04/12/1991: Nhà báo Terry Anderson được trả tự do tại Lebanon

Nguồn: Hostage Terry Anderson freed in Lebanon, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1991, các phiến quân Hồi giáo ở Lebanon đã thả nhà báo Mỹ Terry Anderson bị bắt cóc trước đó sau 2.454 ngày giam cầm.

Là phóng viên chính tại Trung Đông của hãng thông tấn Associated Press, Anderson đã đưa tin về cuộc nội chiến kéo dài ở Lebanon (1975-1990). Ngày 16/03/1985, ông bị bắt cóc ở một con phố phía tây Beirut khi đang rời sân tennis. Những kẻ bắt cóc đưa Anderson đến vùng ngoại ô phía nam của thành phố, nơi ông bị giam trong một hầm ngục trong sáu năm rưỡi tiếp theo. Continue reading “04/12/1991: Nhà báo Terry Anderson được trả tự do tại Lebanon”

03/12/1967: Ca ghép tim người đầu tiên

Nguồn: First human heart transplant, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1967, Louis Washkansky, 53 tuổi, đã trở thành bệnh nhân được ghép tim đầu tiên tại Bệnh viện Groote Schuur ở Cape Town, Nam Phi.

Washkansky, người đàn ông trung niên bán tạp hóa đang chết dần vì căn bệnh tim mãn tính, đã nhận được quả tim hiến tạng từ Denise Darvall, cô gái 25 tuổi đã tử vong trong một tai nạn xe hơi. Bác sĩ phẫu thuật Christiaan Barnard, người được đào tạo tại Đại học Cape Town và tại Mỹ, đã thực hiện ca phẫu thuật y học mang tính cách mạng này. Kỹ thuật mà Barnard sử dụng ban đầu được phát triển bởi một nhóm các nhà nghiên cứu người Mỹ vào thập niên 1950. Bác sĩ phẫu thuật người Mỹ Norman Shumway đã thực hiện ca ghép tim thành công đầu tiên, trên một con chó, tại Đại học Stanford ở California vào năm 1958. Continue reading “03/12/1967: Ca ghép tim người đầu tiên”

02/12/1917: Nga đạt thỏa thuận đình chiến với Liên minh Trung tâm

Nguồn: Russia reaches armistice with the Central PowersHistory.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1917, một lệnh ngừng bắn chính thức đã được tuyên bố trên khắp khu vực giao chiến giữa Nga và Liên minh Trung tâm, một ngày sau khi phe Bolshevik giành quyền kiểm soát tổng hành dinh quân đội Nga tại Mogilev.

Ngay sau khi giành quyền lực ở Nga vào tháng 11/1917, lực lượng Bolshevik do Vladimir Lenin lãnh đạo đã tiếp cận các nước thuộc Liên minh Trung tâm để sắp xếp một hiệp ước đình chiến và rút khỏi cuộc chiến mà họ cho là cản trở kế hoạch cung cấp lương thực và đất đai cho những nông dân Nga nghèo khó. Continue reading “02/12/1917: Nga đạt thỏa thuận đình chiến với Liên minh Trung tâm”

01/12/1990: Đường hầm Eo biển Manche được nối thông

Nguồn: Chunnel makes breakthrough, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1990, tầm 11 giờ sáng, ở độ sâu khoảng 132 feet (40,2m) dưới Eo biển Manche, các công nhân đã khoan một chiếc lỗ với kích thước của một chiếc xe hơi thông qua bức tường đá. Đây không phải là một chiếc lỗ thông thường mà là điểm kết nối hai đầu của một đường hầm dưới nước nối liền Vương quốc Anh với châu Âu lục địa lần đầu tiên sau hơn 8.000 năm.

Đường hầm Eo biển Manche – còn gọi là Chunnel (ghép giữa channel/con kênh và tunnel/đường hầm) – không phải là một ý tưởng mới. Thực ra, Napoléon Bonaparte đã từng nhận được bản đề xuất từ đầu năm 1802. Nhưng mãi đến cuối thế kỷ 20, công nghệ cần thiết để xây dựng đường hầm mới được phát triển. Năm 1986, Anh và Pháp đã ký hiệp ước cho phép xây dựng một đường hầm chạy giữa Folkestone, Anh và Calais, Pháp. Continue reading “01/12/1990: Đường hầm Eo biển Manche được nối thông”

28/11/1994: Jeffrey Dahmer bị sát hại trong tù

Nguồn: Jeffrey Dahmer murdered in prison, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1994, khi đang thi hành 15 án chung thân liên tiếp vì đã sát hại dã man 15 người đàn ông, kẻ giết người hàng loạt Jeffrey Dahmer đã bị một tù nhân đánh đập đến chết trong lúc dọn dẹp phòng tắm tại nhà tập thể thao của Viện Phục hồi Nhân phẩm Columbia ở Portage, Wisconsin.

