Tag: Mỹ

06/10/1866: Vụ cướp tàu hỏa đang chạy đầu tiên trong lịch sử Mỹ

Nguồn: The Reno brothers carry out the first train robbery in U.S. history, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1866, hai anh em John và Simeon Reno đã thực hiện vụ cướp tàu hỏa đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ, chiếm đoạt 13.000 USD từ một chuyến tàu Ohio và Mississippi ở Jackson County, Indiana.

Tất nhiên, đã từng có những vụ cướp tàu trước vụ của nhà Reno. Nhưng các vụ việc trước đây đều là trộm tàu hỏa đang đứng yên trong kho bãi. “Đóng góp” của anh em nhà Reno vào lịch sử tội phạm là khi cả hai dám chặn đường một đoàn tàu đang di chuyển vào vùng dân cư thưa thớt, nơi chúng có thể thực hiện trót lọt vụ cướp mà không bị nhân viên hành pháp hoặc người ngoài can thiệp. Continue reading “06/10/1866: Vụ cướp tàu hỏa đang chạy đầu tiên trong lịch sử Mỹ”

20/09/1963: Kennedy đề xuất sứ mệnh chung lên Mặt Trăng

Nguồn: Kennedy proposes joint mission to the moon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này 1963, với tinh thần lạc quan, Tổng thống John F. Kennedy đã gợi ý rằng Liên Xô và Mỹ nên hợp tác trong một sứ mệnh thám hiểm Mặt Trăng. Đề xuất này đã khiến Liên Xô cũng như nhiều người Mỹ bất ngờ.

Năm 1961, ngay sau khi đắc cử tổng thống, John F. Kennedy tuyên bố quyết tâm giành chiến thắng trong “cuộc đua không gian” với Liên Xô. Kể từ năm 1957, khi Liên Xô phóng vệ tinh Sputnik vào quỹ đạo Trái Đất, các nhà khoa học hai nước đã không ngừng cạnh tranh xem ai có thể tạo ra bước đột phá tiếp theo trong ngành du hành vũ trụ. Không gian vũ trụ đã trở thành biên giới mới của Chiến tranh Lạnh. Continue reading “20/09/1963: Kennedy đề xuất sứ mệnh chung lên Mặt Trăng”

19/09/1881: Tổng thống James Garfield qua đời

Nguồn: President James Garfield dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1881, Tổng thống James A. Garfield, người chỉ vừa mới nhậm chức chưa đầy bốn tháng, đã qua đời sau thời gian chống chọi với vết thương do một sát thủ gây ra trước đó 80 ngày, vào ngày 02/07.

Kẻ ám sát Garfield là một luật sư muốn tìm được một vị trí trong bộ máy chính trị tên là Charles Guiteau. Gã là một người xa lạ với Tổng thống và nội các của ông, trong một thời kỳ mà các vị trí thuộc chính quyền liên bang được quyết định dựa trên “sự quen biết.” Khi những yêu cầu được bổ nhiệm của mình bị phớt lờ, Guiteau trong cơn tức giận đã theo dõi Tổng thống và thề sẽ trả thù. Continue reading “19/09/1881: Tổng thống James Garfield qua đời”

15/09/1950: Quân Mỹ đổ bộ vào Incheon

Nguồn: U.S. forces land at Inchon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1950, trong Chiến tranh Triều Tiên, lực lượng thủy quân lục chiến Mỹ đã đổ bộ vào Incheon, nằm ở bờ biển phía tây của Hàn Quốc, cách vĩ tuyến 38 khoảng 100 dặm về phía nam và cách Seoul chỉ 25 dặm. Địa điểm này bị chỉ trích là quá rủi ro, nhưng Tư lệnh Tối cao của Liên Hiệp Quốc Douglas MacArthur vẫn nhất quyết thực hiện cuộc đổ bộ.

