Category: Sự kiện

01/10/1918: Khủng hoảng ở Đức

Nguồn: Crisis in Germany, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1918, lúc 4 giờ sáng, Max von Baden đến Berlin để nhậm chức thủ tướng mới của Đức sau khi xung đột giữa quân đội Đức và lãnh đạo chính phủ khiến người tiền nhiệm của ông, Georg von Hertling, từ chức.

Mặc dù phe Đồng minh đã phá vỡ Phòng tuyến Hindenburg – khu vực phòng thủ được gia cố vững chắc và được coi là tuyến phòng thủ cuối cùng của quân Đức trên Mặt trận phía Tây – vào những ngày cuối cùng của tháng 09 năm 1918, các lực lượng Đức nhìn chung vẫn tiếp tục cố thủ. Tuy nhiên, tin tức về việc đồng minh của Đức là Bulgaria đã được trao cho một thỏa thuận đình chiến đã khiến chỉ huy Tổng cục Hậu cần Đức Erich Ludendorff mất đi tinh thần một thời gang thép của mình. Continue reading “01/10/1918: Khủng hoảng ở Đức”

30/09/1399: Henry IV lên ngôi

Nguồn: Henry IV proclaimed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1399, Henry Bolingbroke được tuyên bố là Vua Henry IV của nước Anh sau khi vua Richard II thoái vị.

Henry là con trai cả của John of Gaunt, Công tước xứ Lancaster. Trong khi cha mình đến Tây Ban Nha, Henry đã cùng các lãnh chúa khác chống lại sự cai trị của Vua Richard II. Richard sau đó lấy lại thế thượng phong, và năm 1398, đã ra lệnh trục xuất Henry khỏi vương quốc. Continue reading “30/09/1399: Henry IV lên ngôi”

29/09/1982: Thuốc Tylenol khiến sáu người thiệt mạng

Nguồn: Cyanide-laced Tylenol kills six, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1982, tiếp viên hàng không Paula Prince đã mua một lọ thuốc Tylenol có tẩm cyanide, và đến ngày 01/10, Prince được tìm thấy đã chết, trở thành nạn nhân cuối cùng của một “căn bệnh” bí ẩn ở Chicago, Illinois. Trong khoảng thời gian 24 giờ trước đó, sáu người khác đã bất ngờ chết vì những nguyên nhân không xác định ở khu vực phía tây bắc Chicago. Sau cái chết của Prince, hai nhân viên cứu hỏa ở thành phố Windy là Richard Keyworth và Philip Cappitelli nhận ra rằng tất cả bảy nạn nhân đã uống thuốc Extra-Strength Tylenol trước khi tử vong. Các điều tra sâu hơn cho thấy một vài lọ thuốc chứa viên nang Tylenol đã bị nhiễm độc cyanide. Continue reading “29/09/1982: Thuốc Tylenol khiến sáu người thiệt mạng”

28/09/1959: Khrushchev và Eisenhower ca ngợi cuộc họp thượng đỉnh

Nguồn: Khrushchev and Eisenhower offer views on summit meeting, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1959, một ngày sau khi kết thúc cuộc họp thượng đỉnh tại Washington, D.C., lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev và Tổng thống Dwight D. Eisenhower đã đưa ra ý kiến ​​của họ về tầm quan trọng và ý nghĩa của các cuộc đàm phán giữa hai bên. Cả hai bên đều lạc quan rằng họ đã đạt được tiến bộ trong việc giảm bớt căng thẳng Chiến tranh Lạnh.

Từ ngày 15 tháng 09 đến ngày 27 tháng 09, Nikita Khrushchev đến thăm Hoa Kỳ, kết thúc chuyến đi của mình với một hội nghị thượng đỉnh kéo dài hai ngày với Tổng thống Eisenhower. Đối với nhiều người ở Mỹ, Liên Xô và trên toàn thế giới, chuyến đi của Khrushchev và cuộc hội nghị thượng đỉnh với Eisenhower được xem là những dấu hiệu đầy triển vọng để giảm bớt căng thẳng Chiến tranh Lạnh. Continue reading “28/09/1959: Khrushchev và Eisenhower ca ngợi cuộc họp thượng đỉnh”

27/09/1779: John Adams làm đại diện hòa đàm với Anh

Nguồn: John Adams appointed to negotiate peace terms with British, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1779, Quốc Hội Lục địa đã bổ nhiệm John Adams lên đường sang Pháp làm đại diện phụ trách đàm phán các hiệp ước hòa bình và thương mại với Anh trong thời kỳ Chiến tranh Cách mạng (Revolutionary War).