Trong khoảng thời gian 13 năm sinh sống chủ yếu ở vùng Trung Tây nước Mỹ, Dahmer đã sát hại ít nhất 17 người đàn ông. Hầu hết nạn nhân là những người Mỹ gốc Phi trẻ tuổi, đồng tính, được Dahmer dụ dỗ về nhà hắn, hứa sẽ trả tiền nếu họ chịu chụp ảnh khỏa thân. Dahmer sau đó sẽ chuốc thuốc và siết cổ họ đến chết, phân xác thành nhiều phần và đôi khi còn ăn thịt họ. Continue reading “28/11/1994: Jeffrey Dahmer bị sát hại trong tù”

27/11/1978: Hai lãnh đạo thành phố San Francisco bị sát hại

Nguồn: San Francisco leaders George Moscone and Harvey Milk are murdered, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1978, Thị trưởng George Moscone và Giám sát viên Harvey Milk đã bị sát hại bởi Dan White – cựu thành viên Hội đồng giám sát – tại Tòa thị chính ở San Francisco, California.

Tức giận về việc Moscone không tái bổ nhiệm mình vào hội đồng giám sát thành phố, White đã xông vào văn phòng chính quyền San Francisco với khẩu súng lục ổ quay 0.38”. Sau khi sát hại thị trưởng, White đã nạp đạn và hướng khẩu súng về phía đối thủ của ông là Harvey Milk – một trong những chính trị gia đồng tính công khai đầu tiên của Mỹ và là nhà hoạt động được nhiều người ngưỡng mộ ở San Francisco. Continue reading “27/11/1978: Hai lãnh đạo thành phố San Francisco bị sát hại”

26/11/1941: FDR lập Lễ Tạ ơn hiện đại

Nguồn: FDR establishes modern Thanksgiving holiday, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã ký phê chuẩn một đạo luật nhằm chính thức chọn ngày thứ Năm thứ tư trong tháng 11 là Lễ Tạ ơn (Thanksgiving Day).

Truyền thống tổ chức Lễ Tạ ơn vào thứ năm bắt nguồn từ lịch sử thuộc địa Plymouth và Massachusetts Bay, khi các ngày lễ sau thu hoạch được tổ chức vào ngày thường trong tuần, gọi là “Lecture Day,” một cuộc họp tại nhà thờ vào giữa tuần. Một trong những Lễ Tạ ơn nổi tiếng là vào mùa thu năm 1621, khi thống đốc Plymouth, William Bradford, mời người da đỏ bản địa tham gia với những người hành hương (Pilgrims) trong một lễ hội kéo dài ba ngày được tổ chức để tạ ơn vì mùa màng bội thu. Continue reading “26/11/1941: FDR lập Lễ Tạ ơn hiện đại”

25/11/1783: Binh lính Anh rời New York

Nguồn: Last British soldiers leave New York, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1783, những binh lính Anh cuối cùng đã rút khỏi New York, vị trí quân sự cuối cùng của họ ở Hoa Kỳ. Cách mạng Mỹ đã kết thúc khi Hiệp định Paris được ký kết gần ba tháng trước đó. Sau khi toàn bộ lính Anh rời New York, Tướng George Washington của phe Ái quốc đã tiến vào thành phố trong niềm vui chiến thắng cùng sự chào đón của người dân New York. Thành phố đã bị người Anh chiếm vào tháng 9 năm 1776 và nằm trong tay Anh tới năm 1783. Continue reading “25/11/1783: Binh lính Anh rời New York”

24/11/2017: Khủng bố tấn công nhà thờ Hồi giáo ở Sinai, Ai Cập

Nguồn: Terrorists Attack Mosque in Sinai, Egypt, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2017, một quả bom đã phát nổ ở nhà thờ Hồi giáo al-Rawdah tại Sinai, miền bắc Ai Cập, khi những kẻ khủng bố nổ súng vào nhóm tín đồ vừa kết thúc buổi cầu nguyện ngày thứ Sáu. Vụ tấn công đã khiến 305 người thiệt mạng, trong đó có 27 trẻ em, và làm 120 người khác bị thương – trở thành sự kiện khủng bố kinh hoàng nhất trong lịch sử đương đại của Ai Cập.

