Author: Kim Phụng

04/06/1942: Trận Midway

Nguồn: Battle of Midway begins , History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, Trận Midway, một trong những chiến thắng quyết định nhất của Mỹ trước Nhật trong Thế chiến II, đã bắt đầu. Trong trận chiến trên không và trên biển kéo dài bốn ngày này, Hạm đội Thái Bình Dương vượt trội của Mỹ đã thành công trong việc tiêu diệt bốn tàu sân bay Nhật Bản mà chỉ mất tàu Yorktown dưới tay một Hải quân Nhật Bản từng “bất khả chiến bại.”

Trong các đợt tấn công trong sáu tháng trước trận Midway, người Nhật đã chiến thắng ở nhiều vùng đất trên khắp Thái Bình Dương, bao gồm Malaysia, Singapore, Đông Ấn Hà Lan, Philippines và nhiều quần đảo khác. Tuy nhiên, Mỹ cũng dần trở thành một mối đe dọa đáng gờm và Đô đốc Nhật Bản Isoruku Yamamoto đã tìm cách tiêu diệt Hạm đội Thái Bình Dương trước khi nó đủ mạnh để vượt qua họ. Continue reading “04/06/1942: Trận Midway”

02/06/1915: Liên quân Áo-Đức tấn công Nga tại Przemysl

Nguồn: Austro-German forces attack Russians at Przemysl History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1915, liên minh Áo-Hung và Đức đã tiếp tục tấn công Nga ở Przemysl (nay thuộc Ba Lan), thành trì bảo vệ cực đông bắc của Đế quốc Áo-Hung.

Dược dùng làm tổng hành dinh của quân đội Áo trong những tháng đầu tiên của Thế chiến I, Przemysl đã được lệnh phải kiên trì giữ vững đến phút chót trước bước tiến đáng kinh ngạc của quân Nga vào Áo-Hung trong mùa thu năm 1914. Sau sáu tháng bị bao vây, phải chịu cảnh thiếu lương thực trầm trọng và thương vong nặng nề, những nhóm lính cuối cùng của Áo-Hung tại Przemysl đã từ bỏ quyền kiểm soát thành này vào ngày 22/3/1915. Continue reading “02/06/1915: Liên quân Áo-Đức tấn công Nga tại Przemysl”

01/06/1864: Trận Cold Harbor

Nguồn: Battle of Cold Harbor begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1864, quân Hợp bang miền Nam đã tấn công vào đoàn lính Liên minh miền Bắc đóng ở đường Cold Harbour, Virginia, vị trí chiến lược chỉ cách Richmond chừng một chục dặm.

Từ đầu tháng 05/1864, Tướng Ulysses S. Grant đã chỉ huy quân Liên minh miền Bắc liên tục nhắm vào Binh đoàn Northern Virginia của Robert E. Lee ở khu vực xung quanh Richmond. Đợt tấn công đã gây thiệt hại nặng nề cho Binh đoàn Potomac của Grant, với con số thương vong lên mức 60.000 người trước khi họ đến được Cold Harbor. Sau nhiều trận chiến dọc theo sông North Anna và tại nhà thờ Bethesda vào cuối tháng 5, hai phe tiếp tục cuộc đua tiến đến điểm chiến lược tiếp theo. Nhưng phía Liên minh đã chậm chân hơn phía Hợp bang. Continue reading “01/06/1864: Trận Cold Harbor”

30/05/1971: Mariner 9 khởi hành đến Sao Hỏa

Nguồn: Mariner 9 departs for Mars, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1971, tàu thăm dò không gian không người lái Mariner 9 của Mỹ đã được phóng lên không gian với nhiệm vụ thu thập thông tin khoa học trên Sao Hỏa, hành tinh thứ tư tính từ Mặt Trời. Con tàu vũ trụ nặng 1.116 pound (khoảng 500 kg) đã tiến vào quỹ đạo Hành tinh Đỏ vào ngày 13/11/1971 và quay quanh nó hai lần mỗi ngày trong gần một năm, chụp ảnh bề mặt và phân tích bầu khí quyển bằng các thiết bị hồng ngoại và tử ngoại. Mariner 9 thu thập dữ liệu về thành phần khí quyển, mật độ, áp suất và nhiệt độ của Sao Hỏa, cũng như thông tin về thành phần bề mặt, nhiệt độ và địa hình của hành tinh. Continue reading “30/05/1971: Mariner 9 khởi hành đến Sao Hỏa”

28/05/1940: Bỉ đầu hàng Đức vô điều kiện

Nguồn: Belgium surrenders unconditionally, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1940, sau đợt bắn phá không ngừng kéo dài 18 ngày của quân Đức, nhà vua Bỉ, trông chờ một hiệp định đình chiến nhưng chỉ nhận được yêu cầu đầu hàng vô điều kiện. Và ông đã chấp nhận.

