hương (Pilgrims) bởi William Bradford, người sẽ trở thành thống đốc đầu tiên của Thuộc địa Plymouth – đã chen chúc trên tàu Mayflower để bắt đầu cuộc hành trình dài, đầy khó khăn để đi tìm cuộc sống mới nơi Tân Thế giới. Continue reading “18/12/1620: Tàu Mayflower cập cảng Plymouth”

17/12/1944: Hoa Kỳ chấm dứt giam giữ người Mỹ gốc Nhật

Nguồn: U.S. approves end to internment of Japanese Americans, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1944, trong Thế chiến II, Thiếu tướng Hoa Kỳ Henry C. Pratt đã ban hành Công bố số 21, trong đó tuyên bố rằng, kể từ ngày 02 tháng 01 năm 1945, những người Mỹ gốc Nhật đã “sơ tán” khỏi Bờ Tây có thể quay trở về nhà của họ.

Vào ngày 19 tháng 02 năm 1942, 10 tuần sau khi Nhật Bản tấn công Trân Châu Cảng, Tổng thống Hoa Kỳ Franklin D. Roosevelt đã ký Sắc lệnh 9066, cho phép di dời bất kỳ ai hoặc toàn bộ các cụm dân cư khỏi các khu vực quân sự “khi được xem là cần thiết”. Sau đó quân đội đã xác định toàn bộ khu vực Bờ Tây, nơi sinh sống của phần lớn người Mỹ gốc Nhật hoặc có quốc tịch Nhật, là một khu vực quân sự. Continue reading “17/12/1944: Hoa Kỳ chấm dứt giam giữ người Mỹ gốc Nhật”

16/12/1979: OPEC tuyên bố tăng giá dầu

Nguồn: OPEC states raise oil prices, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1979, đêm trước cuộc họp thiết lập giá hàng năm của Tổ chức Các Nước Xuất khẩu Dầu mỏ (Organization of Petroleum Exporting Countries, OPEC) ở Caracas, hai nước thành viên (Libya và Indonesia) đã công bố kế hoạch tăng giá dầu [thô] thêm 4 USD (Libya) và 2 USD (Indonesia) mỗi thùng. Giá sau cùng – tương ứng là 30 USD và 25,50 USD cho mỗi thùng – trở thành một trong những mức cao nhất từng có. Các động thái ngoại giao này là nhằm khiến cho nhóm “diều hâu” thuộc OPEC ngừng việc đẩy giá dầu lên cao hơn nữa. Dù vậy, tới cuối năm 1979, giá dầu đã tăng hơn gấp đôi so với cuối năm trước. Continue reading “16/12/1979: OPEC tuyên bố tăng giá dầu”

15/12/1945: MacArthur chấm dứt ‘quốc giáo’ Shinto ở Nhật

Nguồn: MacArthur orders end of Shinto as Japanese state religion, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, Tướng Douglas MacArthur, với tư cách là Tư lệnh Tối cao của Đồng minh ở Thái Bình Dương, đã ra lệnh chấm dứt việc xem Shinto (Thần đạo) là quốc giáo của Nhật Bản. Hệ thống Shinto bao gồm niềm tin rằng Hoàng Đế, trong trường hợp này là Hirohito, là thần thánh.

Ngày 02/09/1945, trên tàu USS Missouri ở vịnh Tokyo, MacArthur đã đại diện cho phe Đồng minh ký vào bản hiệp ước đầu hàng của Nhật Bản. Tuy nhiên, trước khi những cải cách kinh tế và chính trị mà các đồng minh đưa ra cho tương lai của Nhật Bản có thể được ban hành, nước này phải được phi quân sự hóa. Continue reading “15/12/1945: MacArthur chấm dứt ‘quốc giáo’ Shinto ở Nhật”

14/12/1799: George Washington qua đời

Nguồn: George Washington dies, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1799, George Washington, nhà lãnh đạo cách mạng và tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ, qua đời vì bệnh viêm thanh quản cấp tính tại tư gia ở Mount Vernon, Virginia, hưởng thọ 67 tuổi.

