Category: Sự kiện

20/08/1911: Bức điện tín vòng quanh thế giới đầu tiên được gửi đi

Nguồn: First around-the-world telegram sent, 66 years before Voyager II launch, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1911, một nhân viên điều phối tại văn phòng New York Times đã gửi đi bức điện tín vòng quanh thế giới đầu tiên, sử dụng dịch vụ thương mại. Đúng 66 năm sau, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Mỹ (NASA) gửi đi một loại thông điệp khác – một đĩa than chứa thông tin về Trái Đất, gửi đến các sinh vật ngoài hành tinh – khi tàu vũ trụ không người lái Voyager II được phóng vào không gian.

Tờ Times quyết định gửi bức điện năm 1911 nhằm xác định tốc độ mà một thông điệp thương mại có thể được gửi đi vòng quanh thế giới bằng cáp điện báo. Thông điệp – chỉ đơn giản có nội dung là “This message sent around the world” (Thông điệp này được gửi đi vòng quanh thế giới), rời khỏi phòng điều phối trên tầng 17 của tòa soạn Times ở New York vào lúc 7 giờ tối ngày 20/08. Continue reading “20/08/1911: Bức điện tín vòng quanh thế giới đầu tiên được gửi đi”

18/08/1590: Cư dân Thuộc địa Đảo Roanoke biến mất bí ẩn

Nguồn: Roanoke Colony deserted, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1590, trở về sau chuyến đi đến Anh để nhận đồ tiếp tế, John White, Thống đốc của Thuộc địa Đảo Roanoke, ngày nay thuộc Bắc Carolina, đã chứng kiến cảnh khu định cư của mình bị bỏ hoang. White và cấp dưới đã không tìm thấy dấu vết của khoảng 100 cư dân đang sống tại thuộc địa, cũng chẳng hề có dấu hiệu của bạo lực. Trong số những người mất tích có Ellinor Dare, con gái của White, và Virginia Dare, cháu gái của White đồng thời là đứa trẻ người Anh đầu tiên sinh ra ở đất Mỹ. Ngày 18/08 thực ra là sinh nhật thứ ba của Virginia. Manh mối duy nhất cho sự biến mất bí ẩn của đoàn người này là từ “CROATOAN” được khắc trên hàng rào quanh khu định cư. White cho rằng thông điệp này có nghĩa là cư dân thuộc địa đã chuyển đến Đảo Croatoan, cách đó khoảng 50 dặm, nhưng cuộc tìm kiếm trên đảo sau đó đã không mang lại kết quả nào. Continue reading “18/08/1590: Cư dân Thuộc địa Đảo Roanoke biến mất bí ẩn”

16/08/2009: Usain Bolt lập kỷ lục thế giới chạy nước rút cự ly 100 mét

Nguồn: Usain Bolt sets 100-meter dash world record, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2009, dưới ánh đèn của Sân vận động Olympic Berlin, trong Giải Vô địch Điền kinh Thế giới, Usain Bolt, 22 tuổi, đã tạo dáng hình tia chớp và cười rất tươi vì vừa mới lập kỷ lục. Khi đó, vận động viên người Jamaica, cũng là người đàn ông nhanh nhất thế giới, đã phá kỷ lục thế giới của chính mình trên đường chạy 100 mét, hoàn tất chặng đua chỉ trong 9,58 giây. Anh đã trở thành người đầu tiên chạy hết cự ly này trong vòng chưa đầy 9,6 giây.

Thành tích 9,69 giây của Bolt tại Thế vận hội Bắc Kinh 2008 không chỉ là một kỷ lục thế giới, mà còn là lần đầu tiên cự ly 100 mét được hoàn tất dưới 9,7 giây. Tốc độ khủng khiếp và tính cách thoải mái, vui tươi đã giúp Bolt nổi tiếng toàn thế giới sau khi giành huy chương vàng Olympic, nhưng các nhà quan sát chỉ ra rằng anh đã không sử dụng tốc độ tối đa của mình trong cuộc đua ở Bắc Kinh. Ngay sau đó, nhiều người đồn đoán, Bolt có thể xô đổ kỷ lục thế giới của chính mình. Continue reading “16/08/2009: Usain Bolt lập kỷ lục thế giới chạy nước rút cự ly 100 mét”

14/08/1751: Mary Blandy đầu độc cha ruột

Nguồn: A daughter poisons her father, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1751, Francis Blandy đã rơi vào hôn mê và qua đời tại nhà của mình ở ngoại ô London, Anh. Tối hôm đó, Mary, con gái của ông đã đề nghị cho một trong những người hầu của gia đình một số tiền lớn để anh đưa cô đến Pháp ngay lập tức. Mary buộc phải bỏ trốn một mình khi người hầu này từ chối, nhưng cô đã sớm bị truy đuổi và bắt giữ bởi những người hàng xóm nghe tin Blandy bị đầu độc.

