Category: Sự kiện

02/08/1923: TT Harding qua đời trước khi bê bối nổ ra

Nguồn: Harding dies before scandals break, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1923, trong một khách sạn ở San Francisco, Tổng thống Warren G. Harding đã bất ngờ qua đời vì đột quỵ ở tuổi 58. Harding đang trên đường trở về từ một chuyến đi thăm Alaska và Bờ Tây, hành trình mà nhiều người tin rằng đã được ông lựa chọn để thoát khỏi những tin đồn râm ran tại Washington về nạn tham nhũng trong chính quyền của ông.

Harding, một thượng nghị sĩ đến từ Ohio không thực sự được đánh giá cao, đã được đề cử làm ứng viên Tổng thống của Đảng Cộng hòa vào năm 1920 bởi đảng này đang bế tắc và chẳng thể tìm được ứng viên nào nổi bật hơn. Harding ra tranh cử với cam kết “trở lại bình thường” (return to normalcy) sau Thế chiến I, và sang tháng 11, ông được bầu làm Tổng thống Mỹ thứ 29 với một chiến thắng áp đảo. Ý thức về những hạn chế của riêng mình, Harding hứa sẽ chỉ định một nội các đại diện cho “các bộ óc tốt nhất” nước Mỹ, nhưng tiếc thay, tuy ông đã chọn được một số người rất thông minh, nhưng họ lại ít có ý thức trách nhiệm xã hội. Continue reading “02/08/1923: TT Harding qua đời trước khi bê bối nổ ra”

01/08/1498: Columbus đặt chân tới Nam Mỹ

Nguồn: Columbus lands in South America, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1498, nhà thám hiểm người Italy Christopher Columbus đã đặt chân lên đại lục châu Mỹ lần đầu tiên, tại Bán đảo Paria ở Venezuela ngày nay. Cho rằng đó là một hòn đảo, ông đã đặt tên nó là Isla Santa và tuyên bố nó thuộc về Tây Ban Nha.

Columbus sinh ra ở Genoa, Ý, vào năm 1451. Người ta biết rất ít về cuộc sống thuở thiếu thời của ông, nhưng ông đã làm thủy thủ và sau đó là một thương nhân thuyền buồm. Ông trở nên bị ám ảnh về khả năng mở ra một tuyến đường biển phía tây đến Cathay (Trung Quốc), Ấn Độ, và các đảo vàng và gia vị huyền thoại của châu Á. Continue reading “01/08/1498: Columbus đặt chân tới Nam Mỹ”

31/07/1972: Hà Nội tố cáo Mỹ tấn công đê điều

Nguồn: Hanoi claims that U.S. bombers have struck dikes, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, Hà Nội đã tố cáo chính quyền Nixon khi tuyên bố rằng kể từ tháng 04, đã có 173 cuộc tấn công vào các con đê ở miền Bắc Việt Nam, trong đó ném bom trực tiếp là vào 149 địa điểm.

Ngày 28/07, đáp lại những tuyên bố của Liên Xô rằng Mỹ đã tiến hành một chiến dịch ném bom có chủ ý kéo dài hai tháng nhằm phá hủy hệ thống đê đập tại vùng Đồng bằng Sông Hồng, một báo cáo của CIA đã được chính quyền Nixon công bố. Trong đó nói rằng những đợt ném bom của Mỹ tại 12 địa điểm đã gây ra thiệt hại nhỏ cho đê điều của miền Bắc, nhưng đó là những thiệt hại không chủ ý và các con đê không phải là mục tiêu dự định của vụ đánh bom. Continue reading “31/07/1972: Hà Nội tố cáo Mỹ tấn công đê điều”

30/07/1943: Hitler biết tin Italy sắp đầu hàng

Nguồn: Hitler gets news of Italy’s imminent defection, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1943, Adolf Hitler biết rằng đồng minh phe Trục Italy của mình đang cố kéo dài thời gian trước khi đàm phán các điều khoản đầu hàng với phe Đồng minh sau khi quyền lực của Mussolini sụp đổ.