Adams từng đến Paris vào năm 1778 để đàm phán thành lập một liên minh với Pháp, nhưng bất ngờ bị loại khi Quốc hội chọn Benjamin Franklin làm người đại diện duy nhất. Chẳng bao lâu sau khi trở về Massachusetts vào giữa năm 1779, Adams được bầu làm đại biểu trong hội nghị tiểu bang để xây dựng một hiến pháp mới; ông đang thực hiện những nhiệm vụ này thì nhận được thông báo về vai trò ngoại giao mới của mình. Continue reading “27/09/1779: John Adams làm đại diện hòa đàm với Anh”

26/09/1580: Người Anh đầu tiên đi vòng quanh thế giới

Nguồn: Drake circumnavigates the globe, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1580, thủy thủ người Anh Francis Drake trở về Plymouth, Anh, trên chiếc tàu Golden Hind, trở thành nhà hàng hải đầu tiên của Anh đi thuyền vòng quanh trái đất.

Vào ngày 13 tháng 12 năm 1577, Drake khởi hành từ Anh với năm tàu ​​trong một nhiệm vụ  tấn công các vùng đất của Tây Ban Nha nằm trên bờ biển Thái Bình Dương của Tân Thế Giới. Sau khi vượt Đại Tây Dương, Drake đã bỏ hai tàu của mình ở Nam Mỹ và sau đó đi vào Eo biển Magellan với ba chiếc còn lại. Continue reading “26/09/1580: Người Anh đầu tiên đi vòng quanh thế giới”

25/09/2005: IRA chính thức giải giáp

Nguồn: IRA officially disarms, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, hai tháng sau khi tuyên bố ý định giải giáp, Quân đội Cộng hòa Ireland (the Irish Republican Army, IRA) đã từ bỏ vũ khí của mình trước các giám sát viên độc lập. Việc giải giáp các kho vũ khí lớn của nhóm này đã diễn ra tại các địa điểm bí mật ở Cộng hòa Ireland. Một tín đồ Tin Lành và một linh mục Công giáo, cũng như các quan chức từ Phần Lan và Hoa Kỳ đã trở thành nhân chứng cho sự kiện lịch sử. Vũ khí tự động, đạn dược, tên lửa và chất nổ là những vũ khí đã được tìm thấy trong kho vốn được người đứng đầu nhóm giám sát viên mô tả là “khổng lồ.”

Được thành lập vào năm 1919 nhằm tạo ra một tổ chức quân sự chống lại sự cai trị của Anh ở Ireland, kể từ khoảng thập niên 1960, IRA đã trở thành cánh tay quân sự của Sinn Fein, đảng dân tộc chủ nghĩa Ireland. Continue reading “25/09/2005: IRA chính thức giải giáp”

24/09/622: Muhammad hoàn thành hành trình Hegira

Nguồn: Muhammad completes Hegira, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này vào năm 622, nhà tiên tri Muhammad đã hoàn thành chuyến hành trình Hegira, hay “cuộc đào thoát” của mình, từ Mecca đến Medina để thoát khỏi sự bức hại. Ở Medina, Muhammad bắt đầu tập hợp những tín đồ theo tôn giáo của ông – đạo Islam  – thành một cộng đồng có tổ chức và quyền lực của người Ả Rập. Hegira sau đó sẽ đánh dấu sự bắt đầu (năm 1) của lịch Islam giáo.

Muhammad, một trong những nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị có ảnh hưởng nhất trong lịch sử, được sinh ra ở Mecca vào khoảng năm 570. Cha ông qua đời trước khi ông được sinh ra, và Muhammad được chăm sóc bởi ông nội, người đứng đầu gia tộc Hashim thanh thế. Mẹ ông mất khi ông lên 6, và ông nội của ông mất khi ông lên 8, để lại ông dưới sự chăm sóc của người chú Abu Talib, người đứng đầu mới của gia tộc. Khi ông 25 tuổi, Muhammad kết hôn với một góa phụ giàu có lớn hơn ông 15 tuổi. Ông sống 15 năm tiếp theo như một thương gia, và vợ ông sinh ra sáu đứa con: hai người con trai, đã mất khi còn nhỏ, và bốn người con gái. Continue reading “24/09/622: Muhammad hoàn thành hành trình Hegira”

23/09/1875: Tướng cướp Billy the Kid bị bắt lần đầu tiên

Nguồn: Billy the Kid arrested for first time, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1875, Billy the Kid (Nhóc Billy) đã bị bắt lần đầu tiên sau khi ăn cắp một giỏ đồ giặt. Sau đó hắn trốn khỏi nhà tù và lang thang khắp miền Tây nước Mỹ, và dần dần trở thành một kẻ sống ngoài vòng pháp luật, một tên sát nhân bị cáo buộc gây ra 21 vụ giết người.