Những người hầu của gia đình Blandy đã nghi ngờ Mary, vì cô gái 26 tuổi chưa kết hôn này đã qua lại với William Cranstoun, gã đàn ông không một xu dính túi đang có một người vợ ở Scotland, đi ngược lại mong muốn của cha cô. Cranstoun quyết tâm chiếm đoạt tài sản của Blandy. Continue reading “14/08/1751: Mary Blandy đầu độc cha ruột”

13/08/1878: Nạn nhân đầu tiên của dịch sốt vàng da tại Memphis qua đời

Nguồn: First victim of Memphis yellow fever epidemic dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1878, Kate Bionda, một chủ nhà hàng, đã qua đời vì bệnh sốt vàng da ở Memphis, Tennessee, sau khi một người đàn ông trốn khỏi một chiếc tàu hơi nước bị cách ly đến nhà hàng của cô. Dịch bệnh nhanh chóng lây lan và khiến thành phố trở nên tan hoang.

Bệnh sốt vàng da (yellow fever) là bệnh lây truyền do muỗi, có nguồn gốc từ Tây Phi và đã đến Mỹ trên những con tàu chở công nhân nô lệ. Mầm bệnh xuất hiện trong thời tiết ấm áp và sẽ phát triển mạnh trong mùa hè ẩm ướt và nóng nực, khi muỗi có thể sinh sôi nảy nở. Sau thời gian ủ bệnh từ ba đến sáu ngày, người mắc bệnh sẽ cảm nhận các triệu chứng giống cúm, như sốt và đau nhức. Sau giai đoạn thuyên giảm ngắn ngủi là giai đoạn phát bệnh dữ dội, trong đó bệnh nhân nôn ra máu, đồng thời bị suy gan và suy thận. Vàng da cũng là một triệu chứng điển hình, dẫn đến tên gọi sốt vàng da. Nếu nạn nhân chết, thường là trong vòng hai tuần sau khi mắc bệnh. Những người sống sót sẽ bị ảnh hưởng trong nhiều tháng. Continue reading “13/08/1878: Nạn nhân đầu tiên của dịch sốt vàng da tại Memphis qua đời”

11/08/1965: Bạo loạn Watts bắt đầu

Nguồn: Watts Rebellion begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, tại Watts, Los Angeles – một khu dân cư chủ yếu là người da đen, căng thẳng chủng tộc đã lên đến đỉnh điểm sau khi hai cảnh sát da trắng ẩu đả với một tài xế da đen bị nghi là lái xe trong tình trạng say rượu. Một đám đông người xem đã tập trung gần điểm giao của Đại lộ Avalon và Phố 116 để theo dõi vụ bắt giữ, và ngay sau đó đã tức giận bởi những gì họ tin lại là một vụ cảnh sát lạm quyền vì động cơ chủng tộc. Continue reading “11/08/1965: Bạo loạn Watts bắt đầu”

09/08/2014: Sĩ quan cảnh sát Darren Wilson sát hại Michael Brown

Nguồn: Michael Brown is killed by a police officer in Ferguson, Missouri, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2014, sĩ quan cảnh sát Darren Wilson đã nổ súng bắt chết Michael Brown, một thiếu niên da đen không có vũ trang, ở Ferguson, ngoại ô St. Louis, Missouri. Biểu tình và bạo loạn đã bùng phát ở Ferguson và nhanh chóng lan ra khắp đất nước.

Có nhiều lời kể khác nhau xoay quanh vụ việc, bao gồm lời khai của chính Wilson và bạn của Brown, Dorian Johnson, người đã ở cùng Brown vào thời điểm đó. Nhiều chi tiết khác nhau hoàn toàn, nhưng mọi nhân chứng đều đồng ý rằng Wilson đã nhìn thấy Brown và Johnson đang đi bộ trên đường, yêu cầu họ đứng lại trên vỉa hè, sau đó chặn chiếc xe SUV của cảnh sát trước mặt để tra hỏi hai người này. Wilson và Brown đã tranh cãi qua cửa sổ mở của chiếc xe, và Wilson đã nổ súng hai lần. Brown và Johnson cố gắng bỏ đi, nhưng Wilson lao ra khỏi xe để đuổi theo họ, và khi Brown quay lại đối mặt với Wilson, sĩ quan này đã bắn 12 phát súng, sáu trong số đó trúng Brown. Continue reading “09/08/2014: Sĩ quan cảnh sát Darren Wilson sát hại Michael Brown”