Cuộc tấn công đẫm máu này là một bước ngoặt tàn khốc đối với đất nước. Dù tấn công khủng bố đã phổ biến từ năm 2013, khi tổng thống đương nhiệm lật đổ Tổng thống Mohamed Morsi của tổ chức Anh em Hồi giáo, nhưng việc khủng bố nhắm vào các nhà thờ Hồi giáo là điều rất hiếm thấy ở Ai Cập. Những kẻ khủng bố trước đây thường lựa chọn mục tiêu là các nhà thờ Thiên Chúa giáo và lực lượng an ninh, nhưng tránh các nhà thờ Hồi giáo. Continue reading “24/11/2017: Khủng bố tấn công nhà thờ Hồi giáo ở Sinai, Ai Cập”

23/11/1499: Hoàng tử mạo danh bị xử tử ở London

Nguồn: Flemish pretender executed in London, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1499, Perkin Warbeck – kẻ đặt chân đến nước Anh từ năm 1497, tự xưng là con trai thất lạc của Vua Edward IV – đã bị xử treo cổ vì tìm cách thoát khỏi Tháp London.

Được cho là người gốc Tournai, Bỉ, Warbeck đến Ireland năm 1491 và tuyên bố mình là Richard, Công tước xứ York, con trai thứ của Edward IV. Richard và anh trai được cho là đã bị người chú, Vua Richard III, giết hại ở Tháp London vào năm 1483. Continue reading “23/11/1499: Hoàng tử mạo danh bị xử tử ở London”

22/11/2005: Angela Merkel trở thành Thủ tướng Đức

Nguồn: Angela Merkel becomes Chancellor of Germany, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 2005, Angela Merkel đã tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng Đức và trở thành người phụ nữ đầu tiên nắm giữ vị trí này. Trong thập niên sau đó, bà là một trong những nhân tố có sức ảnh hưởng mạnh nhất ở chính trường châu Âu, thường được gọi là nhà lãnh đạo trên thực tế của Liên minh châu Âu và người phụ nữ quyền lực nhất hành tinh.

Sinh ra và học tập tại Đông Đức, Merkel nhận bằng tiến sĩ hóa học và trở thành nhà nghiên cứu khoa học. Bà bắt đầu tham gia chính trị sau sự sụp đổ của Bức tường Berlin. Sau khi làm phát ngôn viên cho Chính phủ lâm thời Đông Đức, Merkel trúng cử vào Quốc hội trong cuộc bầu cử đầu tiên kể từ khi nước Đức thống nhất năm 1990. Continue reading “22/11/2005: Angela Merkel trở thành Thủ tướng Đức”

21/11/1986: Oliver North tiêu hủy chứng cứ Vụ Bê bối Iran-Contra

Nguồn: Oliver North starts feeding documents into the shredding machine, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1986, nhân viên Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, Oliver North, đã cùng với thư ký của ông, Fawn Hall, bắt đầu tiêu hủy các tài liệu có thể tiết lộ sự tham gia của họ vào một loạt các hoạt động bất hợp pháp liên quan đến việc bán vũ khí cho Iran và chuyển tiền cho một nhóm phiến quân Nicaragua. Ngày 25/11, North bị sa thải nhưng Hall vẫn tiếp tục lén lấy cắp tài liệu cho sếp cũ bằng cách nhét chúng vào váy và giày của cô. Bê bối Iran-Contra, như tên gọi sau này, đã trở thành một nỗi xấu hổ và là vết nhơ pháp lý cho chính quyền Reagan. Continue reading “21/11/1986: Oliver North tiêu hủy chứng cứ Vụ Bê bối Iran-Contra”

20/11/1947: Công chúa Elizabeth kết hôn với Philip Mountbatten

Nguồn: Princess Elizabeth marries Philip Mountbatten, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 1947, lễ cưới xa hoa giữa Công chúa Elizabeth và Philip Mountbatten đã diễn ra tại Tu viện Westminster ở London. Philip Mountbatten là người anh họ xa của Elizabeth, đồng thời là cựu hoàng tử điển trai của Hy Lạp và Đan Mạch, người đã từ bỏ tước hiệu của mình để kết hôn với công chúa Anh. Continue reading “20/11/1947: Công chúa Elizabeth kết hôn với Philip Mountbatten”

19/11/1985: Reagan và Gorbachev tổ chức cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên

Nguồn: Reagan and Gorbachev hold their first summit meeting, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1985, lần đầu tiên sau 8 năm, hai nguyên thủ quốc gia Liên Xô và Mỹ đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh. Gặp gỡ tại Geneva, Tổng thống Ronald Reagan và lãnh đạo Mikhail Gorbachev đã không đưa ra bất kỳ thỏa thuận chấn động nào. Tuy nhiên, cuộc gặp gỡ này đã xây dựng nền tảng tốt đẹp cho tương lai, khi hai người có thêm nhiều cuộc nói chuyện cá nhân và dường như đã phát triển một mối quan hệ chân thành và gần gũi.

