Trung Quốc đang tận hưởng Trump 2.0 

Nguồn: Yun Sun (Tôn Vân), “China Is Enjoying Trump 2.0,” Foreign Affairs, 15/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Thương chiến đang giúp Bắc Kinh chuẩn bị cho cạnh tranh dài hạn như thế nào? 

Sau chiến thắng của Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, giới hoạch định chính sách và giới tinh hoa trí thức Trung Quốc đã lo ngại điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra với quan hệ Mỹ-Trung. Nỗi cay đắng và tổn thương từ cuộc thương chiến của chính quyền Trump đầu tiên vẫn còn ám ảnh Bắc Kinh. Và với nền kinh tế vốn đã trì trệ cùng những điểm yếu rõ ràng từ sự phụ thuộc lẫn nhau về thương mại, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã chuẩn bị cho điều mà nhiều chuyên gia đã gọi một cách riêng tư là “cơn bão chưa từng có trong lịch sử” có thể hủy hoại quan hệ song phương.  Continue reading “Trung Quốc đang tận hưởng Trump 2.0 “

Thế giới hôm nay: 20/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Các nhà lãnh đạo châu Âu trong tuần này sẽ tìm cách phác thảo các bảo đảm an ninh cho Ukraine hậu chiến, tận dụng cam kết của Donald Trump rằng Mỹ sẽ hỗ trợ nếu có binh sĩ châu Âu được triển khai. Trước đó, tổng thống Mỹ nói với Fox News là Mỹ có thể hỗ trợ đường không. Ông cũng tuyên bố đã “gần” sắp xếp được một hội nghị thượng đỉnh với Volodymyr Zelensky, tổng thống Ukraine, và Vladimir Putin, tổng thống Nga.

Chỉ số công nghệ NASDAQ giảm 1,4% do lo ngại về bong bóng AI. Giá cổ phiếu của Palantir, công ty phân tích dữ liệu, giảm 9,4%, trong khi Nvidia, nhà sản xuất chip, giảm 3,5%. Ngược lại, giá cổ phiếu Intel tăng gần 7% sau khi SoftBank, tập đoàn công nghệ Nhật Bản, cho biết sẽ đầu tư 2 tỷ USD vào hãng này và Nhà Trắng xác nhận đang xem xét mua 10% cổ phần. Continue reading “Thế giới hôm nay: 20/08/2025”

Zelensky trong hang cọp

Nguồn: Gideon Rachman, “Zelenskyy in the lion’s den,” Financial Times, 17/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các nhà lãnh đạo châu Âu cần đưa Trump ra khỏi con đường nguy hiểm mà Putin đã vạch sẵn.

Ký ức về chuyến đi thất bại của Volodymyr Zelensky tới Phòng Bầu dục lần gần đây nhất sẽ ám ảnh chuyến thăm Nhà Trắng sắp tới của Tổng thống Ukraine vào thứ Hai 18/08.

Cuộc tranh cãi nảy lửa được truyền hình trực tiếp giữa Zelensky và Donald Trump hồi tháng 2 đã trở thành một điểm thấp đáng báo động cho cả Mỹ và liên minh phương Tây. Đó cũng là một khoảnh khắc cực kỳ nguy hiểm cho sự nghiệp của Ukraine. Continue reading “Zelensky trong hang cọp”

Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ

Nguồn: Happymon Jacob, “The Shocking Rift Between India and the United States”, Foreign Affairs, 14/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong 25 năm qua, Ấn Độ và Mỹ đã trở nên gắn bó hơn bao giờ hết, xây dựng mối quan hệ kinh tế và chiến lược vững chắc. Quan hệ đối tác của họ dựa trên các giá trị và lợi ích chung: cả hai đều là những nền dân chủ lớn nhất thế giới, là nơi sinh sống của các quần thể đa văn hóa rộng lớn, và cả hai đều lo ngại về sự trỗi dậy của Trung Quốc, nước láng giềng phía bắc của Ấn Độ. Nhưng trong bốn tháng qua, mối quan hệ được vun đắp cẩn thận đó đã đột ngột trật bánh. Sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào Nhà Trắng đe dọa làm tiêu tan những thành tựu của một phần tư thế kỷ. Continue reading “Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ”

