Đại Việt dưới thời Vua Trần Minh Tông (1314-1329)

Tác giả: Hồ Bạch Thảo

Niên hiệu: Đại Khánh [1314-1323]; Khai Thái [1324-1329]

Tháng 3 năm Hưng Long thứ 22 [17/3-14/4/1314], Vua Anh Tông xuống chiếu truyền ngôi cho Thái tử là Mạnh tức Vua Trần Minh Tông; Minh Tông đổi niên hiệu thành Đại Khánh năm thứ nhất. Nhà Vua dáng dấp thanh lịch đẹp đẽ, Sứ giả nhà Nguyên trông thấy, khen rằng “Hình dáng nhẹ nhàng không khác gì một vị thần tiên”.

Sau khi được truyền ngôi, Vua sai bọn Nguyễn Trung Ngạn, Phạm Ngộ sang báo cho nhà Nguyên hay.

Tháng 5, năm Đại Khánh thứ 2 [3/6-1/7/1315], xuống chiếu cấm trong một nhà cha con, vợ chồng và nô tì tố cáo lẫn nhau. Continue reading “Đại Việt dưới thời Vua Trần Minh Tông (1314-1329)”

Thế giới hôm nay: 05/03/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Thị trường giảm sau một bài phát biểu của Jerome Powell, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ. Ông cho biết ông dự đoán lạm phát tăng trong ngắn hạn, nhưng sẽ không đủ mạnh để tăng lãi suất. Ông Powell cũng nhấn mạnh Fed sẽ giữ lãi suất gần bằng 0 cho tới khi nước Mỹ đạt “toàn dụng lao động” và lạm phát trung bình 2%. Một số nhà kinh tế lo ngại lãi suất thấp khi kết hợp với gói kích thích 1,9 nghìn tỷ đô la của Tổng thống Joe Biden có thể làm cho nền kinh tế trở nên quá nóng.

Các quan chức y tế Đức cho biết vắc-xin AstraZeneca có thể được dùng cho người trên 65 tuổi, đảo ngược lại tuyên bố trước đây của họ. Giữa lúc đang có một cuộc tranh cãi nguồn cung của loại vắc-xin này, các nhà lãnh đạo châu Âu lại nghi ngờ về sự hiệu quả của nó đối với người cao tuổi. Trong khi đó, Ý chặn xuất khẩu 250.000 liều vắc-xin AstraZeneca sang Australia. EU gần đây đã áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt hơn đối với vắc-xin. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/03/2021”

Mỹ sẽ triển khai tên lửa chống Trung Quốc dọc theo chuỗi đảo thứ nhất

Nguồn: “US to build anti-China missile network along first island chain”, Nikkei Asia, 05/03/2021.

Biên dịch: Phan Nguyên

Mỹ sẽ tăng cường khả năng răn đe bằng vũ khí thông thường chống lại Trung Quốc bằng cách thiết lập một mạng lưới tên lửa tấn công chính xác dọc theo cái gọi là “chuỗi đảo thứ nhất” như một phần của khoản chi 27,4 tỷ USD sẽ được xem xét cho chiến trường Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương trong sáu năm tới.

Các khoản chi này sẽ là thành phần chính trong đề xuất thành lập Sáng kiến ​​Răn đe Thái Bình Dương mà Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ đã đệ trình lên Quốc hội.

“Mối nguy lớn nhất đối với tương lai của Hoa Kỳ tiếp tục là sự xói mòn khả năng răn đe thông thường”, tài liệu cho biết. “Nếu không có biện pháp răn đe thông thường hiệu quả và mang tính thuyết phục, Trung Quốc sẽ càng được khuyến khích hành động tại khu vực và trên toàn cầu để lật đổ lợi ích của Mỹ. Khi cán cân quân sự Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trở nên bất lợi hơn, Mỹ sẽ gánh thêm nhiều rủi ro có thể khiến các đối thủ tự tin đơn phương cố gắng thay đổi nguyên trạng.” Continue reading “Mỹ sẽ triển khai tên lửa chống Trung Quốc dọc theo chuỗi đảo thứ nhất”