Quân Đức đã tiến vào Bỉ từ ngày 10/05 trong chiến dịch tấn công phương Tây ban đầu của Hitler. Mặc dù có một số hỗ trợ của lực lượng Anh, người Bỉ đã bị áp đảo về quân số và vũ khí ngay từ phút đầu. Hành động đầu hàng đầu tiên của Bỉ diễn ra chỉ một ngày sau cuộc xâm lược, khi toán lính bảo vệ Pháo đài Eben-Emael đầu hàng. Continue reading “28/05/1940: Bỉ đầu hàng Đức vô điều kiện”

26/05/1897: Tiểu thuyết Dracula chính thức được bán ở London

Nguồn: Dracula goes on sale in London, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1897, những bản sao đầu tiên của tiểu thuyết ma cà rồng kinh điển Dracula của nhà văn người Ireland, Bram Stoker, đã bắt đầu xuất hiện trong các hiệu sách ở London.

Dù có tuổi thơ ốm yếu, Stoker lớn lên vẫn trở thành một ngôi sao bóng đá tại trường Đại học Trinity, Dublin. Sau khi tốt nghiệp, ông vừa làm nhân viên tại Lâu đài Dublin suốt 10 năm, vừa viết các bài phê bình kịch cho tờ Dublin Mail. Nhờ đó, Stoker đã gặp nam diễn viên nổi tiếng Sir Henry Irving, người đã thuê ông làm quản lý. Stoker tiếp tục làm công việc này ba thập niên tiếp theo, đảm nhiệm việc viết một lượng thư từ rất lớn cho Irving, và đi cùng ông trong các chuyến lưu diễn ở Mỹ. Suốt những năm này, Stoker bắt đầu viết một số truyện kinh dị cho các tạp chí, và vào năm 1890, ông đã xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tiên của mình, The Snake’s Pass. Continue reading “26/05/1897: Tiểu thuyết Dracula chính thức được bán ở London”

25/05/1895: Oscar Wilde vào tù vì tội quan hệ đồng tính

Nguồn: Oscar Wilde is sent to prison for indecency, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1895, nhà viết kịch Oscar Wilde được đưa đến nhà tù Reading Gaol, London, sau khi bị kết án về tội quan hệ đồng tính. Tác giả của Dorian Gray và The Importance of Being Earnest đã bị phơi bày cuộc sống riêng tư vì mối thâm thù với Sir John Sholto Douglas, người có con trai chính là người tình của Wilde.

Vào thời bấy giờ, đồng tính luyến ái là một hành vi phạm tội hình sự và bị cấm kỵ nghiêm ngặt trong xã hội Anh. Wilde đã chật vật vừa che giấu xu hướng tính dục của mình, vừa cố gắng tìm kiếm sự chấp nhận ở một mức độ nhất định. Sau khi Douglas, một người kỳ thị đồng tính, bắt đầu công khai phản đối các hành vi của Wilde, nhà văn cảm thấy buộc phải kiện ông này với tội phỉ báng. Continue reading “25/05/1895: Oscar Wilde vào tù vì tội quan hệ đồng tính”

23/05/1941: Tàu của Lord Mountbatten bị Đức đánh chìm

Nguồn: Lord Mountbatten, cousin to a king, sunk by German dive-bombers, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Đô đốc Louis Mountbatten, anh họ của Vua George VI và là người duy nhất ngoài nhà vua nắm giữ đồng thời chức vụ ở ba đơn vị quân đội, là một trong số những người bị ném xuống biển Địa Trung Hải khi tàu khu trục của ông, chiếc HMS Kelly, bị đánh chìm.