George Washington sinh năm 1732 trong một gia đình nông dân ở hạt Westmoreland, Virginia. Kinh nghiệm quân sự trực tiếp đầu tiên của ông là một trung tá trong lực lượng dân quân thuộc địa Virginia năm 1754, khi ông dẫn đầu một đội viễn chinh nhỏ chống lại quân Pháp tại thung lũng sông Ohio nhân danh thống đốc bang Virginia. Hai năm sau, Washington nắm quyền chỉ huy lực lượng phòng thủ biên giới phía tây Virginia trong Chiến tranh Pháp và Người Da đỏ. Sau khi chiến trường của cuộc chiến chuyển đến nơi khác, ông đã rời quân ngũ, trở về với cuộc sống của một người trồng rừng, và đảm nhiệm một ghế trong Viện Thứ dân Virginia. Continue reading “14/12/1799: George Washington qua đời”

13/12/2000: Al Gore thừa nhận thất bại trong bầu cử Tổng thống

Nguồn: Al Gore concedes presidential election, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2000, Phó Tổng thống Al Gore miễn cưỡng thừa nhận thất bại trước Thống đốc bang Texas, George W. Bush, trong nỗ lực giành chức Tổng thống sau nhiều tuần lễ tranh cãi pháp lý về việc đếm lại phiếu bầu ở bang Florida.

Trong một bài phát biểu được truyền hình từ văn phòng của ông bên cạnh Nhà Trắng, Gore nói rằng dù thất vọng sâu sắc và không đồng ý với phán quyết của Tòa án Tối cao mà theo đó đã khiến chiến dịch tranh cử của ông phải kết thúc, thì “hận thù đảng phái phải được đặt sang một bên.” Continue reading “13/12/2000: Al Gore thừa nhận thất bại trong bầu cử Tổng thống”

12/12/1901: Marconi gửi tín hiệu radio xuyên Đại Tây Dương

Nguồn: Marconi sends first Atlantic wireless transmission, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1901, nhà vật lý người Ý và người tiên phong trong lĩnh vực radio Guglielmo Marconi đã thành công trong việc gửi tín hiệu vô tuyến đầu tiên xuyên Đại Tây Dương, bác bỏ những người dèm pha nói rằng độ cong của bề mặt trái đất sẽ hạn chế việc truyền tải tín hiệu trong phạm vi chỉ 200 dặm hoặc ít hơn. Thông điệp được truyền đi – chỉ đơn giản là tín hiệu mã Morse cho chữ cái “s” – đã di chuyển hơn 2.000 dặm từ Poldhu ở Cornwall, Anh, tới Newfoundland, Canada. Continue reading “12/12/1901: Marconi gửi tín hiệu radio xuyên Đại Tây Dương”

11/12/1946: Thành lập UNICEF

Nguồn: UNICEF founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1946, sau Thế chiến II, Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc đã quyết định bỏ phiếu thành lập Quỹ Khẩn cấp Nhi đồng Quốc tế Liên Hiệp Quốc (United Nations International Children’s Emergency Fund, UNICEF), một tổ chức giúp đỡ và cứu trợ trẻ em sống ở các nước bị tàn phá bởi chiến tranh.

Sau cuộc khủng hoảng lương thực và y tế cuối thập niên 1940, UNICEF tiếp tục vai trò của mình như một tổ chức cứu trợ cho trẻ em tại các quốc gia gặp khó khăn và trong những năm 1970 đã trở thành tổ chức ủng hộ quyền trẻ em. Continue reading “11/12/1946: Thành lập UNICEF”

10/12/1917: Hội Chữ thập đỏ được trao Nobel Hòa bình

Nguồn: Red Cross is awarded Nobel Peace Prize, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1917, sau ba năm chiến tranh mà không có giải Nobel Hòa bình nào được trao, Ủy ban Nobel Na Uy đã trao giải thưởng năm 1917 cho Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (International Committee of the Red Cross – ICRC).

Từ sau sự bùng nổ của Thế chiến I, Ủy ban Nobel đã quyết định không trao giải thưởng hòa bình hàng năm, và tuyên bố chính thức rằng không có ứng cử viên xứng đáng nào được đề cử. Tuy nhiên, vào tháng 01 năm 1917, Giáo sư Louis Renault, một luật sư nổi tiếng, người từng đoạt giải Nobel Hòa bình (năm 1906, vì vai trò của ông trong việc mở rộng Công ước Geneva để điều chỉnh cả chiến tranh trên biển), đồng thời là chủ tịch đương nhiệm Hội Chữ thập đỏ Pháp, đã đề cử ICRC cho giải thưởng năm đó. Continue reading “10/12/1917: Hội Chữ thập đỏ được trao Nobel Hòa bình”

09/12/1917: Jerusalem đầu hàng quân Anh

Nguồn: Jerusalem surrenders to British troops, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1917, khi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ rút khỏi khu vực chỉ sau một ngày chiến đấu, các quan chức đứng đầu Thánh Địa Jerusalem đã trao chìa khóa thành phố cho quân đội Anh.