04/03/1918: Ca nhiễm đầu tiên trong đại dịch cúm Tây Ban Nha

Nguồn: First cases reported in deadly Spanish flu pandemic, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1918, ngay trước khi dùng bữa sáng, Binh nhì Albert Gitchell của Lục quân Mỹ đã được chuyển đến bệnh viện ở Fort Riley, Kansas, sau khi xuất hiện các triệu chứng giống như cảm lạnh – bao gồm đau họng, sốt và đau đầu. Đến buổi trưa cùng ngày, hơn 100 đồng đội của anh cũng đã báo cáo về các triệu chứng tương tự, và người ta chính thức ghi nhận các trường hợp được cho là những ca bệnh đầu tiên trong đại dịch cúm lịch sử năm 1918, sau này được gọi là cúm Tây Ban Nha. Sau cùng, căn bệnh đã giết chết 675.000 người Mỹ và khoảng 20 – 50 triệu người khác trên khắp thế giới, trở thành nguyên nhân gây tử vong cao hơn cả Thế chiến I. Continue reading “04/03/1918: Ca nhiễm đầu tiên trong đại dịch cúm Tây Ban Nha”

Thế giới hôm nay: 04/03/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ít nhất 38 người, trong đó có một trẻ em 14 tuổi, đã bị lực lượng an ninh Myanmar giết chết. Các video cho thấy cảnh sát bắn đạn cao su vào người biểu tình và đánh đập một đội xe cứu thương. Người biểu tình đã xuống đường kể từ sau cuộc đảo chính quân sự lật đổ chính phủ dân cử hồi một tháng trước. Dù số thương vong gia tăng nhưng người biểu tình không hề có dấu hiệu lùi bước; trong khi các nỗ lực ngoại giao nhằm khôi phục hòa bình đang đi vào bế tắc.

Bộ trưởng tài chính Anh Rishi Sunak đã tiết lộ ngân sách của nước này cho năm tài khóa tiếp theo. Một số chương trình hỗ trợ việc làm trong thời kỳ covid-19, bao gồm chương trình trả lương hộ, đã được gia hạn, cũng như chương trình cắt giảm thuế mua nhà. Tuy nhiên, thuế doanh nghiệp sẽ tăng từ 19% lên 25% vào năm 2023 và hầu hết các ngưỡng thuế cá nhân sẽ được giữ nguyên cho đến năm 2026, nhằm bù lại cho những khoản chi lớn của chính phủ trong đại dịch. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/03/2021”

Điều gì có thể dẫn tới chiến tranh Mỹ – Trung?

Nguồn: Joseph S. Nye, Jr., “What Could Cause a US-China War?”, Project Syndicate, 02/03/2021.

Biên dịch: Trần Hùng

Khi Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị gần đây kêu gọi cài đặt lại quan hệ song phương với Hoa Kỳ, một phát ngôn viên của Nhà Trắng đã trả lời rằng Hoa Kỳ coi quan hệ Mỹ – Trung là một trong những cuộc cạnh tranh mạnh mẽ đòi hỏi vị thế của sức mạnh. Rõ ràng là chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã không đảo ngược các chính sách của Trump đối với Trung Quốc.

Một số nhà phân tích, dẫn nhận định của Thucydides cho rằng Chiến tranh Peloponnese xuất phát từ nỗi sợ hãi của Sparta về một Athens đang trỗi dậy, tin rằng quan hệ Mỹ – Trung đang bước vào thời kỳ xung đột giữa một bá quyền cũ với một quốc gia thách thức ngày càng trỗi dậy mạnh mẽ. Continue reading “Điều gì có thể dẫn tới chiến tranh Mỹ – Trung?”

Nhật ký Bắc Kinh (09/11/20): Ai chặn IPO 35 tỉ đô của Ant Group?

Nguồn: Tetsushi Takahashi, “Beijing Diary”, Nikkei Asian Review, 11/2020.