Trước đó Hitler đã lo sợ rằng một sự biến chuyển tình thế như thế có thể, nếu không muốn nói là chắc chắn, sẽ xảy ra. Hitler đã đến Italy vào ngày 19 tháng 07 để quở trách Mussolini về thất bại trong khả năng lãnh đạo quân sự – cho thấy Hitler biết dù không thừa nhận công khai rằng cả Mussolini và Italy sắp sụp đổ, để ngỏ bán đảo Italy cho quân Đồng minh chiếm đóng. Mặc dù có sự bảo đảm nửa vời từ Mussolini rằng Italy sẽ tiếp tục chiến đấu, Hitler vẫn bắt đầu chuẩn bị cho viễn cảnh đầu hàng của Italy trước quân Đồng minh. Continue reading “30/07/1943: Hitler biết tin Italy sắp đầu hàng”

29/07/1588: Hạm đội Armada của Tây Ban Nha bị Anh đánh bại

Nguồn: Spanish Armada defeated, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1588, ngoài khơi bờ biển Gravelines, Pháp, “Hạm đội Bất khả chiến bại” (Invincible Armada) của Tây Ban Nha đã bị đánh bại bởi một đơn vị hải quân Anh dưới sự chỉ huy của Huân tước Charles Howard và Sir Francis Drake. Sau tám giờ chiến đấu dữ dội, một sự thay đổi hướng gió khiến người Tây Ban Nha phải rời khỏi trận chiến và rút lui về phía Biển Bắc. Với hy vọng xâm lược Anh bị nghiền nát, những chiếc tàu còn lại của Armada bắt đầu một hành trình dài gian khổ để trở lại Tây Ban Nha.

Cuối thập niên 1580, các cuộc tấn công của người Anh chống lại tàu thương mại Tây Ban Nha và sự ủng hộ của Nữ hoàng Elizabeth I đối với các phiến quân Hà Lan ở vùng Hà Lan thuộc Tây Ban Nha đã khiến vua Philip II của Tây Ban Nha lên kế hoạch chinh phục nước Anh. Giáo hoàng Sixtus V đã ban phước lành cho những gì được gọi là “Kế hoạch Nước Anh” (The Enterprise of England) mà ông hy vọng sẽ đưa hòn đảo Tin Lành trở về dưới sự cai quản của Giáo hội Rome. Continue reading “29/07/1588: Hạm đội Armada của Tây Ban Nha bị Anh đánh bại”

28/07/1945: Thượng viện Mỹ phê chuẩn Hiến chương Liên Hiệp Quốc

Nguồn: U.S. Senate approves United Nations charter, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1945, trong một tuyên bố quan trọng cho thấy sự biệt lập trước Thế chiến II của Mỹ đã thực sự chấm dứt, Thượng viện nước này chính thức phê chuẩn Hiến chương thành lập Liên Hiệp Quốc. Trong những năm tiếp theo, Liên Hiệp Quốc sẽ là nơi diễn ra một vài trong số những cuộc đối đầu Chiến tranh Lạnh đáng nhớ nhất giữa Mỹ và Liên Xô.

Năm 1919, sau khi Thế chiến I kết thúc, Tổng thống Woodrow Wilson đã kêu gọi Thượng viện Mỹ phê chuẩn việc gia nhập Hội Quốc Liên. Tuy nhiên, chủ nghĩa biệt lập thời hậu chiến và chính trị đảng phái đã “giết chết” việc Mỹ tham gia Hội Quốc Liên. Continue reading “28/07/1945: Thượng viện Mỹ phê chuẩn Hiến chương Liên Hiệp Quốc”

27/07/1943: Stalin ra lệnh cho binh sĩ không lùi bước

Nguồn: Stalin issues Order No. 227—outlawing cowards, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1943, Joseph Stalin, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (tức Thủ tướng) và nhà độc tài của Liên Xô, đã ban hành Mệnh lệnh số 227, hay còn được gọi là mệnh lệnh “Không lùi bước”, khi quân Đức tiến vào lãnh thổ Nga. Mệnh lệnh này tuyên bố “Những kẻ gây hoảng sợ và những kẻ hèn nhát phải được xử lý ngay tại chỗ. Không được lùi một bước khi không có lệnh từ cấp chỉ huy cao hơn! Những người chỉ huy… mà từ bỏ một vị trí khi không có lệnh từ các cấp chỉ huy cao hơn là những kẻ phản bội Tổ quốc.” Continue reading “27/07/1943: Stalin ra lệnh cho binh sĩ không lùi bước”

26/07/1972: Quân Việt Nam CH dựng cờ tại Thành cổ Quảng Trị

Nguồn: South Vietnamese troops raise flag over Quang Tri, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, lính dù Việt Nam Cộng hòa đã dựng cờ của mình tại Thành cổ Quảng Trị. Dù vậy, họ đã không thể giữ được Thành cổ đủ lâu để có thể bảo vệ Quảng Trị. Bên ngoài khu vực thành cổ, giao tranh vẫn diễn ra rất dữ dội. Xa hơn về phía nam, quân đội Việt Nam Cộng hòa – do bị pháo kích nặng nề – đã buộc phải từ bỏ Căn cứ Bastogne (Firebase Bastogne), vốn là đồn chốt chặn đường tiếp cận Huế từ hướng tây nam.