19/08/1812: Tàu Constitution được mệnh danh là Old Ironsides

Nguồn: Old Ironsides earns its name, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1812, trong Chiến tranh năm 1812, khinh hạm Constitution của Hải quân Mỹ đã đánh bại khinh hạm Guerrière của Anh trong một trận hải chiến ác liệt ngoài khơi bờ biển Nova Scotia. Các nhân chứng khẳng định rằng những viên đạn của Anh chỉ nảy bật ra khỏi mạn tàu Constitution, như thể con tàu được làm bằng sắt chứ không phải gỗ. Đến cuối chiến tranh, “Old Ironsides” (Sườn thép già) đã phá hủy hoặc bắt giữ thêm bảy tàu Anh nữa. Chiến thắng của USS Constitution trước Hải quân Hoàng gia Anh được cho là bất khả chiến bại đã mang lại một sự khích lệ tinh thần to lớn cho nền cộng hòa non trẻ của Mỹ. Continue reading “19/08/1812: Tàu Constitution được mệnh danh là Old Ironsides”

Thế giới hôm nay: 19/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump nói Mỹ sẽ giúp đảm bảo an ninh cho Ukraine nếu đạt được thỏa thuận hòa bình với Nga, nhưng châu Âu sẽ là “tuyến phòng thủ đầu tiên.” Ông Trump đã gặp tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu vào thứ Hai, sau cuộc gặp với tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska hôm thứ Sáu. Cả ông Trump và ông Zelensky đều bày tỏ hy vọng các cuộc đàm phán này sẽ mở đường cho một cuộc gặp ba bên với ông Putin.

Đức tuyên bố Mỹ phải giảm thuế ô tô trước khi có thể hoàn tất thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu. EU và Mỹ đã thống nhất một thỏa thuận khung từ cuối tháng 7, nhưng nhiều chi tiết vẫn chưa rõ ràng. Đề xuất hiện tại sẽ giảm thuế nhập khẩu ô tô châu Âu vào Mỹ từ mức 25% xuống còn 15%. Song ngành công nghiệp ô tô Đức ước tính ngay cả mức thuế thấp hơn này cũng có thể khiến họ bị thiệt hại hàng tỷ euro mỗi năm. Continue reading “Thế giới hôm nay: 19/08/2025”

Hội nghị chống Mỹ tại Thiên Tân sẽ diễn ra sau thượng đỉnh Trump-Putin tại Alaska

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “Anti-US summit in Tianjin to follow Trump-Putin Alaska meeting,” Nikkei Asia, 14/08/2025 

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng 

Lập trường chống lại Ấn Độ của Washington là “món quà trời cho” đối với các nhà đàm phán thương mại Trung Quốc. 

Trung Quốc đang chuẩn bị phô trương sức mạnh quân sự bằng một cuộc duyệt binh lớn tại Bắc Kinh vào ngày 03/09, nhân kỷ niệm 80 năm chiến thắng trong “cuộc kháng chiến của nhân dân Trung Quốc chống lại sự xâm lược của Nhật Bản và chủ nghĩa phát xít trên toàn thế giới.” 

Theo các phương tiện truyền thông chính thức của Trung Quốc, buổi diễn tập tại thủ đô nước này đã bắt đầu vào tối thứ Bảy ngày 09/08 và kéo dài đến tận sáng Chủ Nhật, với khoảng 22.000 người tham gia.  Continue reading “Hội nghị chống Mỹ tại Thiên Tân sẽ diễn ra sau thượng đỉnh Trump-Putin tại Alaska”

Thế giới hôm nay: 18/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump nói rằng tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, có thể kết thúc chiến tranh với Nga “nếu ông ấy muốn,” nhưng Ukraine sẽ không thể gia nhập NATO hay lấy lại bán đảo Crimea như một phần của thỏa thuận hòa bình. Trước đó, đặc phái viên Steve Witkoff của ông Trump cho biết tổng thống Nga Vladimir Putin đã đồng ý về “các bảo đảm an ninh mạnh mẽ” cho Ukraine từ các đồng minh. Các nhà lãnh đạo châu Âu sẽ cùng ông Zelensky gặp ông Trump tại Washington vào thứ Hai.

