Tag: Richard Nixon

Những nguy hiểm khi tổng thống tạm giữ ngân sách

Nguồn: Julian E. Zelizer, “The Dangers of Presidential Impoundment”, Foreign Policy, 16/02/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nixon đã từng thử làm những gì mà Trump đang lên kế hoạch – và kết quả là một cuộc khủng hoảng hiến pháp.

Hầu hết người Mỹ có lẽ chưa bao giờ nghe đến thuật ngữ “tạm giữ ngân sách” (impoundment) – một quá trình mà thông qua đó tổng thống giữ lại khoản tiền liên bang mà Quốc hội đã phân bổ cho một mục đích cụ thể. Nhưng đối với bất kỳ ai theo dõi các sự kiện diễn ra gần đây ở Washington, thuật ngữ này đã xuất hiện thường xuyên trên báo chí. Trên thực tế, vấn đề này nhiều khả năng sẽ gây ra một cuộc khủng hoảng hiến pháp lớn trong những tháng tới. Tổng thống Donald Trump đã quyết tâm sử dụng thẩm quyền hành pháp của mình để cắt giảm càng nhiều chi tiêu liên bang càng tốt. Ông đã nhắm vào một số mục tiêu, từ Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ đến Viện Y tế Quốc gia. Continue reading “Những nguy hiểm khi tổng thống tạm giữ ngân sách”

28/12/1973: Đạo luật về Các loài có Nguy cơ Tuyệt chủng được ký thành luật

Nguồn: Endangered Species Act signed into law, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1973, Tổng thống Richard Nixon đã ký ban hành Đạo luật về Các loài có Nguy cơ Tuyệt chủng (Endangered Species Act, ESA). Đạo luật mà Nixon đã kêu gọi thông qua một năm trước đó được cho là một trong những luật về môi trường quan trọng và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử nước Mỹ. Continue reading “28/12/1973: Đạo luật về Các loài có Nguy cơ Tuyệt chủng được ký thành luật”

17/11/1973: Nixon khẳng định ông “không phải là kẻ lừa đảo”

Nguồn: Nixon insists that he is “not a crook”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1973, trong thời gian xảy ra vụ bê bối Watergate mà cuối cùng đã chấm dứt nhiệm kỳ tổng thống của ông, Richard Nixon đã nói với một nhóm biên tập viên báo chí tụ tập tại Walt Disney World ở Orlando, Florida rằng ông “không phải là kẻ lừa đảo.” Continue reading “17/11/1973: Nixon khẳng định ông “không phải là kẻ lừa đảo””

20/10/1973: Công tố viên đặc biệt trong Vụ Watergate bị sa thải

Nguồn: Watergate special prosecutor dismissed, starting “Saturday Night Massacre”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1973, Tổng Biện lý Sự vụ (Solicitor General) Robert Bork đã sa thải Archibald Cox, Công tố viên đặc biệt trong Vụ Watergate. Để phản đối quyết định này, Bộ trưởng Tư pháp (Attorney General) Elliot Richardson và Thứ trưởng Tư pháp (Deputy Attorney General) William Ruckelshaus đã quyết định từ chức. Continue reading “20/10/1973: Công tố viên đặc biệt trong Vụ Watergate bị sa thải”

23/06/1972: H.R. Haldeman hối thúc Nixon ngăn chặn FBI trong vụ Watergate

Nguồn: H.R. Haldeman encourages Nixon to ward off FBI, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, cố vấn của Richard Nixon, H.R. Haldeman, đã yêu cầu tổng thống gây sức ép buộc Giám đốc FBI phải “đứng ngoài chuyện này [cuộc điều tra về vụ đột nhập Watergate].” Về cơ bản, Haldeman đang yêu cầu Nixon cản trở công lý, đây là một trong những tội danh mà Quốc hội đã đe dọa luận tội Nixon vào năm 1974. Continue reading “23/06/1972: H.R. Haldeman hối thúc Nixon ngăn chặn FBI trong vụ Watergate”

09/05/1974: Hạ viện Mỹ bắt đầu luận tội Tổng thống Nixon

Nguồn: House votes to initiate impeachment proceedings against President Nixon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1974, Ủy ban Tư pháp Hạ viện đã mở phiên điều trần luận tội Tổng thống Richard Nixon, bỏ phiếu luận tội ông về ba tội danh bị cáo buộc vào ngày 30/07.