Chi tiết chính xác về việc Billy the Kid ra đời thế nào đã không được nêu rõ, ngoài cái tên William Henry McCarty. Hắn có lẽ được sinh ra trong khoảng 1859 – 1861, ở Indiana hay New York. Khi còn là một đứa trẻ, hắn không biết cha mình là ai và thường xuyên thay đổi chỗ ở với gia đình, đến sống ở Indiana, Kansas, Colorado và Silver City, New Mexico. Mẹ hắn qua đời vào năm 1874 và Billy the Kid – kẻ đã sử dụng vô vàn biệt danh khác nhau trong suốt cuộc đời, bao gồm cả Kid Antrim và William Bonney – đã sớm biến thành tội phạm ngay sau đó. Continue reading “23/09/1875: Tướng cướp Billy the Kid bị bắt lần đầu tiên”

22/09/1914: Tàu ngầm U-boat đánh bại hạm đội Anh

Nguồn: German U-boat devastates British squadron, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1914, tại Biển Bắc, tàu ngầm Đức U-9 đã đánh chìm ba tàu tuần dương Anh, Aboukir, Hogue và Cressy, chỉ trong vòng hơn một giờ.

Việc nhanh chóng thành lập Hải quân Đức suốt những năm trước Thê Chiến I do Bộ trưởng Hải quân Alfred von Tirpitz đứng sau điều hành chắc chắn đã góp phần gây nên sự lo lắng và thù địch của Anh đối với Đức. Tuy nhiên, trong hai tháng đầu tiên của chiến tranh, Hạm đội Đại dương của Đức (German High Seas Fleet) rất hiếm khi di chuyển khỏi trụ sở chính tại Wilhelmshaven. Trận hải chiến tại Vịnh Heligoland vào cuối tháng 8, kết thúc với một chiến thắng thuyết phục của Anh, đã khiến ba thiết giáp hạm Đức bị đánh chìm, ba chiếc khác bị hư hại và 1.200 thủy thủ Đức thiệt mạng hoặc bị thương. Continue reading “22/09/1914: Tàu ngầm U-boat đánh bại hạm đội Anh”

21/09/1942: ‘Siêu pháo đài bay’ cất cánh

Nguồn: The Superfortress takes flight, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này vào năm 1942, chiếc B-29 Superfortress của Hoa Kỳ thực hiện chuyến bay đầu tiên tại Seattle, Washington. Đây là chiếc máy bay ném bom lớn nhất từng được sử dụng trong chiến tranh bởi bất kỳ quốc gia nào.

Chiếc B-29 được thai nghén từ năm 1939 bởi Tướng Hap Arnold, người lo sợ rằng chiến thắng của Đức ở châu Âu có nghĩa là Hoa Kỳ sẽ bị mất đi căn cứ ở phía đông Đại Tây Dương để thực hiện các cuộc phản công. Sẽ cần có một chiếc máy bay bay nhanh hơn, xa hơn, và cao hơn bất kỳ chiếc máy bay nào hiện có, vì vậy Boeing đã bố trí để tạo ra chiếc máy bay ném bom hạng nặng bốn động cơ. Continue reading “21/09/1942: ‘Siêu pháo đài bay’ cất cánh”

20/09/1943: Anh phát động Chiến dịch Source

Nguồn: British launch Operation Source, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1943, các tàu ngầm Anh đã cố gắng đánh chìm tàu chiến Đức Tirpitz khi nó đang nằm trong vùng biển Na Uy, sau khi Chiến dịch Source (Operation Source) được phát động. Tirpitz là thiết giáp hạm lớn thứ hai của hạm đội Đức (chỉ sau chiếc Bismarck), đồng thời là mối đe dọa lớn đối với tàu thuyền Đồng Minh qua lại vùng biển Bắc Cực.