Hai ngày sau đó, người Anh, dẫn đầu bởi Tướng Edmund Allenby, vị chỉ huy chuyển đến từ Mặt trận phía Tây hồi tháng 06 để tiếp quản Ai Cập, đã tiến vào Thánh Địa theo chỉ dẫn nghiêm ngặt của London để không tỏ ra thiếu tôn trọng đối với Thánh Địa, người dân và truyền thống của nơi này. Allenby đã đi bộ vào Jerusalem – với chủ đích thể hiện sự trái ngược với Hoàng đế Wilhelm (của Đức) khi ông tiến vào thành phố trên lưng ngựa vào năm 1898 – và đã không có lá cờ phe Hiệp Ước nào được giương lên ở thành phố, trong khi quân đội Hồi giáo từ Ấn Độ được phái đi bảo vệ địa danh tôn giáo Vòm đá thiêng (Dome of the Rock). Continue reading “09/12/1917: Jerusalem đầu hàng quân Anh”

08/12/1863: Lincoln công bố Tuyên ngôn Ân xá và Tái thiết

Nguồn: Lincoln issues Proclamation of Amnesty and Reconstruction, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1863, Tổng thống Abraham Lincoln đưa ra kế hoạch hòa giải của ông cho việc thống nhất Hoa Kỳ với Tuyên ngôn Ân xá và Tái thiết (Proclamation of Amnesty and Reconstruction).

Tính đến thời điểm đó trong cuộc Nội chiến, rõ ràng là Lincoln cần phải đề ra một số kế hoạch sơ bộ cho việc tái thiết sau chiến tranh. Quân đội Liên minh miền Bắc (Union) đã chiếm được phần lớn miền Nam, và một số tiểu bang đã sẵn sàng để xây dựng lại chính quyền của họ. Continue reading “08/12/1863: Lincoln công bố Tuyên ngôn Ân xá và Tái thiết”

07/12/1787: Delaware phê chuẩn Hiến pháp

Nguồn: Delaware ratifies the Constitution, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1787, Delaware trở thành tiểu bang đầu tiên phê chuẩn Hiến pháp Hoa Kỳ, thông qua một cuộc bỏ phiếu với toàn phiếu thuận.

Sự kiện quan trọng này xảy ra đúng một năm sau khi tờ Hampshire Herald công khai một tuyên bố của Thomas Grover trong đó liệt kê các yêu cầu được đưa ra bởi những người tham gia cuộc nổi loạn do Shays lãnh đạo. Nền kinh tế hậu chiến đã khiến người nông dân ở miền tây Massachusetts và khắp 13 tiểu bang rơi vào cảnh khốn cùng. Nhiều người không thể trả nợ bằng thứ tiền giấy không còn giá trị do chính phủ các tiểu bang ban hành. Thuyền trưởng Daniel Shays, một cựu chiến binh Quân đội Lục địa, đã dẫn đầu một cuộc tấn công vào kho vũ khí liên bang ở Springfield, Massachusetts, nhằm đóng cửa các tòa án nơi các luật sư đòi nợ kiện người mắc nợ. Continue reading “07/12/1787: Delaware phê chuẩn Hiến pháp”

06/12/1972: Giao tranh tiếp diễn bất chấp hòa đàm Paris

Nguồn: Fighting continues in South Vietnam while negotiators talk in Paris, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này nắm 1972, giao tranh ở miền Nam Việt Nam ngày càng khốc liệt trong khi cuộc hòa đàm bí mật ở Paris được tiếp tục sau 24 giờ tạm dừng. Giao tranh tiếp diễn là do cả hai bên đều cố gắng giành lợi thế ở vùng nông thôn để chuẩn bị cho khả năng đạt được lệnh ngừng bắn ở Paris. Continue reading “06/12/1972: Giao tranh tiếp diễn bất chấp hòa đàm Paris”

05/12/1933: Thời kỳ cấm rượu ở Mỹ chấm dứt

Nguồn: Prohibition ends, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1933, bản Tu chính án 21 của Hiến pháp Hoa Kỳ được phê chuẩn, bãi bỏ Tu chính án 18 và chấm dứt kỷ nguyên cấm rượu toàn quốc ở Mỹ. Vào lúc 05 giờ 32 phút chiều, Utah đã trở thành tiểu bang thứ 36 phê chuẩn bản tu chính án, giúp đạt được tỷ lệ đa số cần thiết ba phần tư các bang phê chuẩn. Pennsylvania và Ohio đã phê chuẩn trước đó cùng ngày.