Cuộc luận tội là kết quả của một bê bối liên quan đến vụ trộm xảy ra tại các văn phòng của Ủy ban Quốc gia của Đảng Dân chủ trong khu chung cư Watergate ở Washington, D.C., vào ngày 23/06/1972. Sau cùng, người ta biết rằng đã có một nỗ lực che đậy hình sự lên tới tận Nhà Trắng. Continue reading “09/05/1974: Hạ viện Mỹ bắt đầu luận tội Tổng thống Nixon”

21/12/1970: Tổng thống Nixon gặp Elvis Presley

Nguồn: President Nixon meets Elvis Presley, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1970, ngôi sao nhạc rock Elvis Presley đã được Tổng thống Richard M. Nixon chào đón tại Nhà Trắng. Chuyến thăm của Presley không chỉ là một cuộc gặp xã giao: Ông muốn gặp Nixon để đề xuất được phục vụ trong cuộc chiến chống ma túy của chính phủ.

Ba tuần trước đó, Presley, người muốn tách biệt bản thân khỏi mối liên hệ giữa nhạc rock-and-roll với việc sử dụng ma túy và phản văn hóa, đã gặp phó tổng thống của Nixon, Spiro Agnew, ở Palm Springs, California, và đề nghị sử dụng sức ảnh hưởng của mình để giúp quảng bá chiến dịch chống ma túy của chính quyền. Sau đó, vào ngày 20/12, Presley bay đến Washington, nhận phòng ở khách sạn bằng một cái tên giả. Ngày hôm sau, ông và hai vệ sĩ của mình tiến đến cổng Nhà Trắng, nơi Presley đưa cho người bảo vệ một lá thư viết tay. Continue reading “21/12/1970: Tổng thống Nixon gặp Elvis Presley”

07/11/1972: Nixon tái đắc cử tổng thống

Nguồn: Nixon re-elected president, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, Richard Nixon đã đánh bại Thượng nghị sĩ George McGovern (ứng viên Đảng Dân chủ, đến từ bang South Dakota) và tái đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ.

Với chỉ 55% số cử tri đi bỏ phiếu, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp nhất kể từ năm 1948, Nixon đã giành chiến thắng ở tất cả các bang ngoại trừ Massachusetts, chiếm 97% số phiếu đại cử tri. Trong chiến dịch tranh cử, Nixon cam kết sẽ có “hòa bình trong danh dự” ở Việt Nam. Continue reading “07/11/1972: Nixon tái đắc cử tổng thống”

03/11/1969: Tổng thống Nixon kêu gọi ủng hộ của “đa số im lặng”

Nguồn: President Nixon calls on the “silent majority”, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, Tổng thống Richard Nixon đã xuất hiện trên truyền hình và đài phát thanh để kêu gọi đoàn kết dân tộc về vấn đề Chiến tranh Việt Nam và kêu gọi ủng hộ các chính sách của ông. Hành động này là một nỗ lực nhằm ngăn cản phong trào phản chiến mới được hồi sinh.

Tuyên bố rằng Mỹ sẽ “giữ vững cam kết của chúng ta ở Việt Nam,” Nixon nói rằng lực lượng Mỹ sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi những người cộng sản đồng ý với một nền hòa bình công bằng và danh dự, hoặc cho đến khi Nam Việt Nam có thể tự vệ. Ông khẳng định đã rút 60.000 lính Mỹ và sẽ cắt giảm thêm khi tình hình cho phép. Continue reading “03/11/1969: Tổng thống Nixon kêu gọi ủng hộ của “đa số im lặng””

Nixon và Việt Nam cho chúng ta biết gì về tính toán của Putin?