Tháng 01/1942, Hitler ra lệnh cho Hải quân Đức để Tirpitz nằm ở Na Uy để tấn công các đoàn tàu vận tải của Liên Xô vận chuyển vật tư từ Iceland đến Liên Xô. Tirpitz cũng có nhiệm vụ ngăn cản Hải quân Anh tiến tới Thái Bình Dương. Winston Churchill đã tóm tắt tình hình rằng: “Sự hủy diệt hoặc chỉ cần làm tê liệt con tàu này cũng sẽ là sự kiện lớn nhất hiện nay … Toàn bộ chiến lược của cuộc chiến trong giai đoạn này nằm ở con tàu đó …” Continue reading “20/09/1943: Anh phát động Chiến dịch Source”

19/09/1941: Đức oanh tạc Leningrad

Nguồn: Germans bombard Leningrad, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1941, trong chiến dịch tấn công Liên Xô, các máy bay ném bom của Đức đã chọc thủng lưới phòng không của Leningrad và làm chết hơn 1.000 người Nga.

Quân đội của Hitler đã ở trong lãnh thổ Liên Xô kể từ tháng 06. Một nỗ lực của Đức để chiếm Leningrad (trước đó gọi là St. Petersburg) vào tháng 08 thông qua một cuộc xâm lược bằng xe tăng lớn đã thất bại. Hitler muốn tàn sát thành phố và giao nó cho một đồng minh, Phần Lan, nước đã tấn công Nga từ phía bắc. Continue reading “19/09/1941: Đức oanh tạc Leningrad”

18/09/1918: Trận Epehy bắt đầu

Nguồn: Battle of Epehy, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, gần làng Epehy của Pháp, Tập đoàn quân số 4 của Anh, được chỉ huy bởi Sir Henry Rawlinson, đã tấn công các tiền đồn của Đức tại Phòng tuyến Hindenburg, tuyến phòng thủ cuối cùng của Đức trên Mặt trận phía Tây trong Thế chiến I.

Được người Anh đặt tên theo vị Tổng Tư lệnh của Đức, Paul von Hindenburg – trong khi người Đức gọi nó là Phòng tuyến Siegfried – Phòng tuyến Hindenburg là một tuyến phòng thủ bán kiên cố mà Hindenburg ra lệnh dựng lên, chỉ vài dặm đằng sau chiến tuyến của Đức, vào cuối năm 1916. Continue reading “18/09/1918: Trận Epehy bắt đầu”

17/09/1916: Richthofen bắn hạ chiếc máy bay đầu tiên

Nguồn: Manfred von Richthofen shoots down his first plane, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1916, phi công người Đức Manfred von Richthofen – được biết đến trong lịch sử với tên gọi “Nam Tước Đỏ” – đã bắn hạ chiếc máy bay địch đầu tiên trên Mặt trận phía Tây trong Thế chiến I.

Richthofen, con trai của một quý tộc Phổ, đã chuyển từ Lục quân Đức sang Lực lượng Không quân Hoàng gia năm 1915. Ông trở thành học trò xuất sắc và người được bảo trợ bởi Oswald Boelcke, một trong những phi công chiến đấu thành công nhất của Đức. Sau khi quan sát chiến sự trên Mặt trận phía Đông, nơi ông đã không kích các lực lượng Nga và giao lộ đường sắt, Richthoften bắt đầu sự nghiệp huyền thoại của mình ở phía tây. Continue reading “17/09/1916: Richthofen bắn hạ chiếc máy bay đầu tiên”

16/09/1940: Roosevelt ký ban hành Luật Nghĩa vụ Quân sự

Nguồn: Franklin Roosevelt approves military draft, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1940, Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã ký ban hành Đạo luật Nghĩa vụ và Huấn luyện Chọn lọc (Selective Service and Training Act), đòi hỏi tất cả các công dân nam trong độ tuổi từ 26 đến 35 phải đăng ký nghĩa vụ quân sự, bắt đầu vào ngày 16/10. Đạo luật này đã được Quốc Hội thông qua 10 ngày trước đó.

Mỹ thực ra chưa tham gia vào Thế chiến II, nhưng Roosevelt vẫn xem đây là một bước đi thận trọng, nhằm huấn luyện quân nhân Mỹ phòng khi nước này phải tự bảo vệ mình trước mối đe dọa ngày càng tăng từ các chế độ phát xít và quân phiệt ở châu Âu và Nhật Bản. Continue reading “16/09/1940: Roosevelt ký ban hành Luật Nghĩa vụ Quân sự”

15/09/1959: Khrushchev đến Washington

Nguồn: Khrushchev arrives in Washington, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1959, Nikita Khrushchev trở thành nguyên thủ Liên Xô đầu tiên đến thăm Hoa Kỳ. Trong hai tuần tiếp theo, chuyến thăm của Khrushchev đã trở thành tin tức nóng hổi, đồng thời đem lại một số khoảnh khắc kịch tính và hài hước trong lịch sử Chiến tranh Lạnh.

