Category: Sự kiện

10/04/1919: Lãnh tụ nông dân Mexico Emiliano Zapata bị ám sát

Nguồn: Revolutionary leader Emiliano Zapata assassinated in Mexico, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1919, Emiliano Zapata – lãnh đạo của nông dân và người bản địa trong cuộc Cách mạng Mexico – đã bị phục kích và bắn chết tại Morelos bởi lực lượng chính phủ.

Emiliano Zapata là một nông dân sinh năm 1879. Năm 1908, ông bị buộc gia nhập quân đội Mexico sau những nỗ lực giành lại phần đất của làng bị một chủ trang trại chiếm. Sau khi cách mạng nổ ra vào năm 1910, ông đã tập hợp một đội quân nông dân ở bang Morelos, miền nam Mexico dưới khẩu hiệu “Đất đai và Tự do”. Continue reading “10/04/1919: Lãnh tụ nông dân Mexico Emiliano Zapata bị ám sát”

09/04/1942: Quân Mỹ đầu hàng ở Bataan, Philippines

Nguồn: Troops surrender in Bataan, Philippines, in largest-ever U.S. Surrender, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, Thiếu tướng Edward P. King Jr. đã đầu hàng tại Bataan, Philippines – bất chấp mệnh lệnh của Tướng Douglas MacArthur. 78.000 quân (66.000 người Philippines và 12.000 người Mỹ), lực lượng lớn nhất của Mỹ từng phải đầu hàng trong lịch sử, đã bị người Nhật bắt làm tù binh.

Các tù binh đã bị buộc phải đi 55 dặm từ Mariveles, phía nam của bán đảo Bataan, đến San Fernando, trong sự kiện mà sau này được gọi là “Bataan Death March” (Cuộc hành quân chết chóc Bataan). Có ít nhất 600 người Mỹ và 5.000 người Philippines đã thiệt mạng vì sự tàn bạo cực độ của những kẻ bắt giữ họ, những kẻ đã bỏ đói và đánh đập họ suốt hành trình. Continue reading “09/04/1942: Quân Mỹ đầu hàng ở Bataan, Philippines”

08/04/1993: Người phụ nữ gốc Tây Ban Nha đầu tiên bay vào vũ trụ

Nguồn: Astronaut Ellen Ochoa becomes the first Hispanic woman in space, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1993, tàu con thoi Discovery đã rời khỏi Trung tâm Vũ vụ Kennedy mang theo phi hành gia Ellen Ochoa – đưa bà trở thành phụ nữ gốc Tây Ban Nha đầu tiên bay vào vũ trụ.

Ochoa bắt đầu làm việc tại NASA vào năm 1988 sau khi nhận bằng tiến sĩ ngành kỹ thuật điện tại Đại học Stanford. Hai năm sau, bà được chọn làm phi hành gia. Trong đợt bay đầu tiên, Ochoa là chuyên gia nghiên cứu (Mission Specialist) trên chuyến bay 9 ngày vào vũ trụ với nhiệm vụ chính là nghiên cứu tầng ozone của Trái đất. Continue reading “08/04/1993: Người phụ nữ gốc Tây Ban Nha đầu tiên bay vào vũ trụ”

07/04/1862: Trận Shiloh trong Nội chiến Hoa Kỳ kết thúc

Nguồn: Battle of Shiloh concludes, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1862, hai ngày giao tranh khốc liệt đã kết thúc gần Pittsburgh Landing, phía tây Tennessee. Trận Shiloh đã trở thành một chiến thắng cho Liên minh miền Bắc sau khi cuộc tấn công của Hợp bang miền Nam bị chặn đứng vào ngày 06/04, và quân tiếp viện miền Bắc đã đẩy lui kẻ thù vào ngày 07/04.