Lúc sẩm tối, lính Mỹ đã vượt qua được sự kháng cự vừa phải của quân Triều Tiên và giành được Incheon. Thành công này đã khiến lực lượng của Triều Tiên bị chia cắt, trong khi lực lượng Liên Hiệp Quốc do Mỹ dẫn đầu tiến sâu hơn vào đất liền để tái chiếm Seoul, thủ đô của Hàn Quốc, nơi đã rơi vào tay lực lượng cộng sản kể từ tháng 6. Liên quân sau đó đã tiến đánh từ cả phía bắc và phía nam, tiêu diệt lính  Triều Tiên và bắt 125.000 quân địch làm tù binh. Continue reading “15/09/1950: Quân Mỹ đổ bộ vào Incheon”

14/09/1847: Lính Mỹ chiếm Thành phố Mexico

Nguồn: General Winfield Scott captures Mexico City, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1847, trong Chiến tranh Mexico – Mỹ, lực lượng Hoa Kỳ do Tướng Winfield Scott lãnh đạo đã tiến vào Thành phố Mexico và giương cao cờ Mỹ trên Lâu đài Chapultepec, khép lại cuộc tấn  dữ dội bắt đầu bằng cuộc đổ bộ vào Vera Cruz sáu tháng trước đó.

Chiến tranh Mexico-Mỹ bắt đầu với tranh chấp về việc chính phủ Hoa Kỳ sáp nhập Texas năm 1845. Tháng 01/1846, Tổng thống James K. Polk, một người ủng hộ mạnh mẽ việc mở rộng lãnh thổ về phía tây, đã ra lệnh cho Tướng Zachary Taylor chiếm đóng lãnh thổ tranh chấp nằm giữa sông Nueces và sông Rio Grande. Lính Mexico đã tấn công lực lượng của Taylor, và vào ngày 13/05/1846, Quốc hội đã thông qua việc tuyên chiến với Mexico. Continue reading “14/09/1847: Lính Mỹ chiếm Thành phố Mexico”

10/09/1776: Nathan Hale tình nguyện làm gián điệp cho Mỹ

Nguồn: Nathan Hale volunteers to spy behind British lines, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này 1776, Tướng George Washington đã kêu gọi một tình nguyện viên tham gia một nhiệm vụ cực kỳ nguy hiểm: thu thập thông tin tình báo đằng sau chiến tuyến của kẻ thù trước Trận Harlem Heights sắp tới. Đại úy Nathan Hale, thuộc Trung đoàn 19 của Quân đội Lục địa, đã bước lên và sau đó trở thành một trong những điệp viên người Mỹ đầu tiên được biết đến trong thời kỳ Cách mạng Mỹ.

Cải trang thành một thầy giáo người Hà Lan, Hale – được đào tạo tại Đại học Yale – đã thành công trong việc lẻn vào phòng tuyến của Anh ở Long Island, thu thập nhiều thông tin về các đợt chuyển quân của Anh trong vài tuần tiếp theo. Trong khi Hale ở sau chiến tuyến của kẻ thù, người Anh đã xâm chiếm đảo Manhattan; họ giành được quyền kiểm soát thành phố vào ngày 15/09/1776. Continue reading “10/09/1776: Nathan Hale tình nguyện làm gián điệp cho Mỹ”

03/09/1919: Wilson bắt đầu chuyến đi quảng bá cho Hội Quốc Liên

Nguồn: Wilson embarks on tour to promote League of Nations, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1919, Tổng thống Woodrow Wilson bắt đầu chuyến công du khắp nước Mỹ nhằm thúc đẩy sự ủng hộ việc Mỹ trở thành thành viên Hội Quốc Liên, một tổ chức quốc tế mà ông hy vọng sẽ giúp giải quyết các xung đột quốc tế và ngăn chặn một cuộc chiến tranh thế giới đẫm máu khác như cuộc chiến mà họ vừa trải qua – Thế chiến I. Chuyến đi đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của Wilson.

