Author: Kim Phụng

28/04/1969: Tổng thống Pháp Charles de Gaulle từ chức

Nguồn: De Gaulle resigns as leader of France, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, sau khi các đề xuất của ông nhằm cải cách hiến pháp gặp thất bại trong một cuộc trưng cầu dân ý quốc gia, Charles de Gaulle đã từ chức Tổng thống Pháp.

Là một cựu binh Thế chiến I, de Gaulle đã thất bại trong việc đề xuất hiện đại hóa lực lượng vũ trang của Pháp giai đoạn giữa hai cuộc thế chiến. Sau khi Henri Pétain và các nhà lãnh đạo Pháp khác ký hiệp định đình chiến với Đức Quốc Xã vào tháng 06/1940, ông trốn sang London, thành lập Lực lượng Nước Pháp Tự do (Free French Forces) và tập hợp các thuộc địa của Pháp tham gia hàng ngũ Đồng minh. Continue reading “28/04/1969: Tổng thống Pháp Charles de Gaulle từ chức”

27/04/1916: ‘Lawrence xứ Arabia’ giúp Anh đàm phán với Thổ Nhĩ Kỳ

Nguồn: British attempt to bargain with Turks over Kut, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1916, ba sĩ quan Anh, trong đó có vị Đại uý nổi tiếng T.E. Lawrence (được biết đến với tên gọi Lawrence xứ Arabia), cố gắng lập kế hoạch tháo lui cho hàng ngàn binh sĩ Anh đang bị bao vây tại thành phố Kut-al-Amara ở Lưỡng Hà (Mesopotamia) thông qua một cuộc đàm phán bí mật với chỉ huy Thổ Nhĩ Kỳ.

Kể từ tháng 12/1915, quân Anh dưới sự chỉ huy của Sir Charles Townshend đã bị lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ và Đức ở Kut bao vây, trên sông Tigris ở Basra, Lưỡng Hà (Iraq ngày nay). Bốn lần nỗ lực đẩy lùi quân địch chỉ khiến họ phải hứng chịu con số thương vong 23.000 người, gần gấp đôi quân số còn lại của trung đoàn. Kiệt sức, thiếu thốn và đau đớn vì bệnh tật, những binh sĩ của Townshend đã sắp sửa phải đầu hàng thì bộ chỉ huy khu vực của Anh quyết định vận dụng ngoại giao. Continue reading “27/04/1916: ‘Lawrence xứ Arabia’ giúp Anh đàm phán với Thổ Nhĩ Kỳ”

25/04/1915: Phe Hiệp Ước bắt đầu xâm chiếm bán đảo Gallipoli

Nguồn: Allies begin invasion of Gallipoli, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1915, một tuần sau khi cuộc tấn công của hải quân Anh-Pháp vào Dardanelles kết thúc trong thất bại, phe Hiệp Ước đã tiếp tục triển khai một cuộc đổ bộ quy mô lớn lên Bán đảo Gallipoli, vùng đất do Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát ở phía bắc Dardanelles.

Tháng 01/1915, hai tháng sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tham gia Thế chiến I về phía phe Liên minh Trung tâm, Nga đã kêu gọi Anh bảo vệ nước này trước các cuộc tấn công của quân đội Ottoman ở vùng Caucasus. Lord Kitchener, Bộ trưởng Chiến tranh Anh Quốc, nói với Churchill, Bộ trưởng Hải quân, rằng không có đội quân nào sẵn sàng giúp đỡ người Nga và nơi duy nhất họ có thể hỗ trợ là tại Dardanelles, để ngăn chặn quân đội Ottoman di chuyển về phía đông đến Caucasus. Đô đốc Thứ nhất của Hải quân Hoàng gia, John Fisher, chủ trương tiến hành một chiến dịch chung giữa bộ binh và hải quân. Continue reading “25/04/1915: Phe Hiệp Ước bắt đầu xâm chiếm bán đảo Gallipoli”

23/04/1014: Vua Brian của Ireland bị người Viking sát hại

Nguồn: King Brian of Ireland murdered by Vikings , History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1014, Brian Boru, vị vua tối cao của Ireland, đã bị ám sát bởi một nhóm quân Norse/Viking trên đường rút lui, ngay sau khi lực lượng Ireland của ông đánh bại họ.