Trận Shiloh bắt đầu khi Tướng Ulysses S. Grant của miền Bắc đưa quân đi dọc theo sông Tennessee tới Pittsburgh Landing, trong một nỗ lực để đến Corinth, Mississippi, cách đó 20 dặm về phía tây nam. Liên minh miền Bắc đã chiếm được Corinth, một trung tâm đường sắt lớn, cho phép phe miền Bắc kiểm soát gần như toàn bộ miền tây Tennessee. Continue reading “07/04/1862: Trận Shiloh trong Nội chiến Hoa Kỳ kết thúc”

06/04/1909: Robert Peary suýt đến được Bắc Cực

Nguồn: Robert Peary almost reaches the North Pole, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1909, nhà thám hiểm người Mỹ Robert Peary đã hoàn thành ước mơ dang dở từ lâu – đặt chân đến nơi được cho là Bắc Cực cùng trợ lý của mình là Matthew Henson và bốn người Eskimo khác. Tuy nhiên, hàng chục năm sau khi Peary mất, những sai sót về điều hướng trong nhật ký hành trình của ông được khám phá, và nó chỉ ra rằng nhiều khả năng nhóm thám hiểm còn cách mục tiêu vài dặm nữa.

Năm 1886, Robert Peary – kỹ sư xây dựng của Hải quân Hoa Kỳ – đã thực hiện chuyến đi đầu tiên đến nội địa Greenland. Năm 1891, một thủy thủ trẻ người Mỹ gốc Phi là Henson đã tham gia cùng ông trong chuyến thám hiểm Bắc Cực lần thứ hai. Nhóm của họ đã thực hiện một hành trình dài bằng xe chó kéo để tới đông bắc Greenland và khám phá nơi sau này được gọi là “Peary Land” (Vùng đất của Peary). Năm 1893, các nhà thám hiểm bắt đầu lên kế hoạch cho việc thám hiểm Bắc Cực, và năm 1906, trong cuộc hành trình thứ hai, họ đã tới sát vĩ độ 88° bắc – chỉ còn cách mục tiêu 241km. Continue reading “06/04/1909: Robert Peary suýt đến được Bắc Cực”

05/04/1614: Pocahontas kết hôn với John Rolfe

Nguồn: Pocahontas marries John Rolfe, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1614, Pocahontas, con gái của Tù trưởng liên minh da đỏ Powhatan, đã kết hôn với một chủ đồn điền thuốc lá người Anh, John Rolfe, ở Jamestown, Virginia. Cuộc hôn nhân đã góp phần đảm bảo hòa bình giữa những người thực dân định cư tại Jamestown và người da đỏ Powhatan trong vài năm.

Tháng 05/1607, khoảng 100 thực dân Anh đã đến sống dọc theo sông James ở Virginia và lập ra Jamestown, thuộc địa đầu tiên của người Anh ở Mỹ. Những người định cư đã giận dữ bởi nạn đói, bệnh tật và các cuộc tấn công của người da đỏ, nhưng họ đã sớm được hỗ trợ bởi nhà thám hiểm người Anh 27 tuổi, John Smith, người giúp họ sinh tồn và lập bản đồ khu vực. Trong khi khám phá sông Chickahominy vào tháng 12/1607, Smith và hai thực dân khác đã bị các chiến binh Powhatan bắt giữ. Continue reading “05/04/1614: Pocahontas kết hôn với John Rolfe”

04/04/1918: Trận Somme thứ hai kết thúc

Nguồn: Second Battle of the Somme ends, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, trong Thế chiến I, Trận Somme thứ hai, trận đánh lớn đầu tiên của Đức trong hơn một năm, đã kết thúc ở mặt trận phía tây.

Ngày 21/03/1918, một cuộc tấn công lớn vào các căn cứ của phe Hiệp ước ở khu vực sông Somme của Pháp đã bắt đầu bằng năm giờ bắn phá từ hơn 9.000 khẩu pháo của Đức. Tập đoàn Quân thứ Năm của Anh (British Fifth Army) với trang bị kém cỏi đã nhanh chóng bị áp đảo và buộc phải rút lui. Continue reading “04/04/1918: Trận Somme thứ hai kết thúc”

03/04/1865: Thủ đô Richmond của Hợp bang Miền Nam thất thủ

Nguồn: Confederate capital of Richmond is captured, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1865, thủ đô của phe ly khai Hợp bang Miền Nam tại Richmond, Virginia, đã rơi vào tay lực lượng Liên bang Miền Bắc. Đây là dấu hiệu quan trọng nhất cho thấy Hợp bang miền Nam đang tiến gần đến ngày sụp đổ.