Nguồn: Gideon Rose, “What Nixon’s Endgame Reveals About Putin’s,” Foreign Affairs, 14/10/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cuộc chiến của Nga ở Ukraine liệu có thể kết thúc như chiến tranh Việt Nam?

Đứng trước những thất bại quân sự gần đây, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phản ứng lại bằng thái độ thách thức. Sau những thành công của quân đội Ukraine vào mùa thu này, Putin đã ra lệnh động viên khẩn cấp vài trăm nghìn quân, tổ chức các cuộc trưng cầu dân ý giả ở những khu vực bị chiếm đóng để chính thức sáp nhập chúng vào Nga, liên tục đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân và phát động một đợt tấn công tên lửa trên khắp Ukraine. Nhiều người cho rằng hành vi này là do đặc điểm đáng sợ chỉ có ở Putin và chế độ của ông ta, đồng thời cho rằng phương Tây nên buộc Ukraine nhượng bộ, kẻo cuộc chiến sẽ leo thang đến những cấp độ chết chóc và hủy diệt mới. Continue reading “Nixon và Việt Nam cho chúng ta biết gì về tính toán của Putin?”

30/08/1969: Hồ Chí Minh trả lời thư của Nixon

Nguồn: Ho Chi Minh responds to Nixon letter, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1969, lá thư của Hồ Chí Minh hồi đáp thư ngày 15/07 của Tổng thống Richard Nixon đã được nhận tại Paris. Hồ Chí Minh cáo buộc Mỹ đang tiến hành một “cuộc chiến tranh xâm lược” chống lại nhân dân Việt Nam, “vi phạm các quyền dân tộc cơ bản của chúng tôi” và cảnh báo rằng “cuộc chiến càng kéo dài, sẽ chỉ càng gây ra nhiều tang thương và gánh nặng cho nhân dân Mỹ.” Continue reading “30/08/1969: Hồ Chí Minh trả lời thư của Nixon”

22/05/1972: Tổng thống Nixon đến Moscow dự thượng đỉnh lịch sử

Nguồn: President Nixon arrives in Moscow for historic summit, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1972, Tổng thống Richard Nixon đã đến Moscow để dự hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo Liên Xô.

Dù đây là chuyến thăm đầu tiên của Nixon tới Liên Xô trên cương vị Tổng thống, nhưng ông đã từng đến thăm Moscow một lần trước đó, khi còn là Phó Tổng thống Mỹ. Với tư cách là cấp phó của Eisenhower, Nixon thường xuyên thực hiện các chuyến công du chính thức ra nước ngoài, bao gồm chuyến đi đến Moscow năm 1959 để tham quan thủ đô của Liên Xô, cũng như tham dự Hội chợ Văn hóa và Thương mại Mỹ ở Công viên Sokolniki. Continue reading “22/05/1972: Tổng thống Nixon đến Moscow dự thượng đỉnh lịch sử”

Nhìn lại 50 năm chuyến thăm Trung Quốc của Nixon (P1)

Nguồn: Richard McGregor, Nixon in China, 50 years on, Nikkei Asia, 16/02/2022.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vài năm sau khi cảm giác hưng phấn của chuyến đi bí mật đến Bắc Kinh đã không còn, Henry Kissinger chia sẻ sau một cuộc gặp đầy gay gắt với những người đồng cấp Trung Quốc: “Khi những người này không cần chúng ta nữa,” ông nói trong lúc quay sang một trong những trợ lý của mình, “sẽ rất khó để đối phó với họ.”