Người dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong khi thế giới mải tập trung chú ý vào chiến thắng chậm chạp của Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, vụ đình chỉ niêm yết Ant Group của Alibaba Group Holding tại sàn Thượng Hải và Hồng Kông cũng thu hút được sự chú ý không nhỏ từ dư luận ở Trung Quốc hồi tuần trước.

“Quyết định đình chỉ kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng tại Trung Quốc của Ant Group dựa trên sự xem xét toàn diện nhằm bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư và người tiêu dùng tài chính”, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) Liu Guoqiang thông báo với các phóng viên vào thứ Sáu (07/11/2020), một ngày sau thời điểm lên sàn dự kiến của công ty. Continue reading “Nhật ký Bắc Kinh (09/11/20): Ai chặn IPO 35 tỉ đô của Ant Group?”

Vai trò của truyền hình trong diễn biến Chiến tranh Việt Nam

Nguồn: Chester Pach, “Lyndon Johnson’s Living Room War”, The New York Times, 30/05/2017.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Ngày 31/05/1967, phát thanh viên của đài ABC Frank Reynold đã phát sóng một đoạn phim quay từ Việt Nam theo cách bất thường. Ông nói với người xem rằng họ đang chứng kiến một điều chưa từng có – một cuộc chiến mà truyền hình đã mang vào tận phòng khách của họ.

Một vài bản tin truyền hình về cuộc chiến quả là đáng lo ngại, chẳng hạn như câu chuyện theo sau phần giới thiệu của Reynold – hình ảnh về một nỗ lực điên cuồng nhưng vô ích nhằm cứu mạng sống của một lính thủy quân lục chiến trong trận đánh tại Cồn Tiên, gần khu phi quân sự.

Reynold tuyên bố rằng các nhà báo có trách nhiệm đưa tin về Chiến tranh Việt Nam cùng “tất cả những điều kinh khủng của nó,” nhưng mục tiêu của họ không phải là gây sốc cho người xem, cũng không phải để tạo ra thứ tin tức giật gân. Thay vào đó, Reynold tin rằng câu chuyện tối hôm ấy cho thấy mối quan hệ sâu sắc giữa những người lính Mỹ đang cùng chiến đấu ở Việt Nam. Continue reading “Vai trò của truyền hình trong diễn biến Chiến tranh Việt Nam”

02/03/1776: Quân đội lục địa bao vây thành phố Boston

Nguồn: The Siege of Boston, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1776, trước khi Quân đội Lục địa chiếm Dorchester Heights, Massachusetts, Tướng George Washington đã ra lệnh cho lực lượng pháo binh Mỹ bắt đầu bắn phá Boston từ vị trí của họ tại Lechmere Point, phía tây bắc trung tâm thành phố.

Sau hai ngày bắn phá liên tục, Chuẩn tướng Mỹ John Thomas đã điều 2.000 quân, cùng đại bác và pháo binh, đến phía nam Boston tại Dorchester Heights. 56 khẩu pháo tham gia vào đợt tấn công này là đều do Trung tá Benedict Arnold và Ethan Allen cùng đội quân Green Mountain Boys chiếm được ở Ticonderoga, New York, sau đó đã được Đại tá Pháo binh Henry Knox chuyển đến Boston vào mùa đông trước. Continue reading “02/03/1776: Quân đội lục địa bao vây thành phố Boston”

Thế giới hôm nay: 02/03/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một tòa án Pháp kết án cựu tổng thống Nicolas Sarkozy ba năm tù vì tội tham nhũng và buôn bán ảnh hưởng. Ông bị kết tội vì vào năm 2014 từng đề nghị giúp một thẩm phán thăng chức ở Monaco để đổi lấy thông tin về một vụ án liên quan đến tài trợ cho chiến dịch tranh cử của ông. Song Sarkozy khó có khả năng trở thành cựu tổng thống đầu tiên thụ án trong nhà tù – ông sẽ kháng cáo và dù sao thì hai năm là án treo, năm còn lại ông có thể chọn bị quản thúc tại gia.