07/08/2005: Giải cứu tàu ngầm Nga bị mắc kẹt

Nguồn: Trapped Russian sub rescued, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, một tàu ngầm mini Priz AS-28 của Nga, cùng 7 thành viên thủy thủ đoàn, đã được giải cứu từ sâu dưới đáy biển Thái Bình Dương. Ngày 04/08, trong lúc tham dự chương trình huấn luyện ở Vịnh Beryozovaya, ngoài khơi bán đảo Kamchatka, miền viễn đông của Nga, thì các chân vịt của con tàu đã vướng vào dây cáp thuộc hệ thống giám sát bờ biển của Nga. Không thể nổi lên, thủy thủ đoàn bị mắc kẹt trong chiếc tàu ngầm tối tăm, lạnh giá suốt hơn ba ngày. Continue reading “07/08/2005: Giải cứu tàu ngầm Nga bị mắc kẹt”

06/08/1969: Lính Mũ nồi Xanh của Mỹ bị buộc tội giết người

Nguồn: Green Berets are charged with murder, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, Quân đội Mỹ thông báo rằng Đại tá Robert B. Rheault, Chỉ huy Đội Đặc nhiệm số 5 tại Việt Nam, và bảy lính Mũ nồi Xanh (Green Berets) khác đã bị buộc tội giết người có chủ ý và âm mưu giết người trong vụ hành quyết (summary execution) một người Việt Nam, Thái Khắc Chuyên, người đã từng là thông dịch viên cho Biệt đội B-57. Continue reading “06/08/1969: Lính Mũ nồi Xanh của Mỹ bị buộc tội giết người”

04/08/1942: Ký Thỏa thuận Lao động Nông trại Mexico

Nguồn: U.S. and Mexico sign the Mexican Farm Labor Agreement, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, Mỹ và Mexico ký Thỏa thuận Lao động Nông trại Mexico (Mexican Farm Labor Agreement), tạo ra cái được gọi là “Chương trình Bracero” (Bracero Program). Chương trình này kéo dài cho đến năm 1964 và là chương trình lao động thuê ngoài lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Trong suốt thời gian tồn tại, Chương trình Bracero đã mang lại lợi ích cho cả nông dân và người lao động nhưng cũng làm phát sinh nhiều tranh chấp lao động, lạm dụng công nhân và các vấn đề khác vốn đã là đặc trưng từ lâu trong lịch sử của lao động nông nghiệp ở Tây Nam nước Mỹ. Continue reading “04/08/1942: Ký Thỏa thuận Lao động Nông trại Mexico”

02/08/1942: Án mạng làm bùng nổ kỳ thị người gốc Mexico ở Los Angeles

Nguồn: Man murdered near L.A. reservoir, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, Jose Diaz đã bị sát hại và thi thể của ông được tìm thấy tại hồ chứa Sleepy Lagoon, gần Los Angeles, California. Hai ngày sau, cảnh sát ra lệnh vây bắt 22 người đàn ông gốc Mexico sinh sống tại L.A. vì tình nghi đã giết Diaz. Bất chấp việc thiếu bằng chứng, 22 người đàn ông này cuối cùng vẫn bị truy tố với cáo buộc đánh Diaz đến chết. Phiên tòa xét xử và tuyên án vụ Diaz đã trở thành biểu trưng cho một giai đoạn đầy định kiến và bất công về chủng tộc ở Los Angeles trong Thế chiến II. Continue reading “02/08/1942: Án mạng làm bùng nổ kỳ thị người gốc Mexico ở Los Angeles”

31/07/1715: Bão nhấn chìm tàu chở kho báu của Tây Ban Nha

Nguồn: Hurricane sinks Spanish treasure ships, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1715, một cơn bão đã đánh vào bờ biển phía đông của Florida, nhấn chìm 10 tàu chở kho báu của Tây Ban Nha và giết chết gần 1.000 người. Toàn bộ vàng và bạc trên tàu vào thời điểm đó đã không được tìm thấy mãi cho đến 250 năm sau.