Trong suốt mười tháng, Tướng Ulysses S. Grant đã cố gắng thâm nhập vào Richmond nhưng không thành. Sau khi Tướng Lee của Hợp bang miền Nam tấn công một cách tuyệt vọng dọc theo phòng tuyến của Liên bang miền Bắc trong Trận Fort Stedman vào ngày 25/03/1865, Grant đã chuẩn bị cho một cuộc tổng tấn công lớn. Ngày 01/04, Tướng Grant đánh vào thị trấn Five Forks và phá vỡ tuyến phòng ngự của Lee ở tây nam Petersburg. Ngày 02/04, quân miền Bắc tiếp tục tấn công dọc theo mặt trận Petersburg, và Hợp bang miền Nam đã sụp đổ. Continue reading “03/04/1865: Thủ đô Richmond của Hợp bang Miền Nam thất thủ”

02/04/1513: Ponce de Leon tuyên bố Florida thuộc chủ quyền Tây Ban Nha

Nguồn: Ponce de Leon claims Florida for Spain, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1513, gần St. Augustine ngày nay, nhà thám hiểm người Tây Ban Nha Juan Ponce de Leon đã đặt chân lên bờ biển Florida và tuyên bố vùng đất này thuộc về hoàng gia Tây Ban Nha.

Mặc dù trước đó các nhà hàng hải gốc châu Âu khác có thể đã nhìn thấy bán đảo Florida, nhưng Ponce de Leon là người đầu tiên được ghi nhận đặt chân đến đây và cũng là người đầu tiên thám hiểm vùng bờ biển Florida. Ông đang trên đường đi tìm “Suối nguồn Tươi trẻ” (Fountain of Youth), một nguồn nước trong thần thoại được cho là sẽ mang lại trường sinh vĩnh cửu. Continue reading “02/04/1513: Ponce de Leon tuyên bố Florida thuộc chủ quyền Tây Ban Nha”

01/04/1945: 50.000 lính Mỹ đổ bộ vào đảo Okinawa

Nguồn: U.S. troops land on Okinawa, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1945, sau khi tổn thất 116 máy bay và ba tàu sân bay bị hư hỏng, 50.000 lính Mỹ do Trung tướng Simon B. Buckner Jr. chỉ huy đã đổ bộ vào bờ biển tây nam của đảo Okinawa, Nhật Bản, cách 563 km về phía nam đảo Kyushu – hòn đảo chính nằm ở phía nam nước này.

Quyết tâm chiếm Okinawa làm căn cứ hoạt động cho lực lượng lục quân và không quân rồi sau đó tấn công vào lục địa Nhật Bản, hơn 1.300 tàu đã tập hợp về đảo và cuối cùng 50.000 lính Mỹ đã tràn lên bờ vào ngày 01/04. Quân đội Mỹ đã nhanh chóng chiếm được hai sân bay và tiến sâu vào đất liền để chia cắt phần chính giữa đảo. Họ đã đánh bại gần 120.000 binh sĩ, lực lượng dân quân và lính lao dịch Nhật Bản do Trung tướng Mitsuru Ushijima chỉ huy. Continue reading “01/04/1945: 50.000 lính Mỹ đổ bộ vào đảo Okinawa”

31/03/1905: Khủng hoảng Morocco lần thứ nhất

Nguồn: The First Moroccan Crisis, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1905, Hoàng đế Wilhelm của Đức đã đến Tangiers để tuyên bố ủng hộ vương quốc Morocco, kích động sự giận dữ của Pháp và Anh trong sự kiện gọi là Khủng hoảng Morocco lần thứ nhất, một điềm báo rằng cuộc xung đột lớn hơn giữa các quốc gia châu Âu đang đến gần – đó chính là Thế chiến I.