Hàng trăm nghìn người Israel đã tham gia biểu tình và tổng đình công ở Tel Aviv. Họ muốn gây áp lực buộc chính phủ đạt thỏa thuận với Hamas nhằm đảm bảo việc thả con tin ở Gaza. Các cuộc biểu tình diễn ra một tuần sau khi thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu công bố kế hoạch tăng cường tấn công dải đất và chiếm giữ thành phố Gaza. Continue reading “Thế giới hôm nay: 18/08/2025”

Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan

Nguồn: Nathan Attrill, “Digital siege puts Taiwan’s resilience to the test”, The Strategist, 13/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Xung đột kéo dài nhất giữa Trung Quốc và Đài Loan không diễn ra trên biển hay trên không mà là trên không gian mạng.

Trong hai năm qua, Trung Quốc đã tăng cường một chiến dịch chiến tranh mạng toàn diện chống lại Đài Loan. Chiến dịch này dai dẳng, tinh vi về mặt kỹ thuật và được cân nhắc kỹ lưỡng về mặt chính trị. Nó kết hợp gián điệp được nhà nước hậu thuẫn, các hoạt động tâm lý, xâm nhập cơ sở hạ tầng quan trọng và thông tin sai lệch, đồng thời được tích hợp sâu rộng vào nỗ lực rộng lớn hơn của Bắc Kinh nhằm gây bất ổn cho Đài Loan bằng các hành động dưới ngưỡng chiến tranh. Continue reading “Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan”

Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine

Nguồn: Ruslan Bortnik, Maksym Chebotarov, Lena Surzhko-Harned, Andrey Kortunov, 圆桌｜特普会165分钟：美俄关系正常化出现窗口，但双边框架或不会带来和平, The Paper, 16/08/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên sau nhiều năm tại Mỹ.

Theo Tân Hoa Xã, vào ngày 15 giờ địa phương, Putin và Trump đã gặp nhau tại Căn cứ quân sự Liên hợp Elmendorf-Richardson ở Anchorage, Alaska. Thông tin mới nhất từ Văn phòng Báo chí Tổng thống Nga cho biết, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo đã kết thúc. Truyền thông Nga đưa tin cuộc gặp kéo dài 2 giờ 45 phút. Continue reading “Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine”

17/08/1877: Billy the Kid sát hại nạn nhân đầu tiên

Nguồn: Billy the Kid kills his first man, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1877, khi mới chỉ là một thiếu niên, Billy the Kid đã làm bị thương một thợ rèn ở Arizona, người đã tử vong vào ngày hôm sau. Ông được xem là nạn nhân đầu tiên của tên cướp khét tiếng này.

Cho đến nay, số lượng người mà Billy giết vẫn chưa được xác định. Billy được cho là từng tuyên bố rằng hắn đã giết 21 người – “Mỗi năm trong cuộc đời tôi là một người.” Tuy nhiên, một nguồn tin đáng tin cậy vào thời bấy giờ ước tính tổng số nạn nhân trên thực tế là khoảng chín: gồm bốn người do hắn sát hại và năm người có sự trợ giúp của những kẻ khác. Những tên cướp miền Tây khác thời đó còn nguy hiểm hơn nhiều. Ví dụ, John Wesley Hardin được cho là đã giết hơn 20 người và con số thật có thể lên tới 40. Continue reading “17/08/1877: Billy the Kid sát hại nạn nhân đầu tiên”

Tại sao Ukraine không phải là hình mẫu cho đổi mới quốc phòng?

Nguồn: Vitaliy Goncharuk, “Ukraine Isn’t the Model for Winning the Innovation War”, War on the Rocks, 12/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong vài năm trở lại đây, các nhà quan sát phương Tây đã không ngừng ca ngợi những thành công của Ukraine trong việc đổi mới quốc phòng, từ AI đến drone, đến cơ chế phân quyền và một hệ sinh thái các công ty khởi nghiệp quốc phòng. Nhưng không phải mọi thứ ở Ukraine đều tốt đẹp.