Cuộc gặp này có phần gây ngạc nhiên cho một số cá nhân tại Mỹ, bởi Reagan thường xuyên có lời lẽ mang tính khiêu khích về chủ nghĩa cộng sản và Liên Xô, nhưng nó lại phù hợp với mong muốn của vị Tổng thống nhằm kiểm soát cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân. Continue reading “19/11/1985: Reagan và Gorbachev tổ chức cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên”

18/11/1883: Ngành đường sắt tạo ra múi giờ đầu tiên

Nguồn: Railroads create the first time zone, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào đúng trưa ngày này năm 1883, hệ thống đường sắt của Mỹ và Canada bắt đầu sử dụng bốn múi giờ lục địa để không còn phải phân biệt hàng nghìn múi giờ địa phương với nhau. Bước đi táo bạo này là kết quả của sự hợp lực giữa các công ty đường sắt lúc bấy giờ.

Nhu cầu có múi giờ lục địa phát sinh trực tiếp từ vấn đề di chuyển hành khách và hàng hóa qua tuyến đường sắt hàng nghìn dặm bao phủ Bắc Mỹ vào những năm 1880. Khi con người tính thời gian lần đầu tiên, họ đã xác định giờ dựa trên chuyển động của mặt trời ở địa phương mình sống. Cuối những năm 1880, hầu hết các thị trấn ở Hoa Kỳ đã có giờ địa phương riêng, thường được tính dựa vào lúc “giữa trưa” hoặc thời điểm mặt trời ở thiên đỉnh. Continue reading “18/11/1883: Ngành đường sắt tạo ra múi giờ đầu tiên”

17/11/1965: Sư đoàn Kỵ binh số 1 bị phục kích ở Thung lũng Ia Đrăng

Nguồn: 1st Cavalry unit ambushed in the Ia Drang Valley, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1965, trong một phần của sự kiện gọi là Trận Thung lũng Ia Đrăng, một tiểu đoàn thuộc Sư đoàn 1 Kỵ binh của Mỹ đã bị Tiểu đoàn 8 của Trung đoàn 66 Bắc Việt phục kích. Trận đánh bắt đầu vài ngày trước đó khi Tiểu đoàn 1, Lữ Đoàn 7 Kỵ binh đối đầu một lực lượng lớn của Bắc Việt tại bãi đáp X-Ray thuộc căn cứ núi Chư Prông (Tây Nguyên).

Khi giao tranh lắng xuống, Tiểu đoàn 2, Lữ Đoàn 7 được lệnh hành quân đến bãi đáp Albany, nơi họ sẽ được đón bằng trực thăng và đưa đến một địa điểm mới. Các lính Mỹ đang di chuyển thành hàng dài trong rừng rậm thì bất ngờ bị quân Bắc Việt tấn công trong một cuộc phục kích lớn từ mọi phía. Đại đội C và D là hai đơn vị bị tổn thất nặng nề nhất bởi đòn đánh úp của Cộng sản – trong vòng vài phút, gần như toàn bộ binh sĩ trong hai đại đội đã bị đánh gục. Continue reading “17/11/1965: Sư đoàn Kỵ binh số 1 bị phục kích ở Thung lũng Ia Đrăng”

16/11/1941: Goebbels xuất bản bài viết chống người Do Thái

Nguồn: Goebbels publishes his screed of hate, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1941, Joseph Goebbels đã xuất bản trên tạp chí Đức Das Reich (Đế chế), rằng “Người Do Thái muốn chiến tranh, và giờ họ đã được như ý” – ám chỉ kế hoạch tuyên truyền của Đức Quốc Xã nhằm đổ lỗi người Do Thái châu Âu là những kẻ gây ra chiến tranh thế giới, qua đó giúp phe phát xít biện minh cho cái gọi là “Giải pháp Cuối cùng” (Final Solution).

