Thế giới hôm nay: 04/09/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã miễn nhiệm bộ trưởng quốc phòng Oleksii Reznikov và thay ông bằng Rostem Umerov, người đứng đầu quỹ tài sản nhà nước. Từ lâu đã có tin đồn về vị thế của Reznikov: cấp phó của ông bị sa thải hồi tháng 1 vì các cáo buộc tham nhũng tại bộ (mà ông Reznikov bác bỏ). Tờ Ukrainska Pravda đưa tin hôm thứ Năm là ông sắp mất chức.

Tướng Oleksandr Tarnavsky, người chỉ huy cuộc phản công ở miền nam của Ukraine, cho biết quân đội Ukraine đã chọc thủng tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga gần Zaporizhia. Quân đội dường như đang tăng tốc nhờ ưu thế có được sau khi giải phóng Robotyne, một ngôi làng phía nam Zaporizhia, hôm 28 tháng 8. Ukraine cũng cho biết phòng không nước này đã bắn hạ 22 trên 25 máy bay không người lái Nga tấn công vào khu vực Odessa. Số còn lại đã tấn công vào các cơ sở hạ tầng cảng trên sông Danube. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/09/2023”

Tuyên truyền về Fukushima tác động tới người dân Trung Quốc như thế nào?

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “China’s Fukushima propaganda at odds with travel boom,” Nikkei Asia, 31/08/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Các loại muối hồ nội địa đã nhanh chóng được bán sạch sau khi người tiêu dùng Trung Quốc tránh xa các sản phẩm từ biển.

Một gia đình Trung Quốc di cư sang Nhật Bản gần đây đã nhận được một câu hỏi bất thường nhưng nghiêm túc từ một người bạn thân ở quê nhà Tứ Xuyên, Trung Quốc.

“Có một cặp kính mắt do Nhật sản xuất mà tôi rất muốn mua,” người bạn nói. “Nhưng tôi lo rằng gọng kính có chứa chất phóng xạ và tôi có thể bị nhiễm. Anh thấy thứ đó có thực sự ổn không?” Continue reading “Tuyên truyền về Fukushima tác động tới người dân Trung Quốc như thế nào?”

03/09/1861: Quân Hợp bang miền Nam tiến vào Kentucky

Nguồn: Confederate forces enter Kentucky, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1861, Tướng Hợp bang miền Nam Leonidas Polk đã phạm một sai lầm chính trị lớn khi đưa quân vào Columbus, Kentucky – theo đó huỷ bỏ sự trung lập đã được thừa nhận của Kentucky, và tạo ra cái cớ để cơ quan lập pháp do phe Liên minh miền Bắc nắm giữ mời chính phủ Mỹ đến đánh đuổi quân xâm lược.

Kentucky bị chia cắt nặng nề trước thời Nội chiến Mỹ. Dù chế độ nô lệ khá phổ biến ở bang này, chủ nghĩa dân tộc vẫn rất mạnh và những người theo phe Liên minh đã ngăn cản việc tổ chức một đại hội để xem xét việc ly khai sau vụ nổ súng vào Pháo đài Sumter, Nam Carolina, hồi tháng 4/1861. Continue reading “03/09/1861: Quân Hợp bang miền Nam tiến vào Kentucky”

02/09/1666: Đại hỏa hoạn London bắt đầu

Nguồn: Great Fire of London begins, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Rạng sáng ngày này năm 1666, trận Đại hỏa hoạn London đã bùng phát tại nhà thợ làm bánh của Vua Charles II trên Đường Pudding gần Cầu London. Ngọn lửa nhanh chóng lan đến Phố Thames, nơi có các nhà kho chứa đầy chất dễ cháy, và gió đông mạnh đã nhấn chìm mọi thứ trong “hoả ngục.” Khi ngọn lửa cuối cùng được dập tắt vào ngày 6/9, hơn 4/5 diện tích London đã bị phá hủy. Điều kỳ diệu là chỉ có 16 người được ghi nhận là đã chết. Continue reading “02/09/1666: Đại hỏa hoạn London bắt đầu”

Chuyên gia phương Tây: Putin thất bại lớn trong công tác tình báo

Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Có thể bạn cho rằng việc Nga xâm chiếm Ukraine là một chiến dịch quân sự được lên kế hoạch công phu, là cơ hội để Tổng thống Putin thể hiện sự cứng rắn và trí tuệ của mình. Thế nhưng bạn đã nhầm rồi. Tờ “The Times” [Anh Quốc] có đăng bài của một chuyên gia gián điệp Anh, gọi việc Nga xâm lược Ukraine là “thất bại tình báo lớn nhất” của Putin và là một “thảm họa tình báo” đối với cơ quan tình báo của ông. Tác giả bài báo cũng tiết lộ rằng các hoạt động gián điệp của Nga ở châu Âu đã giảm bớt một nửa và nhiều điệp viên “bất hợp pháp”của Nga tại Brazil, Hy Lạp, Na Uy và các nước khác đã bị lộ. Continue reading “Chuyên gia phương Tây: Putin thất bại lớn trong công tác tình báo”