Lính Bắc Việt đã chiếm được Thành cổ Quảng Trị từ ngày 01/05 trong Chiến dịch Nguyễn Huệ (còn gọi là “Chiến dịch Phục sinh”), đợt tấn công quy mô lớn của lực lượng Bắc Việt được phát động vào ngày 31/03. Tham gia chiến dịch này gồm có 14 sư đoàn và 26 trung đoàn riêng biệt, tổng quân lực là hơn 120.000 người, sử dụng khoảng 1.200 xe bọc thép và xe tăng các loại. Các mục tiêu chính của Bắc Việt, ngoài Quảng Trị ở phía bắc, là Kontum ở Tây Nguyên, và An Lộc ở phía nam. Continue reading “26/07/1972: Quân Việt Nam CH dựng cờ tại Thành cổ Quảng Trị”

25/07/1964: Đề xuất không kích Bắc Việt

Nguồn: Joint Chiefs propose air strikes, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1964, sau một cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia để thảo luận về tình hình đang ngày càng xấu đi ở Sài Gòn, Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ đã chuẩn bị một bản ghi nhớ đề xuất các cuộc không kích chống lại Bắc Việt Nam. Continue reading “25/07/1964: Đề xuất không kích Bắc Việt”

24/07/1959: ‘Tranh luận nhà bếp’ giữa Nixon và Khrushchev

Nguồn: Nixon and Khrushchev have a “kitchen debate”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1959, trong buổi lễ khai mạc Triển lãm Hoa Kỳ (American National Exhibition) tại Moskva, Phó Tổng thống Richard Nixon và lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev đã có một cuộc tranh luận sôi nổi về chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa cộng sản ngay trong căn bếp được dựng tại triển lãm. Cái gọi là “tranh luận nhà bếp” (kitchen debate) này đã trở thành một trong những sự kiện nổi tiếng nhất của Chiến tranh Lạnh.

Cuối năm 1958, Liên Xô và Mỹ đã đồng ý tổ chức triển lãm quốc gia của nước còn lại, thể hiện sự nhấn mạnh mới về trao đổi văn hóa. Triển lãm về Liên Xô mở cửa tại Thành phố New York vào tháng 06/1959; trong khi đó triển lãm về Mỹ được tổ chức tại Công viên Sokolniki ở Moskva vào tháng 07. Continue reading “24/07/1959: ‘Tranh luận nhà bếp’ giữa Nixon và Khrushchev”

23/07/1962: Đạt được thỏa thuận về Lào

Nguồn: An accord on Laos is reached, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1962, để tránh một cuộc đối đầu nóng của Chiến tranh Lạnh, Hoa Kỳ và Liên Xô đã ký một thỏa thuận đảm bảo cho một nước Lào tự do và trung lập. Mặc dù thỏa thuận này đã chấm dứt vai trò “chính thức” của cả hai quốc gia trong cuộc nội chiến Lào, sự hỗ trợ bí mật từ cả Liên Xô và Hoa Kỳ tiếp tục làm trầm trọng thêm cuộc xung đột ở Lào trong thập niên tiếp theo.

Lào là một thuộc địa của Pháp từ năm 1893. Trong những năm 1930 và Thế chiến II, một phong trào giành độc lập cũng như một phong trào cộng sản được biết đến với tên gọi Pathet Lào bắt đầu phát triển ở quốc gia này. Sau khi Pháp trao cho Lào nền độc lập có điều kiện vào năm 1949, Pathet Lào bắt đầu một cuộc nội chiến chống lại chính phủ Lào thân Pháp. Continue reading “23/07/1962: Đạt được thỏa thuận về Lào”

22/07/1598: Lái buôn Thành Venice được cấp phép xuất bản

Nguồn: The Merchant of Venice is entered on the Stationers’ Register, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1598, Lái buôn Thành Venice (The Merchant of Venice) – vở kịch nổi tiếng của William Shakespeare – đã được đưa vào cuốn Niên giám Stationer (Stationer’s Register). Theo mệnh lệnh của Nữ hoàng Elizabeth, cuốn niêm giám này có mục đích cấp phép cho các ấn bản, từ đó cho phép Hoàng gia có thể kiểm soát chặt chẽ tất cả các tác phẩm được xuất bản. Và dù việc nó xuất hiện trong niêm giám tức là Lái buôn Thành Venice đã được cấp phép in ấn, thì cũng phải mất thêm hai năm nữa phiên bản đầu tiên của cuốn sách mới được xuất bản. Continue reading “22/07/1598: Lái buôn Thành Venice được cấp phép xuất bản”