Brian, một hoàng tử của tộc Ui Tairdelbach, đã chiếm được ngai vàng xứ Dal Cais ở miền nam Ireland từ tay nhà Eogharacht vào năm 963. Ông chinh phục toàn bộ Munster, mở rộng uy quyền trên toàn bộ miền nam Ireland, và năm 1002, trở thành vị vua tối cao (High King) của Ireland. Continue reading “23/04/1014: Vua Brian của Ireland bị người Viking sát hại”

21/04/753 TCN: Sáng lập thành Rome

Nguồn: Rome founded, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 753 TCN, theo truyền thuyết, Romulus và em trai sinh đôi của mình, Remus, đã cùng nhau lập ra thành Rome tại chính nơi mà cả hai từng được một con sói cho bú mớm khi còn là những em bé sơ sinh mồ côi. Thực tế, huyền thoại Romulus và Remus bắt nguồn từ khoảng thế kỷ 4 TCN, và ngày thành lập chính xác của thành Rome được một học giả người La Mã, Marcus Terentius Varro, đặt ra trong thế 1 TCN.

Theo truyền thuyết, Romulus và Remus là con trai của Rhea Silvia, con gái Vua Numitor xứ Alba Longa. Alba Longa là một thành phố thần thoại nằm ở Đồi Alban, phía đông nam vùng đất sau này sẽ trở thành Rome. Trước khi cặp song sinh ra đời, Numitor đã bị em trai Amulius phế truất, còn Rhea thì bị chú mình bắt phải trở thành trinh nữ vestal (nữ tu) để cô không sinh ra những người thừa kế có thể tranh giành ngai vàng với ông. Continue reading “21/04/753 TCN: Sáng lập thành Rome”

20/04/1871: Đạo luật Ku Klux được Quốc Hội Mỹ thông qua

Nguồn: Ku Klux Act passed by Congress, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1871, với việc thông qua Đạo luật Lực lượng Thứ Ba (Third Force Act), thường được gọi là Đạo luật Ku Klux, Quốc Hội Mỹ đã ủy quyền cho Tổng thống Ulysses S. Grant được tuyên bố thiết quân luật, áp dụng hình phạt nặng đối với các tổ chức khủng bố, và được sử dụng lực lượng quân sự để đàn áp lực lượng Ku Klux Klan (KKK).

Được thành lập vào năm 1865 bởi một nhóm cựu chiến binh Hợp bang miền Nam, KKK nhanh chóng phát triển từ một hội huynh đệ kín thành một lực lượng bán quân sự nhằm đảo ngược những tiến bộ trong Kỷ nguyên Tái thiết (Reconstruction Era) của chính phủ liên bang ở miền Nam, đặc biệt là các chính sách trao quyền cho người Mỹ gốc Phi. Continue reading “20/04/1871: Đạo luật Ku Klux được Quốc Hội Mỹ thông qua”

18/04/1974: Tổ chức Lữ đoàn Đỏ khủng bố nước Ý

Nguồn: The Red Brigade terrorizes Italy, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1974, công tố viên người Ý Mario Sossi đã bị bắt cóc bởi các thành viên của Lữ đoàn Đỏ (Red Brigades). Đây là lần đầu tiên nhóm khủng bố cánh tả trực tiếp tấn công chính phủ Ý, đánh dấu sự khởi đầu của căng thẳng kéo dài tận 10 năm.

Năm 1969, tổ chức Lữ đoàn Đỏ được thành lập bởi một sinh viên đại học, Renato Curcio, nhằm “chiến đấu chống lại nhà nước đế quốc của các công ty đa quốc gia.” Ban đầu, tổ chức non trẻ này hạn chế các hoạt động, chỉ bao gồm các hành động phá hoại và đốt phá nhỏ lẻ. Tuy nhiên, vào năm 1972, họ đã bắt cóc Idalgo Macchiarini, giám đốc của SIT-Siemens, nhưng đã thả ông ra một thời gian ngắn sau cùng với một bảng hiệu, “Đánh 1 để dạy 100. Quyền lực cho quần chúng vũ trang.” (Colpiscine uno per educarne cento! Tutto il potere al popolo armato.) Continue reading “18/04/1974: Tổ chức Lữ đoàn Đỏ khủng bố nước Ý”

16/04/1889: Ngày sinh Charlie Chaplin

Nguồn: Hollywood legend Charlie Chaplin born, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1889, huyền thoại Hollywood tương lai Charlie Chaplin đã chào đời tại London, Anh.