Chuyển động Quốc Phòng (25/8 – 31/8/2023)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Continue reading “Chuyển động Quốc Phòng (25/8 – 31/8/2023)”

31/08/1980: Chính phủ Ba Lan ký thỏa thuận với công nhân xưởng đóng tàu Gdansk

Nguồn: Polish government signs accord with Gdansk shipyard workers, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1980, đại diện của chính quyền cộng sản Ba Lan đã đồng ý với các yêu sách của công nhân đang đình công tại nhà máy đóng tàu ở thành phố Gdansk. Cựu thợ điện Lech Walesa đã lãnh đạo các công nhân đình công, sau đó thành lập Công đoàn “Đoàn kết”, công đoàn lao động độc lập đầu tiên phát triển ở một quốc gia thuộc khối Xô-viết. Continue reading “31/08/1980: Chính phủ Ba Lan ký thỏa thuận với công nhân xưởng đóng tàu Gdansk”

Thế giới hôm nay: 31/08/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Điện Kremlin cho biết cuộc điều tra về vụ tai nạn máy bay vào tuần trước khiến trùm Wagner Yevgeny Prigozhin và 9 người khác thiệt mạng sẽ xem xét khả năng máy bay bị bắn hạ có chủ ý. Đây là lần đầu tiên Kremlin xem xét khả năng có âm mưu ám sát. Người phát ngôn cũng nói sẽ không có một cuộc điều tra quốc tế nào. Trong khi đó, Nga cáo buộc Ukraine tấn công vào các mục tiêu ở sáu khu vực của Nga, đánh dấu loạt đòn không kích lớn nhất vào lãnh thổ Nga kể từ đầu chiến sự.

Bão cấp 3 Idalia đổ bộ vào bờ biển Florida và dự kiến ​​tạo ra thuỷ triều nguy hiểm. Florida, Georgia, North Carolina và South Carolina đều ban bố tình trạng khẩn cấp. Thống đốc Florida Ron DeSantis đã triển khai Lực lượng Vệ binh Quốc gia và yêu cầu người dân ở các vùng trũng sơ tán. Ông cho biết cơn bão “có khả năng gây ra thiệt hại đáng kể.” Continue reading “Thế giới hôm nay: 31/08/2023”

Trung Quốc đã thống trị thị trường công nghệ sạch như thế nào?

Nguồn: Edward White, “How China cornered the market for clean tech,” Financial Times, 09/08/2023.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Xem thêm: Sự nổi lên của các siêu cường hàng hóa cơ bản mới

Phần thứ hai của loạt bài về năng lượng tái tạo cho thấy rằng Trung Quốc là nhà cung cấp lớn nhất thế giới về nhiều nguyên liệu quan trọng cho quá trình chuyển đổi năng lượng, từ đó mang lại cho nước này đòn bẩy địa chính trị.

Cuối năm ngoái tại Bắc Kinh, các quan chức từ một số cơ quan công nghệ, thương mại, và quốc phòng của Trung Quốc đã được triệu tập tới một loạt các cuộc họp bí mật với một mục đích duy nhất: phản ứng trước những hạn chế sâu rộng của Mỹ về bán chip máy tính cho các công ty Trung Quốc. Continue reading “Trung Quốc đã thống trị thị trường công nghệ sạch như thế nào?”

Thế giới hôm nay: 30/08/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bộ trưởng thương mại Mỹ Gina Raimondo đã gặp thủ tướng Trung Quốc Lý Cường với mục tiêu cải thiện quan hệ thương mại và hợp tác ngày càng suy yếu giữa hai nước. Bà Raimondo nói Mỹ muốn hợp tác với Trung Quốc trong các vấn đề biến đổi khí hậu và trí tuệ nhân tạo. Hôm thứ Hai, bà nhấn mạnh thương mại trong các ngành ít nhạy cảm có thể được thúc đẩy mà không cần có các thoả hiệp về an ninh quốc gia, vốn là trở ngại chính khiến hai bên dè dặt với nhau.

Joe Biden xác định 10 loại thuốc kê đơn đầu tiên sẽ được đàm phán giá giữa Medicare (bảo hiểm y tế chính phủ cho người Mỹ từ 65 tuổi trở lên) và các công ty dược phẩm. Danh sách này bao gồm thuốc làm loãng máu và thuốc trị tiểu đường. Theo Đạo luật Giảm Lạm phát, mức giá thương lượng — thực tế do nhà nước đặt ra — sẽ có hiệu lực từ năm 2026. Ông Biden nói có tới 9 triệu người sẽ được hưởng lợi từ giá thuốc giảm. Continue reading “Thế giới hôm nay: 30/08/2023”

Sự nổi lên của các siêu cường hàng hóa cơ bản mới

Nguồn: Leslie Hook, Harry Dempsey, và Ciara Nugent, “The new commodity superpowers,” Financial Times, 08/08/2023.