Một báo cáo của Liên Hợp Quốc cáo buộc Nga về vụ ám sát Alexei Navalny, một nhà lãnh đạo đối lập ở nước này. Các chuyên gia của Liên Hợp Quốc nói một cuộc điều tra quốc tế là rất cần thiết khi mà ông Navalny đã bị chuyển đến một trại giam được biết đến với điều kiện rất khắc nghiệt. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo EU đã thông qua việc trừng phạt 4 quan chức Nga, lượt trừng phạt đầu tiên dưới khung pháp lý mới của khối về trừng phạt các hành vi vi phạm nhân quyền. Continue reading “Thế giới hôm nay: 02/03/2021”

Yếu tố đạo đức trong QHQT hiện nay: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn

Tác giả: Lê Ngọc Hân

Tóm tắt: Từ lâu, yếu tố đạo đức trong quan hệ quốc tế (QHQT) đã được các học giả về QHQT trên thế giới đặt ra trong các nghiên cứu của mình. Đạo đức là một khái niệm mà nội hàm của nó dẫn tới các quy tắc, tiêu chuẩn thường dùng để đánh giá hành vi con người trong các mối quan hệ xã hội. Đạo đức cũng được áp dụng ở cấp độ quan hệ quốc tế, nhằm đánh giá hành vi của các chủ thể quốc tế. Trong bối cảnh hiện nay, khi cuộc đấu tranh giữa các chủ thể QHQT ngày càng phức tạp, thì yếu tố đạo đức quốc tế ngày càng phát huy vai trò, và có thể sử dụng như một công cụ đấu tranh giữa các chủ thể. Tại Việt Nam hiện vẫn chưa có nhiều nghiên cứu quan tâm tới vấn đề này. Do đó, nắm bắt tốt một số vấn đề về lý luận và thực tiễn liên quan tới đạo đức quốc tế có thể hữu ích đối với tư duy và thực tiễn đối ngoại của Việt Nam. Continue reading “Yếu tố đạo đức trong QHQT hiện nay: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn”

Nhật ký Bắc Kinh (02/11/20): Giới làm truyền hình và chính trường TQ

Nguồn: Tetsushi Takahashi, Beijing Diary, Nikkei Asia, 11/2020.

Người dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Đảng Cộng sản Trung Quốc bế mạc hội nghị toàn thể của Ban Chấp hành Trung ương vào thứ Năm bằng một thông cáo. Đêm hôm đó, chương trình thời sự của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc “Tân văn Liên bố” thực hiện một nghi thức quen thuộc: biên tập viên đọc toàn bộ nội dung văn kiện, mô tả các quyết định đã được đưa ra bởi hội nghị.

Tài liệu chiếm nửa giờ đồng hồ, bao gồm ý chính của kế hoạch 5 năm tiếp theo và một sáng kiến ​​dài hạn đến năm 2035.

“Tân văn Liên bố”, được phát sóng vào lúc 7 giờ tối hàng ngày, là chương trình tin tức hàng đêm phổ biến nhất ở nước này. Nó đưa tin về các hoạt động của Chủ tịch Tập Cận Bình và giải thích các chính sách của chính phủ. Ngay cả ở Trung Quốc, nơi các phương tiện truyền thông được coi là cơ quan tuyên truyền của đảng, Tân văn Liên Bố vẫn có uy quyền và một vị trí đặc biệt. Continue reading “Nhật ký Bắc Kinh (02/11/20): Giới làm truyền hình và chính trường TQ”

Thế giới hôm nay: 01/03/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Kể từ khi quân đội lật đổ chính phủ dân sự của Myanmar một tháng trước đây, hàng chục nghìn người dân nước này đã xuống đường hàng ngày để phản đối cuộc đảo chính. Cho đến nay quân đội vẫn kiềm chế không đàn áp dã man, như đã làm trong các cuộc biểu tình đòi dân chủ trước đây vào năm 1988 và 2007, khiến hàng nghìn người thiệt mạng. Song biểu tình vẫn tiếp diễn. Và quân đội ngày càng mất kiên nhẫn. Các binh sĩ đang tỏ ra sẵn sàng bắn đạn thật hơn, bên cạnh vòi rồng và đạn cao su. Hôm qua, lực lượng an ninh đã nổ súng vào đám đông ở một số thành phố trên khắp đất nước, khiến ít nhất 18 người thiệt mạng, theo Văn phòng Nhân quyền Liên Hợp Quốc, ngày đẫm máu nhất kể từ khi biểu tình nổ ra.