Thế chiến I, nổ ra vào năm 1914, là minh chứng rõ ràng cho Wilson thấy mối quan hệ khó tránh khỏi giữa ổn định quốc tế và an ninh quốc gia của Mỹ. Tháng 01/1919, tại Hội nghị Hòa bình Paris – sự kiện chính thức kết thúc Thế chiến I, Wilson kêu gọi các nhà lãnh đạo từ Pháp, Anh và Ý cùng nhiều quốc gia khác soạn thảo Công ước Hội Quốc Liên. Wilson hy vọng một tổ chức như vậy sẽ giúp các nước hòa giải xung đột trước khi chiến tranh bùng phát. Continue reading “03/09/1919: Wilson bắt đầu chuyến đi quảng bá cho Hội Quốc Liên”

02/09/1885: Người Trung Quốc bị người da trắng thảm sát ở Wyoming

Nguồn: Whites massacre Chinese in Wyoming Territory, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1885, 150 thợ mỏ da trắng ở Rock Springs, Wyoming, đã tấn công dã man các đồng nghiệp người Trung Quốc, giết chết 28 người, làm bị thương 15 người khác và khiến hàng trăm người phải rời khỏi thị trấn.

Trước đó, các thợ mỏ làm việc tại mỏ than Union Pacific đã cố gắng tập hợp lại và đình công suốt nhiều năm để đòi điều kiện làm việc tốt hơn. Nhưng lúc nào công ty đường sắt đầy quyền lực này đều luôn chiến thắng. Vì muốn tìm người để đổ lỗi, các thợ mỏ giận dữ đã trút giận vào người Trung Quốc. Các thợ khai thác than người Trung Quốc là những công nhân chăm chỉ, song ban đầu Union Pacific đã đưa nhiều người trong số họ tới Rock Springs để làm người phản đối đình công, và họ tỏ ra không mấy quan tâm đến công đoàn của các thợ mỏ tại đây. Continue reading “02/09/1885: Người Trung Quốc bị người da trắng thảm sát ở Wyoming”

01/09/1983: Máy bay của Korean Airlines bị Liên Xô bắn rơi

Nguồn: Korean Airlines flight shot down by Soviet Union, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1983, máy bay chiến đấu của Liên Xô đã chặn đường một chuyến bay chở khách của hãng Korean Airlines trên không phận nước này, sau đó bắn rơi máy bay, khiến 269 hành khách cùng phi hành đoàn thiệt mạng. Vụ việc đã làm gia tăng đáng kể căng thẳng giữa Liên Xô và Mỹ.

Ngày hôm ấy, chuyến bay số hiệu 007 của Korean Airlines (KAL) đang trên chặng cuối cùng của hành trình từ Thành phố New York đến Seoul, chuyển tiếp tại Anchorage, Alaska. Khi đến gần điểm hạ cánh, máy bay bắt đầu chệch hướng ra xa so với đường bay thông thường. Trong chốc lát, chiếc 007 đã lạc vào không phận Liên Xô và băng qua bán đảo Kamchatka, nơi có một số cơ sở quân sự tối mật của Liên Xô. Continue reading “01/09/1983: Máy bay của Korean Airlines bị Liên Xô bắn rơi”

31/08/1935: Tổng thống Franklin D. Roosevelt ký Đạo luật Trung lập

Nguồn: FDR signs Neutrality Act, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1935, Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã ký ban hành Đạo luật Trung lập, hay Nghị quyết Chung số 173 của Thượng viện. Ông gọi đó là “sự thể hiện mong muốn ngăn chặn bất cứ hành động nào có thể khiến [Hoa Kỳ] tham chiến.” Việc ký ban hành đạo luật diễn ra vào thời điểm các chính phủ phát xít mới thành lập ở châu Âu đang bắt đầu chuẩn bị khởi động chiến tranh.