Hoàng đế Đức không có bất kỳ mối quan tâm thực sự nào đối với Morocco; chính phủ Đức cũng không. Mục đích cốt yếu của việc ông xuất hiện là để phá vỡ Liên minh Anh-Pháp, được thành lập vào tháng 04/1904. Entente Cordiale (Hiệp ước Thân mật), tên gọi sau này của liên minh, ban đầu không nhằm mục đích liên minh chống lại Đức, mà nhằm dàn xếp các cuộc cạnh tranh đế quốc lâu dài giữa Anh và Pháp ở Bắc Phi. Continue reading “31/03/1905: Khủng hoảng Morocco lần thứ nhất”

30/03/1855: Bạo lực nổ ra trong cuộc bầu cử đầu tiên ở Kansas

Nguồn: Violence disrupts first Kansas election, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1855, trong cuộc bầu cử đầu tiên tại Kansas, khoảng 5.000 người được gọi là “Các phiến quân Vùng biên” (Border Ruffians) đã xâm lược lãnh thổ này từ tây Missouri và yêu cầu Kansas phải bầu ra một cơ quan lập pháp ủng hộ chế độ nô lệ. Mặc dù số lượng phiếu bầu nhiều hơn số cử tri hợp lệ trong lãnh thổ, Thống đốc bang Kansas là Andrew Reeder vẫn phải miễn cưỡng chấp nhận cuộc bầu cử để tránh đổ máu thêm.

Mâu thuẫn ở Kansas bắt đầu từ khi Tổng thống Franklin Pierce ký Đạo luật Kansas-Nebraska vào năm 1854. Đạo luật này quy định những người cư trú tại các lãnh thổ mới gồm Nebraska và Kansas sẽ quyết định tình trạng nô lệ hoặc tự do ở lãnh thổ của họ bằng bỏ phiếu phổ thông. Continue reading “30/03/1855: Bạo lực nổ ra trong cuộc bầu cử đầu tiên ở Kansas”

29/03/1951: “Mad Bomber” tấn công New York

Nguồn: The “Mad Bomber” strikes in New York, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1951, một thiết bị tự chế đã phát nổ tại nhà ga Grand Central ở Thành phố New York, khiến những người đi làm giật mình nhưng may mắn không ai bị thương. Trong vài tháng sau đó, năm quả bom nữa đã được tìm thấy tại các địa điểm nổi tiếng rải rác khắp New York, bao gồm cả thư viện công cộng. Nhà chức trách nhận ra rằng hành vi khủng bố mới này là tác phẩm của “Mad Bomber.”

Trải nghiệm đầu tiên của cư dân New York với “Mad Bomber” là vào ngày 16/11/1940, khi một quả bom ống được để lại trong tòa nhà Edison với một ghi chú rằng, “Bọn lừa đảo Con Edison, cái này là dành cho các ngươi.” Nhiều quả bom khác đã được phát hiện vào năm 1941, quả sau luôn mạnh hơn quả trước, cho đến khi Mad Bomber gửi đi một ghi chú vào tháng 12 rằng “tôi sẽ không tạo thêm bom trong thời gian diễn ra Thế chiến nữa.” Hắn cũng tiếp rằng công lý sẽ được thực thi với Con Edison, công ty điện lực New York, trong thời gian tới. Continue reading “29/03/1951: “Mad Bomber” tấn công New York”

28/03/1979: Thảm họa hạt nhân tại đảo Three Mile

Nguồn: Nuclear disaster at Three Mile Island, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào lúc 4 giờ sáng ngày này năm 1979, tai nạn tồi tệ nhất trong lịch sử ngành điện hạt nhân Hoa Kỳ đã bắt đầu khi một van áp suất trong lò phản ứng số 2 tại nhà máy điện hạt nhân Đảo Three Mile mắc lỗi và không thể đóng lại. Nước làm mát, bị nhiễm phóng xạ, đã từ van chảy lan sang các tòa nhà liền kề, và lõi hạt nhân bắt đầu nóng lên tới mức nguy hiểm.