21/07/2005: Âm mưu tấn công hệ thống giao thông London

Nguồn: Bombers attempt to attack London transit system, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, những kẻ khủng bố đã cố gắng tấn công hệ thống giao thông tại London bằng cách cài bom vào ba tàu điện ngầm và một xe buýt, nhưng đã không có quả bom nào phát nổ hoàn toàn. Cuộc tấn công này diễn ra đúng hai tuần sau khi những kẻ khủng bố giết chết 56 người, bao gồm cả chính bản thân chúng, và làm bị thương 700 người khác trong cuộc tấn công lớn nhất ở Anh kể từ Thế chiến II. Đợt đánh bom đó cũng nhắm vào ba tàu điện ngầm và một xe buýt. Continue reading “21/07/2005: Âm mưu tấn công hệ thống giao thông London”

20/07/1948: Truman công bố lệnh quân dịch đối phó Liên Xô

Nguồn: Truman issues peacetime draft, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1948, tổng thống Harry S. Truman ban hành một lệnh quân dịch kêu gọi gần 10 triệu người đăng ký nghĩa vụ quân sự trong vòng hai tháng sau đó. Hành động của Truman diễn ra trong bối cảnh gia tăng căng thẳng Chiến tranh Lạnh với Liên Xô.

Sau Thế chiến II, Hoa Kỳ đã nhanh chóng tiến hành giải ngũ lực lượng quân đội khổng lồ mà nước này đã xây dựng trong cuộc xung đột. Trong chiến tranh, hơn 16 triệu đàn ông và phụ nữ đã phục vụ trong quân đội Hoa Kỳ; khi chiến tranh kết thúc vào tháng 08 năm 1945, người dân Mỹ yêu cầu lệnh phục viên nhanh chóng. Đến năm 1948, còn chưa đến 550.000 người ở lại trong Quân đội Hoa Kỳ. Continue reading “20/07/1948: Truman công bố lệnh quân dịch đối phó Liên Xô”

19/07/1553: Công nương Jane Grey bị lật đổ

Nguồn: Lady Jane Grey deposed, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1553, chỉ chín ngày sau khi trở thành Nữ hoàng nước Anh, Công nương Jane Grey đã bị phế truất và thay thế bởi người chị họ Mary. Jane – 15 tuổi, xinh đẹp và thông minh, chỉ miễn cưỡng đồng ý lên ngôi. Nhưng chính quyết định ấy đã dẫn đến việc cô bị hành quyết.

Công nương Jane Grey là cháu gái của Vua Henry VII và em họ của Vua Edward VI. Jane và Edward cùng tuổi với nhau, và họ suýt nữa đã kết hôn vào năm 1549. Tháng 05/1553, cô kết hôn với Huân tước Guildford Dudley, con trai của John Dudley, Công tước xứ Northumberland. Khi Edward hấp hối vì bệnh lao, bố chồng của Jane, John Dudley thuyết phục nhà vua rằng Jane, một tín hữu Tin lành, nên được chọn là người kế vị ngai vàng, chứ không phải Mary, người chị cùng cha khác mẹ của Edward, một người Công giáo. Ngày 06/07/1553, Edward qua đời, và bốn ngày sau, Jane được tuyên bố là Nữ hoàng nước Anh. Continue reading “19/07/1553: Công nương Jane Grey bị lật đổ”

18/07/1936: Nội chiến Tây Ban Nha bùng nổ

Nguồn: Spanish Civil War breaks out, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1936, Nội chiến Tây Ban Nha bắt đầu khi một cuộc nổi dậy của các sĩ quan cánh hữu trong quân đội Tây Ban Nha tại Morocco thuộc Tây Ban Nha nổ ra và lan sang nước này. Từ quần đảo Canary, tướng Francisco Franco đã phát đi một thông điệp kêu gọi tất cả các sĩ quan quân đội tham gia cuộc nổi dậy và lật đổ chính phủ Cộng hòa cánh tả của Tây Ban Nha. Trong vòng ba ngày, các phiến quân đã chiếm được Morocco, phần lớn miền bắc Tây Ban Nha, và nhiều thành phố trọng yếu ở phía nam.