Tàu của Mountbatten là một trong số các tàu tuần dương, tàu khu trục và tàu chiến của Anh bị đánh chìm ngoài khơi đảo Crete bởi máy bay ném bom bổ nhào (Sturzkampfflugzeug/dive-bombers) của Đức. Chỉ riêng chiếc khu trục Kelly đã bị tấn công bởi 24 máy bay ném bom, khiến 130 thuyền viên thiệt mạng. Continue reading “23/05/1941: Tàu của Lord Mountbatten bị Đức đánh chìm”

19/04/1864: Lincoln đề nghị đối xử bình đẳng với thân nhân lính chiến

Nguồn: Lincoln proposes equal treatment of soldiers’ dependents, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1864, Tổng thống Abraham Lincoln đã viết thư cho Chủ tịch Thượng viện Charles Sumner, đại diện bang Massachusetts, đồng thời là người chống chế độ nô lệ, đề nghị rằng các góa phụ và con cái của binh sĩ Mỹ nên được đối xử bình đẳng bất kể chủng tộc.

Lincoln đã chia sẻ nhiều quan điểm của người bạn Sumner về quyền dân sự. Trong một động thái chưa từng có, Lincoln đã cho phép một phụ nữ da đen, góa phụ của một người lính da đen trong Nội chiến Mỹ, Thiếu tá Lionel F. Booth, gặp Tổng thống tại Nhà Trắng. Continue reading “19/04/1864: Lincoln đề nghị đối xử bình đẳng với thân nhân lính chiến”

18/05/1974: Ấn Độ gia nhập câu lạc bộ hạt nhân

Nguồn: India joins the nuclear club, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1974, tại sa mạc Rajasthan gần thành phố Pokhran, Ấn Độ đã kích nổ thành công vũ khí hạt nhân đầu tiên của mình, một quả bom phân hạch có sức công phá tương đương với quả bom nguyên tử mà Mỹ từng thả xuống thành phố Hiroshima, Nhật Bản. Vụ thử nghiệm diễn ra đúng vào ngày kỷ niệm Giác ngộ của Đức Phật, và Thủ tướng Ấn Độ Indira Gandhi đã nhận được thông điệp “Đức Phật đã mỉm cười” từ các nhà khoa học tại địa điểm thử nghiệm sau khi vụ nổ thành công. Continue reading “18/05/1974: Ấn Độ gia nhập câu lạc bộ hạt nhân”

16/05/1918: Quốc Hội Mỹ thông qua Đạo luật chống Nổi loạn

Nguồn: U.S. Congress passes Sedition Act, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, Quốc Hội Mỹ đã thông qua Đạo luật chống Nổi loạn (Sedition Act), một bộ luật được thiết kế để bảo vệ sự tham gia của nước Mỹ vào Thế chiến I.

Cùng với Đạo luật Gián điệp (Espionage Act) ban hành một năm trước đó, Đạo luật chống Nổi loạn được xây dựng phần lớn bởi A. Mitchell Palmer, Tổng Chưởng lý dưới thời Tổng thống Woodrow Wilson. Đạo luật Gián điệp, được thông qua ngay sau khi Mỹ tham chiến vào đầu tháng 04/1917, tuyên bố rằng mọi hành vi truyền đạt thông tin nhằm can thiệp vào nỗ lực chiến tranh của lực lượng vũ trang Mỹ hoặc thúc đẩy thành công của kẻ thù đều bị xem là phạm tội. Continue reading “16/05/1918: Quốc Hội Mỹ thông qua Đạo luật chống Nổi loạn”

14/05/1943: Mỹ và Anh lên kế hoạch cho Chiến dịch Pointblank

Nguồn: United States and Britain plan Operation Pointblank, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1943, các tham mưu trưởng của Mỹ và Anh đã họp tại Washington, D.C. nhằm lập ra và phê chuẩn Chiến dịch Pointblank, một cuộc không kích chung được thực hiện từ các căn cứ không quân của Anh.