Nhà máy điện hạt nhân Đảo Three Mile được xây dựng vào năm 1974 trên một bãi bồi trên sông Susquehanna của Pennsylvania, chỉ cách thủ phủ Harrisburg 10 dặm về phía hạ lưu. Năm 1978, một lò phản ứng tiên tiến thứ hai bắt đầu hoạt động trên đảo Three Mile, nơi được ca ngợi là tạo ra nguồn năng lượng đáng tin cậy với mức giá phải chăng trong thời kỳ khủng hoảng năng lượng. Continue reading “28/03/1979: Thảm họa hạt nhân tại đảo Three Mile”

27/03/1912: Nhật Bản tặng 3.020 cây anh đào cho Mỹ

Nguồn: Japanese cherry trees planted along the Potomac, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1912, tại Washington, D.C, vợ của Tổng thống William Taft là Helen Taft và vợ của đại sứ Nhật Bản là Nữ tử tước Chinda đã trồng hai cây anh đào Yoshina trên bờ bắc của Sông Potomac, gần Đài tưởng niệm Jefferson. Sự kiện này diễn ra nhân dịp chính phủ Nhật Bản tặng 3.020 cây hoa anh đào cho chính phủ Hoa Kỳ.

Việc trồng cây anh đào Nhật Bản dọc theo bờ sông Potomac được đề xuất lần đầu bởi Eliza Scidmore, một người quảng giao và từng gây quỹ để thực hiện điều này. Trong thời gian Helen Taft sống tại Nhật Bản khi chồng bà là chủ tịch Ủy ban Philippine, bà đã nhìn thấy vẻ đẹp của hoa anh đào và ấp ủ một ý tưởng giống như nhà văn Scidmore. Sau khi biết đệ nhất phu nhân yêu thích hoa anh đào, lãnh sự Nhật Bản tại New York đã đề nghị tặng một vài cây ở thành phố Tokyo cho chính phủ Hoa Kỳ. Continue reading “27/03/1912: Nhật Bản tặng 3.020 cây anh đào cho Mỹ”

26/03/1950: McCarthy buộc tội Owen Lattimore là điệp viên Liên Xô

Nguồn: McCarthy charges that Owen Lattimore is a Soviet spy, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1950, một buổi phát thanh liên quan đến cuộc điều tra của Thượng viện về những người cộng sản ở Bộ Ngoại giao Mỹ đã rò rỉ tin tức rằng Thượng nghị sĩ Joseph McCarthy đã buộc tội Giáo sư Owen Lattimore là gián điệp cấp cao của Liên Xô. Lattimore sớm trở thành nhân vật trung tâm trong cơn cuồng loạn mang tên “Nỗi sợ Cộng sản” (Red Scare) xuất phát từ những cáo buộc liều lĩnh của McCarthy.

McCarthy sớm trở nên nổi tiếng vào tháng 02/1950 khi ông tuyên bố trong một bài phát biểu rằng mình đang nắm giữ một danh sách hơn 200 người “theo cộng sản” trong Bộ Ngoại giao. Tuy nhiên, khi bị ép công khai chi tiết, McCarthy lại tìm cách lảng tránh. Khi Thượng viện yêu cầu ông đưa ra bằng chứng để hỗ trợ cho khẳng định của mình, McCarthy chuyển sang trình bày lan man và hoàn toàn không mạch lạc. Continue reading “26/03/1950: McCarthy buộc tội Owen Lattimore là điệp viên Liên Xô”

25/03/1774: Nghị viện Anh thông qua Đạo luật Cảng Boston

Nguồn: Parliament passes the Boston Port Act, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1774, Nghị viện Anh đã thông qua Đạo luật Cảng Boston (Boston Port Act), đóng cửa cảng Boston và yêu cầu cư dân thành phố phải thanh toán số tiền trị giá gần 1 triệu đô la (giá trị ngày nay) vì đã đổ trà xuống Cảng Boston trong sự kiện Tiệc Trà Boston ngày 16/12/1773.