Xuất hiện trước công chúng lần đầu tiên kể từ khi rời Nhà Trắng cách đây sáu tuần, Donald Trump tuyên bố ông là tương lai của đảng Cộng hòa trong một bài phát biểu trước Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ ở Orlando, Florida. Bài phát biểu làm dấy lên suy đoán rằng ông Trump có kế hoạch tái tranh cử vào năm 2024. Continue reading “Thế giới hôm nay: 01/03/2021”

Cạnh tranh Mỹ-Trung về đầu tư hạ tầng: Trường hợp các nhà máy điện Việt Nam

Tác giả: Lê Hồng Hiệp

Là một nền kinh tế đang phát triển nhanh, nhu cầu về cơ sở hạ tầng mới của Việt Nam ngày càng tăng trong những năm qua. Theo báo cáo Triển vọng Cơ sở hạ tầng Toàn cầu, nhu cầu đầu tư của Việt Nam đối với các dự án cơ sở hạ tầng từ năm 2016 đến năm 2040 lên tới 605 tỷ USD, trong đó các nhà máy điện chiếm 265 tỷ USD. Do tiến độ chậm trễ của các dự án điện hiện tại và khó khăn trong việc tìm vốn cho các dự án mới, tình trạng thiếu điện của Việt Nam được dự báo sẽ lên tới 6,6 tỷ kWh vào năm 2021 và 15 tỷ kWh vào năm 2023, tương đương 5% tổng nhu cầu điện của cả nước. Nếu kéo dài, vấn đề này có thể gây cản trở phát triển kinh tế Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc lẽ ra là một nguồn vốn hấp dẫn đối với Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam nhìn chung vẫn không mặn mà với các khoản vay BRI. Thay vào đó, Việt Nam đang làm việc với các nhà đầu tư Mỹ để phát triển cơ sở hạ tầng năng lượng của mình. Đến cuối năm 2020, ít nhất hai nhà máy điện lớn do các nhà đầu tư Hoa Kỳ tài trợ sử dụng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu từ Hoa Kỳ đã được phê duyệt và ít nhất năm dự án tương tự đang được đề xuất. Continue reading “Cạnh tranh Mỹ-Trung về đầu tư hạ tầng: Trường hợp các nhà máy điện Việt Nam”

28/02/1944: Hanna Reitsch đề xuất thành lập đội bay cảm tử với Hitler

Nguồn: Test pilot Reitsch pitches suicide squad to Hitler, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1944, khi đến thăm Adolf Hitler ở Berchtesgaden, Hanna Reitsch, nữ phi công bay thử nghiệm đầu tiên trên thế giới, đã gợi ý rằng Đức Quốc Xã nên thành lập một biệt đội bay tương tự như kamikaze (Thần Phong – đội máy bay đánh bom liều chết của Nhật). Tuy nhiên, Hitler không mấy nhiệt tình với ý tưởng này.

Reitsch sinh năm 1912 tại Hirschberg, Đức. Bà rời trường y (bà từng muốn trở thành một bác sĩ truyền giáo) để bắt đầu công việc bay toàn thời gian, và trở thành một phi công lái tàu lượn chuyên nghiệp – tàu lượn (glider) là loại máy bay không động cơ mà người Đức đã phát triển để trốn tránh các quy tắc nghiêm ngặt về việc chế tạo “máy bay chiến tranh” sau Thế chiến I. Ngoài việc tích lũy kinh nghiệm với tàu lượn, Reitsch còn là phi công đóng thế trong nhiều bộ phim. Continue reading “28/02/1944: Hanna Reitsch đề xuất thành lập đội bay cảm tử với Hitler”

Tại sao Ai Cập và Ethiopia tranh cãi về một con đập trên sông Nile?