Chỉ hai ngày trước đó, sau khi đọc hơn một chục tin nhắn được giải mã của cảnh sát Đức, trong đó mô tả sự tàn bạo mà người Do Thái châu Âu đang phải chịu, Thủ tướng Anh Winston Churchill đã viết trong một lá thư gửi tờ Jewish Chronicle (Biên niên sử Do Thái) rằng “Người Do Thái phải gánh chịu đợt tấn công đầu tiên của Đức Quốc Xã vào các thành trì tự do và nhân phẩm … [Nhưng] họ không cho phép điều đó phá hủy tinh thần của mình: họ chưa bao giờ đánh mất ý chí kháng cự.” Continue reading “16/11/1941: Goebbels xuất bản bài viết chống người Do Thái”

14/11/1851: Herman Melville xuất bản Moby-Dick

Nguồn: Herman Melville Publishes Moby-Dick, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1851, Moby-Dick, hiện được coi là tác phẩm kinh điển vĩ đại của văn học Mỹ, tiểu thuyết với một trong những câu mở đầu nổi tiếng nhất: “Call me Ishmael” (Gọi tôi là Ishmael.) Dù vậy, trong lần xuất bản đầu tiên, cuốn sách về thuyền trưởng Ahab và nhiệm vụ bắt một con cá voi trắng khổng lồ, đã bị xem là thất bại.

Herman Melville sinh ra tại thành phố New York vào năm 1819. Khi còn trẻ, ông đã phục vụ trong thủy quân lục chiến thương mại (US Merchant Marine – lực lượng vận tải biển dân sự trong thời bình nhưng có thể hỗ trợ Hải quân trong thời chiến), Hải quân Hoa Kỳ và trên một con tàu săn cá voi ở Biển Nam. Năm 1846, ông xuất bản tiểu thuyết đầu tay, Typee, cuộc phiêu lưu lãng mạn dựa trên những trải nghiệm của ông ở Polynesia. Cuốn sách là một thành công và phần tiếp theo, Omoo, được xuất bản vào năm 1847. Continue reading “14/11/1851: Herman Melville xuất bản Moby-Dick”

13/11/2015: Một loạt vụ tấn công khủng bố nổ ra ở Paris

Nguồn: ISIL stages series of terrorist attacks in Paris, culminating in massacre at Bataclan theater, History.com

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Vào ngày này năm 2015, một đơn vị của Nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông (ISIL) đã thực hiện một loạt vụ tấn công khủng bố trên khắp Paris, giết chết 131 người và làm bị thương hơn 400 người. Đó là ngày đen tối nhất của nước Pháp kể từ Thế chiến II, đồng thời là hành động tàn bạo nhất ISIL từng thực hiện ở châu Âu cho đến nay.

Năm 2015 đã chứng kiến ​​nhiều vụ tấn công khủng bố nghiêm trọng ở Pháp và những nơi khác. Tháng 1, tổ chức Al-Qaeda ở Bán đảo Ả Rập đã thực hiện năm vụ tấn công trên toàn thành phố, trong đó vụ nghiêm trọng nhất xảy ra tại văn phòng của tờ báo châm biếm Charlie Hebdo. Những tháng sau đó, khủng bố đã tấn công một trung tâm cộng đồng Do Thái ở Nice. Continue reading “13/11/2015: Một loạt vụ tấn công khủng bố nổ ra ở Paris”

12/11/1954: Đóng cửa Đảo Ellis

Nguồn: Ellis Island closes, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1954, Đảo Ellis, cửa ngõ vào nước Mỹ, đã chính thức đóng cửa sau khi giải quyết hơn 12 triệu trường hợp nhập cư kể từ ngày thành lập vào năm 1892. Ngày nay, ước tính 40% công dân Mỹ có thể truy tìm nguồn gốc gia phả của mình nhờ Ellis – hòn đảo nằm ở Vịnh New York, gần bờ biển New Jersey và được đặt tên theo thương gia Samuel Ellis, chủ sở hữu của nó vào những năm 1770.

Ngày 02/01/1892, cô bé 15 tuổi đến từ Ireland, Annie Moore, đã trở thành người đầu tiên đi qua Đảo Ellis vừa mở cửa, vốn được Tổng thống Benjamin Harrison chỉ định trở thành trung tâm nhập cư cấp liên bang đầu tiên của Mỹ kể từ năm 1890. Trước đó, việc quản lý người nhập cư vẫn được thực hiện bởi từng tiểu bang. Continue reading “12/11/1954: Đóng cửa Đảo Ellis”