Đạo luật Cảng Boston là đạo luật đầu tiên và dễ thực thi nhất trong số bốn đạo luật được gọi chung là các Đạo luật Cưỡng chế (Coercive Acts). Ba đạo luật còn lại là Đạo luật Đóng quân (Quartering Act), Đạo luật Quản lý Tư pháp (Administration of Justice Act) và Đạo luật Chính phủ Massachusetts (Massachusetts Government Act). Continue reading “25/03/1774: Nghị viện Anh thông qua Đạo luật Cảng Boston”

24/03/1989: Sự cố tràn dầu của tàu Exxon Valdez

Nguồn: Exxon Valdez crashes, causing one of the worst oil spills in history, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1989, một trong những sự cố tràn dầu tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ đã xảy ra khi tàu chở dầu hạng nặng Exxon Valdez, sở hữu và vận hành bởi Tập đoàn Exxon, mắc cạn trên một rạn san hô ở Prince William Sound ở phía nam Alaska. Ước tính tổng cộng 41,6 triệu lít dầu đã tràn xuống dòng nước. Nỗ lực ngăn chặn tràn dầu ồ ạt đã không thành công, gió và dòng hải lưu khiến dầu lan xa hơn 100 dặm từ nguồn ban đầu, cuối cùng gây ô nhiễm cho hơn 700 dặm bờ biển. Hàng trăm ngàn con chim và động vật đã chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thảm họa môi trường này. Continue reading “24/03/1989: Sự cố tràn dầu của tàu Exxon Valdez”

23/03/1994: Ứng cử viên tổng thống Mexico bị ám sát

Nguồn: Leading Mexican presidential candidate assassinated, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1994, Luis Donaldo Colosio, ứng cử viên tổng thống của đảng cầm quyền Mexico, đã bị bắn chết trong một chiến dịch tranh cử ở thị trấn biên giới phía bắc Tijuana.

Là thành viên của Đảng Cách mạng Thể chế (PRI), đảng chính trị nắm quyền ở Mexico trong gần suốt cả thế kỷ 20, Colosio đã được tổng thống sau này của Mexico là Carlos Salinas de Gortari bảo trợ, đồng thời được bầu vào Hạ viện và Thượng viện. Năm 1988, ông đã phụ trách chiến dịch tranh cử tổng thống thành công của Salinas, và được bầu làm lãnh đạo đảng PRI cùng năm đó. Continue reading “23/03/1994: Ứng cử viên tổng thống Mexico bị ám sát”

22/03/1983: Nguồn gốc của xe Hummer

Nguồn: The origins of the Hummer, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1983, Lầu Năm Góc đã phê duyệt hợp đồng sản xuất trị giá hơn 1 tỷ USD cho AM General Corporation nhằm phát triển 55.000 xe đa dụng với tính năng di động cao (High Mobility Multipurpose Wheeled Vehicles, HMMWV). Có biệt danh là Humvee, được thiết kế để vận chuyển binh lính và hàng hóa, những chiếc xe to rộng, cồng kềnh xuất hiện lần đầu khi chúng được quân đội Mỹ sử dụng trong cuộc xâm lược Panama năm 1989 và Chiến tranh Vùng Vịnh vào đầu những năm 1990.

Năm 1992, một phiên bản dân sự của Humvee, được gọi là Hummer, chính thức được bán ra. Những chiếc xe thô kệch, thu hút sự chú ý này nặng khoảng 5 tấn và tiêu tốn tận 3,8 lít xăng cho chưa tới 16km đường. Nhưng nó vẫn là món hàng được ưa chuộng với những ngôi sao Hollywood nổi tiếng như Arnold Schwarzenegger, người sau này sở hữu một đội xe Hummer. Continue reading “22/03/1983: Nguồn gốc của xe Hummer”