Trong một tuyên bố công khai cùng ngày, Roosevelt nói rằng luật mới sẽ yêu cầu các tàu của Mỹ phải có giấy phép nếu muốn mang vũ khí, đồng thời hạn chế người Mỹ đi trên những tàu đến từ các quốc gia thù địch và áp đặt lệnh cấm bán vũ khí cho các quốc gia “hiếu chiến”. Hầu hết các nhà quan sát cho rằng từ “hiếu chiến” được dùng để ám chỉ Đức dưới sự lãnh đạo của Adolf Hitler và nước Ý của Benito Mussolini. Continue reading “31/08/1935: Tổng thống Franklin D. Roosevelt ký Đạo luật Trung lập”

30/08/1776: Washington từ chối thư của Howe

Nguồn: Washington refuses Howe’s letter, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1776, Tướng George Washington đã giải trình trước Hội nghị New York ba lý do giải thích việc quân Mỹ rút lui khỏi Long Island. Cùng ngày hôm đó, ông từ chối lá thư hòa giải thứ hai của Tướng William Howe của Anh.

Khi Howe và lực lượng vượt trội của Anh đổ bộ vào Long Island, họ đã khiến Quân đội Lục địa phải chịu thất bại nhục nhã trong trận Brooklyn Heights vào ngày 27/08, Washington đưa ra những lý do cho quyết định rút lui của mình: sự cần thiết phải hợp nhất lực lượng, sự mệt mỏi rã rời của lính Mỹ, và tình trạng thiếu nơi trú ẩn thích hợp trước thời tiết khắc nghiệt. Continue reading “30/08/1776: Washington từ chối thư của Howe”

29/08/1949: Liên Xô thử thành công bom nguyên tử

Nguồn: Soviets explode atomic bomb, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1949, tại một bãi thử ở Semipalatinsk, Kazakhstan, Liên Xô đã kích nổ thành công quả bom nguyên tử đầu tiên của mình, có biệt danh là “First Lightning” (Tia chớp đầu tiên). Để đo lường tác động của vụ nổ, các nhà khoa học Liên Xô đã cho xây dựng các tòa nhà, cầu đường và nhiều cấu trúc dân sự khác trong khu vực lân cận. Họ cũng đặt động vật trong những chiếc lồng ở gần đó để có thể kiểm tra tác động của bức xạ hạt nhân đối với động vật có vú giống như con người. Vụ nổ ở mức 20 kiloton, tương đương với “Trinity,” quả bom hạt nhân đầu tiên của Mỹ, và đã phá hủy hoàn toàn các cấu trúc dân sự và thiêu rụi mọi động vật. Continue reading “29/08/1949: Liên Xô thử thành công bom nguyên tử”

25/08/1985: Samantha Smith thiệt mạng vì tai nạn máy bay

Nguồn: Samantha Smith dies in plane crash, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1985, Samantha Smith, “đại sứ” 13 tuổi của Mỹ tại Liên Xô, đã qua đời trong một vụ tai nạn máy bay. Smith trở nên nổi tiếng nhờ lá thư em viết cho nhà lãnh đạo Liên Xô Yuri Andropov vào năm 1982, và sau đó là chuyến thăm Liên Xô với tư cách là khách mời của Andropov vào năm 1983.

Cuối năm 1982, Smith, một học sinh lớp năm tại trường Tiểu học Manchester ở Manchester, Maine, đã viết một lá thư thú vị cho nhà lãnh đạo Liên Xô Andropov. Cô bé nói rằng mình “rất lo lắng về việc Liên Xô và Mỹ có thể vướng vào  một cuộc chiến tranh hạt nhân. Liệu có chiến tranh không ạ?” Vài tháng sau, lá thư của Smith đã được in lại ở Liên Xô và người ta cũng thông báo rằng Andropov đang thư trả lời. Continue reading “25/08/1985: Samantha Smith thiệt mạng vì tai nạn máy bay”

24/08/1814: Quân Anh phóng hỏa Nhà Trắng

Nguồn: British troops set fire to the White House, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1814, trong Chiến tranh Anh – Mỹ năm 1812, quân Anh đã tiến vào Washington DC và phóng hoả đốt Nhà Trắng nhằm trả đũa cuộc tấn công của Mỹ vào thành phố York ở Ontario, Canada hồi tháng 06/1813.