Phong trào cấm uống rượu bắt đầu vào đầu thế kỷ 19, khi những người Mỹ lo ngại về các tác động bất lợi của việc uống rượu đã bắt đầu hình thành các cộng đồng không uống rượu. Vào cuối thế kỷ 19, các nhóm này đã trở thành một lực lượng chính trị mạnh mẽ, thực hiện vận động ở cấp tiểu bang và kêu gọi cấm rượu trên phạm vi toàn quốc. Một số bang đã cấm sản xuất hoặc bán rượu trong phạm vi biên giới của mình. Continue reading “05/12/1933: Thời kỳ cấm rượu ở Mỹ chấm dứt”

04/12/1942: Tín đồ Thiên Chúa giáo trợ giúp người Do Thái Ba Lan

Nguồn: Polish Christians come to the aid of Polish Jews, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, ở Warsaw, một nhóm tín đồ Thiên Chúa giáo Ba Lan đã bất chấp mạng sống của mình khi thành lập Hội đồng Hỗ trợ người Do Thái (Council for the Assistance of the Jews). Đứng đầu tổ chức này là hai người phụ nữ, Zofia Kossak và Wanda Filipowicz.

Kể từ khi Đức xâm lược Ba Lan vào năm 1939, dân Do Thái hoặc là bị đẩy vào các khu ổ chuột (ghetto), hoặc bị đưa đến các trại lao động tập trung, hoặc bị sát hại. Nhà ở và cửa hiệu Do Thái bị tịch thu và các hội đường (synagogues) bị đốt trụi. Quyết định về số phận của người Do Thái cuối cùng cũng bị tiết lộ vào tháng 06/1942, khi một tờ báo ngầm của Warsaw, tờ Lữ đoàn Giải phóng (Liberty Brigade), công bố rằng hàng chục ngàn người Do Thái đã bị giết bằng khí độc tại Chelmno, một trại tử thần ở Ba Lan, gần bảy tháng sau khi việc thảm sát tù nhân bắt đầu. Continue reading “04/12/1942: Tín đồ Thiên Chúa giáo trợ giúp người Do Thái Ba Lan”

03/12/1818: Illinois thành tiểu bang thứ 21 của Hoa Kỳ

Nguồn: Illinois becomes the 21st state, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1818, Illinois được công nhận tư cách tiểu bang của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Mặc dù Illinois mang đến những thách thức khác thường cho những người nhập cư không quen thuộc với đất đai và thảm thực vật của khu vực này, nó đã phát triển thành một bang nhộn nhịp và đông đúc cư dân.

Những đồng cỏ kỳ lạ nhưng xinh đẹp nằm ở phía đông sông Mississippi và phía bắc Hồ Michigan đã tỏ ra là một thách thức khó khăn đối với làn sóng những người nhập cư đang di chuyển về phía tây. Vốn quen với những vùng đất có nhiều rừng như bang Kentucky và Tennessee, những người nhập cư đầu tiên đến Illinois không biết phải làm gì với những đồng cỏ trải dài rộng lớn không một bóng cây. Continue reading “03/12/1818: Illinois thành tiểu bang thứ 21 của Hoa Kỳ”

02/12/1823: Học thuyết Monroe được công bố

Nguồn: Monroe Doctrine declared, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1823, trong bài diễn văn thường niên trước Quốc hội, Tổng thống James Monroe đã tuyên bố một sáng kiến mới về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ mà sau này được gọi là “Học thuyết Monroe.” Phần lớn là công trình của Ngoại trưởng John Quincy Adams, Học thuyết Monroe ngăn cấm sự can thiệp của Châu Âu vào Châu Mỹ, đồng thời khẳng định tính trung lập của Hoa Kỳ trong các cuộc xung đột trong tương lai của châu Âu. Continue reading “02/12/1823: Học thuyết Monroe được công bố”