Mục tiêu của Chiến dịch Pointblank rất lớn và toàn diện: “Phá hủy và thay đổi hoàn toàn hệ thống kinh tế và quân sự Đức, và làm suy yếu tinh thần của người dân Đức.” Chiến dịch cũng có ý định thiết lập “các chiến dịch chung cuối cùng trên lục địa châu Âu.” Nói cách khác, nó được dự định sẽ tạo tiền đề cho một đòn chí mạng sẽ khiến Đức phải quỳ gối. Continue reading “14/05/1943: Mỹ và Anh lên kế hoạch cho Chiến dịch Pointblank”

12/05/1941: Hitler ủng hộ Rashid Ali chống lại Anh

Nguồn: Hitler backs Rashid Ali in his fight against Britain, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Adolf Hitler đã gửi hai máy bay ném bom đến Iraq để hỗ trợ Rashid Ali al-Gailani trong cuộc nổi dậy chống lại Anh, nước đang cố gắng hiện thực hóa một liên minh Anh-Iraq đã được thỏa thuận trước đó.

Khi Thế chiến II nổ ra, Thủ tướng Iraq – Tướng Nuri as-Said – đã cắt đứt quan hệ với Đức và ký hiệp ước hợp tác với Vương quốc Anh. Tháng 04/1941, chính phủ Said bị lật đổ bởi Ali, một vị tướng chống Anh, người đã ra lệnh cắt đường ống dẫn dầu của Anh đến Địa Trung Hải. Phía Anh đáp trả bằng cách đưa một một lữ đoàn đến Vịnh Ba Tư, đánh bại thành công 9.000 lính Iraq. Continue reading “12/05/1941: Hitler ủng hộ Rashid Ali chống lại Anh”

11/05/1969: Lính Mỹ tấn công Đồi Thịt Băm

Nguồn: Hamburger Hill Assaulted by U.S. Troops, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Đồi Thịt Băm (Hamburger Hill) là nơi diễn ra một trong những trận chiến căng thẳng và gây tranh cãi nhất trong Chiến tranh Việt Nam. Được các nhà hoạch định quân sự gọi là Cao điểm 937 (937 chỉ độ cao tính bằng mét), ngọn đồi nằm đơn độc trong khu rừng rậm của Thung lũng A Sầu, cách biên giới với Lào khoảng một dặm.

Người Việt gọi ngọn đồi là Động A Bia (hay núi A Bia, núi muông thú ẩn mình). Mặc dù nó không có ý nghĩa chiến thuật thực sự, chiếm được ngọn đồi là một phần mục tiêu trong Chiến dịch Apache Snow, cuộc càn quét của quân đội Mỹ tại Thung lũng A Sầu. Mục đích của chiến dịch là cắt đứt khả năng xâm nhập của Bắc Việt từ Lào, cũng như các mối đe dọa của Bắc Việt đối với các thành phố Huế và Đà Nẵng. Continue reading “11/05/1969: Lính Mỹ tấn công Đồi Thịt Băm”

09/05/1997: Andrew Cunanan tiếp tục vụ giết người hàng loạt

Nguồn: Cunanan continues murder spree, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1997, thi thể của William Reese, 45 tuổi, một người quản lý nghĩa trang, đã được tìm thấy ở vùng nông thôn Pennsylvania, New Jersey. Ông đã bị bắn vào đầu bằng một viên đạn Golden Sabre đường kính 0.38 ly. Cảnh sát sớm xác định thủ phạm chính là Andrew Cunanan, một người đàn ông 27 tuổi đang bị truy nã vì ba vụ giết người. Có lẽ Cunanan đã giết Reese nhằm đánh cắp chiếc bán tải Chevrolet của ông này.

Cunanan dành phần lớn phần đời trưởng thành của mình làm ‘bạn đồng hành’ với những người đàn ông lớn tuổi giàu có; hắn chọn sống một lối sống cực kỳ sang chảnh ở San Diego, California, vượt quá khả năng của mình. Tháng 04/1997, Cunanan nói với bạn bè sẽ chuyển đến San Francisco. Nhưng thực ra hắn đã mua vé một chiều đến Minnesota sau khi cầu xin công ty thẻ tín dụng của mình gia hạn hạn mức tín dụng. Continue reading “09/05/1997: Andrew Cunanan tiếp tục vụ giết người hàng loạt”