Khrushchev lên nắm quyền tại Liên Xô sau cái chết của nhà độc tài Joseph Stalin năm 1954. Khi ấy, nhiều nhà quan sát đã tin rằng Khrushchev, một “đệ tử” nhiệt thành của Stalin trong thập niên 1930 và 1940, sẽ không có mấy khác biệt trong cách lãnh đạo. Tuy nhiên, ông lại gây ngạc nhiên khi tuyên bố rằng mình mong muốn “chung sống hòa bình” với người Mỹ và tố cáo “sự thái quá” của chủ nghĩa Stalin. Continue reading “15/09/1959: Khrushchev đến Washington”

14/09/1901: TT McKinley chết vì nhiễm trùng do đạn bắn

Nguồn: McKinley dies of infection from gunshot wounds, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1901, Tổng thống Mỹ William McKinley qua đời sau khi bị bắn bởi một kẻ theo chủ nghĩa vô chính phủ bị loạn trí trong cuộc triển lãm Pan-American ở Buffalo, New York.

McKinley giành được ghế Quốc hội đầu tiên của mình ở tuổi 34 và đã trải qua 14 năm tại Hạ viện, trở nên nổi tiếng với vai trò chuyên gia hàng đầu của đảng Cộng hòa về thuế quan. Sau khi mất ghế vào năm 1890, McKinley phục vụ hai nhiệm kỳ làm thống đốc bang Ohio. Vào năm 1896, ông đã nổi lên như là ứng cử viên tổng thống hàng đầu của đảng Cộng hòa, với sự hậu thuẫn của nhà công nghiệp giàu có của Ohio, Mark Hanna. Mùa thu năm đó, McKinley đã đánh bại đối thủ William Jennings Bryan với khoảng cách phổ thông đầu phiếu lớn nhất kể từ sau Nội chiến. Continue reading “14/09/1901: TT McKinley chết vì nhiễm trùng do đạn bắn”

13/09/1759: Anh giành chiến thắng tại Đồng bằng Abraham

Nguồn: Britain victorious on the Plains of Abraham, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1759, trong Chiến tranh Bảy năm, một cuộc xung đột toàn cầu, vốn được người Mỹ gọi là Chiến tranh Pháp – Bản địa (French and Indian War), quân Anh dưới quyền Tướng James Wolfe đã giành được một thắng lợi ấn tượng khi họ chiếm được Thành phố Quebec, đánh bại lực lượng Pháp của Hầu tước de Montcalm tại Đồng bằng Abraham (Plains of Abraham). Bản thân Wolfe cũng bị tử thương trong trận chiến, nhưng chiến thắng của ông đã giúp người Anh giành ưu thế vượt trội tại Canada. Montcalm cũng đã thiệt mạng trong trận đánh này.

Vào đầu thập niên 1750, việc quân Pháp bắt đầu xâm lấn Thung lũng Sông Ohio đã nhiều lần khiến họ xung đột vũ trang với các thuộc địa của Anh. Năm 1756 – chính thức là năm đầu tiên trong Chiến tranh Bảy Năm – người Anh đã phải chịu một loạt thất bại trước người Pháp cùng liên minh hùng mạnh gồm các tộc người Mỹ bản địa của họ. Continue reading “13/09/1759: Anh giành chiến thắng tại Đồng bằng Abraham”

12/09/1942: Tàu Laconia bị đánh chìm

Nguồn: The Laconia is sunk, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1942, một tàu ngầm Đức đã đánh chìm một tàu quân đội Anh, tàu Laconia, và giết chết hơn 1.400 người. Chỉ huy tàu ngầm Đức, Đại úy Werner Hartenstein, nhận ra rằng các tù binh chiến tranh của Ý nằm trong số các hành khách, nên đã cố gắng hỗ trợ giải cứu họ.

Tàu Laconia, trước vốn là một tàu thương mại của hãng Cunard White Star được đưa vào sử dụng để vận chuyển binh lính, bao gồm cả các tù binh chiến tranh, lúc đó đương chạy trên Nam Đại Tây Dương để hướng về nước Anh khi chạm trán U-156, một tàu ngầm Đức. Chiếc tàu ngầm đã tấn công, đánh chìm con tàu Anh và đẩy sinh mạng của hơn 2.200 hành khách vào tình trạng nguy hiểm. Continue reading “12/09/1942: Tàu Laconia bị đánh chìm”