Phe Cộng hòa đã thành công trong việc dập tắt cuộc nổi dậy ở các khu vực khác, bao gồm Madrid, thủ đô của Tây Ban Nha. Phe Cộng hòa và Phe Quốc gia , như tên phe phiến quân thường được gọi, sau đó tiến hành bảo vệ các vùng lãnh thổ của mình bằng cách hành quyết hàng ngàn đối thủ chính trị bị nghi ngờ. Trong khi đó, Franco bay tới Morocco và chuẩn bị đưa Quân đoàn Châu Phi về chính quốc. Continue reading “18/07/1936: Nội chiến Tây Ban Nha bùng nổ”

17/07/1776: Quốc hội ủng hộ Washington trong tranh cãi về chức danh

Nguồn: Congress learns of war of words, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1776, Quốc hội Lục địa đã được biết tin Tướng George Washington từ chối chấp nhận một công văn từ Tướng Anh William Howe và anh trai của ông, Đô đốc Richard Viscount Howe, trong đó cả hai yêu cầu đàm phán hòa bình, chỉ bởi vì nó đã không sử dụng danh hiệu “Tướng” để chỉ Washington. Quốc Hội tuyên bố rằng vị Tổng Tư lệnh đã hành động “đúng với phẩm chất và cương vị của ông,” đồng thời chỉ đạo tất cả các tướng lĩnh Mỹ khác cũng chỉ nhận những bức thư “trong đó sử dụng các danh hiệu tương xứng với họ.”

Anh em nhà Howe đã tập hợp một lực lượng người châu Âu lớn nhất từ trước tới nay tới đổ bộ lên châu Mỹ, tại Đảo Staten, New York, trong khi Quốc Hội đã bỏ phiếu phê chuẩn Tuyên ngôn Độc lập ở Philadelphia, Pennsylvania vào đầu tháng 07/1776. Tổng Tư lệnh Quân đội Lục địa, Tướng George Washington, đã dành mùa xuân năm 1776 để cùng 19.000 lính của mình hành quân từ Boston đến New York, nơi họ sẽ đối đầu với 30.000 lính của anh em nhà Howe. Continue reading “17/07/1776: Quốc hội ủng hộ Washington trong tranh cãi về chức danh”

16/07/1965: McNamara thăm Nam Việt Nam

Nguồn: McNamara visits South Vietnam, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1965, Bộ trưởng Quốc phòng Robert McNamara thực hiện chuyến đi tìm hiểu tình hình thực tế ở miền Nam Việt Nam, và Henry Cabot Lodge đến Sài Gòn để tiếp tục nhiệm kỳ đại sứ. Trước đó Lodge đã đảm nhiệm vai trò đại sứ, nhưng đã từ chức vào năm 1964 để tranh chức ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa, vị trí cuối cùng thuộc về Barry Goldwater đến từ bang Arizona. Lodge trở lại Sài Gòn một lần nữa với vai trò là đại sứ từ 1965 đến 1967. Continue reading “16/07/1965: McNamara thăm Nam Việt Nam”

15/07/1965: Tàu Mariner 4 nghiên cứu bề mặt sao Hỏa

Nguồn: Mariner 4 studies Martian surface, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, tàu vũ trụ không người lái Mariner 4 đã tới gần sao Hỏa. Ở độ cao 1,8km, con tàu đã chụp và gửi về Trái Đất những hình ảnh cận cảnh đầu tiên của Hành tinh Đỏ.

Được phóng đi vào tháng 11/1964, Mariner 4 mang theo một chiếc camera truyền hình và sáu thiết bị khoa học khác để nghiên cứu sao Hỏa và vùng không gian liên hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Tiếp cận sao Hỏa vào ngày 14/07/1965, con tàu vũ trụ đã bắt đầu gửi lại hình ảnh truyền hình của hành tinh này chỉ sau nửa đêm ngày 15/07. Continue reading “15/07/1965: Tàu Mariner 4 nghiên cứu bề mặt sao Hỏa”

14/07/1964: Mỹ cáo buộc lính miền Bắc đang chiến đấu ở Nam Việt Nam

Nguồn: North Vietnamese regulars are fighting in South Vietnam, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1964, tình báo quân sự Mỹ công khai cáo buộc các sĩ quan quân đội chính quy Bắc Việt Nam đang chỉ huy và tham gia chiến đấu trong lực lượng Việt Cộng (Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam) ở các tỉnh phía bắc của Nam Việt Nam, nơi sức mạnh của lực lượng Việt Cộng đã tăng gấp đôi trong sáu tháng qua. Chỉ một ngày trước đó, tướng Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Khánh đã nhắc đến “cuộc xâm lược” của Quân đội miền Bắc. Continue reading “14/07/1964: Mỹ cáo buộc lính miền Bắc đang chiến đấu ở Nam Việt Nam”