Từ năm 1701, Tây Ban Nha đã gửi các đội tàu đến tây bán cầu để mang về các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bao gồm cả vàng và bạc. Những nhóm tàu này được trang bị đầy đủ để chống lại cướp biển, nhưng gần như chẳng có gì để bảo vệ chúng khỏi thời tiết xấu. Continue reading “31/07/1715: Bão nhấn chìm tàu chở kho báu của Tây Ban Nha”

30/07/1965: Tổng thống Johnson ký phê duyệt Medicare thành luật

Nguồn: President Johnson signs Medicare into law, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, Tổng thống Lyndon B. Johnson đã ký phê duyệt thành luật Medicare, một chương trình bảo hiểm y tế cho người Mỹ cao tuổi. Tại buổi lễ phê duyệt tổ chức tại Thư viện Truman ở thành phố Independence, Missouri, cựu Tổng thống Harry Truman đã được ghi danh là người thụ hưởng đầu tiên của Medicare, và nhận chiếc thẻ Medicare đầu tiên.

Johnson muốn công nhận Truman, người mà vào năm 1945 đã trở thành tổng thống đầu tiên đề xuất chương trình bảo hiểm y tế quốc gia, một sáng kiến bị Quốc hội phản đối vào thời điểm đó. Continue reading “30/07/1965: Tổng thống Johnson ký phê duyệt Medicare thành luật”

28/07/1976: Động đất phá hủy thành phố Đường Sơn, Trung Quốc

Nguồn: One of the worst earthquakes in modern history destroys Chinese city, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1976, lúc 3:42 sáng, một trận động đất có cường độ khoảng 7,8 đến 8,2 độ Richter đã san phẳng Đường Sơn, một thành phố công nghiệp ở tỉnh Hà Bắc của Trung Quốc với dân số khoảng một triệu người. Vì lúc đó hầu hết mọi người đều đang ngủ say trên giường, thay vì ở ngoài đường, nơi tương đối an toàn hơn, nên trận động đất đã gây thiệt hại nhân mạng đặc biệt lớn. Ước tính có khoảng 242.000 người ở Đường Sơn và các khu vực lân cận đã thiệt mạng, khiến sự kiện trở thành một trong những trận động đất chết chóc nhất trong lịch sử, chỉ đứng sau con số 300.000 người chết trong trận động đất ở Calcutta năm 1737, và 830.000 người thiệt mạng trong động đất ở tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc năm 1556. Continue reading “28/07/1976: Động đất phá hủy thành phố Đường Sơn, Trung Quốc”

26/07/1908: FBI được thành lập

Nguồn: FBI founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1908, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (Federal Bureau of Investigation, FBI) đã ra đời khi Tổng Chưởng lý Charles Bonaparte ra lệnh cho một nhóm các nhà điều tra liên bang mới báo cáo cho Trưởng Giám định Stanley W. Finch. Một năm sau, Văn phòng Trưởng Giám định được đổi tên thành Cục Điều tra, và vào năm 1935, nó trở thành Cục Điều tra Liên bang.

Khi Bộ Tư pháp được thành lập vào năm 1870 để thực thi luật liên bang và điều phối chính sách tư pháp, cơ quan này không có điều tra viên thường trực trong biên chế. Lúc đầu, người ta thuê thám tử tư mỗi khi cần điều tra tội phạm liên bang, sau này chuyển sang thuê các điều tra viên từ các cơ quan liên bang khác. Chẳng hạn, nếu điều tra các vụ làm giả tiền, sẽ dùng người từ Cơ quan Mật vụ, được thành lập bởi Bộ Tài chính vào năm 1865. Đến đầu thế kỷ 20, Tổng Chưởng lý được phép tuyển dụng một số điều tra viên thường trực và Văn phòng Trưởng Giám định, với đội ngũ nhân viên chủ yếu là kế toán, được thành lập để xem xét các giao dịch tài chính của các tòa án liên bang. Continue reading “26/07/1908: FBI được thành lập”

24/07/1969: Tàu Apollo 11 trở về Trái Đất an toàn

Nguồn: Apollo 11 safely returns to Earth, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, lúc 12:51 theo giờ miền Đông nước Mỹ, tàu vũ trụ Apollo 11 của Mỹ, vốn đã đưa các phi hành gia đầu tiên lên bề mặt Mặt Trăng, đã trở về Trái Đất an toàn.