Khi quân Anh tràn tới Nhà Trắng, họ phát hiện Tổng thống James Madison và đệ nhất phu nhân Dolley đã di tản đến nơi an toàn ở Maryland. Các binh sĩ được cho là đã ngồi xuống và ăn một bữa từ thức ăn thừa trong bếp của Nhà Trắng, sử dụng bát đĩa tại đây trước khi cướp phá dinh thự của tổng thống và phóng hoả nó. Continue reading “24/08/1814: Quân Anh phóng hỏa Nhà Trắng”

22/08/1992: Vụ nổ súng gây tranh cãi tại núi Ruby

Nguồn: Shootings at Ruby Ridge, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1992, ngày thứ hai trong cuộc đọ súng tại cabin của Randy Weaver trên núi Ruby phía bắc Idaho, tay súng bắn tỉa của FBI Lon Horiuchi đã làm bị thương Randy Weaver và Kevin Harris, sau đó giết chết vợ của Weaver, Vicki.

Randy Weaver, một kẻ được cho là theo thuyết da trắng thượng đẳng, đã lọt vào tầm ngắm của chính phủ liên bang khi bán hai khẩu súng ngắn trái phép cho sĩ quan ngầm của Ủy ban về Rượu, Thuốc lá và Súng (Alcohol, Tobacco and Firearms, ATF). Ngày 21/08/1992, sau một thời gian theo dõi, Cảnh sát Tư pháp Hoa Kỳ đã bắt gặp Harris, Weaver, con trai 14 tuổi của Weaver, Sammy, và chú chó của gia đình họ trên một con đường gần khu nhà Weaver. Continue reading “22/08/1992: Vụ nổ súng gây tranh cãi tại núi Ruby”

20/08/1982: Mỹ triển khai Thủy quân Lục chiến đến Lebanon

Nguồn: U.S. Marines deployed to Lebanon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1982, trong Nội chiến Lebanon, một lực lượng đa quốc gia bao gồm 800 lính Thủy quân Lục chiến Mỹ đã đổ bộ vào Beirut để giám sát việc Palestine rút quân khỏi Lebanon. Đây là khởi đầu của một nhiệm vụ khó khăn kéo dài đến 17 tháng và khiến  262 quân nhân Mỹ thiệt mạng.

Năm 1975, nội chiến đẫm máu bắt đầu nổ ra ở Lebanon khi quân  Palestine và du kích Hồi giáo cánh tả giao tranh với dân quân của Đảng Thiên Chúa giáo Phalange, cộng đồng Thiên Chúa giáo Maronite, cùng các nhóm khác. Suốt nhiều năm sau đó, can thiệp của Syria, Israel và Liên Hiệp Quốc cũng không thể giải quyết được đối đầu phe phái, và vào tháng 08/1982, một lực lượng đa quốc gia đã được triển khai để giám sát việc Palestine rút khỏi Lebanon. Continue reading “20/08/1982: Mỹ triển khai Thủy quân Lục chiến đến Lebanon”

18/08/1795: George Washington ký Hiệp ước Jay với Anh

Nguồn: George Washington signs Jay Treaty with Britain, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1795, Tổng thống George Washington ký Hiệp ước Jay (hay Hiệp ước của Jay) với Vương quốc Anh.