Chaplin, một trong những ngôi sao giàu nhất Hollywood thời kỳ đầu, bắt đầu làm quen với sân khấu ở tuổi lên năm. Là con trai của một cặp nghệ sĩ nhà hát ở London, cậu nhóc Charles Spencer Chaplin đang xem chương trình có sự tham gia của mẹ mình thì giọng bà bất ngờ bị vỡ. Cậu bé nhanh chóng được đưa lên sân khấu để kết thúc màn diễn thay mẹ. Continue reading “16/04/1889: Ngày sinh Charlie Chaplin”

14/04/1918: Trận không chiến đầu tiên của Mỹ ở Mặt trận phía Tây

Nguồn: American pilots engage in first dogfight over the western front, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, sáu ngày sau khi được chỉ định nhiệm vụ đầu tiên tại Mặt trận phía Tây, hai phi công từ Phi đội Hàng không Số 1 (U.S. First Aero Squadron) của Mỹ đã có cuộc không chiến đầu tiên với máy bay địch.

Trong một trận chiến diễn ra gần như ngay phía trên sân bay của phe Hiệp ước tại Toul, Pháp, hai phi công người Mỹ, Douglas Campbell và Alan Winslow, đã bắn hạ thành công 2 chiếc máy bay hai chỗ của Đức. Đến cuối tháng 5, Campbell đã bắn hạ tổng cộng 5 máy bay địch, trở thành người Mỹ đầu tiên đủ điều kiện nhận danh hiệu “Phi công Át chủ bài” (flying Ace) trong Thế chiến I. Continue reading “14/04/1918: Trận không chiến đầu tiên của Mỹ ở Mặt trận phía Tây”

13/04/1919: Thảm sát Amritsar

Nguồn: British and Gurkha troops massacre hundreds of unarmed demonstrators in Amritsar Massacre, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1919, tại Amritsar, Ấn Độ, thành phố linh thiêng của đạo Sikh, quân đội Anh và Gurkha (Nepal) đã tàn sát ít nhất 379 người biểu tình không được vũ trang tại Jallianwala Bagh, một công viên trong thành phố. Hầu hết nạn nhân thiệt mạng là những người theo chủ nghĩa dân tộc Ấn Độ, họp mặt để phản đối quyết định của chính phủ Anh ra lệnh bắt buộc nhập ngũ đối với binh lính Ấn Độ và áp đặt mức thuế chiến tranh nặng nề lên người dân nước này. Continue reading “13/04/1919: Thảm sát Amritsar”

11/04/1870: Nguy cơ chiến tranh Anh – Hy Lạp được đẩy lùi

Nguồn: War is narrowly averted,History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1870, khi đến thăm Marathon, Hy Lạp, Lord Muncaster của Anh đã bị bắt cóc bởi một nhóm cướp. Sự kiện này gần như đã dẫn đến chiến tranh. Toán cướp biển, dẫn đầu bởi Takos Arvanitakis, đã từng bắt cóc rất nhiều người và đó chính là nguồn thu béo bở cho chúng trong nhiều năm. Tuy nhiên, việc bắt giữ Lord Muncaster và một nhóm khách du lịch người Anh lại khó hơn nhiều so với những gì chúng tưởng tượng. Continue reading “11/04/1870: Nguy cơ chiến tranh Anh – Hy Lạp được đẩy lùi”

09/04/1918: Trận Lys bắt đầu

Nguồn: Battle of the Lys begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, quân Đức đã phát động Chiến dịch Georgette (Operation Georgette) – giai đoạn thứ hai của cuộc tấn công mùa xuân cuối cùng của họ nhắm vào các vị trí của quân phe Hiệp ước ở Armentieres, Pháp, trên sông Lys.

Ngày 21/03/1918, quân Đức dưới quyền tổng tham mưu trưởng Erich Ludendorff đã phát động một cuộc tấn công lớn đầu tiên vào Mặt trận phía Tây trong hơn một năm, tấn công phe Hiệp ước ở vùng sông Somme của Pháp và nhắm thẳng những khẩu pháo khổng lồ của họ vào Paris. Tuy nhiên, đến cuối tháng 3, phe Hiệp ước đã đủ sức ngăn chặn được đội quân đã kiệt sức của Ludendorff, một phần nhờ vào lực lượng tiếp viện gồm hàng ngàn lính Mỹ. Tính đến thời điểm Ludendorff ra lệnh dừng tấn công vào ngày 05/04, người Đức đã giành được gần 40 dặm lãnh thổ. Continue reading “09/04/1918: Trận Lys bắt đầu”

07/04/1953: Dag Hammarskjold trở thành Tổng Thư ký LHQ

Nguồn: Sweden’s Dag Hammarskjold elected U.N. Head, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1953, với tỷ lệ phiếu 57:01, Dag Hammarskjold đã được bầu làm Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc

Là con trai cựu Thủ tướng Thụy Điển Hjalmar Hammarskjold, Dag gia nhập Bộ Ngoại giao vào năm 1947 và chính thức gia nhập nội các với tư cách là Thứ trưởng Ngoại giao vào năm 1951. Cùng năm đó, ông được cử đến Liên Hiệp Quốc với tư cách là phó trưởng phái đoàn Thụy Điển, và năm 1952 được bổ nhiệm làm quyền trưởng phái đoàn. Continue reading “07/04/1953: Dag Hammarskjold trở thành Tổng Thư ký LHQ”

06/04/1830: Giáo hội Mặc Môn được thành lập

Nguồn: Mormon Church established, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1830, trong một cuộc họp với một nhóm nhỏ các tín đồ tại thị trấn Fayette, New York, Joseph Smith đã sáng lập tôn giáo Mặc Môn (Mormon) – Giáo hội các Thánh hữu Ngày sau.

Sinh ra ở Vermont vào năm 1805, năm 1823, Smith tuyên bố rằng ông được thị kiến với một thiên thần tên là Moroni, người tiết lộ cho ông về một văn bản tiếng Do Thái cổ đã bị thất lạc suốt 1500 năm. Văn bản thánh này, được cho là đã khắc trên các đĩa vàng của một nhà sử học người Mỹ bản địa vào thế kỷ IV, có liên quan đến câu chuyện của những người Israel sống ở Mỹ thời cổ đại. Continue reading “06/04/1830: Giáo hội Mặc Môn được thành lập”

04/04/1975: Microsoft được thành lập

Nguồn: Microsoft founded,History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1975, thời điểm mà hầu hết người Mỹ vẫn còn đang sử dụng máy đánh chữ, đôi bạn thân từ thời thơ ấu Bill Gates và Paul Allen đã thành lập Microsoft, một công ty sản xuất phần mềm máy tính. Ban đầu có trụ sở tại Albuquerque, New Mexico, Microsoft chuyển đến bang Washington vào năm 1979 và cuối cùng phát triển thành một tập đoàn công nghệ đa quốc gia. Năm 1987, một năm sau khi Microsoft trở thành công ty đại chúng, Gates, khi mới 31 tuổi, đã trở thành tỷ phú trẻ nhất thế giới. Continue reading “04/04/1975: Microsoft được thành lập”

02/04/2005: Giáo hoàng John Paul II qua đời

Nguồn: Pope John Paul II Dies, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2005, John Paul II, Giáo hoàng đi nhiều nơi nhất trong lịch sử, đồng thời là người đầu tiên không phải gốc Ý nắm giữ vị trí này từ thế kỷ 16, đã qua đời tại nhà riêng ở Vatican. Sáu ngày sau, hai triệu người kéo đến đông nghẹt Thành phố Vatican để tham dự đám tang của Ngài, được cho là đám tang lớn nhất trong lịch sử.

Đức John Paul II được sinh ra với tên gọi Karol Jozef Wojtyla tại Wadowice, Ba Lan, 35 dặm về phía tây nam Krakow, vào năm 1920. Sau khi hoàn tất trung học, vị Giáo hoàng tương lai ghi danh tại Đại học Jagiellonian Krakow, nơi Ngài học triết học và văn học, cũng như tham gia biểu diễn trong một nhóm hát. Trong Thế chiến II, Đức Quốc Xã đã chiếm Krakow và đóng cửa trường, buộc Wojtyla phải tìm việc ở một mỏ đá và sau đó là một nhà máy hóa chất. Đến năm 1941, mẹ, cha và anh trai duy nhất của Wojtyla qua đời và Ngài trở thành thành viên duy nhất trong gia đình sống sót. Continue reading “02/04/2005: Giáo hoàng John Paul II qua đời”

31/03/1889: Tháp Eiffel chính thức khai trương

Nguồn: Eiffel Tower opens, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1889, Tháp Eiffel đã chính thức khai trương tại Paris trong một buổi lễ do Gustave Eiffel, kiến trúc sư thiết kế tháp, chủ trì, với sự tham dự của Thủ tướng Pháp Pierre Tirard, cùng một số nhân vật nổi tiếng khác và 200 công nhân xây dựng.

Năm 1889, kỷ niệm 100 năm diễn ra Cách mạng Pháp, chính phủ Pháp đã lên kế hoạch cho một cuộc triển lãm quốc tế và tuyên bố tổ chức cuộc thi thiết kế một tượng đài sẽ được xây dựng tại vườn Champ-de-Mars ở trung tâm Paris. Trong số hơn 100 mẫu thiết kế được gửi đến, Ủy ban tổ chức lễ kỷ niệm Trăm năm (Centennial Committee) đã chọn Eiffel – một tòa tháp làm bằng sắt rèn với độ cao gần 1,000 feet (305m) và là cấu trúc nhân tạo cao nhất thế giới. Gustave Eiffel, một người xây cầu nổi tiếng, là một bậc thầy về kết cấu kim loại và chính là chủ nhân thiết kế khung của Tượng Nữ thần Tự đã được dựng lên ở Cảng New York. Continue reading “31/03/1889: Tháp Eiffel chính thức khai trương”

30/03/2009: TT Obama tuyên bố cải cách ngành công nghiệp xe hơi

Nguồn: President Obama announces auto industry shakeup, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2009, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ra tối hậu thư cho các nhà sản xuất xe hơi Mỹ đang gặp khó khăn, General Motors (GM) và Chrysler: Nếu muốn nhận thêm các khoản vay cứu trợ từ chính phủ, các công ty cần phải cải đổi mới mạnh mẽ cách họ điều hành doanh nghiệp. Tổng thống cũng công bố một loạt các sáng kiến nhằm hỗ trợ ngành công nghiệp xe hơi đang gặp khó khăn của Mỹ và củng cố niềm tin của người tiêu dùng, bao gồm việc chính phủ tiếp tục bảo hành cho xe của GM và Chrysler ngay cả khi nếu hai nhà sản xuất xe hơi này ngừng hoạt động. Continue reading “30/03/2009: TT Obama tuyên bố cải cách ngành công nghiệp xe hơi”

28/03/1774: Nghị viện Anh thông qua Đạo luật Cưỡng chế

Nguồn: British Parliament adopts the Coercive Acts, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1774, thất vọng trước sự kiện Tiệc Trà Boston (Boston Tea Party) và các hành động phá hoại tài sản trắng trợn khác của dân Mỹ thuộc địa, Nghị viện Anh ban hành Đạo luật Cưỡng chế (Coercive Acts) bất chấp sự phẫn nộ của nhóm Ái quốc (Patriot).

Đạo luật Cưỡng chế là một loạt bốn đạo luật được chính phủ Anh thông qua với mục đích khôi phục trật tự ở Massachusetts và trừng phạt người Boston vì sự kiện Tiệc Trà của họ, trong đó các thành viên của nhóm Những Đứa con của Tự do (Sons of Liberty) có tư tưởng cách mạng đã lên ba chiếc tàu chở trà của Anh ở Cảng Boston và đổ 34 thùng trà – trị giá gần 1 triệu USD theo tỷ giá ngày nay – xuống biển để phản đối Đạo luật Trà (Tea Act) Continue reading “28/03/1774: Nghị viện Anh thông qua Đạo luật Cưỡng chế”

26/03/1917: Trận Gaza đầu tiên

Nguồn: First Battle of Gaza, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1917, trận đầu tiên trong chuỗi ba trận chiến của quân Đồng minh nhằm đánh bại các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ trong và xung quanh thành phố Gaza của Palestine đã diễn ra.

Tính đến tháng 01/1917, quân Đồng minh đã khiến quân đội Thổ Nhĩ Kỳ phải hoàn toàn rời khỏi Bán đảo Sinai ở đông bắc Ai Cập, cho phép lực lượng Anh trong khu vực do Sir Archibald Murray chỉ huy có thể cân nhắc tiến vào Palestine. Tuy nhiên, để làm như vậy, trước tiên họ sẽ phải vượt qua một loạt các vị trí phòng thủ mạnh của Thổ Nhĩ Kỳ trên đỉnh những rặng núi chạy từ tây sang đông nằm giữa các thị trấn Gaza và Beersheba, vốn chặn mất lối đi duy nhất vào trung tâm Palestine. Continue reading “26/03/1917: Trận Gaza đầu tiên”