Chuyến đi đáng nhớ năm 1971 của Kissinger, mà ông đã bắt đầu bằng cách giả bệnh khi ở Pakistan để có thể lên máy bay đến Bắc Kinh, đã trở thành bước đệm để Tổng thống Mỹ Richard Nixon đến thủ đô Trung Quốc một năm sau đó. Continue reading “Nhìn lại 50 năm chuyến thăm Trung Quốc của Nixon (P1)”

10/10/1973: Phó Tổng thống Mỹ Spiro Agnew từ chức

Nguồn: Vice President Agnew resigns, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1973, chưa đầy một năm trước khi Richard M. Nixon từ chức Tổng thống, Spiro Agnew trở thành Phó Tổng thống Mỹ đầu tiên từ chức giữa loạt bê bối. Cùng ngày hôm ấy, ông đã không phản đối cáo buộc trốn thuế thu nhập liên bang, nhằm đổi lấy việc xóa bỏ cáo buộc tham nhũng chính trị. Sau đó, ông đã bị Tòa Phúc thẩm Maryland phạt 10.000 đô la, kết án ba năm quản chế và còn bị tước giấy phép hành nghề luật sư. Continue reading “10/10/1973: Phó Tổng thống Mỹ Spiro Agnew từ chức”

11/09/1973: Tổng thống Chile Salvador Allende thiệt mạng trong đảo chính

Nguồn: Chilean president Salvador Allende dies in coup, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1973, lực lượng vũ trang của Chile đã tiến hành một cuộc đảo chính chống lại chính phủ của Tổng thống Salvador Allende, nhà lãnh đạo Marxist dân cử đầu tiên ở Mỹ Latinh. Allende cùng những người ủng hộ mình đã rút về La Moneda – dinh thự tổng thống được xây dựng như pháo đài ở Santiago – khi đó đang bị xe tăng và bộ binh bao vây, đồng thời bị máy bay phản lực của không quân ném bom. Dù sống sót sau vụ không kích, Allende đã tự sát khi quân đội xông vào cung điện đang bốc cháy. Người ta nói rằng tổng thống đã sử dụng khẩu súng trường tự động mà lãnh đạo Cuba, Fidel Castro, tặng cho ông. Continue reading “11/09/1973: Tổng thống Chile Salvador Allende thiệt mạng trong đảo chính”

29/04/1974: Tổng thống Nixon công bố băng ghi âm Watergate

Nguồn: President Nixon announces release of Watergate tapes, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1974, Tổng thống Richard Nixon tuyên bố với công chúng rằng ông sẽ công bố băng ghi âm 46 cuộc trò chuyện tại Nhà Trắng để đáp lại trát hầu tòa xét xử vụ Watergate được ban hành vào tháng 07/1973. Ủy ban Tư pháp Hạ viện đã chấp nhận sử dụng 1.200 trang phụ đề của các cuốn băng này vào ngày hôm sau, nhưng khẳng định rằng các cuốn băng vẫn phải được nộp lại đầy đủ.

Trong thông báo của mình, Nixon đã rất nỗ lực để giải thích cho công chúng về sự miễn cưỡng của ông trong việc tuân thủ trát hầu tòa và bản chất của nội dung mà ông định công bố. Ông viện dẫn quyền hành pháp của mình để bảo vệ bí mật quốc gia và tuyên bố rằng phụ đề đã được ông và các cố vấn chỉnh sửa để bỏ qua bất kỳ điều gì “không liên quan” đến cuộc điều tra Watergate hoặc các vấn đề quan trọng đối với an ninh quốc gia. Continue reading “29/04/1974: Tổng thống Nixon công bố băng ghi âm Watergate”

28/04/1970: Nixon chấp thuận cho quân Mỹ xâm nhập Campuchia

Nguồn: President Nixon approves Cambodian incursion, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1970, Tổng thống Richard Nixon đã chính thức chấp thuận cho lính tác chiến của Mỹ phối hợp với các đơn vị của Việt Nam Cộng hòa tấn công các căn cứ của lực lượng cộng sản ở Campuchia.

Bộ trưởng Ngoại giao William Rogers và Bộ trưởng Quốc phòng Melvin Laird, những người đã liên tục ủng hộ việc giảm bớt lực lượng Mỹ tại Việt Nam, đã bị loại khỏi quyết định sử dụng quân đội Mỹ tại Campuchia. Tướng Earle Wheeler, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu Trưởng Liên quân, đã điện cho Tướng Creighton Abrams, chỉ huy cấp cao của Mỹ tại Sài Gòn, thông báo cho ông về quyết định “cấp trên đã cho phép một số hành động quân sự nhằm bảo vệ lực lượng của Mỹ đang hoạt động ở miền Nam Việt Nam.” Continue reading “28/04/1970: Nixon chấp thuận cho quân Mỹ xâm nhập Campuchia”

Richard Nixon: Tổng thống Mỹ duy nhất từng từ chức

Nguồn: Historic figures, BBC

Biên dịch: Trần Mẫn Linh

Richard Nixon (1913-1994) là tổng thống thứ 37 của Hoa Kỳ và là người duy nhất từng từ ​​chức – một quyết định liên quan đến vụ bê bối Watergate. Nhiệm kỳ tổng thống của ông còn được đánh dấu bởi sự kiện con người lần đầu tiên đặt chân lên mặt trăng.

Sinh ngày 09/11/1913 tại California, Richard Milhous Nixon học luật và sau đó làm việc cho một công ty luật ở Mỹ. Năm 1940, ông kết hôn với Patricia Ryan và họ có với nhau hai con gái. Trong Thế chiến II, Nixon phục vụ trong Hải quân Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương. Tới năm 1946, ông được bầu vào Quốc hội và đã giành được một ghế trong Thượng viện vào năm 1950, đại diện cho bang California. Continue reading “Richard Nixon: Tổng thống Mỹ duy nhất từng từ chức”

Các ví dụ kinh điển về ngoại giao bí mật trong lịch sử Hoa Kỳ

Nguồn: “Presidents have sometimes favoured back channels in foreign policy”, The Economist, 21/11/2019.

Biên dịch: Trần Hùng

Người Mỹ thường phản đối chính sách ngoại giao bí mật, coi đó là điều phản dân chủ. Các tính toán cửa sau cản trở trách nhiệm giải  trình, tập trung quyền lực vào tay tổng thống và gây nên sự mất lòng tin. Vào năm 1918, Woodrow Wilson đã tuyên bố một cách hào sảng rằng ông tìm kiếm những “hiệp ước hòa bình rộng mở, đạt được một cách công khai”. Tuy nhiên, chính Wilson đã nhận thấy rằng việc sử dụng một cố vấn chính trị thân cận, Edward House, làm kênh liên lạc bí mật với các nhà lãnh đạo nước ngoài lại là điều tiện lợi. “Đại tá House”, biệt danh của vị trợ lý đến từ Texas, được cho vào ở trong Nhà Trắng và trở thành nhà đàm phán chính của Wilson ở châu Âu cho tới khi Thế chiến I kết thúc. Continue reading “Các ví dụ kinh điển về ngoại giao bí mật trong lịch sử Hoa Kỳ”

17/10/1974: Ford giải thích việc ân xá Nixon trước Quốc hội

Nguồn: Ford explains his pardon of Nixon to Congress, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1974, Tổng thống Gerald Ford đã tường trình trước Quốc Hội lý do tại sao ông chọn cách tha tội cho người tiền nhiệm Richard Nixon, thay vì cho phép Quốc hội theo đuổi hành động pháp lý chống lại cựu Tổng thống.

Quốc hội đã cáo buộc Nixon cản trở công vụ trong quá trình điều tra vụ bê bối Watergate, bắt đầu từ năm 1972. Các đoạn băng ghi âm của Nhà Trắng tiết lộ rằng Nixon biết và có thể đã cho phép việc nghe trộm các văn phòng của Ủy ban Quốc gia Dân chủ, đặt tại khách sạn Watergate ở Washington D.C. Thay vì bị luận tội và bị cách chức, Nixon đã quyết định chọn từ chức vào ngày 08/08/1974. Continue reading “17/10/1974: Ford giải thích việc ân xá Nixon trước Quốc hội”