07/05/1915: Tàu ngầm Đức đánh chìm tàu Lusitania

Nguồn: German submarine sinks Lusitania, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Sau nhiều cuộc tấn công của tàu ngầm Đức nhắm vào các tàu buôn ngoài khơi bờ biển phía nam Ireland, Đô đốc Hải quân Hoàng gia Anh cảnh báo tàu Lusitania nên tránh xa khu vực này hoặc có hành động đánh lừa đơn giản, như dùng hải trình ngoằn ngoèo để gây nhầm lẫn cho các tàu ngầm U-boat đang ngấm ngầm xác định đường đi của con tàu. Dù vậy, Thuyền trưởng của Lusitania vẫn bỏ ngoài tai những khuyến nghị đó, và lúc 2:12 chiều ngày 07/05/1915, tại Biển Celtic, con tàu nặng 32.000 tấn đã bị trúng bom ngư lôi vào bên mạn phải. Theo sau vụ nổ ngư lôi là một vụ nổ khác còn lớn hơn, có thể là do nồi hơi của tàu. Lusitania đã chìm trong vòng 20 phút. Continue reading “07/05/1915: Tàu ngầm Đức đánh chìm tàu Lusitania”

05/05/1972: Bắc Việt đẩy lùi quân tiếp viện của Việt Nam CH

Nguồn: North Vietnamese turn back South Vietnamese relief column, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, khi những người lính Sư đoàn 21 Quân lực Việt Nam Cộng hoà cố gắng tiếp cận An Lộc ở tỉnh Bình Long qua quốc lộ 13, họ đã một lần nữa bị đẩy lùi bởi lực lượng cộng sản, những người đã đè bẹp một căn cứ hỏa lực của Việt Nam Cộng hoà. Sư đoàn 21 đã cố gắng tiến vào An Lộc từ giữa tháng 4 khi đơn vị này được chuyển lên từ khu vực đóng quân ở Đồng bằng sông Cửu Long và nhận lệnh tấn công nhằm giải tỏa An Lộc đang bị bao vây. Những người lính miền Nam đã chiến đấu tuyệt vọng để đến An Lộc, nhưng họ đã phải chịu quá nhiều thương vong và phải cần một đơn vị khác đến tiếp viện để thực sự giành lại được An Lộc vào ngày 18/06. Continue reading “05/05/1972: Bắc Việt đẩy lùi quân tiếp viện của Việt Nam CH”

04/05/1886: Bạo loạn Quảng trường Haymarket

Nguồn: The Haymarket Square Riot, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1886, tại Quảng trường Haymarket ở Chicago, Illinois, một đội cảnh sát đang cố gắng đàn áp một cuộc biểu tình của người lao động thì bị đám đông ném thiết bị nổ vào. Cảnh sát liền đáp trả bằng súng, giết chết nhiều người trong đám đông và làm bị thương thêm hàng chục người khác.

Thu hút khoảng 1.500 công nhân ở Chicago, cuộc biểu tình được tổ chức bởi những người lao động cực đoan gốc Đức nhằm phản đối việc cảnh sát Chicago giết chết một người biểu tình một ngày trước đó. Continue reading “04/05/1886: Bạo loạn Quảng trường Haymarket”

02/05/1957: Joseph McCarthy qua đời

Nguồn: Joseph McCarthy dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1957, sau một thời gian chống chọi với bệnh nặng do chứng nghiện rượu, Thượng nghị sĩ Joseph McCarthy (Đảng Cộng hoà, bang Wisconsin) đã qua đời ở tuổi 48. McCarthy là nhân vật chủ chốt trong cơn cuồng loạn bao trùm nước Mỹ trong những năm sau Thế chiến II, được biết đến với cái tên khét tiếng – “Nỗi sợ Cộng sản” (Red Scare).

McCarthy sinh tại một thị trấn nhỏ ở Wisconsin vào năm 1908. Năm 1942, ông gia nhập Thủy quân Lục chiến và phục vụ ở Thái Bình Dương trong Thế chiến II. Ông trở về vào năm 1944 và quyết định bắt đầu sự nghiệp chính trị. Continue reading “02/05/1957: Joseph McCarthy qua đời”

30/04/1939: Hội chợ Thế giới New York khai mạc

Nguồn: New York World’s Fair opens, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1939, Hội chợ Thế giới New York đã khai mạc tại Thành phố New York. Lễ khai mạc, bao gồm các bài phát biểu của Tổng thống Franklin D. Roosevelt và Thống đốc New York Herbert Lehman, đã trở thành ngày đầu tiên trong thời đại phát sóng truyền hình ở New York. Continue reading “30/04/1939: Hội chợ Thế giới New York khai mạc”