Nguồn: “Why is the Grand Ethiopian Renaissance Dam contentious?”, The Economist, 11/02/2021.

Biên dịch: Trần Hùng

Các con đập có một số công dụng. Chúng tạo ra điện, trữ nước để tưới tiêu và ngăn lũ lụt. Chúng cũng có thể gây ra tranh chấp và những sự đau lòng — ví dụ như về thiệt hại đối với môi trường hoặc việc di dời những người dân bị mất nhà vì xây đập. Việc xây dựng một con đập trên sông Nile đã gây ra một cuộc tranh cãi giữa Ai Cập, Ethiopia và Sudan. Đập Grand Ethiopia Renaissance Dam (Đập Đại Phục hưng Ethiopia – GERD), trị giá 5 tỷ đô la, sẽ là dự án thủy điện lớn nhất châu Phi sau khi đi vào hoạt động đầy đủ vào cuối thập niên này. Nằm trên sông Nile Xanh ở phía bắc Ethiopia, tức phía thượng nguồn so với Ai Cập và Sudan, con đập sẽ sản xuất 6.000 megawatt điện, gấp đôi so với toàn bộ sản lượng điện hiện tại của Ethiopia. Mặc dù con đập có thể mang lại cho khu vực một sự thúc đẩy kinh tế lớn, các quan chức của ba nước đã không đạt được thỏa thuận về cách vận hành con đập. Và chính phủ Ai Cập thậm chí đã tính đến việc ném bom nó. Vào tháng Giêng, một vòng đàm phán trực tuyến khác đã thất bại. Vậy tại sao GERD lại gây tranh cãi như vậy? Continue reading “Tại sao Ai Cập và Ethiopia tranh cãi về một con đập trên sông Nile?”

27/02/1942: Tàu sân bay Langley của Mỹ bị đánh chìm

Nguồn: U.S. aircraft carrier Langley is sunk, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1942, tàu sân bay đầu tiên của Hải Quân Mỹ, Langley, đã bị đánh chìm bởi máy bay chiến đấu của Nhật Bản. Toàn bộ 32 máy bay trên Langley đều bị thiệt hại.

Tàu Langley được hạ thủy lần đầu tiên vào năm 1912, trở thành một tàu vận tải than của hải quân có tên gọi Jupiter. Sau Thế chiến I, tàu Jupiter được chuyển đổi thành tàu sân bay đầu tiên của Hải Quân và được đổi tên thành Langley, theo tên nhà tiên phong trong ngành hàng không Samuel Pierpont Langley. Đây cũng là con tàu đầu tiên của Hải Quân chạy bằng điện, có khả năng đạt tốc độ 15 hải lý/giờ. Ngày 17/10/1922, Trung úy Virgil C. Griffin đã lái chiếc máy bay đầu tiên, VE-7-SF, cất cánh từ boong của Langley. Dù trước đó đã từng có máy bay cất cánh từ tàu biển, nhưng đây vẫn là một khoảnh khắc lịch sử. Sau năm 1937, 40% đường băng nằm phía trước của Langley đã bị cắt bỏ, như một phần trong nỗ lực chuyển đổi sang tàu chuyên dụng cho thủy phi cơ, một căn cứ di động cho các phi đội máy bay ném bom tuần tra. Continue reading “27/02/1942: Tàu sân bay Langley của Mỹ bị đánh chìm”

Gene từ người Neanderthal liên quan đến khả năng chống Covid-19?

Nguồn: “DNA from Neanderthals affects vulnerability to covid-19”, Economist, 24/02/2021.