Với tên gọi chính thức là Hiệp ước Thương mại Hữu nghị và Hàng hải giữa Vương quốc Anh và Hợp chúng quốc Hoa Kỳ (Treaty of Amity Commerce and Navigation between His Britannic Majesty and The United States of America), văn bản cố gắng xoa dịu căng thẳng vốn đã trở nên dữ dội hơn giữa hai quốc gia kể từ khi kết thúc Cách mạng Mỹ. Continue reading “18/08/1795: George Washington ký Hiệp ước Jay với Anh”

13/08/1981: Reagan ký Đạo luật Thuế Phục hồi Kinh tế (ERTA)

Nguồn: Reagan signs Economic Recovery Tax Act (ERTA), History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1981, tại tư trang Rancho del Cielo của mình ở California, Ronald Reagan đã ký Đạo luật Thuế Phục hồi Kinh tế (Economic Recovery Tax Act, ERTA) – một gói giảm thuế và ngân sách mang tính lịch sử, trở thành nền tảng chính sách kinh tế cho chính quyền của ông.

Trong chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng năm 1980, Reagan đã ủng hộ “kinh tế trọng cung” (supply-side economics), lý thuyết sử dụng cắt giảm thuế làm động lực khiến các cá nhân và doanh nghiệp làm việc và sản xuất hàng hóa (cung) thay vì khuyến khích người tiêu dùng mua hàng (cầu). Tại Quốc Hội, Hạ nghị sĩ Jack Kemp (Đảng Cộng hòa, bang New York) và Thượng nghị sĩ Bill Roth (Đảng Cộng hòa, bang Delaware), từ lâu đã ủng hộ các nguyên tắc trọng cung đằng sau ERTA, nên văn bản này còn được gọi là Đạo luật Kemp-Roth. Continue reading “13/08/1981: Reagan ký Đạo luật Thuế Phục hồi Kinh tế (ERTA)”

12/08/1676: Chiến tranh Vua Philip kết thúc

Nguồn: King Philip’s War ends, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1676, tại thuộc địa New England, Chiến tranh Vua Philip đã kết thúc khi Philip – thủ lĩnh của người da đỏ Wampanoag – đã bị ám sát bởi một người Mỹ bản địa phục vụ cho Anh.

Vào đầu những năm 1670, 50 năm hòa bình giữa thuộc địa Plymouth và người da đỏ Wampanoag địa phương bắt đầu rạn nứt khi việc mở rộng liên tục các khu định cư đã khiến bộ lạc này phải bán đất. Đáp lại sự thù địch ngày càng tăng của người Mỹ bản địa, người Anh đã gặp thủ lĩnh của người Wampanoag là Vua Philip và yêu cầu lực lượng của ông phải buông khí giới đầu hàng. Người Wampanoag đã làm như vậy, nhưng tới năm 1675, một người Mỹ bản địa theo đạo Thiên chúa và từng giữ vai trò cung cấp thông tin cho người Anh đã bị sát hại. Vì việc này, ba người Wampanoag đã bị xử tử. Continue reading “12/08/1676: Chiến tranh Vua Philip kết thúc”

09/08/1969: Giáo phái Charles Manson sát hại năm người

Nguồn: Charles Manson cult kills five people, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, các thành viên của giáo phái Charles Manson đã sát hại năm người tại nhà riêng của đạo diễn Roman Polanski tại Beverly Hills, California, bao gồm cả người vợ đang mang thai của ông, nữ diễn viên Sharon Tate. Chưa đầy hai ngày sau, nhóm này lại tiếp tục giết chết giám đốc điều hành siêu thị Leno LaBianca và vợ Rosemary tại nhà của họ. Những tội ác man rợ này khiến cho cả nước phải khiếp sợ, đồng thời biến Charles Manson thành một biểu tượng tội phạm.

Manson sinh tại Cincinnati, Ohio, vào năm 1934 bởi một người mẹ đơn thân 16 tuổi. Gã đã sống phần lớn thời thơ ấu của mình trong các trường giáo dưỡng vị thành niên, sau đó thì trưởng thành trong tù. Khi được thả ra vào năm 1967, Manson chuyển đến California và tận dụng sức lôi cuốn của mình để thu hút một nhóm người hippies, lập nên một cộng đồng ở ngoại ô Los Angeles, nơi ma túy và đời sống trụy lạc rất phổ biến. Continue reading “09/08/1969: Giáo phái Charles Manson sát hại năm người”