Cho đến gần đây, việc công khai đặt câu hỏi về những thông tin này là rất khó do thiếu các số liệu thống kê công khai về chiến trường. Nhưng đến năm 2025, nhiều nhà quan sát thừa nhận rằng Nga có thể đã vượt qua Ukraine trong một số lĩnh vực ứng dụng đổi mới. Continue reading “Tại sao Ukraine không phải là hình mẫu cho đổi mới quốc phòng?”

16/08/1812: Mỹ từ bỏ Pháo đài Detroit cho Anh

Nguồn: U.S. surrenders Fort Detroit to the British, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1812, trong Chiến tranh năm 1812, Tướng Mỹ William Hull đã giao nộp Pháo đài Detroit và lực lượng của mình cho Anh mà không cần chiến đấu. Hull, một cựu chiến binh 59 tuổi của Cách mạng Mỹ, đã mất hết hy vọng bảo vệ pháo đài sau khi chứng kiến lực lượng hùng hậu của Anh và người Mỹ bản địa tập trung bên ngoài tường thành Detroit. Vị tướng cũng lo lắng vì sự hiện diện của con gái và các cháu mình bên trong pháo đài. Continue reading “16/08/1812: Mỹ từ bỏ Pháo đài Detroit cho Anh”

Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung

Nguồn: James Palmer, “A New Chapter in the U.S.-China Chip Trade”, Foreign Policy, 12/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Nvidia và AMD cho ta thấy cách mà những thương vụ ở Mỹ được hoàn tất dưới thời Tổng thống Trump.

Tiêu điểm tuần này: Các nhà sản xuất chip của Mỹ đạt được thỏa thuận mới về xuất khẩu sang Trung Quốc; Một nhà ngoại giao cấp cao Trung Quốc bị tạm giữ để thẩm vấn; Tàu Trung Quốc va chạm ở Biển Đông. Continue reading “Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung”

Thế giới hôm nay: 15/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump nói ông tin rằng Vladimir Putin “sẽ tạo hòa bình” ở Ukraine, trước thềm hội nghị thượng đỉnh quan trọng giữa hai nhà lãnh đạo tại Alaska vào thứ Sáu. Tổng thống Mỹ cũng gợi ý khả năng tổ chức một cuộc gặp thứ hai có sự tham dự của Volodymyr Zelensky, tổng thống Ukraine, cùng các đồng minh châu Âu. Trước đó, tổng thống Nga ca ngợi “nỗ lực nhiệt huyết và chân thành” của ông Trump trong việc chấm dứt xung đột. Nga hiện kiểm soát khoảng một phần năm lãnh thổ Ukraine.

Sản lượng công nghiệp của Trung Quốc tăng 5,7% trong tháng 7 so với cùng kỳ năm ngoái, mức thấp nhất trong 8 tháng. Dữ liệu chính thức cũng cho thấy doanh số bán lẻ tăng 3,7% — tốc độ chậm nhất kể từ tháng 12. Những chỉ số này có thể thúc đẩy các nhà hoạch định chính sách tăng cường kích thích kinh tế. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang chịu sức ép từ chính sách thương mại của Mỹ, thời tiết cực đoan, và thị trường bất động sản suy yếu. Continue reading “Thế giới hôm nay: 15/08/2025”

Bẫy tường thuật: Chúng ta có đang hiểu sai về Trung Quốc

Nguồn: Henry Yep, “The narrative trap: How we can misread China”, The Interpreter, 13/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Khi tìm hiểu về Trung Quốc, những mảnh thông tin rời rạc thường hình thành nên các câu chuyện làm lu mờ thực tế. Não bộ của chúng ta khao khát sự mạch lạc, lấp đầy những khoảng trống bằng những câu chuyện nghe có vẻ đúng. Các nhà tâm lý học gọi đây là bẫy ngụy biện tường thuật (narrative fallacy) – sự thôi thúc áp đặt trật tự lên sự mơ hồ. Trong các hệ thống không minh bạch như chính trị cấp cao của Bắc Kinh hay Quân đội Trung Quốc (PLA), bản năng này càng được phóng đại. Continue reading “Bẫy tường thuật: Chúng ta có đang hiểu sai về Trung Quốc”

Hồi kết của răn đe hạt nhân?

Nguồn: Sam Winter-Levy và Nikita Lalwani, “The End of Mutual Assured Destruction?”, Foreign Affairs, 07/08/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Trí tuệ nhân tạo có ý nghĩa gì đối với khả năng răn đe hạt nhân?

Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) trong những năm gần đây đã khiến nhiều nhà phân tích cho rằng nó sẽ làm đảo lộn chính trị quốc tế cũng như cán cân quyền lực quân sự. Một số thậm chí còn đi xa hơn khi tuyên bố – như lời các nhà công nghệ Dan Hendrycks, Eric Schmidt, và Alexandr Wang – rằng các hệ thống AI tiên tiến có thể “thiết lập sự thống trị và kiểm soát hoàn toàn từ một quốc gia, khiến số phận của các đối thủ phụ thuộc vào ý muốn của quốc gia đó.” Continue reading “Hồi kết của răn đe hạt nhân?”

14/08/1971: Bob Gibson có cú ném nổi tiếng đầu tiên trong sự nghiệp

Nguồn: Pitching ace Bob Gibson throws first no-hitter, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1971, huyền thoại ném bóng Bob Gibson của đội St. Louis Cardinals đã thực hiện cú ném không cho đối phương ghi điểm (no-hitter) đầu tiên trong sự nghiệp lẫy lừng của mình. Những pha bóng xuất sắc của Gibson đã giúp đội của ông giành chiến thắng 11-0 trước đội Pittsburgh Pirates. Continue reading “14/08/1971: Bob Gibson có cú ném nổi tiếng đầu tiên trong sự nghiệp”

Thế giới hôm nay: 14/08/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Donald Trump cảnh báo sẽ áp đặt “hậu quả rất nghiêm trọng” nếu Nga không chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Lời cảnh báo này được đưa ra trước thềm hội nghị thượng đỉnh với Vladimir Putin vào thứ Sáu. Trước đó, ông Trump đã có cuộc gọi “rất thân thiện” với các nhà lãnh đạo châu Âu, bao gồm cả tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Thủ tướng Đức Friedrich Merz cho biết châu Âu đã nhất trí với tổng thống Mỹ về chiến lược đàm phán, đồng thời nhấn mạnh Ukraine cần được mời tham gia đàm phán trong tương lai.

Thị trường chứng khoán toàn cầu tiếp tục tăng mạnh và tiền điện tử tăng vọt giữa kỳ vọng ngày càng cao là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất vào tháng tới. Bộ trưởng tài chính Mỹ Scott Bessent nói với Bloomberg rằng lãi suất chuẩn của Fed nên thấp hơn ít nhất 1,5 điểm phần trăm so với hiện tại, sau khi lạm phát hằng năm giữ nguyên ở mức 2,7% trong tháng 7. Continue reading “Thế giới hôm nay: 14/08/2025”

Trump, Putin, và tương lai của Ukraine

Nguồn: Gideon Rachman, “Trump, Putin and the future of Ukraine,” Financial Times, 11/08/2025

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mối nguy đối với cả Kyiv và Châu Âu là họ sẽ mất đi tầm nhìn chiến lược về nơi họ muốn đến.

Hiệp định Munich năm 1938 thường được cho là một cách diễn đạt mơ hồ cho sự thất bại trong việc chống lại các lãnh đạo chuyên chế. Hội nghị thượng đỉnh Trump-Putin dự kiến diễn ra vào thứ Sáu tuần này tại Alaska lại có một điểm tương đồng chính xác với Munich. Khi xưa, chính phủ Czech đã không có đại diện tại bàn đàm phán, bởi Hitler, Chamberlain, Mussolini, và Daladier đã đồng ý về một thỏa thuận chia cắt đất nước họ. Continue reading “Trump, Putin, và tương lai của Ukraine”