Biên dịch: Nguyễn Thanh Hải

Dựa theo những bằng chứng hiện có, các nhà cổ sinh vật học cho chúng ta biết người Neanderthal đã tuyệt chủng cách đây khoảng 40.000 năm. Nhưng họ không hoàn toàn biến mất khỏi Trái đất. Các phát hiện trong những thập niên qua dần làm sáng tỏ rằng người Neanderthal đã giao phối với tổ tiên của người hiện đại và sự kết hợp này đôi lúc cho ra đời những đứa con có thể sống sót được. Kết quả là gần một nửa bộ gene của người Neanderthal vẫn còn tồn tại, nằm rải rác với số lượng nhỏ trong DNA của hầu hết người hiện đại (ngoại trừ những người có tổ tiên chủ yếu từ Châu Phi vì người Neanderthal có vẻ chưa từng sinh sống ở khu vực này).

Những gene này có mối liên hệ với mọi thứ, từ đặc điểm rậm lông đến quá trình chuyển hóa chất béo. Nhiều gene có thể liên quan đến hệ miễn dịch và ảnh hưởng tới nguy cơ phát triển các bệnh như Lupus, Crohn và tiểu đường. Hai bài nghiên cứu gần đây cho thấy Covid-19 cũng nằm trong số các bệnh này. Người ta tìm thấy hai đoạn DNA dài được thừa hưởng từ người Neanderthal, trong khi một đoạn dường như tạo ra khả năng chống lại căn bệnh thì đoạn còn lại khiến chúng ta dễ bị tổn thương hơn trước Covid-19. Continue reading “Gene từ người Neanderthal liên quan đến khả năng chống Covid-19?”

Thế giới hôm nay: 26/02/2021

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ấn Độ và Pakistan lần đầu tiên sau gần 20 năm đạt đồng thuận về một lệnh ngừng bắn. Các cuộc giao tranh quanh vùng biên giới — đặc biệt là dọc theo Ranh giới Kiểm soát, biên giới trên thực tế giữa các khu vực ở Kashmir do Ấn Độ và Pakistan kiểm soát — đã xảy ra thường xuyên hơn trong những năm gần đây. Hai nước hiện sẽ trở lại thỏa thuận ngừng bắn năm 2003.

Thêm một sếp nữa trong ngành dịch vụ tư vấn vừa mất việc. Hubert Barth mất chức giám đốc văn phòng EY ở Đức. Dưới sự lãnh đạo của ông, công ty kiểm toán này đã không phát hiện được sai sót trong các tài khoản của Wirecard, một công ty thanh toán. Một ngày trước đó, giám đốc điều hành McKinsey cũng phải thôi việc, trong bối cảnh hãng tư vấn bị cáo buộc có vai trò trong cuộc khủng hoảng opioid của Mỹ. Continue reading “Thế giới hôm nay: 26/02/2021”

Thương mại tự do sẽ giúp Mỹ chiến thắng Trung Quốc?

Nguồn: Henry M. Paulson Jr., “How American Free Trade Can Outdo China”, WSJ, 22/2/2021.

Biên dịch: Nguyễn Thanh Hải

Tuyên bố của tổng thống Biden rằng nước Mỹ đã trở lại và sẵn sàng tham gia vào các tiến trình ngoại giao là sự trở về với phong cách lãnh đạo đặc trưng của chúng ta suốt nhiều thế hệ. Đây cũng là tin vui cho những người tin rằng sự dẫn dắt của Hoa Kỳ là cần thiết đối với trật tự toàn cầu. Tuy nhiên, lĩnh vực thương mại lại không có tên trong danh sách các ưu tiên ngoại giao của tổng thống. Điều này cần suy nghĩ lại.

Hoa Kỳ và Trung Quốc đang trong một cuộc cạnh tranh chiến lược sẽ định hình bối cảnh chính trị thế giới trong thế kỷ này. Tuy vậy trên một mặt trận quan trọng của cuộc cạnh tranh đó là lĩnh vực thương mại thì nước Mỹ lại đang mất dần đi lợi thế. Continue reading “Thương mại tự do sẽ giúp Mỹ chiến thắng Trung Quốc?”