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Phần đầu tiên của loạt bài này sẽ trình bày về các quốc gia sản xuất kim loại quan trọng đối với quá trình chuyển đổi năng lượng, những nước đang muốn viết lại các quy tắc khai thác khoáng sản.

Khu mỏ nhuộm màu nâu đỏ ở Tenke-Fungurume, một trong những mỏ đồng và cobalt lớn nhất thế giới ở Cộng hòa Dân chủ Congo, đang bị che phủ bởi hàng chục nghìn bao tải bụi bặm.

Những bao tải này – được xếp chồng lên nhau bên lề đường và chất đống bên cạnh các tòa nhà – chứa một lượng bột cobalt hydroxide tương đương với gần 1/10 lượng tiêu thụ hàng năm của thế giới và trị giá khoảng nửa tỷ đô la. Continue reading “Sự nổi lên của các siêu cường hàng hóa cơ bản mới”

29/08/1970: Người Mỹ gốc Mexico tuần hành phản đối Chiến tranh Việt Nam

Nguồn: Thousands of Mexican American antiwar activists march in Chicano Moratorium, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1970, hơn 20.000 người Mỹ gốc Mexico đã tuần hành qua Đông Los Angeles để phản đối Chiến tranh Việt Nam. Chicano Moratorium, tên gọi của cuộc biểu tình khổng lồ này, đã diễn ra trong hòa bình cho đến khi Sở Cảnh sát Los Angeles tiến vào Công viên Laguna, kích thích bạo lực khiến ba người thiệt mạng. Ngày nay, Chicano Moratorium được nhớ đến như kết thúc bi thảm của một giai đoạn hoạt động của người Mỹ gốc Mexico (Chicano), nhưng cũng là khoảnh khắc khơi dậy và truyền cảm hứng cho một thế hệ các nhà hoạt động mới. Continue reading “29/08/1970: Người Mỹ gốc Mexico tuần hành phản đối Chiến tranh Việt Nam”

Thế giới hôm nay: 29/08/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Cổ phiếu của tập đoàn bất động sản Trung Quốc Evergrande giảm gần 90% ngay trong phiên giao dịch trở lại ở Hồng Kông sau lệnh cấm 17 tháng. Trước đó, công ty đã ghi nhận khoản lỗ 33 tỷ nhân dân tệ (4,5 tỷ USD) trong sáu tháng đầu năm 2023 – gần bằng một nửa số lỗ cùng kỳ năm ngoái. Evergrande bị ảnh hưởng nặng bởi khủng hoảng trong toàn ngành bất động sản ở Trung Quốc và đã vỡ nợ hồi năm 2021.

Theo dữ liệu của Ngân hàng Trung ương châu Âu, tổng cung tiền trong khu vực đồng euro đã giảm lần đầu kể từ năm 2010. Cung tiền giảm – bao gồm tiền mặt, tiền gửi và các khoản vay – là kết quả của tiến trình tăng lãi suất chống lạm phát. Lãi suất cao đã làm giảm hoạt động cho vay ở khu vực tư nhân và khiến tiền gửi ngắn hạn giảm sút. Continue reading “Thế giới hôm nay: 29/08/2023”

Tại sao Việt Nam có thể thiết lập đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ?

Tác giả: Lê Hồng Hiệp

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden gần đây thông báo rằng ông sẽ “sớm” thăm Việt Nam, có thể là trên đường về sau khi tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 được tổ ở Ấn Độ vào ngày 9-10/9. Dù chi tiết cụ thể của chuyến đi chưa được xác nhận, truyền thông quốc tế đã suy đoán rằng chuyến thăm có thể dẫn đến việc nâng cấp quan hệ song phương. Các thông tin không chính thức cho thấy hai nước, vốn hiện đang ở mức “đối tác toàn diện”, có thể bỏ qua cấp độ “đối tác chiến lược” để chuyển thẳng lên cấp độ “đối tác chiến lược toàn diện”. Continue reading “Tại sao Việt Nam có thể thiết lập đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ?”

Thế giới hôm nay: 28/08/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Giới chức Nga thông báo đã xét nghiệm DNA để xác nhận trùm Wagner Yevgeny Prigozhin thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay tư nhân hôm 23/8. Họ cho biết thi thể của tất cả 10 người trên tàu bay đã được nhận dạng và trùng khớp với danh sách hành khách ban đầu. Ông Prigozhin từng chỉ đạo một cuộc nổi loạn ngắn hồi mùa hè, và nhiều nhà quan sát phương Tây tin rằng Điện Kremlin đã dàn dựng vụ tai nạn – dù Moscow phủ nhận.