Nỗ lực của người Mỹ để đưa các phi hành gia lên Mặt Trăng bắt nguồn từ lời kêu gọi nổi tiếng của Tổng thống John F. Kennedy trong phiên họp chung đặc biệt của Quốc hội vào ngày 25/05/1961: “Tôi tin rằng đất nước chúng ta nên cam kết đạt được mục tiêu này, trước khi thập niên này kết thúc, hãy đưa một người đàn ông lên Mặt Trăng và đưa anh ta trở về Trái Đất an toàn.” Continue reading “24/07/1969: Tàu Apollo 11 trở về Trái Đất an toàn”

23/07/1918: Chuỗi cái chết bí ẩn vây quanh người phụ nữ Nebraska

Nguồn: A string of mysterious deaths surrounds a Nebraska woman, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, Della Sorenson đã sát hại nạn nhân đầu tiên trong số 7 nạn nhân của mình ở vùng nông thôn Nebraska, bằng cách đầu độc con gái sơ sinh của chị dâu, Viola Cooper. Trong bảy năm sau đó, bạn bè, người thân, và người quen của Sorenson đã chết trong những hoàn cảnh bí ẩn, trước khi mọi người cuối cùng cũng nhận ra rằng đó không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên.

Hai năm sau khi cô bé Viola qua đời, Wilhelmina Weldam, mẹ chồng của Sorenson, bị đầu độc. Bà ta sau đó đã truy sát chính gia đình của mình, giết chết con gái, Minnie, và chồng, Joe, chỉ trong vòng hai tuần của tháng 9. Continue reading “23/07/1918: Chuỗi cái chết bí ẩn vây quanh người phụ nữ Nebraska”

21/07/1944: Hitler tuyên bố với người Đức “Tôi vẫn còn sống”

Nguồn: Hitler to Germany: “I’m still alive”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, Adolf Hitler đã lên sóng phát thanh thông báo rằng nỗ lực ám sát ông đã thất bại và “mọi chuyện sẽ được giải quyết.”

Hitler đã sống sót sau một vụ nổ bom nhằm lấy đi mạng sống của ông. Ông đã bị thủng màng nhĩ, bỏng ở một vài chỗ, và có những vết thương nhỏ, nhưng không có gì có thể ngăn ông giành lại quyền kiểm soát chính phủ và truy sát những kẻ nổi loạn. Trên thực tế, cuộc đảo chính diễn ra song song với vụ ám sát Hitler đã bị dập tắt chỉ trong 11 tiếng rưỡi. Continue reading “21/07/1944: Hitler tuyên bố với người Đức “Tôi vẫn còn sống””

19/07/1848: Khai mạc Hội nghị Seneca Falls về quyền của phụ nữ

Nguồn: Seneca Falls Convention begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1848, tại Nhà nguyện Wesleyan ở Seneca Falls, New York – lần đầu tiên ở Mỹ – một hội nghị về quyền của phụ nữ đã được tổ chức với gần 200 phụ nữ tham dự. Những người tổ chức sự kiện này là Lucretia Mott và Elizabeth Cady Stanton, hai phụ nữ ủng hộ bãi nô đã gặp nhau tại Hội nghị Chống Nô lệ Thế giới Năm 1840 ở London. Vì là phụ nữ, Mott và Stanton đã bị cấm tham gia hội nghị, sự phẫn nộ đã khơi dậy trong hai người động lực thúc đẩy họ thành lập phong trào quyền phụ nữ ở Mỹ. Continue reading “19/07/1848: Khai mạc Hội nghị Seneca Falls về quyền của phụ nữ”

17/07/1975: Các siêu cường gặp nhau trong không gian

Nguồn: Superpowers meet in space, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, như một phần trong sứ mệnh phát triển khả năng cứu hộ không gian, tàu vũ trụ Apollo 18 của Mỹ và tàu vũ trụ Soyuz 19 của Liên Xô đã ghép nối với nhau ngay trong không gian vũ trụ. Khi cửa sập giữa hai tàu được mở ra, chỉ huy Thomas P. Stafford và Aleksei Leonov đã bắt tay, và trao nhau những món quà nhân kỷ niệm cuộc gặp đầu tiên giữa hai kẻ thù trong Chiến tranh Lạnh trên không gian. Còn tại Trái Đất, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Kurt Waldheim đã chúc mừng hai siêu cường đã thực hiện thành công Dự án Thử nghiệm Apollo-Soyuz, đồng thời ca ngợi tinh thần hợp tác và hòa bình chưa từng có của họ trong việc lập kế hoạch và thực hiện sứ mệnh. Continue reading “17/07/1975: Các siêu cường gặp nhau trong không gian”