Chính phủ Ấn Độ áp giá tối thiểu đối với gạo basmati xuất khẩu, đánh dấu biện pháp mới nhất trong một loạt các hạn chế gây biến động mạnh trên thị trường gạo toàn cầu. Ấn Độ, quốc gia chiếm khoảng 40% tổng lượng xuất khẩu gạo hàng năm của thế giới, đã cấm xuất khẩu các loại gạo trắng không phải basmati từ tháng 7 do lo ngại mưa gió mùa bất thường làm giảm sản lượng. Hậu quả là giá gạo toàn cầu tăng đột biến. Continue reading “Thế giới hôm nay: 28/08/2023”

Yevgeny Prigozhin tử nạn, tương lai của Wagner sẽ ra sao?

Nguồn: Thời báo Hoàn Cầu (Trung Quốc) | Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Tối 23 tháng 8 giờ địa phương, Cơ quan Vận tải hàng không Nga Rosaviatsia phát tin xác nhận Yevgeny Prigozhin, người sáng lập Tổ chức Wagner – Tập đoàn quân sự tư nhân Nga, đã gặp nạn trong sự cố máy bay rơi xảy ra cùng ngày. Đài Truyền hình Al Jazeera ngày 24 trích dẫn tin của Thông tấn xã Đức cho biết một nhân vật thạo tin nói với Đài Truyền hình Nga Tsargrad rằng thi thể của Yevgeny Prigozhin đã được bước đầu xác nhận, nhưng việc phân tích DNA còn đang tiến hành. Continue reading “Yevgeny Prigozhin tử nạn, tương lai của Wagner sẽ ra sao?”

27/08/1776: Quân Anh đánh bại Quân Ái Quốc trong trận Brooklyn

Nguồn: British forces defeat Patriots in the Battle of Brooklyn, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1776, trong Cách mạng Mỹ, lực lượng Anh dưới sự chỉ huy của Tướng William Howe đã đánh bại lực lượng của phe Ái Quốc dưới sự chỉ huy của Tướng George Washington trong Trận Brooklyn (còn gọi là Trận Long Island) ở New York. Continue reading “27/08/1776: Quân Anh đánh bại Quân Ái Quốc trong trận Brooklyn”

26/08/1986: “Sát nhân trường tư thục” làm choáng váng New York

Nguồn: “Preppy Murder” stuns New York, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1986, Jennifer Levin, 18 tuổi, được phát hiện đã chết tại Công viên Trung tâm của Thành phố New York, chỉ chưa đầy hai giờ sau khi người ta nhìn thấy cô rời quán bar ở Upper East Side cùng với Robert Chambers, 19 tuổi.

Chambers cao ráo, đẹp trai đã nhanh chóng bị bắt và bị buộc tội giết người. Các tờ báo lá cải đã gọi Chambers, người từng theo học tại nhiều trường tư thục ở Manhattan, là “Sát nhân trường tư thục” (Preppy Killer). Vụ việc đã gây chấn động thành phố và đặt ra câu hỏi về nạn uống rượu khi chưa đủ tuổi thành niên, sử dụng ma túy và quan hệ tình dục bừa bãi trong nhóm con nhà giàu ở New York. Continue reading “26/08/1986: “Sát nhân trường tư thục” làm choáng váng New York”

Quảng Bình, Nghệ Tĩnh gần 200 năm trước qua hồi ký của một văn nhân Trung Quốc

Biên dịch: Hồ Bạch Thảo

Xem thêm: Bài về tình hình các địa phương khác

Ngày 13 [29/2/1836] đến tỉnh thành Quảng Bình (tục gọi là Động Hải, âm Đường gọi là Long Hồi) [Động Hải nói chệch thành Đồng Hới], trú tại nhà Phố trưởng Hồng Cẩn (người Đồng An, Phúc Kiến). Sau vào yết kiến Bố chánh họ Ngô[1] ( tên là Dưỡng Hạo, tự Tông Mạnh, hiệu Cối Giang; xuất thân từ Cống sinh Quốc Tử Giám), ông ta có vẻ niềm nở nói:

“Xem diện mạo ông không phải là người tầm thường, xin được chỉ bảo về thơ.”

Rồi gọi rượu, ngay trên chiếu vừa ăn vừa bàn luận thơ văn, hứng khởi ngâm nga, các thuộc tòng cũng được dự tiệc. Khi về biếu một con gà, hẹn hôm sau sẽ gặp lại. Hôm sau sai thư lại đến giục. Continue reading “Quảng Bình, Nghệ Tĩnh gần 200 năm trước qua hồi ký của một văn nhân Trung Quốc”

Chuyển động Quốc Phòng (18/8 – 24/8/2023)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine: